وزارت امور خارجهی کانادا در واکنش به توشیح قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر از سوی حکومت سرپرست، خواسته است که تمام محدودیتهای اعمالشده بر زنان و دختران افغانستان را لغو کند. این وزارت با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، توشیح این قانون را محکوم کرده و آن را تلاش دیگر برای ساکت کردن مردم افغانستان، بهویژه زنان و دختران عنوان کرده است. وزارت خارجهی کانادا تاکید کرد: «ما از حکومت سرپرست میخواهیم که تمام محدودیتهای اعمالشده بر زنان و دختران را لغو کنند و به نقض حقوق بشر در افغانستان پایان دهند.» این در حالی است که در تازهترین مورد وزارت عدلیهی حکومت فعلی اعلام کرده که رهبر این گروه قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده و این قانون اکنون نافذ است. این قانون شامل یک مقدمه، چهار فصل و ۳۵ ماده است. باید گفت که مادهی سیزدهم این قانون که دارای هشت بند است به «احکام مربوط به حجاب زن» اختصاص داده شده است. براساس قانون اعلام شده، در بند اول این ماده آمده است که «ستر تمام بدن زن لازمی است»، در بند دوم هم ذکر شده است که «پنهان کردن روی زن به سبب ترس از فتنه، ضروری است و در بند سوم آن تاکید شده که «صدای زنان (بلند خواندن آهنگها، نعتها و قرائت در مجمع) عورت است.» همچنین در بند چهارم این ماده آمده است که «لباس زنان نازک، کوتاه و چسپ نباشد»، در بند پنجم آمده است که «زنان مسلمان مکلفاند که بدن و روی خویش را از مردان نامحرم پنهان کنند» و در بند ششم هم آمده است که «ستر زنان مسلمان و صالح از زنان کافر و فاسق از ترس فتنه واجب» است. توشیح این قانون واکنشهای گستردهای در پی داشته است. وزیر خارجهی آلمان آن را صد صفحه نفرت از زنان خوانده و نمایندهی ویژه آمریکا در امور زنان و حقوق بشر برای افغانستان گفته است که این قانون نشان میدهد که حکومت سرپرست به سیاستهای دههی نود میلادی خود بازگشتهاند.
برچسب: #حقوق بشر
مایکل مککال، رییس کمیتهی روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی واکنش نشان داده و میگوید: «ما نمیتوانیم میلیونها زن و دختری را که از دست این حکومت رنج میکشند، فراموش کنیم.» کمیتهی روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، سخنان آقای مککال در واکنش به توشیح این قانون را در حساب کاربری ایکس خود نشر کرده است. آقای مککال تاکید کرده است که وعدههای میانتهی دولت بایدن و هریس برای کمک به زنان افغانستان، باعث شد که «رژیم طالبان» در حمله به زنان یک گام فراتر برود و حتا آنان را از نشان چشمانشان در محضرعام منع کنند. وی تاکید کرد که وقتی بایدن و هریس مردم افغانستان را رها کردند، این موضوع حکومت سرپرست را برای حذف دستآوردهای چندین دهه در عرصهی حفاظت از حقوق زنان و دختران جسورتر کرد. او افزود: «ما نمیتوانیم میلیونها زن و دختری را که از دست طالبان رنج میکشند، فراموش کنیم. جامعهی جهانی باید در بهرسمیتنشناختن طالبان استوار بماند.» این در حالی است که وزارت عدلیهی حکومت سرپرست بهتازگی اعلام کرده که ملا هبتالله آخوندزاده، رهبر حکومت فعلی قانون امر به معروف و نهی از منکر را توشیح کرده و این قانون اکنون نافذ است. مادهی سیزدهم این قانون که دارای هشت بند است، به «احکام مربوط به حجاب زن» اختصاص داده شده است. در بند اول این ماده آمده است که «ستر تمام بدن زن لازمی است»، در بند دوم گفته شده «پنهان کردن روی زن به سبب ترس از فتنه، ضروری است و در بند سوم آن آمده است که «صدای زنان (بلند خواندن آهنگها، نعتها و قرائت در مجمع) عورت است.» همچنین براساس این قانون نوروز، شب یلدا، آتشبازی، تراشیدن ریش و کمکردن آن از قبضه، پوشیدن نکتایی و اصلاح مو برخلاف شریعت اسلامی؛ خارج شدن صدای زنان از خانه و تماشای عکس و فیلم جانداران در کامپیوتر و موبایل از جملهی «منکرات خاص» دانسته شده و گفته شده که محتسب مسوولیت دارد از آن جلوگیری کند. قابل ذکر است که توشیح این قانون واکنشهای گستردهای را در پی داشته است. نهادهای بینالمللی و کشورهای مختلف از حکومت سرپرست خواستهاند که محدودیتها علیه زنان و دختران را لغو کنند.
