یک سازمان مدافع حق آموزش دختران موسوم به «آموزش نمی‌تواند منتظر باشد»، با راه‌اندازی کارزاری به مناسبت «روز جهانی دختران و زنان در علم» اعلام کرده است که میلیون‌ها دختر و زن در افغانستان به آموزش دسترسی ندارند. سازمان «آموزش نمی‌توان منتظر باشد» با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود از همه خواسته است که از طریق این کارزار آگاهی‌دهی در زمینه اهمیت آموزش دختران را، افزایش دهند. در اعلامیه آمده است: «افراد بیش‌تری باید شرایط را درک کنند تا سیاست‌گذاران وارد عمل شوند و دختران بتوانند به آموزش بازگردند.» همچنین بر بنیاد گزارش یونسکو یا سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد ۲.۵ میلیون دختر و زن در افغانستان از تحصیل و آموزش محروم هستند. این سازمان افزوده است که با این حال، حدود ۱۲۲ میلیون دختر و زن در سطح جهان به آموزش و تحصیل دسترسی ندارند. در گزارش یونسکو آمده است که دختران افغانستان نمی‌توانند برای آموزش و تحصیل شان منتظر بمانند. سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد تاکید کرده است که بسیاری از دختران خرد سن پس از ممنوعیت‌های آموزشی و تحصیلی توسط طالبان، مجبور به ازدواج زودهنگام شده‌اند. قابل ذکر است که سازمان ملل متحد ۱۱ فبروری را به هدف ارتقاء دسترسی و مشارکت کامل و برابر زنان در زمینه‌های علوم، فن‌آوری، مهندسی و ریاضیات به «روز جهانی زنان و دختران در آموزش و فن‌آوری» نامگذاری کرده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در قطعنامه ۷۰/۲۱۲ در ۲۲دسمبر سال ۲۰۱۵ میلادی، ۱۱ فبروری را به عنوان «روز جهانی دختران و زنان در علم و فن‌آوری تصویب کرد. با این وجود، حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. این اقدام حکومت فعلی افغانستان باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بمانند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

سازمان ملل متحد به مناسبت «روز جهانی دختران و زنان در علم»، گفته است که جهان و علم به زنان و دختران نیاز دارد. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که زنان و دختران برای به‌رسمیت‌شناختن دست‌آوردهای شان تلاش دارند. آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز به مناسبت این روز از کشورها خواسته است که راه را برای دسترسی دختران و زنان به دانش‌هایی که شایسته‌ی آن استند، هموار کنند. دبیرکل سازمان ملل متحد، برابری جنسیتی در آموزش را برای داشتن آینده‌ی بهتر ضروری دانسته است. وی افزود که سال 2025 میلادی دهمین سالگرد روز جهانی زنان و دختران در علم و سی امین سالگرد اعلامیه پکن دو نقطه عطف مهم در تلاش جهانی برای ترویج برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان است. او تاکید کرده است که برابری جنسیتی در علم برای ساختن آینده‌ای بهتر برای همه ضروری است، با این حال زنان و دختران همچنان با موانع و سوگیری‌های سیستماتیک در پیگیری مشاغل علمی مواجه هستند. آنتونیو گوترش افزوده است که رفع شکاف جنسیتی در علم مستلزم شکستن کلیشه‌ها، ترویج الگوهایی برای الهام بخشیدن به دختران، حمایت از پیشرفت زنان از طریق برنامه‌های هدفمند، و پرورش محیط‌های فراگیر از طریق سیاست‌ها و اقداماتی است که شامل، تنوع و برابری را ترویج می‌کند. از روز جهانی زنان و دختران در ساینس در حالی گرامی‌داشت می‌شود که حکومت فعلی در بیش از سه سال گذشته آموزش را برای دختران بالاتر از صنف ششم منع کرده و دانش‌گاه‌ها را نیز بر روی دانش‌جویان دختر بسته است؛ اقدامی که میلیون‌ها دختر را از یادگیری محروم کرده است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۰۱۵، یازدهم فبروری را به عنوان روز جهانی زنان و دختران در ساینس نام‌گذاری کرد.

