یونسکو یا اداره علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد می‌گوید هفته‌ی آینده در رابطه با وضعیت کنونی معارف در افغانستان و حمایت جهانی از حق آموزش دختران و دختران افغان نشست برگزار می‌کند. یونسکو با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در این کنفرانس آنلاین، متخصصین سازمان ملل متحد و اعضای جامعه مدنی افغانستان حضور خواهند داشت. اداره علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد این اجلاس را در‌ آستانه سومین سالگرد برگشت حکومت سرپرست به قدرت، برگزار می‌کند. باید گفت که حکومت فعلی در ۱۵ ماه اگست سال ۲۰۲۱ کابل را تصرف نموده و از همان زمان به صورت تدریجی محدودیت‌ها را بر زنان و دختران ایجاد کرد. حکومت فعلی در قدم نخست، مکاتب بالاتر از صنف ششم را به روی دختران بست و در ماه دسمبر سال ۲۰۲۲ دختران و زنان را از رفتن به دانشگاه‌ها هم محروم کرد. محدودیت‌های حکومت فعلی علیه زنان و دختران مغایر با تعهداتی است که رهبران این گروه قبل از به قدرت رسیدن، با جامعه‌ی جهانی و رسانه‌ها در میان گذاشته بودند. یونسکو قبلا گفته بود که در نتیجه محدودیت‌های حکومت سرپرست، ۸۰ درصد دختران از درس باز مانده و تقریبا ۳۰ درصد آنها حتی به مکاتب ابتدائی هم نمی‌روند. قبل از برگشت حکومت فعلی به قدرت از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۱۸  تعداد شاگردانی که به مکاتب ثبت نام می‌کردند  ده برابر بیشتر شده بود. به گفته یونسکو در سال ۲۰۲۱ از هر ده دانش آموز مکتب در افغانستان ۴ تن آن دختر بودند. ماه گذشته یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته بود که در کمتر از سه سال گذشته دختران افغان در مجموع ۳ میلیارد ساعت درسی را از دست داده‌اند.

منابع محلی از ولایت هرات می‌گویند که مراکز آموزشی و انستیتوت‌های صحی در این ولایت از ورود دختران بدون پوشش «چادر نماز» بنا به فرمان اداره امر به معروف و نهی از منکر هرات جلوگیری می‌کنند. دست‌کم چهار تن از دانش‌آموزش مراکز آموزشی امروز (سه‌شنبه، ۲ اسد) در صحبت رسانه‌ گوهرشاد گفته‌اند که مسوولان مرکزهای آموزشی با نصب اطلاعیه‌هایی در ورودی مراکز آموزشی و انستیتوت‌های صحی به شاگردان دختر اعلام کرده‌اند که بدون پوشش «چادر نماز» وارد این مراکز نشوند. منبع تاکید کرد که اگر دختران دانش‌آموزش و کارمندان اداری زن بدون پوشش چادر نماز وارد شود، توسط مسوولان از ورودشان جلوگیری می‌شود. بنابر اطلاعیه‌‌ای که در ورودی بخش زنانه‌ی انستیتوت‌های علوم صحی نصب شده، آمده است: «محصلین عزیز! لطفا بدون چادر نماز وارد نشوید، در غیر این صورت اجازه‌ی ورود داده نمی‌شود و حق شکایت را ندارید.» شماری از دانش‌آموزان و کارمندان خدماتی مراکز آموزشی و انستیتوت‌های صحی شهر هرات نصب این اطلاعیه نیز تأیید کرده‌اند و گفتند که این دستور با لحن تهدید‌آمیز اجرا می‌شود. دانش‌آموزان تاکید می‌کنند که این مراکز نباید با اجبار دختران را به پوشیدن حجاب از نوع خاصی مجبور کنند. دختران می‌گویند که رعایت حجاب یک مساله و یک انتخاب شخصی می‌باشد. قابل ذکر است که این اقدامات مراکز آموزشی در حالی صورت می‌گیرد که از زمان تسلط حکومت سرپرست در کشور، قواعد تفکیک جنسیتی در مراکز آموزشی و اماکن عمومی اعمال شده و محیط‌های زنانه و مردانه به شدت جدا شده‌اند. در کنار آن، نزدیک به سه سال است، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

