دادگاهی در تهران یک مرد ۳۴ ساله به نام «حسام» را بهدلیل تجاوز به یک دختر ۱۲ ساله اهل افغانستان به اعدام محکوم کرده است. رسانههای ایرانی گزارش دادهاند که مادر این دختر حدود دو سال پیش، در پی سقوط کابل به دست حکومت سرپرست، با فرزندانش به ایران آمده بود و در خانه «حسام» کار میکرد. در گزارش آمده است که پرونده شکایت از حسام در شعبه ۹ دادگاه کیفری استان تهران بررسی شده است. مادر این دختر ۱۲ ساله در تشریح ماجرا به ماموران گفته است که دو سال پیش از همسرش جدا شده و با فرزندانش از افغانستان به ایران آمده است و برای تأمین هزینههای زندگیاش به عنوان خدمتکار در خانهها کار میکرد. وی تاکید کرده است که چند ماه پیش در خانه فردی به نام حسام که همسر و سه فرزند داشت، مشغول به کار شده است. او افزود: «روز گذشته جز مرد صاحبخانه کسی خانه نبود؛ من هم برای خرید بیرون رفته بودم و دختر ۱۲ سالهام را در خانه تنها گذاشتم. وقتی بعد از نیم ساعت برگشتم، متوجه شدم حال دخترم خوب نیست. بعد از پرسوجو دخترم گفت که بعد از خروج من از خانه، حسام به او تعرض کرده است.» رسانههای ایران گزارش دادهاند که پس از اظهارات این زن افغانستانی، مأموران دختر ۱۲ ساله را به پزشکی قانونی معرفی کردند و کارشناسان پزشکی قانونی تعرض به دختربچه را تایید کردند. طبق گزارشها، مرد ۳۴ ساله بازداشت شد و به اتهامش اعتراف کرده است. این مرد گفته که تحت تاثیر مواد مخدر بوده و اشتباه کرده است. حسام از شاکی درخواست کرده که او را ببخشد. در گزارشها آمده است که قضات متهم را براساس مدرکهای موجود در پرونده و مستندات، به اعدام محکوم کردند و پس از اعتراض متهم به حکم، پرونده برای رسیدگی به دیوان عالی کشور فرستاده شد. باید گفت که شهروندان افغانستان طی چند ماه گذشته بارها مورد خشونت قرار گرفته و چند مورد نیز به جان باختن انجامیده است. گفتنیست که ایران از سالها به اینسو میزبان میلیونها افغانستانی است. در ماههای اخیر این کشور، روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان را آغاز کرده است. پس از حاکمیت حکومت فعلی در آگوست 2021، تعدادی از شهروندان افغانستان بهشمول زنان معترض، فعالان حقوق زن، نظامیان پیشین و خبرنگاران به کشورهای مختلف از جمله ایران مهاجرت کردند.
برچسب: تهران
رسانههای ایران گزارش دادهاند که جسد یک زن جوان اهل افغانستان در منطقه قیامدشت، در جنوب تهران پیدا شده است. در گزارش آمده است که پولیس تهران سه مرد را به اتهام دستداشتن در قتل این زن بازداشت کردهاند. روزنامه جمهوری اسلامی نوشته است که تا اکنون روشن نیست که انگیزه اصلی قتل این زن جوان اهل افغانستان چی بوده است. طبق گزارش رسانهها، جسد این زن جوان (روز جمعه، چهارم عقرب) در یکی از خیابانهای قیامدشت تهران کشف شده است. روزنامه جمهوری اسلامی نوشت: «بررسیهای اولیه نشان میداد که مقتول در یک مکان دیگری قربانی شده است و عاملان جنایت، جسد را ابتدا داخل کمد دیواری گذاشتند و به روستای موردنظر منتقل کردند.» پس از تحقیقات پولیس جمهوری اسلامی سه متهم دخیل در این قضیه شناسایی و به بازداشت شدهاند. گزارش شده است که جسد این زن جوان اهل افغانستان برای انجام معاینات دقیقتر به پزشکی قانونی منتقل شده و متهمان برای روشن شدن زوایای پنهان پرونده تحت بازجویی قرار گرفتهاند. هنوز انگیزه و چگونگی قتل این زن جوان افغانستانی روشن نشده است. باید گفت که شهروندان افغانستان طی چند ماه گذشته بارها مورد خشونت قرار گرفته و چند مورد نیز به جان باختن انجامیده است. گفتنیست که ایران از سالها به اینسو میزبان میلیونها افغانستانی است. در ماههای اخیر این کشور، روند اخراج اجباری شهروندان افغانستان را آغاز کرده است. پس از حاکمیت حکومت فعلی در آگوست 2021، تعدادی از شهروندان افغانستان بهشمول زنان معترض، فعالان حقوق زن، نظامیان پیشین و خبرنگاران به کشورهای مختلف از جمله ایران مهاجرت کردند.