شماری از زنان معترض و اعضای جنبش زنان حماسهآفرین افغانستان به توشیح قانون امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست واکنش نشان داده و میگویند که این قانون در ادامهی سایر فرمانها و در راستای سرکوب و تحقیر زنان و دختران است. این جنبش با نشر اعلامیهای قانون جدید امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست را به شدت محکوم کرده است. در ادامه آمده است که این قانون نه بهخاطر ایمان، بلکه به منظور سرکوب و تحقیر مردم، بهویژه زنان و دختران افغانستان طراحی شده است. زنان معترض تاکید کردند که این قانون با استفاده از پوشش ظاهری شریعت، بهدنبال تحمیل یک سلطهی بیرحمانه و نابودی آزادیهای فردی و اجتماعی در افغانستان است. در اعلامیه آمده است که زنان و دختران افغانستان هدف اصلی این سرکوبها قرار گرفتهاند و محدودیتهای شدید در مورد پوشش، صدا و حضور اجتماعی آنان، نشاندهنده هراس حکومت سرپرست از قدرت و آزادی زنان است. همچنین در بخشی از اعلامیه آمده است که حکومت سرپرست با تحمیل این قوانین تلاش دارند تا زنان را از جامعه حذف کرده و به «موجوداتی بیصدا و بیقدرت» تبدیل کنند؛ اما زنان و دختران افغانستان این تلاشها را نخواهند پذیرفت و به مقاومت در برابر آن ادامه خواهند داد. جنبش زنان حماسهآفرین گفت که قانون جدید حکومت سرپرست، با دخالت و تجسس در حریم خصوصی افراد، نمایانگر حکومتی است که از مردم خود میترسد و بهجای اعتماد به آنان، به سرکوب و کنترل پناه برده است. این قانون شامل یک مقدمه، چهار فصل و ۳۵ ماده است. باید گفت که مادهی سیزدهم این قانون که دارای هشت بند است به «احکام مربوط به حجاب زن» اختصاص داده شده است. براساس قانون اعلام شده، در بند اول این ماده آمده است که «ستر تمام بدن زن لازمی است»، در بند دوم هم ذکر شده است که «پنهان کردن روی زن به سبب ترس از فتنه، ضروری است و در بند سوم آن تاکید شده که «صدای زنان (بلند خواندن آهنگها، نعتها و قرائت در مجمع) عورت است.» همچنین در بند چهارم این ماده آمده است که «لباس زنان نازک، کوتاه و چسپ نباشد»، در بند پنجم آمده است که «زنان مسلمان مکلفاند که بدن و روی خویش را از مردان نامحرم پنهان کنند» و در بند ششم هم آمده است که «ستر زنان مسلمان و صالح از زنان کافر و فاسق از ترس فتنه واجب» است. این قانون واکنشهایی را نیز در پی داشته است. آنالنا بربوک، وزیر امور خارجهی آلمان از توشیح قانون امر به معروف و نهی از حکومت فعلی به شدت انتقاد کرده و آن را حدود ۱۰۰ صفحه «نفرت از زنان» خوانده است.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد در واکنش به منع سفرش به افغانستان، میگوید که علیرغم ممنوعیت ورودش به این کشور از سوی حکومت سرپرست، به مستندسازی نقض حقوق بشر در افغانستان ادامه خواهد داد. آقای بنت با نشر اعلامیهای گفته است که این تصمیم حکومت سرپرست «یک گام به عقب است و سیگنال نگرانکنندهای در مورد تعامل آنان با سازمان ملل و جامعهی بینالمللی در مورد حقوق بشر» میدهد. وی تاکید کرد که پیوسته بهدنبال تعامل شفاف با حکومت سرپرست افغانستان بوده است و از این حکومت خواسته است که تصمیم خود را تغییر دهد. گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان افزود که بهعنوان یک کارشناس مستقل منصوبشده از سوی ملل متحد، مسوولیت خود را بسیار جدی میگیرد و این امر مشمول این است که همیشه مستقلانه عمل کند، ارزیابیهای بیطرفانهی خود از حقایق را براساس استانداردهای شناختهشدهی بینالمللی حقوق بشر ارائه کند و از بالاترین استانداردهای کارآیی، شایستگی و صداقت حمایت کند. آقای بنت میگوید که با وجود اینکه بیش از یک سال است به افغانستان سفر نکرده و علیرغم تصمیم حکومت سرپرست، به تعامل