همزمان با اعلام نتایج آزمون سراسری کانکور از سوی حکومت سرپرست، مدافعان حقوق بشر و فعالین حقوق زنان، این آزمون را «تک‌جنسیتی» عنوان کرده و گفته‌اند که ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران، آینده‌ی کشور را فلج می‌کند. شهرزاد اکبر، رییس کمیسیون مستقل حقوق بشر در زمان حکومت پیشین افغانستان، امروز (دوشنبه، ۱ اسد) به نتایج آزمون سراسری کانکور بدون حضور دختران واکنش نشان داده و در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که حکومت فعلی همچنان به حذف زنان از تمامی حوزه‌های زندگی عمومی از جمله دسترسی به آموزش‌های متوسطه، لیسه و دانشگاهی ادامه می‌دهند. خانم اکبر هشدار داد که ممنوعیت دختران از آموزش و تحصیل، آینده‌ی جامعه‌ی افغانستان را فلج می‌کند. همچنین اورزلا نعمت، پژوهشگر اهل افغانستان هم در حساب کاربری ایکس خود در پیوند به نتایج آزمون سراسری کانکور نوشته است که آزمون کانکور یک سال دیگر بدون حضور دختران برگزار شد. او تاکید کرد که این تبعیض سیستماتیک نمونه‌ای از «آپارتاید جنسیتی» و جنایتی علیه ملت افغانستان در درازمدت است. قابل ذکر است که نتایج آزمون سراسری کانکور ۱۴۰۳ روز گذشته از سوی اداره‌ی ملی امتحانات که تحت کنترل حکومت فعلی است، اعلام شد. بر اساس این اعلام، اتل خان رحیم‌زوی از لیسه حبیبیه با کسب ۳۵۹.۶ نمره به عنوان فرد شماره یک کانکور امسال معرفی شده و به دانشگاه طبی کابل راه‌ یافته است. سید مجید از بلخ، شفیع‌الله نظامی از فراه و ارشاد احمد از ولایت لغمان به ترتیب مقام‌های دوم تا چهارم کانکور امسال را از آن خود کرده‌اند. آزمون سراسری کانکور امسال نیز بدون حضور دختران و در پنج مرحله برگزار شد‌. ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی گفته است که شمار کامیاب‌شدگان امسال نسبت به پارسال بیشتر است. در حالی نتایج امتحان کانکور امسال اعلام می‌شود که نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

اداره ملی امتحانات تحت کنترول حکومت سرپرست امروز (یک‌شنبه، ۳۱ سرطان) نتایج کانکور سال ۱۴۰۳ را بدون حضور دختران اعلام کرده است. براساس اعلام این اداره، اتل‌خان رحیم‌زوی از لیسه حبیبیه کابل با ۳۵۹.۶۱ نمره، اول‌نمره‌ی عمومی کانکور شده است. در اعلامیه‌ی اداره ملی امتحانات آمده است که او به دانشگاه طبی کابل راه یافته است. طبق اعلام اداره امتحانات، سید حامد هاشمی از بلخ با ۳۵۷.۷۱ نمره، دوم‌نمره و شفیع‌الله نظامی با ۳۵۷.۲۵ نمره از ولایت فراه سوم‌نمره شده‌اند. ارشاد احمد با ۳۵۷.۱۵ نمره از ولایت لغمان به‌عنوان چهارم‌نمره‌ی کانکور اعلام شده است. همچنین پنجم‌نمره‌ صفی‌الله مهاجر از ولایت هرات است. آزمون سراسری کانکور امسال نیز بدون حضور دختران و در پنج مرحله برگزار شد‌. ندامحمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی گفته است که شمار کامیاب‌شدگان امسال نسبت به پارسال بیشتر است. در حالی نتایج امتحان کانکور امسال اعلام می‌شود که نزدیک به سه سال که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. علی‌رغم واکنش‌ها و محکومیت‌های جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیم‌شان درباره‌ی آموزش زنان و دختران عقب‌نشینی نکرده‌اند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.