علی کاظمی، دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت عدلیهی ایران میگوید که ۸۵ درصد کودکان کار و خیابان در شهر تهران، مهاجران اهل افغانستان هستند. علی کاظمی این اظهارات را در گفتگو با خبرگزاری ایسنا مطرح کرده و گفته است که حدود سه هزار و ۲۰۰ کودک در موقعیت خیابان و کار فقط در شهر تهران شناسایی شده است که از این تعداد ۸۵ درصد «اتباع» (شهروندان افغانستان) هستند. آقای کاظمی تاکید کرد که مشکل بازماندگی از تحصیل و مسایل مالی باعث میشود که این کودکان بر سر چهارراهها بایستند. وی گفت که ادارهی اتباع کودکان مهاجری که غیرمجاز بودند را با توجه به نقض قوانین ملی در مورد کودکان، اخراج کرده است. او افزود: «رویه موجود این است اتباعی که غیرمجاز اند به کشور خود بازگردند و به اتباع مجاز قوانین و مقررات کشور توسط ادارهی اتباع تفهیم شود که آنان رعایت کنند.» دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک وزارت عدلیهی ایران در گفتگو با خبرگزاری ایسنا گفت: «در خصوص کودکان در موقعیت خیابان چندین جرم به وجود میآید. یکی بهرهکشی و غفلت و بیتوجهی به کودکان و دیگری بازماندگی از تحصیل این کودکان است که در قانون جرمانگاری شده است.» قابل ذکر است که کودکان مهاجر عمدتا مصروف جمعآوری زباله هستند. برخی از این کودکان بیسرپرست یا از خانوادههای کمدرآمد هستند. چالش دسترسی کودکان مهاجر به آموزش نیز از عوامل کار این کودکان دانسته میشود. قابل ذکر است که تا اکنون آمار دقیقی از تعداد کودکان کار افغان در ایران در دسترس نیست، اما باری عضو شورای شهر تهران اعلام کرد که تنها در تهران حدود ۷۰ هزار کودک کار وجود دارد که ۸۰ درصد آنها افغان هستند. سخنگوی شهرداری تهران نیز با اشاره به طرحی برای جمعآوری کودکان کار و زبالهگرد افغان گفت که آنان به افغانستان بازگردانده میشوند.
در ادامه وضع محدودیت برای مهاجران اهل افغانستان در ایران، مسوولان ساماندهی مشاغل در تهران میگویند که دستفروشی در این شهر برای مهاجران افغانستانی ممنوع شده است. سعید بیگی، مدیر عامل شرکت صنایع و ساماندهی مشاغل تهران روز گذشته (چهارشنبه، ۵ میزان) گفت که با دستفروشان اهل افغانستان در سطح معابر برخورد خواهد شد. آقای بیگی در گفتگو با خبرگزاری ایرنا گفته است که برنامهای برای صدور مجوز برای دستفروشی اتباع خارجی در تهران ندارند و مجوزی در این باره صادر نمیشود. او گفت: «پسندیده نیست اتباع غیرمجازی که مجوز قانونی برای تابعیت ایران را ندارند در کشور تردد کنند و از منابع ملی ما استفاده کنند، اجازه این کار را نمیدهیم.» وی هشدار داد که با «دستفروشان افاغنه» برخورد خواهد شد. با این حال، این مقام تهران گفت اگر شهروندان اهل افغانستان تابعیت قانونی در ایران داشته باشند و درخواستی برای دریافت غرفه برای کسب و کار بدهند، ممکن است غرفه در اختیار آنان قرار داده شود. او گفت که تا اکنون درخواستی در این باره نداشتهاند. قابل ذکر است که درآمد و تامین مالی بسیاری خانوادههای مهاجر در ایران به دستفروشی در بازارها و سطح شهرها متکی است. بسیاری از مردان و حتی کودکان خانوادههای مهاجر با خرید وسایلی مثل بکس، کفش و لباسهای تولیدی کارخانههای افغانستانی در ایران، آنها را در بازار و کنار خیابانها به فروش میرسانند. افزایش چشمگیر محدودیتها این در حالی است که در ماههای گذشته مقامهای ایرانی سختگیریهای شدیدی را بر کار و فعالیت مهاجران افغانستان در این کشور اعلان کردهاند. در بسیاری شهرهای ایران علاوه ممنوعیت کار افغانستانیها، به شهروندان ایرانی گفته شده از کرایه دادن خانه به افغانها خودداری کنند. در روزهای اخیر با اعلام ثبتنام دانشآموزان در مکاتب، بسیاری افغانهای ساکن ایران گفتند که مسوولان مکاتب از ثبت نام دانشآموزان افغانستان خودداری کردهاند. باید گفت که تا اکنون آمار متفاوتی از تعداد مهاجران افغانستان در ایران اعلام شده است. احمد وحیدی، وزیر داخله پیشین ایران مجموع مهاجران افغانستانی در ایران اعم از مجاز و غیرمجاز را حدود پنج میلیون نفر اعلام کرده بود.