با شهروندان افغانستان در داخل و خارج این کشور و سایر ذینفعان ادامه خواهد داد. همچنین او در بخشی از اعلامیه گفته استکه به مستندسازی سوءاستفاده و نقض حقوق بشر ادامه خواهد داد و برای بهبود وضعیت دادخواهی خواهد کرد. آقای بنت گفته است: «من به مردم افغانستان و حمایت از یک کشور باثبات، فراگیر و مرفه در صلح با خود و همسایگانش متعهد میمانم.» این در حالی است که ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت فعلی بهتازگی در گفتگو با دویچهوله گفته است که این گروه سفر ریچارد بنت به افغانستان را ممنوع کرده است. او گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد را متهم به «پروپاگند» علیه حکومت سرپرست کرده است. قابل ذکر است که ریچارد بنت از زمان آغاز مأموریتاش در اپریل سال ۲۰۲۲، سه گزارش در مورد وضعیت حقوق بشر در افغانستان به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ارائه کرده است. او در این گزارشها موارد گستردهی نقض حقوق بشر از سوی حکومت فعلی، بهویژه نقض حقوق زنان و اقلیتهای قومی و مذهبی را مستندسازی کرده است. آقای بنت در آخرین گزارش خود گفت که رفتار طالبان با زنان «جنایت علیه بشریت» است و میتواند بهعنوان «آپارتاید جنسیتی» مورد بررسی قرار گیرد.
مسوولان حکومت سرپرست افغانستان ورود ریچارد بنت، گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد به افغانستان را ممنوع کرده است. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت فعلی در گفتگو با شبکه خبری دویچهوله گفته است که آمدن ریچارد بنت به افغانستان ممنوع شده است، زیرا او «بهخاطر پروپاگاند علیه افغانستان موظف شده بود و کسی نیست که ما سر صحبتهایش باور کنیم.» آقای مجاهد تاکید کرد که گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل برای افغانستان یک موضوع کوچک را بزرگ میساخت و به سازمانهای دیگر نیز معلومات نادرست میداد. سازمان ملل و ریچارد بنت تا اکنون به این تصمیم حکومت فعلی واکنش نشان ندادهاند. قابل ذکر است که شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در اپریل ۲۰۲۲ میلادی ریچارد بنت را بهعنوان گزارشگر ویژه برای نظارت بر حقوق بشر در افغانستان منصوب کرد. این شورا هدف از تعیین آقای بنت به این مقام را نظارت و مستندسازی مسائل نقض حقوق بشری در افغانستان خواند. آقای بنت طی این دو سال چندین گزارش دربارهی وضعیت حقوق بشر نشر کرده و در اجلاس شورای حقوق بشر سخنرانی کرده است. همچنین گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد در گزارش اخیر خود با اشاره به سرکوب زنان و دختران افغانستان توسط حکومت سرپرست، خواستار جرمانگاری «آپارتاید جنسیتی» در قوانین بینالمللی شده است. حکومت فعلی این گزارشها را رد کردهاند.
سازمان عفو بینالملل به وضع محدودیت علیه زنان و دختران افغانستان واکنش نشان داده و یکبار دیگر از جامعهی جهانی و سازمانهای بینالمللی، خواستار پاسخگو کردن حکومت سرپرست در برابر نقض حقوق بشر بهویژه حقوق زنان و دختران شده است. این سازمان با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود گفته است که جهان هرچه زودتر باید بهخاطر تامین حقوق زنان و دختران افغانستان، اقدامهای «جدی و فوری» را روی دست گیرد. در ادامه آمده است: «استفاده از همهی شکلهای اهرمها برای تحت فشار قرار دادن حکومت فعلی بهمنظور احترام و حمایت از حقوق زنان، پایان دادن به آزارهای جنسیتی و ایجاد فضا برای مشارکت معنادار آنان، ضروری است.» سازمان عفو بینالملل همچنان در واکنش به اعمال تنبیهبدنی بالای افراد از سوی حکومت فعلی میگوید که کشورهای جهان باید بهمنظور دسترسی مردم افغانستان به عدالت، جهت ایجاد میکانیزم عدلی، رسمی، مستقل و بیطرف دستبهدست هم دهند. باید گفت که حکومت فعلی با روی کار آمدن دوبارهی شان در افغانستان، حدود ۸۰ فرمان محدودکننده بالای زنان و دختران وضع کرده است. بیش از سه سال گذشته، حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