منابع محلی از ولایت بلخ می‌گویند که یک دختر جوان در شهر مزار شریف، مرکز این ولایت خودش را حلق‌آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داده است. دست‌کم دو منبع در صحبت با رسانه گوهرشاد این رویداد را تایید کرده و گفته‌اند که این دختر جوان صبح امروز (دوشنبه، ۲۲ دلو) در ساحه‌ی حوزه‌ی نهم امنیتی شهر مزار شریف خودش را در پکه‌ی خانه حلق‌آویز کرده است. منبع تاکید کرد که این دختر سونا نام داشت و ۱۸ ساله بود. منبع افزود که سونا حدود یک سال قبل با یکی از اقارب‌اش نامزاد شده بود. منبع می‌گوید که تا اکنون علت و انگیزه‌ی این خودکشی روشن نیست. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت بلخ هم در این مورد ابراز نظر نکرده‌اند. این در حالی است که هفته‌ی قبل نیز یک نوعروس در قندهار و یک زن جوان در کابل خودکشی کردند‌. باید گفت که میزان خودکشی زنان و دختران در سراسر افغانستان و به ویژه در ولایات شرق کشور پس از تسلط حکومت فعلی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بیماری‌های روانی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشی‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال گذشته‌ی میلادی از ۱۸ هزار صنف آموزشی دختران و پسران در سراسر افغانستان حمایت کرده است. یونیسف با نشر خبرنامه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در بیشتر منطقه‌های دوردست افغانستان، پسران و دختران به‌ دلیل دوربودن مکتب یا پربودن صنف‌های آموزشی از درس محروم می‌مانند. در ادامه آمده است که یکی از ولایت‌های که دختران مورد حمایت یونیسف قرار گرفته بادغیس می‌باشد، جایی که دختران در مرکزهای آموزش مبتنی بر جامعه به یادگیری، بازی و رشد می‌پردازند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرد که در سال ۲۰۲۴ میلادی، با حمایت از ۱۸ هزار صنف‌های آموزش مبتنی بر جامعه حمایت کرده است، اقدامی که به‌ویژه برای دخترانی که با محدودیت‌های آموزشی روبرو هستند، فرصتی ارزش‌مند را فراهم کرده است. قابل ذکر است که با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، محدودیت‌های شدیدی بر آموزش دختران اعمال شد. بر اساس گزارش‌ها، بیش از ۱.۴ میلیون دختر بالاتر از صنف ششم از حق تحصیل محروم شده‌اند. این ممنوعیت‌ها نه تنها دسترسی به آموزش را محدود کرده؛ بلکه پیامدهای اجتماعی و روانی گسترده‌ای نیز به همراه داشته است. طبق معلومات سازمان‌های بین‌المللی افزایش افسردگی، ازدواج‌های اجباری و زیر سن و کاهش حمایت خانواده‌ها از تحصیل دختران از جمله این پیامدها هستند. بربنیاد گزارش‌های یونسکو، افغانستان در میان ده کشوری است که بیش‌ترین تعداد دختران محروم از مکتب را دارد و ۷۵ درصد دختران در این کشور از آموزش محروم مانده‌اند.

