نهاد موسوم به تحکیم رفاه زنان و کودکان افغانستان در آستانهی سالروز سه سالگی حکومت فعلی بر کشور، اعلام کرده است که دفاع از حقوق زنان و دختران افغانستان نه تنها برای رفاه زنان، بلکه برای آینده کشور ضروری است. این نهاد با نشر اعلامیهای بر همبستگی و اقدام جمعی در برابر سیاستهای «عقبگرایانه» حکومت سرپرست علیه زنان، تاکید کرده است. در ادامه آمده است: «ما از تمام زنان افغانستان میخواهیم تا در کنار هم بایستند و صحبت کنند. تنها از طریق اتحاد و استقامت است که میتوانیم تلاشهای طالبان را برای از بین بردن پیشرفتهایی که زنان افغانستان برای دستیابی به آن سخت جنگیدهاند، به چالش بکشیم.» نهاد موسوم به تحکیم رفاه زنان و کودکان افغانستان با نشر ویدیویی از تجمع اعتراضی شورای زنان جبهه مقاومت، از اعتراضها در برابر سیاستهای محدودکنندهی حکومت فعلی نیز حمایت کرده است. این نهاد تاکید کرد که حکومت فعلی از زمان برگشت به قدرت در کشور، به طور نظاممند، آزادیها و حقوق زنان را سلب کرده است. در اعلامیه آمده است که حکومت فعلی زنان را به طور فزایندهای به حاشیه رانده است و آنان را از تحصیل، اشتغال و زندگی عمومی منع کرده است. نهاد تحکیم رفاه زنان و کودکان میگوید که دفاع از حقوق زنان نه تنها برای رفاه زنان؛ بلکه برای آینده افغانستان ضروری است. این در حالی است که که دیدبان حقوقبشر در گزارش تازهای به مناسبت ۲۴ اسد، سقوط نظام جمهوریت و برگشت حکومت فعلی گفته است که این حکومت «بزرگترین بحران» حقوق زنان در جهان را ایجاد کرده است.
برچسب: حقوق زنان
ملاله یوسفزی، فعال آموزش و برندهی جایزه نوبل با ابراز نگرانی از اخراج اجباری شهروندان افغانستان بهویژه زنان و دختران از پاکستان، گفته است که این روند برای «رنجبردن از ظلم وحشیانهی حکومت سرپرست» خطرناک است و زنان افغانستان را متاثر میکند. خانم یوسفزی با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در سیستم «آپارتاید جنسیتی» حکومت فعلی زنان و دختران با سواستفاده و تهدیدهای غیرقابل قبولی روبرو استند. این فعال حقوق بشر با اشاره به سیاستهای حکومت فعلی در مورد زنان و دختران تاکید کرده که امنیت آنان باید در اولویت قرار داده شود. همچنین وی در بخش از پیامش از حکومت پاکستان نیز درخواست کرده است که درمورد اخراج اجباری شهروندان افغانستان تجدید نظر کرده و از زنان و دختران افغانستان در برابر «ظلم» محافظت کند. ملاله یوسفزی افزود که زنان و دختران در افغانستان از آموزشهای بالاتر از صنف ششم محروماند و دولت پاکستان باید با اطمینان حاصل کند که دختران افغانستان که در پاکستان ماندهاند، میتوانند به مکتب بروند. این در حالی است که پاکستان در ماه نوامبر سال گذشتهی میلادی روند اخراج اجباری شهروندان غیرقانونی از این کشور را آغاز کرد که این روند شامل ۱.۷ میلیون شهروندان افغانستان مقیم آن کشور نیز میشود. براساس آخرین آمار منتشر شده از سوی سازمان جهانی مهاجرت بیش از ۵۰۰ هزار نفر از پاکستان به افغانستان برگشت داده شدهاند که حدود ۸۰ درصد آنان، زنان و دختران استند. پیش از این نیز سازمانهای مختلف از جمله سازمان ملل و عفو بینالملل از پاکستان خواستهاند که این روند را متوقف کند. زیرا زنان و دختران در حاکمیت حکومت فعلی از تمام حقوق شان محروم اند.
