مرکز خبرنگاران افغانستان در آستانه‌ی «روز جهانی آزادی مطبوعات» اعلام کرد که در یک سال اخیر ۱۳۶ رویداد نقض آزادی رسانه‌ها و خبرنگاران را ثبت کرده که شامل ۷۳ مورد تهدید و ۶۴ مورد بازداشت خبرنگاران‌ از سوی حکومت سرپرست می‌شود. این مرکز امروز (پنج‌شنبه، ۱۳ ثور) با نشر گزارشی گفته است که محدودیت‌ها حکومت فعلی بر رسانه‌ها در یک سال اخیر از لحاظ آماری کاهش یافته، اما از لحاظ ساختاری افزایش یافته است‌. در ادامه آمده است که در حال حاضر در کنار اداره‌ی استخبارات حکومت فعلی، اداره‌ی امر به معروف و نهی از منکر نیز خبرنگاران را احضار، بازجویی و بازداشت می‌کند. مرکز خبرنگاران افغانستان با ابراز نگرانی از وضعیت موجود تاکید کرد که حکومت فعلی در یک سال اخیر، شکل دیگری از فشار بر رسانه‌ها و خبرنگاران را اجرایی کرده است که عبارت است از تشدید محدودیت بر دسترسی به اطلاعات، نظارت بر نشر گزارش‌ها قبل و بعد از نشر، نظارت از فعالیت خبرنگاران در شبکه‌های اجتماعی و افزایش فشار اقتصادی بر رسانه‌ها با افزایش مالیات و هزینه‌های جانبی. این مرکز افزود: «مقام‌های حکومت سرپرست به ندرت با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنند و سخن‌گویان رسمی نیز برای همه‌ی خبرنگاران آزاد و در زمان مناسب قابل دسترس نیستند و یا به سادگی و به راحتی از پاسخ‌گویی به سؤال‌های جدی و عمیق خودداری می‌کنند. در چنین وضعیتی، خبرنگاران اجازه ندارند به منابع مستقل و یا منابع باز و آزاد که روایت متفاوت و غیرهم‌سو با سیاست حکومت فعلی ارائه کند، اتکا کنند و حتا کارکرد آنان در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی نیز باید بر مبنای دستورالعمل‌های رسانه‌ای حکومت فعلی باشد.» براساس گزارش این مرکز، در یک سال اخیر از چهار دستورالعمل محدودکننده‌ی حکومت فعلی علیه خبرنگاران سه دستورالعمل از سوی مقام‌‌های محلی در هلمند، قندهار و خوست صادر شده است. در گزارش آمده است که مقام‌های محلی حکومت فعلی در هلمند نشر صدای زنان، در قندهار عکس گرفتن و مصاحبه‌ی ویدیویی و در خوست تماس تلفنی زنان با رسانه‌ها را منع کرده‌اند. این مرکز از حکومت سرپرست خواسته است که به آزادی رسانه‌ها احترام بگذارند و اجازه دهند که رسانه‌ها و خبرنگاران براساس قانون دسترسی به اطلاعات و قانون رسانه‌های همگانی فعالیت کنند.

مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست در دیدار با رسانه‌ها و خبرنگاران هلمند و غزنی گفته‌اند که برنامه‌های خود را در چارچوب «اصول اسلامی» تهیه کنند. وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت فعلی با نشر خبرنامه‌ای نوشته است که مقام‌های محلی از رادیو و تلویزیون «سباوون» و رادیو «مسکا» در هلمند بازدید کردند. هدف از این بازدید بررسی نشرات و گفتگو با کارمندان این رسانه‌ها در مورد محتویات برنامه‌های نشراتی‌شان گفته شده است. در همین حال، مقام‌های محلی در غزنی نیز در نشستی با خبرنگاران گفتند که برنامه‌های خود را «مطابق شریعت اسلامی و فرهنگ افغانی» تهیه کنند. حمیدالله نثار، رییس اطلاعات و فرهنگ حکومت فعلی در ولایت غزنی در این نشست گفت: «رسانه‌های غربی همه روزه بر ضد منافع ملی افغانستان فعالیت داشته و مسایل قومی را در افغانستان دامن می‌زنند.» حکومت فعلی در بیش از دوونیم سال گذشته محدودیت‌های زیادی بر فعالیت رسانه‌ها در افغانستان وضع کرده است. با این حال، حمیدالله نثار گفته که طالبان حامی رسانه‌ها در افغانستان است. اخیراً حکومت فعلی فعالیت تلویزیون‌های خصوصی «نور» و «بریا» را به دلیل عدم رعایت «اصول و ارزش‌های ملی و اسلامی» متوقف کرد. سازمان‌های مدافع حقوق بشر و خبرنگاران بارها از محدودیت آزادی بیان و بازداشت خبرنگاران توسط حکومت فعلی اظهار نگرانی کرده‌اند.

سازمان گزارشگران بدون مرز (RSF) خواستار آزادی چهار خبرنگار محلی در ولایت‌های خوست و غزنی از سوی حکومت سرپرست شده است. این سازمان امروز (پنج‌شنبه، ۶ ثور) با نشر اعلامیه‌ای بازداشت خبرنگاران و توقف نشرات شماری از رسانه‌ها در افغانستان را «تشدید سرکوب رسانه‌ها» خوانده است. براساس معلومات موجود، اسماعیل سعادت، خبرنگار رادیو ناز، وحیدالله معصوم، خبرنگار رادیو اقراء و احسان‌الله تسل، خبرنگار رادیو صدای مردم از افراد بازداشت شده در ولایت خوست می‌باشند. همچنین پیش از این، استخبارات حکومت سرپرست حبیب‌الرحمان تأثیر، خبرنگار رادیو آزادی را در ولایت غزنی بازداشت کرده بود. سازمان گزارشگران بدون در اعلامیه‌اش تاکید کرده است: «حکومت فعلی فوری خبرنگاران، به‌ویژه گزارشگرانی که برای رسانه‌های خارجی کار می‌کنند و متهم به تحقیر رژیم فعلی هستند، هدف قرار می‌دهند و آن‌ها را در معرض بازداشت خودسرانه و هر نوع محدودیت قرار می‌دهند.» باید گفت که حکومت سرپرست ده روز پیش فعالیت دو شبکه تلویزیونی خصوصی نور وابسته به صلاح‌الدین ربانی، رهبر حزب جمعیت اسلامی افغانستان و بریا وابسته به گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی را نیز متوقف کرده است. بربنیاد آمار سازمان گزارشگران بدون مرز، دست‌کم ۲۵ خبرنگار در سال ۲۰۲۳ میلادی در افغانستان بازداشت شدند که در فهرست جهانی آزادی مطبوعات این سازمان طی سال گذشته در بین ۱۸۰ کشور در رده ۱۵۲ قرار دارد.

