زنان و فعالان مدنی در پی شرایط بحرانی پناهندگان افغانستان در کشورهای همسایه و با تاکید بر وضعیت نگرانکنندهی آنان، خواستار برنامههای حمایتی ویژه برای زنان در معرض اخراج اجباری شدند. جنبشهای اعتراضی زنان، کنشگران اجتماعی و سازمانهای مردمنهاد افغانستان در نامهای سرگشاده به آدرس کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان گفتهاند که این نهاد باید اقداماتی فوری برای حمایت از زنان پناهجوی افغانستان در پاکستان و ایران انجام دهد و از بازگشت اجباری آنها به کشور، جلوگیری کند. در نامه آمده است که بسیاری از این افراد بدون بررسی فردی پروندههای پناهندگیشان، بهطور خودسرانه از این کشورها اخراج شدهاند و در معرض خطرات جدی در افغانستان قرار دارند. همچنین نویسندگان این بهشدت از اخراجهای اجباری و گروهی پناهجویان اهل افغانستان از ایران و پاکستان انتقاد کرده و خواستار توقف این اخراجها شدند. نویسندگان از نهادهای بینالمللی و نهادهای حامی حقوق پناهجویان خواستار شروع مذاکرات جدی با دولتهای ایران و پاکستان برای جلوگیری از اخراجهای غیرقانونی و تضمین امنیت پناهندگان شدند. جنبشهای اعتراضی زنان، کنشگران اجتماعی و سازمانهای مردمنهاد افغانستان به گزارشهای متعدد از نقض حقوق بشر، خشونت، آزار جنسی و بدرفتاری با پناهندگان در این دو کشور اشاره کردند و خواستار آغاز تحقیقات بینالمللی و اعمال فشار بر ایران و پاکستان برای پاسخگویی در قبال این تخلفات شدند. آنان از کمیساریای عالی پناهندگان خواستهاند تا نظارت بیشتری بر رفتار نیروهای امنیتی کشورهای میزبان در برخورد با پناهندگان داشته باشد. زنان و فعالان مدنی همچنان تاکید کرد که زنان پناهندهی افغانستان به دلیل فعالیتهای مدنی یا تهدیدات حکومت فعلی، در شرایط بسیار خطرناکی قرار دارند و باید برنامههای حمایتی ویژهای برای آنها ایجاد شود تا از بازگشت اجباری و تهدیدات امنیتی جلوگیری شود. همچنین نویسندگان در بخشی از این نامه خواستار افزایش فشارهای بینالمللی بر ایران و پاکستان برای رعایت تعهدات خود در قبال حقوق پناهندگان شدند. آنان میگویند که هرگونه تأخیر در این زمینه، جان هزاران پناهنده را در معرض خطرات جبرانناپذیر قرار میدهد. آنها از کمیساریای عالی پناهندگان خواستهاند تا اقدامات فوری و مؤثری برای بهبود وضعیت پناهندگان افغانستان در این دو کشور بهکار گیرد. این نامه از سوی جنبشهای اعتراضی زنان و کنشگران اجتماعی در حالی به کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نوشته شده که پولیس پاکستان امروز از چندین نقطهی شهر اسلامآباد، پایتخت این کشور شماری از پناهجویان افغانستان را بازداشت کردهاند.
برچسب: ایران و پاکستان
سازمان بینالمللی مهاجرت به مناسبت روز جهانی مهاجرت گفته است که میلیونها نفر در افغانستان از خشونتها، بیثباتی اقتصادی و اثرات منفی دههها جنگ متضرر شده و در حالت آواره شدن و یا ترک وطن روبرو هستند. این سازمان با نشر اعلامیهای گفته است که شهروندان افغانستان به دلیل بهبود وضعیت اقتصادی، فرصتهای بهتر و به هدف مهیا شدن زندگی خوب، در تلاش مهاجرت از افغانستان اند. همهساله از ۱۸ دسمبر به عنوان روز جهانی مهاجرت در سراسر جهان تجلیل میشود. افغانستان از معدود کشورهای جهان است که در حدود هشت میلیون شهروندش در کشورهای خارجی به خصوص در کشورهای همسایه زندگی میکنند. همچنان حدود شش میلیون نفر به دلیل جنگها و حوادث طبیعی از مناطق اصلی شان آواره شده و در حال حاضر، در مناطق دیگر در داخل کشور زندگی میکنند. سازمان بینالمللی مهاجرت گفته است پس از تسلط مجدد حکومت فعلی بر افغانستان، شهروندان این کشور با مشکلات زیادی به شمول بیثباتی سیاسی و اقتصادی مواجه شده و همچنان زنان و دختران در این کشور با موجی از محدودیتها روبرو شدند. در این گزارش آمده است که بحرانهای متواتر به شمول بحران خشکسالی در این کشور، مردم را به مهاجرت ترغیب کرده است. همچنین این نهاد با اشاره به گزارش اخیر بانک جهانی در مورد افغانستان گفته است که در حال حاضر، نیمی از جمعیت این کشور در فقر زندگی میکنند، زنان با مشکلات زیادی مواجه اند و اکنون میلیونها خانواده برای زنده ماندن به کمکهای بشردوستانه وابستهاند. سازمان بینالمللی مهاجرت گفته است: «با وجود این تهدیدها، افغانها در طول سال انعطاف قابل توجهی در سفر خود نشان دادهاند و میلیونها نفر در حرکت هستند.» این سازمان درباره دلایل سفر افغانها به ایران و پاکستان گفته است که بیشتر آنان، برای دسترسی به فرصتهای اقتصادی، مصوونیت، امکانات بهتر صحی و به هدف دیدار با اقاربشان، به این کشورها سفر میکنند. ملل متحد گفته است که بر اساس آمار ماه سپتمبر امسال، حدود ۳.