برخی روزها ممکن است ما احساس خوبی نسبت به خودمان نداشته باشیم و گمان کنیم که اعتماد به نفس‌مان را از دست داده‌ایم. این موضوع کاملاً عادی است، زیرا اعتماد به نفس می‌تواند در وجود ما کم و زیاد شود. اما اگر این حس به سرعت و ناگهان در ما کاهش پیدا کند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟ شناسایی نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس بسیار مهم است، زیرا در صورت تشخیص و آگاهی از آنها می‌توانیم به دنبال ترمیم و بازیابی آن باشیم. در این مقاله، به معرفی نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس می‌پردازیم. این زنگ خطرها ممکن است شما را غافلگیر کنند، چرا که پیچیده‌تر و مرموزتر از آن چیزی هستند که فکرش را می‌کنید! قادر به پذیرش خوبی‌های خودشان نیستند بسیاری از زنان یاد گرفته‌اند که متواضع باشند و اغلب اوقات این بدان معناست که ناخودآگاه جملات حاوی تعریف و تمجید را رد می‌کنند. اگر این مسئله شما را عصبانی می‌کند، خوب است به دلیل آن فکر کنید. آیا به سختی می‌توانید توصیفات خوبی که از شما می‌شود را باور کنید؟ مرتبا از خودتان انتقاد می‌کنید همه‌ی ما صداهای درونی داریم که در طول روز با ما صحبت می‌کنند. صدای درونی شما چه می‌گوید؟ چون انتقاد از خود لزوماً به دیگران مربوط نمی‌شود، ممکن است در سکوت و در محدوده‌ی ذهنمان با خودمان بسیار نامهربانانه برخورد کنیم. اگر منتقد درونی‌تان همیشه جملاتی مثل موارد زیر را در گوشتان زمزمه می‌کند، لازم است تا به فکر راهکارهایی جهت افزایش اعتماد به نفس‌تان باشید: «نباید این لباس را بپوشی، تو را مسخره خواهند کرد.» «اصلاً زحمت نکش و امتحانش نکن، به نتیجه دلخواه نخواهی رسید.» «خودت را انگشت‌نمای همه کرده‌ای.» از نگاه کردن به آینه پرهیز می‌کنید دوست ندارید خودتان را در آینه ببینید، چون احساس خوبی به تصویری که به شما زل زده است ندارید. به جای پوشیدن لباس‌های مورد علاقه‌تان، ترجیح می‌دهید لباس‌هایی ساده و بدون ریسک را استفاده کنید تا کمترین میزان جلب توجه را داشته باشید. در واقع، لباس‌های زیادی هستند که دوستشان دارید، اما مدام به خودتان یادآوری می‌کنید که بدنتان مناسب آن لباس‌ها نیست یا احتمالاً به شما نمی‌آیند. از عکس گرفتن بدون فیلتر بیزارید چه کسی دوست ندارد که در عکس‌هایش زیباتر، سرحال‌تر و جذاب‌تر به نظر برسد؟ اما فرهنگ استفاده از فیلتر مشکلات زیادی را به بار آورده است. طبق پژوهش‌ها، فیلتر کردن عکس عزت نفس را کاهش می‌دهد و تصور ما از صورت و بدنمان را مخدوش می‌کند. زنان می‌گویند که «این معیارهای جذابیت دست‌نیافتنی و سمی هستند که آنها را فرسوده و ناخشنود می‌کند». این واقعیت تحریف‌شده ممکن است این احساس را به شما بدهد که ظاهر شما در زندگی واقعی خیلی خوب نیست و همین موضوع می‌تواند باعث تلاش‌های فراوان، افسردگی و احساس نارضایتی مداوم در شما شود. زبان بدنتان نشانه‌های آشکاری را برملا می‌کند حالت بدنمان سرنخ‌های زیادی درباره میزان اعتماد به نفس ما به دیگران می‌دهد. برای اکثر افراد این نشانه‌ها به موقعیت و کسی که همراهشان هست بستگی دارد، اما اگر عموماً این نشانه‌های آشکار را در زبان بدنتان دارید، احتمالاً دچار اعتماد به نفس پایین هستید: بی‌قراری دست به سینه بودن قوز کردن اجتناب از تماس چشمی از دست دادن تمرکز در موقعیت‌های مختلف وقتی مرتکب اشتباهی می‌شوید دست از سرزنش خودتان برنمی‌دارید وقتی کاری را اشتباه انجام می‌دهیم، بعید است احساس خوبی بابت آن داشته باشیم، اما کسانی که اعتماد به نفس دارند به راحتی به وضعیت عادی‌شان برمی‌گردند و مجدداً تلاش می‌کنند. یکی از دلایلش این است که خیلی ذهنشان را درگیر موضوع نمی‌کنند و به راهشان ادامه می‌دهند. اگر شما به نشخوارهای ذهنی‌تان ادامه دهید، این کار به مرور ضعیف‌تان خواهد کرد. تصور این را دارید که دیگران راجع به شما ذهنیت بدی دارند آیا همیشه گمان دارید دیگران راجع به شما ذهنیت‌های منفی و بدی دارند؟ وقتی دوستتان یا همسرتان سریعاً جواب تماستان را نمی‌دهد، سیلی از افکار منفی به ذهن‌تان هجوم می‌آورد؟ زمانی که درباره‌ی افکار دیگران در مورد خودمان وسواس داشته باشیم و این وسواس به گونه‌ی بیمارگونه باشد، نشانه‌ی خودشیفتگی نیست، بلکه نشانه‌ی کمبود اعتماد به نفس ماست. به دنبال جلب رضایت دیگران هستید آیا هر کاری را برای هر کسی انجام می‌دهید و می‌گویید که از خوشحال کردن دیگران احساس خوبی دریافت می‌کنید؟ یا دلیلش این است که ترس و نگرانی از ناراحت کردن دیگران دارید؟ این دو مورد تفاوت نامحسوس اما مهمی با یکدیگر دارند، زیرا اولی از مهربانی ناشی می‌شود و مورد دوم از کمبود اعتماد به نفس و ترس از طرد شدن. برخی علائم هشداردهنده دیگر برخی موارد دیگر نیز وجود دارد که از جمله علائم هشداردهنده کمبود اعتماد به نفس می‌باشند که به گونه‌ی نکته‌وار به معرفی‌شان می‌پردازیم: از مخالفت با دیگران اجتناب می‌کنید. ایده‌های زیادی دارید، اما ترجیح می‌دهید آنها را پیش خودتان نگه دارید و از اشتراک آنها اجتناب می‌کنید. کوچک‌ترین پاسخ‌های منفی را به دل می‌گیرید و تا مدتی طولانی ذهن‌تان را درگیر می‌کنید. خیلی آسان حالت تدافعی می‌گیرید. به‌آسانی بابت نقطه‌ضعف‌ها و نقص‌هایتان خجالت‌زده می‌شوید. به منطقه‌ی امنتان می‌چسبید و از هر نوع تغییر اجتناب می‌کنید. احساس می‌کنید بعضی‌ها ذاتاً از شما بهتر هستند. موفقیت‌ها و دستاوردهایتان را نادیده می‌گیرید. سخن پایانی کمبود اعتماد به نفس مشکلی رایج می‌باشد و ابداً نباید بابت داشتن آن خجالت‌زده باشید. بلکه بهتر است با کمک گرفتن از مشاورین و مطالعه و افزایش سطح آگاهی‌تان به دنبال بازسازی و رشد آن باشید. این مشکل لاینحل نبوده و با مدتی تمرین و رسیدگی، به نتایج چشمگیری در مسیر بهبود دست خواهید یافت. نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»