به دنبال اظهارات مسوولان تربیت بدنی حکومت سرپرست در واکنش به شرکت سه زن ورزشکار اهل افغانستان در المپیک پاریس ۲۰۲۴ و عدم به‌رسمیت شناختن آنان در این بازی‌ها، دیدبان حقوق بشر اعلام کرده است که فعالیت‌های کمیته‌ی ملی المپیک افغانستان که اکنون تحت کنترل حکومت فعلی قرار دارد، تعلیق شود. دیدبان حقوق بشر با نشر گزارشی گفته است که از زمان تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، ورزشکاران زن مخفی شده‌اند و یا از کشور فرار کرده و در تبعید زندگی می‌کنند. در گزارش به پرونده‌ی کرام‌الدین کریم، رییس فدراسیون فوتبال حکومت جمهوریت نیز اشاره شده و دیدبان حقوق بشر تاکید کرده است که وی باوجود اسناد معتبر هرگز بازداشت نشد و مورد بازجویی قرار نگرفت. در گزارش آمده است که از زمان تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، هزاران زن و دختر از حق آموزش متوسطه، لیسه، دانشگاه و حق انجام بازی‌های ورزشی محروم شدند. دیدبان حقوق بشر می‌گوید که مقام‌های حکومت سرپرست در چندین ولایت مراکز تمرینی را به‌روی زنان و دختران بسته‌اند و حتی برخی از ورزشکاران را تهدید به خشونت کرده‌اند. این نهاد افزود که شماری از ورزشکاران زن و دختر در افغانستان مخفیانه زندگی می‌کنند و تلاش کرده‌اند شواهد مربوط به ارتباط خود با ورزش از جمله مدال‌ها و لوازم ورزشی خود را از بین ببرند. دیدبان حقوق بشر در این گزارش نوشته است که با ورزشکارانی از تیم‌های بسکتبال و دیگر رشته‌های ورزشی که در افغانستان مخفی شده‌اند یا به دنبال پناهندگی در کشور دیگری هستند، مصاحبه کرده است. در ادامه آمده است که بسیاری از ورزشکاران زن و دختر در تبعید زندگی می‌کنند و به‌دنبال رسمیت‌یافتن تیم‌های ملی زنان و دختران افغانستان در رشته‌های مختلف هستند. دیدبان حقوق بشر در گزارش تاکید کرده است که کمیته‌ی بین‌المللی المپیک باید مانند دهه‌ی ۹۰ میلادی، کمیته‌ی ملی المپیک افغانستان را که تحت کنترل حکومت فعلی است، تا زمان بازگشت زنان و دختران به ورزش به حالت تعلیق در بیاورد. دیدبان حقوق بشر پیش از این نیز خواستار تعلیق فعالیت‌های کمیته‌ی ملی المپیک افغانستان شده بود. باید گفت که کمیته‌ی بین‌المللی المپیک یک تیم شش نفره‌‌ به نمایندگی از افغانستان را در رقابت‌های پاریس ۲۰۲۴ دعوت کرده است که شامل سه ورزشکار زن و سه ورزشکار مرد هستند. ورزشکاران زن در المپیک پاریس ۲۰۲۴ قرار است در دوش میدانی و شنا در برابر نمایندگان سایر کشورها رقابت کنند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که از هفت هزار دانش‌آموز دختر و پسر در سراسر افغانستان حمایت می‌کند. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که به دختران و پسران کمک می‌کند تا بتوانند به‌راحتی به مکتب‌های ابتدایی بروند. آموزش و مراقبت در دوران کودکی بهترین شروع دانش‌آموزان برای زندگی کردن است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد همچنان در پیامی دیگری نوشته است که در خانه‌های دختران دانش‌آموز شیر‌های آب نصب کرده تا وقت خود را برای آب‌آوردن تلف نکنند. یونیسف تاکید کرد که این سهولت را برای دختران، با حمایت مالی کمک‌های بشردوستانه‌ی افغانستان، بانک توسعه‌ی اسلامی و سازمان همکاری اسلامی ایجاد کرده است. فوزیه، دانش‌آموز ده ساله‌ی که از خدمات آب‌رسانی مستفید شده است به یونیسف گفته است که نبود آب، بار‌ها باعث دیر رفتن وی به صنف درسی شده است. فوزیه افزود: «زمانی‌که برای آب آوردن کیلومتر‌ها دور از خانه می‌رفتم، زمان شروع صنف من در مکتب بود. حالا می‌توانم با خیال راحت صبح زود به مکتب بروم و آموزش ببینم.» حمایت یونیسف از دانش‌آموز‌های دختر در دوره‌ی ابتدایی در حالی صورت می‌گیرد که اکنون بیش از یک هزار و ۳۰ روز می‌شود دختران بالاتر از صنف ششم از رفتن به مکتب‌ها منبع شده‌اند. حکومت سرپرست پس از به‌دست گرفتن قدرت در افغانستان، با صدور بیش ۵۰ فرمان، زنان و دختران را در بعدهای وسیع زندگی اجتماعی محدود کردند. در نخستین اقدام آموزش دختران بالاتر از صنف ششم را ممنوع کرد.