اتحادیه حقوقدانان افغانستان نسبت به نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و حذف زنان، جامعهی مدنی و سایر فعالان از نشست دوحه را تأسفبار و نگرانکننده خوانده است. این اتحادیه با نشر اعلامیهای گفت که از آنجاییکه حکومت سرپرست بهطور منظم جنایات علیه بشریت را مرتکب میشوند، تصمیم سازمان ملل متحد برای حذف زنان از نشست سوم دوحه برای تحقق پیششرطهای حکومت فعلی برای مشارکت، مغایر با خواستههای قانونی مردان و زنان افغانستان و تمام کنوانسیونهای بینالمللی حقوق بشر است. در اعلامیه آمده است که تندادن به خواستههای نامشروع حکومت سرپرست به معنای انکار جنایات آنان علیه شهروندان افغانستان، بهویژه زنان و اعضای جامعهی مدنی پنداشته میشود. اتحادیه حقوقدانان افغانستان تاکید کرد که اگر سازمان ملل متحد و دولتهای عضو، اصول بینالمللی را نادیده بگیرند، این امر میتواند به تقویت دهشتافگنی در افغانستان کمک کند. این اتحادیه افزود که مشارکت فعال زنان افغانستان در کنفرانس پیشرو در دوحه، نه تنها یک الزام اخلاقی، بلکه یک الزام قانونی و اساسی است. در اعلامیه آمده است که حضور زنان در چنین گفتگوها، نه تنها راههای حل جامع و پایدار را برای منازعات کنونی در افغانستان امکانپذیر میسازد، بلکه صلح و امنیت منطقهای و جهانی را تقویت میبخشد. باید گفت که قرار است دور سوم نشست نمایندگان کشورها در امور افغانستان به میزبانی سازمان ملل متحد، امروز (یکشنبه، ۱۰ سرطان) و فردا در دوحه برگزار شود. براساس گزارشها، در نشست اصلی تنها از افغانستان هیأت حکومت فعلی حضور دارند و از نمایندگان زنان و فعالان مدنی دعوت نشده است. این تصمیم سازمان ملل متحد با انتقادهای گسترده مواجه شده است. فعالان حقوق بشر و زنان معترض خواستار تحریم این نشست هستند.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد به انتقادها از عدم حضور زنان در نشست سوم دوحه واکنش نشان داده و میگوید که حقوق بشر و حقوق زنان و دختران در همهی بحثها برجسته خواهد بود. خبرگزاری رویترز به نقل از آقای دوجاریک نوشته است که جلسات دوحه «بخشی از یک فرآیند است، نه یکبار» و زنان و جامعهی مدنی همچنان بخشی از آن هستند. وی تاکید کرد که هدف نشست دوحه تشویق حکومت سرپرست افغانستان برای تعامل با جامعهی جهانی از طریق یک رویکرد هماهنگ و ساختاریافته به نفع مردم افغانستان است. او افزود: «حقوق بشر و حقوق زنان و دختران در همهی بحثها، قطعا از سوی سازمان ملل برجسته خواهد بود.» باید گفت که سومین نشست نمایندگان ویژهی کشورها در امور افغانستان قرار است در روزهای ۱۰ و ۱۱ ماه جاری خورشیدی برگزار شود. در نشست سوم دوحه رزماری دیکارلو، مسوول امور سیاسی سازمان ملل متحد، روزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان و فرستادگان کشورهای مختلف حضور خواهند داشت. حکومت سرپرست نیز برای اشتراک در این نشست اعلام آمادگی کردهاند؛ اما نمایندگان جامعهی مدنی و زنان در نشست اصلی حضور نخواهند داشت. مقامهای سازمان ملل متحد میگویند که قرار است یک روز قبل و یک روز بعد از نشست، با نمایندگان جامعهی مدنی و زنان گفتگو شود. حذف زنان و نمایندگان جامعهی مدنی از نشست دوحه انتقادهای تند فعالان و نهادهای حقوق بشری را در پی داشته است. برخی از شهروندان افغانستان در خارج برای تحریم این نشست فراخوان اعتراض دادهاند. با این وجود، روزا اوتنبایوا، نمایندهی ویژه سازمان ملل متحد در افغانستان روز جمعه پس از پایان نشست شورای امنیت، از حذف حضور زنان در نشست دوحه دفاع کرده است. وی گفته بود که نشست دوحه بر تجارت بخش خصوصی و مبارزه با مواد مخدر متمرکز خواهد بود، موضوعاتی که او آنها را مرتبط با حقوق زنان توصیف کرده است.