سفارت بریتانیا برای افغانستان، بهمناسبت روز جهانی «بشردوستی» اعلام کرده است که برای بهبود وضعیت دشوار بشردوستانهی مردم افغانستان در یک سال گذشته به بیشاز ۲.۷ میلیون نفر بهشمول ۱.۳ میلیون زن کمک کرده است. این سفارت با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، از ادامهی کمکهای خود برای مردم افغانستان، تحت حاکمیت حکومت سرپرست خبر داده است. در بخشی از این مطلب آمده است: «ما به همکاری با شرکای خود برای بهبود وضعیت دشوار بشردوستانهای که مردم افغانستان بهویژه زنان با آن روبرو هستند، ادامه میدهیم.» روز گذشته ۱۹ آگوست، روز جهانی «بشردوستی» است. سازمان ملل متحد این روز را به یاد ۲۲ کارمنداش که در سال ۲۰۰۳ بر اثر انفجاری در بغداد کشته شدند روز بشردوستی نامگذاری کرده است. این روز امسال در حالی فرا رسیده که زنان و دختران در سراسر افغانستان بهدلیل محدودیتهای حکومت سرپرست، در راه دسترسی به کمکهای بشردوستانه به چالشهای جدی مواجه هستند. براساس آمار سازمان ملل، ۲۳.۷ میلیون نفر به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند. همچنین گروه کاری زنان، صلح و امنیت پیشتر گزارش داده بود که از این میان حدود ۸۰ درصد نیازمندان کمکهای بشری زنان و دختران اند. پیش از این برنامهی جهانی غذای سازمان ملل، از آمار بلند نیازمندان در افغانستان و کمبود بودجه هشدار داده بود. این نهاد هشدار داده که به ۱۱ میلیون نفر کمکهای اضطراری ارائه نمیتواند.
شماری از زنان معترض و اعضای جنبش زنان عدالتخواه افغانستان میگویند که در برابر محدودیتهای حکومت سرپرست به مبارزات خود ادامه میدهند و هرگز زیر بار ظلم شانه خم نمیکنند. زنان معترض از ۱۵ آگوست به عنوان «روز سیاه» در تاریخ افغانستان یاد کرده و گفتهاند، روزی که تیرهبختی و ظلمت بر تمام افغانستان سایه انداخت. اعضای جنبش زنان عدالتخواه افغانستان تاکید کردند که تاریخ سیاه ۱۵ آگوست براساس یک معاملهی ننگین در دوحه اتفاق افتاده و سرنوشت مردم افغانستان به ویژه زنان را تغییر داد و «جانیان زنستیز» را بر سرنوشت مردم کشور حاکم کرد. آنان افزودهاند که هرگز این روز سیاه و محدودیتهای حکومت فعلی خاموش نمیشوند و به مقاومت خود در برابر اقدامات زنستیزانه ادامه میدهند. زنان معترض با شعار «میجنگیم، ظلمت نمیپذیریم»، به مقاومت خود در برابر حکومت سرپرست تاکید کرده و از جامعهی جهانی خواستند که از حقوق آنها دفاع و حمایت کنند. آنها در ادامه از مردم افغانستان خواستند تا در کنار زنان و دختران کشور برای بازپسگیری حقوق از دسترفتهشان بهپا خیزند. با سومین سالروز به قدرت رسیدن حکومت فعلی، اعتراضات گستردهای در کشورهای مختلف دنیا علیه حکومت فعلی و اقدامات زنستیزانهی این گروه در جریان است. این اعتراضات، به رهبری زنان و دختران افغانستان و با حمایت گستردهی جوامع بینالمللی برگزار میشود. باید گفت که برگزاری این اعتراضات، بیانگر نارضایتی عمیق مردم و به ویژه زنان و دختران از حکومت سرپرست و شرایط بحرانی حقوق بشری در افغانستان است. قابل ذکر است که اعتراضات امسال، با توجه به سرکوبهای مداوم، وضع محدودیت و نقض حقوق بشر توسط حکومت فعلی، به عنوان یک فریاد جهانی برای عدالت و حقوق برابر تلقی میشود. از آمریکا و اروپا گرفته تا آسیا و استرالیا، شهروندان افغانستان و حامیان بینالمللی آنها با برگزاری تجمعات، راهپیماییها و نشستهای اعتراضی، بر ضرورت حمایت از زنان و مردم افغانستان و مبارزه با حکومت فعلی تاکید کردند.
کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان برای افغانستان میگوید که وضعیت اقتصادی و حقوق بشر برای زنان و دختران در افغانستان همچنان وخیم است. این نهاد با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که وضعیت بشردوستانه برای زنان در افغانستان ناامن است. کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان تاکید کرد که زنان و دختران در افغانستان به کمکها و حمایتهای بیشتری نیاز دارند. براساس آمار سازمان ملل متحد، ۲۳.۷ میلیون نفر در افغانستان نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند که حدود ۸۰ درصد نیازمندان را زنان و کودکان تشکیل میدهند. قابل ذکر است که حکومت سرپرست پس از به دست گرفتن قدرت افزون بر محدودیتهای دیگر، کار زنان را نیز ممنوع کرده که این ممنوعیت شامل کار آنان در دفترهای سازمان ملل و موسسههای بشردوستانه نیز میشود. ممنوعیت کار زنان افزون بر ایجاد مشکلهای اقتصادی و از بینرفتن منبعهای درآمد، روند امدادرسانی را نیز با چالش مواجه کرده است. پیش از این، برنامهی جهانی غذای سازمان ملل متحد، با اشاره به محدودیتهای حکومت فعلی بر زنان و دختران، گفته بود که ۹۰ درصد خانوادههای تحت سرپرستی زنان به غذای کافی دسترسی ندارند.
ائتلاف ورزش و حقوق (Sport & Rights) خواستار لغو و جبران رد صلاحیت منیژه تلاش، دختر ورزشکار اهل افغانستان در المپیک ۲۰۲۴ پاریس، به خاطر ترویج برابری جنسیتی شده است. این ائتلاف با نشر بیانیهای گفته است که کمیتهی بینالمللی المپیک باید استفاده از قاعده ۵۰ در منشور المپیک برای مجازات ورزشکاران به دلیل دفاع از ارزشهای جهانی برابری، شمولیت و احترام را متوقف کند. ائتلاف ورزش و حقوق به نقل از گنوس الفرد، مدیر ورزش و حقوق بشر در اتحادیهی جهانی بازیکنان نوشته است: «زمانی که ورزشکاران برای اهداف عدالت و برابری سخن میگویند، آنها مدافعان حقوق بشر هستند و شایسته حفاظت و همبستگی هستند. المپیک پاریس ۲۰۲۴ ادعا کرده که جزو اولین «بازیهای برابر جنسیتی» است، پس مجازات یک عضو تیم پناهندگان المپیک به خاطر ترویج این مسئله در طول رقابتها شگفتآور است. این مورد نشان میدهد که قاعده ۵۰ میتواند حقوق بشری ورزشکاران برای آزادی بیان را به خطر بیندازد.» بیانیه به نقل از فریبا رضایی، دومین زن ورزشکار المپیک افغانستان و بنیانگذار نهاد «رهبران زن فردا»، هم نوشته است: «در سومین سال تسلط طالبان، بحران حقوق زنان بدترین بحران در جهان است و حدود ۲۰ میلیون زن و دختر در افغانستان هنوز در رنج هستند. ورزش برای زنان در افغانستان ممنوع است و طالبان از معکوس کردن این ممنوعیت امتناع میکنند. خانم تلاش نباید به خاطر یک درخواست ساده برای حقوق بشر پایهای زنان رد صلاحیت میشد.» همچنین مینکی وردن، مدیر ابتکارات جهانی در سازمان عفو بینالملل نیز تاکید کرده است: «ورزشکاران در رقابتها حقوق بشری خود را تسلیم نمیکنند، از جمله حق بیان نظرات خود در مورد حقوق زنان. حرکت اعتراضی منیژه تلاش در بازیهای پاریس با شناخت منشور المپیک از اهمیت حقوق بشر همراستا بود.» سمیرا حمیدی، پژوهشگر منطقهای سازمان عفو بینالملل برای جنوب آسیا هم در این بیانیه گفته است: «اکنون، بیشتر از هر زمان دیگری، ما نیاز داریم که صدای زنان افغانستان را در هر صحنه و پلتفرم، از جمله بازیهای المپیک، بشنویم و تقویت کنیم. هیچکس نمیتواند در برابر چنین تبعیض سیستماتیک «خنثی» باقی بماند و هیچ ورزشکاری نباید صرفاً به خاطر حمایت از ارزشهای برابری جنسیتی، توبیخ شود.» باید گفت که منیژه تلاش در تاریخ ۹ آگوست با شعار «زنان افغانستان را آزاد کنید» به میدان رفت و به همین دلیل از رقابتهای بریکینگ المپیک پاریس ۲۰۲۴ رد صلاحیت شد. قاعدهی ۵۰ مدتهاست که به عنوان ابزار مجازات ورزشکارانی که برای عدالت اجتماعی و حقوق بشر فعالیت میکنند در مسابقات المپیک به کار رفته است. در برخی موارد، این نهادها بعداً از این ورزشکاران به خاطر فعالیتهایشان تقدیر کردهاند.