در ادامهی وضع محدودیتهای شدید و سرکوب رسانهها و خبرنگاران در افغانستان، سازمان گزارشگران بدون مرز اعلام کرده است که ویتنام، روسیه و افغانستان از جملهی خطرناکترین کشورها برای خبرنگاران هستند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که حکومت سرپرست در سال ۲۰۲۳ میلادی ۲۱ خبرنگار را زندانی کرده و سه خبرنگار تا اکنون در زندانهای حکومت فعلی بهسر میبرند. در ادامه آمده است که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، رسانههای مستقل را سرکوب کرده و خبرنگاران را به اتهام «جاسوسی» بازداشت میکنند. در گزارش آمده است که در سال ۲۰۲۳ میلادی، ۴۳ خبرنگار در ویتنام دستکم برای ۴۸ ساعت زندان را تجربه کردهاند و در حال حاضر ۳۶ خبرنگار در این کشور در زندان هستند. گزارشگران بدون مرز در گزارشش گفته است که خبرنگاران زندانی در ویتنام شامل ۲۰ وبلاگنویس مانند «نگوین لان تانگ» میشود که در اپریل ۲۰۲۳ به اتهام «تبلیغات ضددولتی» به هشت سال زندان محکوم شد. همچنین این سازمان با اشاره به روسیه میگوید که در این کشور، در فضای خصمانه نسبت به رسانه و کارکنان رسانههای مستقل، ۳۴ خبرنگار در ۱۲ ماه گذشته بازداشت شدهاند که ۲۹ نفر آنان همچنان در زندان هستند. در ادامه آمده است که خبرنگاران زندانی در روسیه شامل ایوان گرشکویچ، خبرنگار وال استریت ژورنال، آلسو کورماشیوا و خبرنگار رادیو آزادی در پراگ میشوند. در گزارش آمده است که خبرنگار وال استریت ژورنال که شهروند آمریکا است، به اتهام جاسوسی در روسیه زندانی شده و خبرنگار رادیو آزادی که شهروندی آمریکایی و روسی دارد بهعنوان «عامل خارجی» بازداشت و زندانی شده است. خبرنگاران زن و رکوردشکنی در حکم دادگاه سازمان گزارشگران بدون مرز در بخش از گزارشش گفته است که در سال ۲۰۲۳ میلادی صدور حکم طولانی زندان برای خبرنگاران زن «رکورد» شکسته است. این نهاد گفته است که از سال ۲۰۱۹ میلادی به اینسو، هیچ خبرنگار زن به بیش از ۱۰ سال زندان محکوم نشده بود، اما در سال ۲۰۲۳، شش مورد از هشت مورد احکام طولانی زندان برای خبرنگاران، برای خبرنگاران زن صادر شده است. به گفتهی سازمان گزارشگران بدون مرز، در ایران الهه محمدی و نیلوفر حامدی به ۱۲ و ۱۳ سال زندان محکوم شدهاند، در بلاروس، مرینا زولاتاوا، لیودمیلا چکینا و والریا کاستسو هووا از ۱۰ تا ۱۲ سال زندان محکوم شدهاند و در بروندی، فلوریانه ایرانگابیه در حال سپریکردن محکومیت ۱۰ سالهاش است. سازمان گزارشگران بدون مرز تاکید کرد که ترکیه و ایران در سال ۲۰۲۳ از جمله کشورهای است که بیشترین خبرنگاران را زندانی کردهاند و بازداشت خبرنگاران در این کشورها عادی شده است.
برچسب: بازداشت
منابع میگویند که حکومت سرپرست پریسا آزاده، عضو جنبش «زنان افغانستان برای عدالت و آزادی» را پس از ۴۱ روز از زندان آزاد کرده است. شمایل توانا ناصری، یکی از اعضای این جنبش با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از آزادی خانم آزاده خبر داده است. وی به نقل از نزدیکان پریسا آزاده گفت که او صبح امروز (دوشنبه، ۴ جدی) از زندان حکومت سرپرست شده است. او در مورد وضعیت صحی پریسا آزاده و شرایط آزادی او تا اکنون معلومات ارائه نکرده است. این در حالی است که پریسا آزاده بهتاریخ ۲۳ عقرب از منطقهی «دشت برچی» در غرب کابل توسط استخبارات حکومت سرپرست بازداشت شده بود. خانم آزاده عضو جنبش «زنان افغانستان برای عدالت و آزادی» است. باید گفت که با آزادی این زن معترض، دستکم یک زن معترض در زندان حکومت فعلی باقی مانده است. منیژه صدیقی زن معترض است که بهتاریخ ۱۷ میزان از کابل بازداشت شد. همچنین حکومت سرپرست اخیراً ژولیا پارسی و ندا پروانی، دو زن معترض دیگر را نیز از بند آزاد کرده بود. تا اکنون حکومت سرپرست در مورد بازداشت و زندانی شدن این زنان چیزی نگفته است، اما به نظر میرسد که این زنان تنها بهخاطر اعتراض و دادخواهی بازداشت و زندانی میشوند.