گروهی از فعالان حقوق زنان اهل افغانستان در دیدار با وزیر امور خارجه آلبانیا، از این کشور خواستند از زنان و دختران افغانستان حمایت کند. فوزیه کوفی، عضو پیشین مجلس نمایندگان حکومت پیشین افغانستان و رییس حزب موج تحول میگوید در این دیدار درباره به رسمیت شناختن آپارتاید جنسیتی در افغانستان و ایجاد سازوکار قوی پاسخگویی نیز صحبت شده است. وی تاکید کرد که نمایندگان فعالان حقوق زنان افغانستان از دولت آلبانیا خواستند که از زنان و دختران افغان حمایت کند تا آنها قادر شوند روایت خود را خلق کنند. از سویی هم، ایگلی حسنی، وزیر امور جارجهی آلبانیا گفت دولت این کشور از تبعیض سیستماتیکی که علیه زنان و دختران در افغانستان اعمال میشود، نگران است. وی به فعالان حقوق زنان افغانستان در این دیدار وعده داد که دولت آلبانیا از تمامی پلتفرمهای جهانی که در آن عضو است، به نفع زنان و دختران افغانستان استفاده خواهد کرد. او تاکید کرد: «ما تلاش میکنیم صدای زنان افغانستان باشیم.» این در حالی است که دولت آلبانیا پس از به قدرت رسیدن حکومت سرپرست در افغانستان در اسد ۱۴۰۰ به گونه موقت میزبان دهها خانواده افغان بود که از ترس حکومت فعلی از افغانستان فرار کرده بودند. فوزیه کوفی میگوید که فعالان حقوق زنان افغانستان در این دیدار از میزبانی دولت آلبانیا از پناهجویان افغان در روزهای دشوار، قدردانی کردند. همچنین وزیر خارجهی آلبانیا به زنان افغان وعده داد که دولت این کشور از زنان افغان در شورای حقوق بشر سازمان ملل حمایت خواهد کرد. در حالی وزیر امور خارجهی آلبانیا از حقوق زنان و دختران دفاع میکند که حکومت فعلی نزدیک به سه سال گذشته، محدودیتهای شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمیتوانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
استفان دوجاریک، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل میگوید که نمایندگان ویژه کشورها برای شرکت در نشست دوحه دعوت شدهاند تا در برخورد جهان با وضعیت افغانستان «وضاحت و هماهنگی» بیشتری ایجاد شود. آقای دوجاریک این اظهارات را در یک نشست خبری مطرح کرده و گفت که موضوع حقوق بشر و حقوق زنان اولویت مهم این نشست است. سخنگو دبیرکل سازمان ملل سازمان ملل به تعامل با حکومت فعلی ادامه خواهد داد. وی افزود: «ما تعامل فعلی خود را با حاکمان کنونی افغانستان ادامه میدهیم، زیرا آنها حاکمان افغانستان هستند.» آقای دوجاریک تاکید کرد که سازمان ملل متحد به طور پیوسته و مداوم موضوع حقوق زنان و دختران را با حکومت سرپرست مطرح میکند، حقوقی که به گفته او زنان و دختران در افغانستان از آن محروم شدند. قرار