منابع محلی از ولایت خوست می‌گویند که سه کارمند رادیوهای خصوصی در این ولایت از سوی نیروهای حکومت سرپرست بازداشت شده‌اند. دستکم سه منبع در صحبت با رسانه‌ گوهرشاد بازداشت این سه کارمند رسانه‌ای را تایید کرده و گفته‌اند که آنان گرداننده برنامه‌های تفریحی و سرگرمی از سه رادیوی محلی متفاوت در خوست بودند. در ادامه آمده است که این خبرنگاران احسان‌الله تسل، مشعل هاشمی و واحد خبرنگاران رادیوهای اقرأ، ناز و صدای مردم هستند. منبع تاکید کرد که آنان پس از احضار شدن از سوی ریاست امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست در ولایت خوست به نظارت‌خانه فرماندهی پولیس منتقل شده‌اند. به گفته‌ی منابع، این کارمندان رسانه‌ای به دلیل پخش موسیقی و تماس تلفنی با زنان در جریان پخش برنامه‌های‌شان بازداشت شدند. اعضای حکومت سرپرست در ولایت خوست تا اکنون در این مورد چیزی نگفته‌اند. تا اکنون نهادهای مدافع خبرنگاران نسبت به بازداشت این خبرنگاران واکنش نشان نداده‌اند. این در حالی است که مسوولان محلی چندی پیش در این ولایت به رسانه‌های محلی هشدار داده بودند که هیچ زن حق فعالیت در رسانه‌ها را ندارند و رسانه‌ها نباید صدای زنان را در نشرات‌شان پخش کنند. در این اعلامیه که در ماه میزان پخش شد، برخی از رادیوهای خصوصی در خوست به تشویق به «فساد اخلاقی» متهم شدند. براساس این اعلامیه، برخی از زنان و دختران هنگام پخش برنامه‌های اجتماعی یا برنامه درسی مدارس با رسانه‌های شنیداری تماس می‌گیرند و این به معنای تشویق «روابط نامشروع» و «فساد اخلاقی» است. در اعلامیه هشدار داده شده است که در صورت نقض این دستور، مسوولان رسانه‌ها احضار و تحت پیگرد قرار خواهند گرفت.

مرکز خبرنگاران افغانستان به تعلیق فعالیت تلویزیون‌های خصوصی «نور» و «بریا» واکنش نشان داده و آن را خلاف قانون رسانه‌های همگانی و اقدام برای فشار و محدودکردن فعالیت‌ رسانه‌های آزاد عنوان کرده و آن را محکوم کرده است. این مرکز با نشر اعلامیه‌ای گفته است که فعالیت این دو رسانه به دستور کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلف‌های رسانه‌ای وزارت اطلاعات و فرهنگ حکومت سرپرست به تعلیق درآمده و دروازه‌های آن‌ها در کابل بسته شده‌ است. مرکز خبرنگاران افغانستان به نقل از ذبیح‌الله سادات، از اعضای کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلف‌های رسانه‌ای نوشته است که فعالیت تلویزیون‌های خصوصی نور و بریا به‌دلیل «تخلف از اصول رسانه‌ای» و «منافع ملی افغانستان» تعلیق شده است. او تاکید کرده است که کمیسیون دستور داده است تا زمانی که به پرونده‌ی این دو تلویزیون از سوی دادگاه حکومت فعلی رسیدگی می‌شود، دروازه‌ی هر دو رسانه بسته شود. او افزود که برخی از اتهام‌های مطرح‌شده علیه تلویزیون نور، نشر موسیقی و نپوشیدن ماسک از سوی کارمندان زن این رسانه در هنگام کار است. این عضو کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلف‌های رسانه‌ای می‌گوید که تلویزیون بریا نیز در ارتباط به نشر سخنان اخیر گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی در مورد روابط حکومت فعلی با آمریکا قبلاً هشدار دریافت کرده بود. این در حالی است که تلویزیون نور از سوی حزب جمعیت اسلامی به رهبری صلاح‌الدین ربانی حمایت می‌شود. تلویزیون بریا هم متعلق به گلبدین حکمتیار، رهبر حزب اسلامی است. در اعلامیه آمده است که تعلیق فعالیت تلویزیون‌های نور و بریا و بستن دروازه‌های این دو رسانه‌ی خصوصی را خلاف قانون رسانه‌ها و اقدامی در جهت فشار و محدود‌کردن بیشتر فعالیت رسانه‌های آزاد می‌داند. مرکز خبرنگاران افغانستان از ترکیب کمیسیون رسیدگی به شکایات و تخلف رسانه‌ای انتقاد کرده که در این کمیسیون، جدا از این‌که ساختار قانونی‌اش رعایت نشده است، کارکرد آن با توجه به قانون رسانه‌ها زیر سوال است. باید گفت که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغا‌نستان محدودیت‌های گسترده‌ای بر فعالیت رسانه‌ها و خبرنگاران وضع کرده‌اند.