رسانههای بینالمللی گزارش دادهاند که نهاد هندی «پاپیولشن فرست» جایزه ترویج تساوی جنسیتی خود را به دو زن مستندساز و خبرنگار اهل افغانستان اعطا کرده است. در گزارش آمده است که فتانه بیات و مینه حبیب به پاس فعالیتهایشان در انعکاس مبارزات زنان افغان و گزارشهای تحقیقی درباره زنان، جایزه لادلی را به دست آوردند. فتانه بیات و مینه حبیب از افغانستان همراه با ۴۵ برنده دیگر از شش کشور آسیای جنوبی انتخاب شدند. فتانه بیات، مستندساز افغان از زمان تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان بهرغم حملات، تهدیدها و دستگیریها، تلاش کرده در مستندهایش بیشتر بر روایتهای اعتراضی زنان تمرکز کند. این سازمان خانم بیات را برای ساخت مستندهایش در مورد زنان افغانستان و مبارزات آنها برای اعاده حقوقشان مستحق دریافت جایزه امسال دانسته که این هفته به وی اعطا شد. همچنین خانم حبیب نیز از سال ۲۰۰۶ گزارشهای تحقیقی درباره وضعیت زنان در افغانستان تهیه کرده است. او با تاسیس روزنامه رویداد نیوز تلاش کرده است تا در برابر چالشهای فراروی خبرنگاران زن بایستد. این دو زن که هر دو در افغانستان به فعالیتهای خود ادامه دادهاند و به دلیل محدودیتهای حکومت سرپرست نتوانستند برای دریافت جایزه خود از کشور خارج شوند. خانم بیات در بیانیهای پس از دریافت جایزه گفت: «این جایزه برای من یک افتخار بزرگ است. من این جایزه را به همه زنان افغانستان تقدیم میکنم که برای برابری مبارزه میکنند.» مینه حبیب نیز در بیانیهای گفت: «این جایزه به من انگیزه میدهد تا به مبارزه برای حقوق زنان در افغانستان ادامه دهم.» قابل ذکر است که پاپیولشن فرست یک سازمان غیرانتفاعی هندی است که در زمینه آگاهیدهی جنسیتی در رسانهها در کشورهای آسیای جنوبی فعالیت فعالیت دارد. این نهاد سالانه از افراد و سازمانهایی که در زمینه برابری جنسیتی در رسانهها فعالیت میکنند و تاثیر مثبتی بر جامعه داشتهاند، قدردانی میکند. در حالی این دو دختر افغان برندهی این جایزه میشود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
منابع محلی از ولایت پروان میگویند که روحالله سنگر، خبرنگار محلی از زندان حکومت سرپرست آزاد شده است. منبع در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که روحالله سنگر پیش از چاشت امروز (سهشنبه، ۲۸ قوس) از بند حکومت فعلی در ولایت پروان آزاد شده است. تا اکنون نهادهای مدافع حقوق خبرنگاران و مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت پروان در این مورد چیزی نگفتهاند. این در حالی است که نیروهای حکومت فعلی روحالله سنگر را روز (یکشنبه، ۲۶ قوس) در هنگام تهیه گزارش در مربوطات شهر چاریکار، مرکز ولایت پروان بازداشت کرده بودند. روحالله سنگر خبرنگار شبکه خصوصی طلوع نیوز در ولایتهای پروان، کاپیسا و پنجشیر است. در حالی روحالله سنگر پس از دو روز از زندان رها میشود که پیشتر نی یا نهاد حمایتکننده رسانههای آزاد افغانستان و مرکز خبرنگاران افغانستان (AFJC) با ابراز نگرانی از افزایش خشونتها علیه خبرنگاران توسط حکومت سرپرست، خواستار رهایی آنان از بند شده بودند. باید گفت که در حال حاضر، عبدالرحیم محمدی، خبرنگار تلویزیون تمدن در قندهار، سلطانعلی جوادی، مدیر مسوول رادیوی خصوصی نسیم در دایکندی و ضمیر ظهیر، خبرنگار محلی در پروان، در زندانهای حکومت فعلی به سر میبرند. باید گفت که حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان، محدودیتهای گستردهای در برابر کار خبرنگاران و رسانههای آزاد وضع کردهاند.