است است نشست سوم دوحه در ۳۰ جون و اول جولای ( ۱۰ و ۱۱ سرطان) برگزار شود. در حالی سازمان ملل میگوید که حقوق بشر و حقوق زنان افغانستان از اولیتهای نشست دوحه میباشد که حکومت فعلی نزدیک به سه سال گذشته، محدودیتهای شدیدی علیه دختران و زنان وضع کرده است. در حال حاضر دختران و زنان به مکتب و دانشگاه نمیتوانند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
شماری از فعالان مدنی، فعالان حقوق زن و کنشگران حقوق بشر در نشستی در مقر سازمان ملل متحد، سیاستهای حکومت فعلی علیه زنان و دختران افغانستان را«آپارتاید جنسیتی» عنوان کرده و از جامعهی جهانی خواستند که این جرم را بهرسمیت بشناسند. فعالان حقوق بشر و حقوق زنان از جمله یلدا رویان، فوزیه کوفی، فاطمه گیلانی، نجلا ایوبی و اصیلا وردک در نشستی در مقر سازمان ملل متحد تحت عنوان مبارزه با «آپارتاید جنسیتی» سخنرانی کرده و وضعیت جاری در افغانستان را آپارتاید جنسیتی خواندند. آنان در این نشست، از تعامل کشورهای جهان با حکومت فعلی نیز به شدت انتقاد کردند. فوزیه کوفی، عضو مجلس نمایندگان حکومت پیشین هم در این نشست در صحبتهای خود گفت که در این مدت هیچ فشاری بر حکومت سرپرست نبوده است و آنها هفتهی ۴۰ میلیون دالر دریافت میکنند و «بیش از هزار» ملاقات با دیپلوماتهای خارجی داشتهاند. خانم کوفی افزود که رابطهی جامعهی جهانی با حکومت فعلی همیشه یکطرفه بوده و رفتار این حکومت هیچ تغییری نکرده است. او تصریح کرد که باید تمام این «ایکو سیستم سیاسی» حاکم در افغانستان تغییر کند و یک حکومت جامع بر اساس خواست مردم افغانستان ایجاد شود. همچنین یلدا رویان، کنشگر حقوق بشر نیز در این نشست گفت که از ماه آگست سال ۲۰۲۱ میلادی تا کنون حکومت فعلی دهها فرمان محدودکننده علیه زنان و دختران صادر کرده و تبعیض شدیدی را بر زنان و دختران افغانستان اعمال کرده است. او میگودی که رفتار با زنان در افغانستان سلطهی مردان را منعکس میکند و«آپارتاید جنسیتی» یک سیستم حکومتی است که بهصورت سیستماتیک زنان و مردان را از هم جدا کرده و در نهایت منتهی به کنار گذاشتن زنان از فضاهای عمومی خواهد شد. وی افزود که زنان و دختران افغانستان از چند جهت، از جمله بعد هویتی، جنسیتی و اقتصادی تحت فشار قرار دارند و همهروزه خشونتهای اجتماعی و خانوادگی را تجربه میکنند. خانم رویان در بخشی از صحبتهایش از اعضای سازمان ملل متحد خواسته است که در برابر این جنایت پاسخگو باشند و از بهرسمیت شناختن حکومت فعلی خودداری کنند. در ادامهی این نشست، اصیلا وردک، فاطمه گیلانی و نجلا ایوبی هم در مورد زنان افغانستان و حقوق بشری آنها صحبت کردند.