«رادیو بیگم» درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که نیروهای استخبارات‌ و کارمندان وزارت اطلاعات و فرهنگ با یورش به دفتر این رادیو در کابل، دو کارمند مرد آن را که «هیچ‌گونه سمت مدیریتی ارشد ندارند» بازداشت کرده‌اند. این رادیو امروز (چهارشنبه، ۱۷ دلو) با نشر اعلامیه‌‌ای گفته است که نیروهای حکومت فعلی همچنان «کمپیوترها، هارددیسک‌ها، اسناد و تلفن‌های همراه خبرنگاران زن» را با خود برده‌اند. وزارت اطلاعات و فرهنگ دیروز اعلام کرده که نشرات رادیو بیگم به‌دلیل تخلفات متعدد از پالیسی نشراتی و استفاده‌ی نادرست از جواز متوقف شده است. همچنین این وزارت در بخشی از اعلامیه‌ی خود گفته بود که رادیو بیگم برای یک تلویزیونی که در خارج افغانستان قرار دارد، مواد و برنامه تهیه می‌کرد. با این وجود رادیو بیگم در اعلامیه‌اش گفته است، تا زمانی که همکارانش در بند حکومت فعلی است، به‌دلیل نگرانی در مورد امنیت آنان، در مورد یورش نیروهای حکومت سرپرست به دفترش و ادعاهای این گروه اظهارنظر نمی‌کند. این رادیو از حکومت سرپرست خواسته است که کارمندانش را هرچه زودتر آزاد کنند. در اعلامیه‌ی این رادیو تاکید شده است که هدف فراهم‌سازی زمینه‌ی آموزش برای دختران و حمایت از زنان افغانستان است و هرگز در فعالیت‌های سیاسی دخیل نبوده است. قابل ذکر است که رادیو بیگم در هشتم مارچ سال ۲۰۲۱ میلادی، هم‌زمان با روز جهانی همبستگی زنان ایجاد شده بود و اکثر کارکنانش زن بودند‌. براساس اطلاعات منتشرشده در صفحه‌‌ی فیس‌بوک این رادیو، نشرات آن در ۱۲ ولایت کشور، از جمله کابل، پروان، بامیان، بغلان، لوگر، میدان وردک و غزنی قابل دسترس بود. این رادیو را حمیده امان، کارآفرین اهل افغانستان مقیم فرانسه راه‌اندازی کرده است و از سوی «مؤسسه‌ی بیگم برای زنان» مدیریت می‌شد. این زن افغانستانی «اکادمی بیگم» را نیز تأسیس کرده است که به دختران بالاتر از صنف ششم و محروم از آموزش، به‌صورت آنلاین آموزش می‌دهد. ویدیوهای آموزشی این رادیو از طریق رادیو بیگم نیز منتشر می‌شد و از طریق تلویزیونی به همین نام نیز قابل دسترس است.

منابع محلی از ولایت خوست می‌گویند که یک دختر جوان در مرکز این ولایت خودکشی کرده است. دست‌کم دو منبع امروز (سه‌شنبه، ۱۶ دلو) در صحبت با رسانه گوهرشاد گفته‌اند که این رویداد در منطقه «متون» از مربوطات مرکز ولایت خوست رخ داده است. منبع تاکید کرده است که این دختر جوان باشنده اصلی ولسوالی «تنیو» این ولایت بود. منبع سن این دختر جوان را حدود 18 سال گفته است. به گفته‌ی منبع، این دختر جوان یک روز پیش از اقدام خودکشی، از مدرسه دینی فارغ شده بود. منبع در مورد نحوه خودکشی و هویت این دختر جوان جزییات ارائه نکرده است. قابل ذکر است که دلیل و انگیزه‌ی خودکشی این دختر تا اکنون مشخص نشده است. مسوولان محلی حکومت سرپرست در ولایت خوست نیز در این باره چیزی نگفته‌اند. این در حالی است که مقام‌های محلی حکومت فعلی چند روز پیش گفته بودند که در یک سال گذشته در این ولایت دست‌کم ۷۲ تن به شمول ۳۴ زن خودکشی کرده‌اند. ازدواج‌های اجباری، خشونت خانگی و مشکلات روانی از عوامل عمده خودکشی زنان و دختران در کشور عنوان می‌شود. باید گفت که میزان خودکشی زنان و دختران در سراسر افغانستان و به ویژه در ولایات شرق کشور پس از تسلط حکومت فعلی به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. بیماری‌های روانی، ازدواج‌های اجباری، خشونت خانوادگی و فشار‎های روحی ناشی از فقر و بیکاری عوامل اصلی خودکشی‌ها بیان شده است. همچنین با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت تخار می‌گویند که دزدان مسلح یک زن و مرد را در شهر تالقان، مرکز این ولایت به قتل رسانده و بر دختر ۱۳ساله‌ی‌شان تجاوز جنسی کرده است. محمداکبر حقانی، سخنگوی فرماندهی پولیس تخار گفته است که این رویداد (یک‌شنبه‌شب، ۱۴دلو) در روستای «چوبور» از