۷۵ میلیون افغان در ایران و ۲.۰۵ میلیون دیگر در پاکستان زندگی میکنند. هرچند مقامهای ایرانی مدعی اند که حدود شش میلیون افغان در آن کشور به سر میبرند. همزمان با این، سازمان بینالمللی مهاجرت با نشر گزارشی گفته است که طی هفته نخست این ماه، شمار برگشت کنندگان نسبت به تعداد افرادی که در تلاش ترک کشور شان از طریق مرزها بودهاند، بیشتر بوده است.
همزمان با شروع موج جدید اخراج مهاجرین اهل افغانستان از کشورهای ایران و پاکستان، شماری از زنان معترض و اعضای جنبش شنبههای ارغوانی خواستار توقف اخراج نظامیان حکومت پیشین از این دو کشور شدند. جنبش شنبههای ارغوانی با ارسال نوارهای ویدیویی رسانهها گفته است که افغانستان برای نظامیان حکومت جمهوری امن نیست و اخراج اجباری آنان از ایران و پاکستان، نظامیان حکومت پیشین افغانستان را بیشتر از پیش در معرض خطر قرار میدهد. آنان میگویند که نظامیان حکومت پیشین، حدود ۲۰ سال علیه گروههای مختلف از جمله حکومت فعلی جنگیدند؛ اما نزدیک به سه سال گذشته کمترین توجه به وضعیت آنها صورت نگرفته است. داوود، نظامی پیشین و عضو کمیتهی نظامیان این جنبش در نوار ویدیویی گفته است که اعضای نیروهای امنیتی و دفاعی حکومت پیشین افغانستان که اکنون در ایران هستند، در کنار چالش اخراج اجباری از سوی حکومت جمهوری اسلامی که روابط نزدیکی با حکومت سرپرست دارد احساس امنیت نمیکنند. در ادامه آمده است که نیروهای امنیتی و دفاعی حکومت پیشین بهویژه نظامیان زن، علاوه بر مشکلات امنیتی و چالشهای اقتصادی در کشورهای همسایه، با مشکلات جدی روحی و روانی مواجه هستند. جنبش شنبههای ارغوانی از نهادهای بینالمللی و نهادهای مدافع حقوق بشر خواسته است تا با یک برنامهی منظم از نظامیان حکومت پیشین افغانستان حمایت کرده و در برابر جنایتهای حکومت سرپرست علیه آنها، خاموش نباشند. این در حالی است که پس از تسلط دوبارهی حکومت فعلی بر افغانستان، ارتش ملی از هم پاشید و بسیاری از اعضای آن در کشورهای ایران و پاکستان پناهنده شدند. همچنین شماری زیادی از نظامیان که در افغانستان مانده بودند، با وجود اعلام عفو ملی توسط حکومت فعلی بازداشت، شکنجه و حتا به قتل رسیدهاند.
یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که سال گذشته هزاران کودک افغان را که اجباراً برای یک زندگی بهتر به کشورهای مانند ایران مهاجرت کرده بودند به افغانستان برگردانده است. یونیسف با نشر خبرنامهای گفته است که اخیراً صدها هزار مهاجر افغان فاقد مدرک از دو کشور ایران و پاکستان به افغانستان بازگردانده شدند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد گفت که برخی از خانوادههای افغان با وجود آگاهی از خطرات در مسیر راه، کودکانشان را تشویق میکنند تا برای یافتن کار به کشورهای همسایه و حتی دورتر از آن، مهاجرت کنند. در خبرنامه آمده است که فقر، خشونت، گرسنگی و سواءستفاده از این کودکان از جمله خطراتی است که کودکان در مسیر راهها با آن مواجه هستند. شبکهی خبری بیبیسی در مطلبی به نقل از مطیعالله یک کودک از پنجشیر افغانستان که در دهه نود و در نخستین دوره حاکمیت حکومت فعلی افغانستان را ترک کرده، نوشته است که او به تنهایی به ایران رفته بود. او میگوید که مجبور بوده است ساعتها در دشتها و بیابانها پیاده راه برود، روزها گرسنگی را تحمل کند و شبها در میان زبالهها بخوابد. وی افزود که در ایران نتوانسته کاری پیدا کند و یا به مدرسه برود. قابل ذکر است که ایران و هم پاکستان ظرف یک سال گذشته روزانه صدها نفر از افغانهای پناهجو و مهاجر را که شامل خانوادهها اند اخراج میکنند.