نویسنده: مهدی مظفری از باورهای اشتباهی که در مورد زنان وجود دارد، یکی این است که گویا کار زن فقط خانهداری است و او باید تنها اموری را یاد بگیرد و پیش ببرد که به موفقیتش در خانهداری کمک میکند، و کارهای دیگری مانند علمآموزی، اندیشهورزی، امور فرهنگی و ورود به عرصه فعالیتهای اجتماعی، صرفا شایسته مرد است. چنین فکر و ذهنیتی درباره زنان و دختران در شماری از جوامع به ویژه در جامعه سنتی افغانستان وجود دارد. اما حقیقت امر این است که این تفکر، خلاف اندیشه و آموزههای اسلامی است. هنگامی که کتاب قرآن کریم را مطالعه میکنیم، میبینیم که قرآن از علم به عنوان ارزش عام انسانی سخن میگوید: «هل يستوى الذين يعلمون والذين لا يعلمون؛ آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمیدانند برابرند؟» مقصود این آیه، این است که علم بزرگترین ارزشی است که انسان را امتیاز میبخشد. چه این انسان مرد باشد چه زن. اگر صیغه جمع مذکر آمده است از باب تغلیب است که در زبان عربی رایج است. با اینکه همه ارزشها نسبت به زن و مرد جایگاهی برابر دارند، اما جامعه تنها به ارزش خانهداری، بچهداری و... تأکید میکنند و به همین اندازه اکتفا میکنند که زن باید مادری کند و بس. حال آنکه به آگاه و دانا بودن مادر که بتواند آگاهانه نسل جدیدی را تقدیم آیندگان کند، توجهی نمیشود. شریعت اسلام، زن را مکلف و ملزم به خانهداری نکرده است! فقیهان و عالمان دین میگویند که زن اگر در عقد ازدواج شرط نکرده باشد، مکلف به انجام کارهای منزل نیست و مرد نیز به لحاظ قانونی و شرعی مجاز نیست که زن را به انجام کارهای خانه مجبور کند. بلکه زن بین انجام دادن و ندادن کارهای منزل آزاد است. حتی به فتوای فقیهان و عالمان دین، زن میتواند در مقابل کارهایی که در منزل انجام میدهد، مطالبه مزد کند. اسلام، زن و حقوق آن را محترم شمرده است و او را یک شخصیت مستقل همانند مرد میداند. بنابراین، مرد حق ندارد او را به کار در مزرعه یا مغازه یا جاهای دیگر مجبور سازد یا هر کار دیگری را در خانه و خارج از خانه بر او تحمیل کند. تنها کار منزل نیست زیرا در قرآن کریم میخوانیم که اگر زن در برابر شیر دادن فرزند خویش که بیشترین دلبستگی را به او دارد از شوهرش تقاضای اجرت کند، بر او (شوهرش) واجب است که اجرتش را بپردازد. بنابراین، خانهداری برای زن وظیفهی الزامی نیست؛ بلکه کاری داوطلبانه و از روی احساس مشارکت در زندگی زناشویی محسوب میشود. خانهداری؛ نغمهای عاشقانه در سمفونی زندگی مشترک از منظر اسلام، خانه، آشیانهای گرم و امن است که در سایهی همدلی و تلاش زن و مرد ساخته میشود. در این میان، نقش زن در خانهداری، نغمهای عاشقانه در سمفونی زندگی مشترک است، نه یک وظیفهی الزامی. از نقطه نظر اسلام، خانهداری باید انتخابی عاشقانه و از روی میل و رغبت باشد، نه اجباری و ناخواسته. اسلام با قوانین اجتماعی و خانوادگی که وضع کرده است، میخواهد زن در سایهی عشق و تعهد به خانواده، با آغوش باز و قلبی سرشار از مهر، این مسئولیت را به عهده بگیرد و با صبر و حوصله، کانون گرم خانواده را حفظ کند و به فرزندانش مهر و محبت بیآموزد. خانهداری، فقط به نظافت و آشپزی محدود نمیشود. این هنر، شامل مدیریت صحیح امور خانه، تربیت فرزندان، حمایت شریک زندگی و ایجاد فضایی گرم و صمیمی برای خانواده است. [caption id="attachment_10755" align="aligncenter" width="667"] عکس: شبکههای اجتماعی[/caption] خانهداری، نه یک وظیفه، بلکه