مربوطات حوزه اول امنیتی این ولایت رخ داده است. آقای حقانی تاکید کرد که دزدان مسلح به هدف سرقت پول نقد وارد یک خانه شده و پس از درگیری فزیکی و مشاجره لفظی با اعضای خانواده، یک مرد ۷۳ ساله و یک زن ۶۰ ساله را با ضرب چاقو و چوب و به شکل بسیار فجیع به‌ قتل رسانده‌اند. سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت تخار افزوده است که دزدان مسلح پس از قتل این زن و مرد، بر یک دختر ۱۳ ساله‌ی این خانواده نیز تجاوز جنسی کرده‌اند. او تصریح کرد که یک‌تن از دزدان را در پیوند به این رویداد بازداشت کرده است. محمداکبر حقانی گفت که یکی از دزدان موفق به فرار از ساحه شده است؛ اما تلاش‌های نیروهای پولیس برای بازداشت وی جریان دارد‌. وی در مورد هویت قربانیان این رویداد جزییاتی نداده است. همچنین مسوولان در فرماندهی پولیس تخار تا اکنون از وضعیت صحی دختر این خانواده جزییاتی ارائه نکرده‌اند. این رویداد در حالی رخ داده است که روز شنبه هفته جاری، یک پسر ۱۴ ساله در ولایت ننگرهار توسط پدرش به قتل رسید. پیش از این نیز، باشند‌گان ولایت تخار از افزایش دزدی‌ها شکایت کرده و خواستار رسیدگی به این موضوع شدند.

اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد از ادامه‌ی ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و از حکومت سرپرست خواسته است که به این «نقض آشکار» حقوق زنان و دختران فوراً پایان دهد. این سازمان با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، تحت حاکمیت حکومت فعالی، در سومین سال خود قرار دارد. اوچا تاکید کرده است که در بیش از سه سال گذشته، یک میلیون و ۵۰۰ هزار دختر نوجوان از حق آموزش بالاتر از صنف ششم محروم مانده‌اند. انتقادها و درخواست‌ها برای رفع این ممنوعیت، در حالی مطرح می‌شود که سال جدید آموزشی در افغانستان نزدیک است. با این حال، هنوز مشخص نیست که حکومت سرپرست در سال آینده‌ی آموزشی اجازه‌ی بازگشت دختران به مکتب و دانشگاه‌ها را خواهند داد یا خیر. دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد بیانیه‌ی سازمان «آموزش نمی‌تواند منتظر بماند» را نیز منتشر کرده و بر لزوم دادخواهی برای حق آموزش دختران و زنان در دوره‌ی حاکمیت حکومت فعلی تاکید کرده است. حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دختران بستند. همچنان در تازه‌ترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوت‌های طبی را نیز منع کرده‌ است و به این ترتیب دختران را به‌صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است. این اقدام حکومت فعلی افغانستان باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بمانند. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که در سال ۲۰۲۴ میلادی برای ۲.۵ میلیون دختر در افغانستان قرص آهن توزیع کرده است. این نهاد امروز (یک‌شنبه، ۱۴ دلو) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این قرص‌ها برای دختران نوجوان و زنانی که در معرض خطر کم‌خونی قرار دارند، توزیع شده است. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد تاکید کرده است که دوز روزانه‌ی قرص آهن از کم‌خونی جلوگیری می‌کند. یونیسف در سال ۲۰۲۳ میلادی نیز اعلام کرده بود که برای بیش از چهار میلیون دختر نوجوان در افغانستان قرص آهن توزیع کرده و از آنان در برابر کم‌خونی محافظت کرده است. یونیسف از فاطمه، دختر ۱۰ ساله‌ی افغانستانی یاد کرده و گفته است که وی پس از مصرف قرص‌های اسید فولیک آهن، «احساس انرژی بیشتری» می‌کند. پیش از این، این قرص‌ها توسط کارکنان مرکزهای بهداشتی، در درب خانه‌ها توزیع می‌شود. باید گفت که قرص‌های جلوگیری از کم‌خونی در گذشته در مکتب‌های دخترانه توزیع می‌شد، اما پس از ممنوعیت آموزش دختران و بسته‌ شدن مکتب‌ها بروی دختران بالاتر از صنف ششم توسط حکومت سرپرست، یونیسف آن‌را خانه به خانه برای دختران توزیع می‌کند.