با وجود اخراج اجباری شهروندان افغانستان از پاکستان، انوارالحق کاکر، نخستوزیر موقت این کشور گفته است که شهروندان کشورهای همسایه از جمله افغانستان باید به قوانین مهاجرتی پاکستان پایبند باشند. آقای کاکر این اظهارات را در گفتگو با یک تلویزیون خصوصی پاکستانی مطرح کرده و گفت، افغانهای که وارد پاکستان میشوند، باید ویزا این کشور را داشته باشند. او بار دیگر از تصمیم اخراج مهاجران بدون مدرک از پاکستان حمایت کرد و افزود که «دولت بعدی» باید این روند را ادامه دهد. براساس گزارش حکومت سرپرست، در سه ماه اخیر سال ۲۰۲۳ میلادی حدود ۸۰۰ هزار مهاجر افغان بهگونه اجباری و داوطلبانه از پاکستان، ایران، ترکیه و شماری دیگر از کشورها بازگشتهاند. حکومت فعلی اعلام کرده است که بیشترین شمار بازگشتدادهشدگان در ماههای اخیر را مهاجرانی تشکیل میدهند که از پاکستان بهگونه اجباری اخراج شدهاند. همچنین ایران و ترکیه نیز در ماههای اخیر محدودیتهای شدیدی بر مهاجرین وضع کرده است. با تسلط حکومت فعلی بر افغانستان موج تازهای از مهاجرت شکل گرفت که بیشتر این افراد به ایران و پاکستان مهاجر شدند. ترکیه یکی از مسیرهای اصلی مهاجران افغان برای رسیدن به اروپا بوده است. بیشتر این مهاجران از طریق ایران وارد ترکیه میشوند.
با وجود وضع محدودیت و اخراج مهاجرین افغان از پاکستان و ایران، سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان اعلام کرده است، خبرنگارانیکه پس از تسلط دوبارهی حکومت سرپرست بر افغانستان به پاکستان و ایران پناهنده شدهاند، با آیندهی نامعلوم مواجه هستند. این سازمان با نشر گزارش سالانهی خود، به وضعیت چالشبرانگیز خبرنگاران افغانستان در پاکستان و ایران پرداخته و میگوید که این خبرنگاران با تهدیدات احتمالی اخراج، تحقیر، مشکلات اقتصادی و فشارهای شدید روانی روبرو هستند. در گزارش آمده است که در دو سال گذشته، بیش از ۲۰۰ خبرنگار و کارمند رسانهای به شمول زنان و مردان به دلیل تهدیدهای مستقیم یا غیرمستقیم حکومت سرپرست از افغانستان به پاکستان فرار کردهاند. در ادامه آمده است که این خبرنگاران از خانه، شغل، شهر و کشور خود بیرون شدهاند، در کنار خانوادههای خود شرایط سخت زندگی را در پاکستان و ایران تحمل میکنند. سازمان حمایت از خبرنگاران افغانستان گفت که این خبرنگاران علاوه بر بیکاری، فشارهای اقتصادی و کمبود درآمد برای امرار معاش، با تهدیدهای دولت پاکستان و سازمانهای مجری قانون، روبرو هستند و مجبور شدهاند تا به فکر خروج از این کشور باشند. براساس معلومات این سازمان، فرزندان آنها نیز با چالشهای ناشی از نابرابریهای زبانی و فرهنگی مواجه میشوند که منجر به محرومیت از آموزش میشود. این نهاد از سازمان ملل متحد، شورای حقوق بشر و نهادهای مدافع حقوق خبرنگاران و رسانهها خواسته است که به طور جدی به مشکلات خبرنگاران کشور در ایران و پاکستان رسیدگی کنند و مقامات پاکستانی را قانع کنند تا از برخورد مناسب با خبرنگاران افغانستان تا تعیین سرنوشت قطعی آنها اطمینان بدهند. با تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، خبرنگاران و رسانههای در کشور با محدودیت شدید مواجه شدهاند.