یک عشق و تعهد مشترک است. زن و شوهر با مشارکت عاشقانه در این امر، نه تنها به یکدیگر کمک میکنند، بلکه زندگی مشترک خود را به تجربهای زیبا و خاطرهانگیز تبدیل میکنند. با اینکه اسلام خانه را تجلیگاه عشق و ایثار زن میداند و خانهداری را عرصهای برای خلاقیت و ظرافت زنانه و به این باور است که زن، با سلیقه و ابتکار خود خانه را به تابلویی زیبا و چشمنواز تبدیل میکند. با این وجود، خدای این دین و بنیانگذارش حضرت محمد (ص) هیچ یک از این زحمات زن را که کانون خانه و خانواده را گرم میکند، نادیده نگرفته، بلکه به تکتک زحماتش چون چیدمان هنرمندانهی وسایل، آراستن گلها و گیاهان، تربیت فرزندان، حمایت شریک زندگی و خلق فضایی گرم و دلنشین در خانه، برای زنان پاداش معنوی در نظر گرفته است. به طور نمونه: پیامبر خدا فرموده است: «هر زنی که در خانه شوهر خود، به قصد مرتّب کردن آن، چیزی را جا به جا کند، خداوند عزّوجلّ به او نظر [لطف] میکند و خدا به هر کس نظر [لطف] کند، عذابش نمیکند.» از طرف دیگر، اسلام مرد را تشویق میکند همیار همسرش در امور خانه شود. چنانچه پیامبر(ص) در جایی میفرماید مردانی که به همسرشان در امر خانهداری کمک میکنند، پاداش عبادت عابدان مخلص را میبرند. یاری رساندن به همسر در امور خانه، نه تنها وظیفهای انسانی و اسلامی است، بلکه مهر و صمیمیت را در روابط زوجین عمیقتر میکند. پس خانهداری، وظیفهی یکطرفه و مختص به زن نیست، بلکه همیاری و مشارکتی عاشقانه در ساختن زندگی مشترک است. در این مشارکت عاشقانه، زن و شوهر با همفکری و تعامل، وظایف را تقسیم میکنند، در سختیها و چالشها همپای هم میایستند و با صبر و شکیبایی، در کنار یکدیگر به رشد و تعالی خانواده کمک میکنند. خانهای که با عشق و همدلی ساخته میشود، سرشار از آرامش و صمیمیت خواهد بود. در این خانه، فرزندان در فضایی امن و عاطفی پرورش مییابند و عشق و محبت، ریشه در تمام ارکان آن میدواند.
ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر حکومت فعلی در پیام جدید صوتی خود، از فرمانهای صادرشده علیه زنان و دختران دفاع و ادعا کرده است که هیچکدام از دولتهای پیشین افغانستان مانند حکومت سرپرست حقوق زنان را تامین نکرده است. آقای آخوندزاده از وضعیت فعلی زنان تحت حاکمیت حکومت سرپرست ابزار خوشحالی کرده و گفته است: «این فرمانها سبب شده است حقوق زنان در همه بخشها تامین شود.» او تاکید کرد که ۲۰ سال حاکمیت دموکراسی در افغانستان «تاثیر بد روی ذهن مردم گذاشته است» و اکنون ملاها باید برای عملی شدن فرمانهای صادرشده با مردم صحبت و تلاش کنند. این پیام صوتی ملا هبتالله آخوندزاده توسط تلویزیون خصوصی طلوع نیوز به صورت متنی منتشر شده است. وی در این پیام گفته است: «علما گفتهاند که همواره دعا میکردهاند، حکومتی در افغانستان مستقر شود که حقوق همه و بهویژه حقوق زنان در آن تامین شود و اکنون این نظام برقرار شده است.» او در این پیام صوتی هیچ اشارهای به بسته شدن مکاتب و دانشگاهها به روی دختران و زنان نکرده است. ملا هبتالله در این پیام صوتی از عملکرد دولتهای پیشین افغانستان در قسمت تامین حقوق افراد جامعه، بهویژه زنان انتقاد کرده و گفت: «ما سیستمی را برپا میکنیم که حقوق همه، بهویژه حقوق زنان، حفظ شود.» رهبر حکومت سرپرست در حالی این ادعا را مطرح میکند که در نتیجه صادر شدن بیش از ۵۰ فرمان محدودکننده، زنان و دختران از آموزش، اشتغال، سفر و فعالیتهای اجتماعی و سیاسی محروم شدهاند.