یافته‌های تحقیق دانشگاه «ماساچوست امهرست» در آمریکا نشان می‌دهد که پدران دارای اولین فرزند دختر، بیشتر به حقوق انسانی زنان در افغانستان زیر سلطه حکومت سرپرست متعهد هستند. دانشگاه ماساچوست امهرست اعلام کرده است که محققان در «لابراتوار امنیت انسانی» این دانشگاه این تحقیق را انجام داده‌اند و نتیجه آن روز (چهارشنبه‌، ۲۷ سرطان) در مجله علمی «پلوس ون» منتشر شده است. در ادامه آمده است: «در حالی که حمایت گسترده‌ از حقوق انسانی زنان در این کشور جنگ‌زده [افغانستان] وجود دارد، پدران دارای بزرگتر در میان افغان‌هایی هستند که تعهد بیشتری به حقوق زنان به‌عنوان یک اولویت ملی دارند.» دانشگاه ماساچوست امهرست تاکید کرده است که این تحقیق در جریان سه سال گذشته و پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان انجام شده است. در بخشی از نتیجه این تحقیق آمده است که محققان برای نتیجه این تحقیق پاسخ ۲۶ هزار اشتراک‌کننده را مورد تحلیل و بررسی قرار داده‌اند. براساس یافته‌های این تحقیق، پدران از یک تا پنج، بالاترین نمره را به برابری جنسیتی داده‌اند. چارلی کارپنتر، استاد علوم سیاسی و از محققان اصلی این تحقیق بر همکاری مردان با زنان برای تغییر بنیادی در کشور تاکید کرده است. کارپنتر افزوده است: «مردان باید به نمایند‌گی از زنان و دختران خود کاری انجام دهند تا واقعاً تغییری در شرایط‌شان ایجاد کنند.» این تحقیق به مردان افغان توصیه می‌کند برای ایجاد تغییر واقعی در افغانستان از زنان و دختران حمایت کنند. اشتراک‌کنندگان باور دارند که دست‌یابی به حقوق بشر برای زنان یکی از اولویت‌های اصلی آینده افغانستان است. گفتنی است که نتیجه این تحقیق در آستانه سومین سالگرد تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، منتشر شده است. با آمدن حکومت سرپرست بر سر قدرت، شرایط برای محرومیت و تبعیض نهادمند علیه دختران در نهادهای آموزشی و اجتماعی به وجود آمده است. چارلی کارپنتر، استاد علوم سیاسی و مدیر آزمایشگاه امنیت انسانی، که به عنوان محقق اصلی این تحقیق کار کرده، می گوید که توجه به حقوق زنان گام اول است. او افزود: «مردان باید به نیابت از زنان و دختران خود نیز کاری انجام دهند تا واقعاً تغییری در شرایط شان ایجاد کنند.» این تحقیق که در مجله علمی پلوس ون منتشر شده، می‌گوید وقتی به شرکت‌کنندگان مرد که فرزند اول شان دختر است، مجال و مشوق فکر کردن درباره جنسیت فرزند شان فراهم شد، بیشتر از اولویت دادن به حقوق زنان دفاع کردند. نویسندگان این تحقیق توصیه کردند که گروه‌های مدافع حقوق بشر طرح هایی را اجرا کنند که مردان را به فکر کردن و حمایت از دختران شان تشویق کند.