یک کتاب‌فروشی در هرات برای ترویج فرهنگ و تشویق شهروندان به کتاب‌خوانی، نمایشگاه خیابانی کتاب را در این شهر برگزار کرده است. بازدیدکنندگان با انتقاد محدودیت‌های وضع شده بر آموزش دختران می‌گویند که برگزاری نمایشگاه‌های کتاب زمانی مفید خواهد بود که دختران اجازه آموزش و رفتن به مراکز آموزشی را داشته باشند تا کتاب بخرند و بخوانند. مسوولان این کتاب‌فروشی می‌گویند که این نمایشگاه روز گذشته (پنج‌شنبه، ۱۰ ثور) در چهارراهی آمریت شهر هرات آغاز و برای پنج روز ادامه دارد. حامد رسولی، برگزارکننده نمایشگاه خیابانی کتاب گفت که این نمایشگاه را به مدت ۵ روز و به منظور تشویق شهروندان به مطالعه برگزار کرده است. در این نمایشگاه صدها جلد کتاب با عنوان‌‌های مختلف در بخش‌های «فلسفه، علوم دینی، ادبیات، اجتماعیات، اقتصاد، فرهنگ و طب» به نمایش گذاشته شده است. باشندگان هرات ضمن استقبال از راه‌اندازی این نمایشگاه کتاب، از همه مردم به‌خصوص جوانان خواستند تا با مطالعه کتاب، سطح آگاهی و دانش خود را بالا ببرند. حمیدالله غیاثی، آمر فرهنگ و هنر ریاست اطلاعات و فرهنگ هرات، از راه‌اندازی این نمایشگاه خیابانی کتاب استقبال و بر ادامه حمایت از برگزاری نمایشگاه‌ها و سمینارها، و تشویق جوانان به مطالعه و کتابخوانی تاکید کرد. از سویی هم، شماری از بازدیدکنندگان از برگزاری این نمایشگاه استقبال کرده‌ و گفته‌اند که برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی می‌تواند شهروندان را به کتاب‌خوانی تشویق کند. مریم عمری، یکی از بازدیدکنندگان در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که برگزاری این چنین نمایشگاه‌ها خوب است و شهروندان را به کتابخوانی تشویق می‌کند، اما نیم از جامعه در خانه محبوس هستند و نمی‌توانند در نمایشگاه شرکت کنند. خانم عمری افزود: «ما، دختران افغانستان، تشنه علم و دانش هستیم. ما می‌خواهیم بال‌هایمان را بگشاییم و در آسمان علم و معرفت پرواز کنیم. ما می‌خواهیم برای خودمان، برای خانواده‌های‌مان و برای کشورمان مفید باشیم. اما دریغ که تاریکی جهل و ناامیدی، بر سرنوشت ما سایه افکنده است.» این در حالی است که با تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست، بیشتر کتاب‌فروشی‌ها در شهرهای مختلف کشور با رکود مواجه بوده است. افزایش میزان فقر و مسدودشدن مراکز آموزشی به‌روی دختران و زنان، از عوامل رکود بازار کتاب گفته می‌شود.