پیمان فتاحی، فرمانده پولیس ولسوالی شهریار تهران خبر داده است که این نیروهایش دو زن اهل افغانستان را پس از درگیری با یک زن ایرانی در پارکی در این ولسوالی بازداشت کردهاند. آقای فتاحی گفته است که در پی مشاجره و درگیری بر سر بازی کودکان، زن ایرانی «مورد ضرب و شتم قرار گرفت.» او به خبرگزاری تسنیم گفت که «درگیری لفظی و ضرب و شتم» در پارک فردوسیه میان سه زن افغانستانی و یک زن ایرانی صورت گرفته است. او گفت که سپس پولیس در محل رویداد حضور یافت و دو زن مهاجر اهل افغانستان را بازداشت کرد. فرمانده پولیس شهریار گفت: «پرونده توسط پولیس در دست بررسی است و پس از تکمیل به مراجع قضایی ارجاع داده میشود.» همزمان، کاربران و رسانههای ایرانی ویدویی را منتشر کردهاند که گفته میشود مربوط به درگیری زنان ایرانی و افغانستانی در پارک فردوسیه ولسوالی شهریار است. در این ویدیو، صدای نامفهوم مشاجره چند زن شنیده میشود که دستکم یکی از آنها لهجه فارسی رایج در افغانستان را دارد. قابل ذکر است که بدرفتاری پولیس ایران با مهاجرین افغانستانی، به ویژه شکستن گردن یک پناهجوی نوجوان، واکنش گستردهای را در میان شهروندان افغانستان برانگیخته است. پناهجوی نوجوان اهل دایکندی در حال حاضر در بیمارستان بستری است.
علیرضا فخاری، والی تهران میگوید که اتباع غیرمجاز (شهروندان اهل افغانستان) به سرعت ایران را ترک کنند و این افراد از خدمات شهری و غیرشهری محروم میشوند. آقای فخاری در گفتگو با خبرگزاری مهر دربارهی طرح جمعآوری و ساماندهی اتباع غیرمجاز گفته است که این طرح در سطح تهران امر جدی و بدیهی بوده که باید انجام شود. والی تهران مسألهی اسکان و اشتغال اتباع را بسیار مهم عنوان و تاکید کرده است: «در حوزهی اشتغال، تعریف و تعیین محل، نوع، کیفیت و میزان شغل در دستور کار است و مسئولان به وظایفشان عمل میکنند و متناسب با اطلس استقرار جمعیت تعریف لازم صورت میپذیرد.» وی افزود، خدماتی که در اختیار اتباع قرار میگیرد متناسب با شرایط شان است. ایران برای شهروندان خارجی اتباع میگوید. اکثریت شهروندان خارجی در ایران را مهاجران اهل افغانستان تشکیل میدهند. در حال حاضر حدود ۵ میلیون مهاجر افغان در ایران به سر میبرند. در حالی که همه روزه صدها مهاجر از ایران اخراج و به وطن بازمیگردند، هنوز بازار قاچاق انسان به ایران پررونق است و روزانه صدها نفر از مرز غیرقانونی رد میشوند تا به ایران برسند. باید گفت که پس از تسلط دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان، صدها هزار شهروند کشور به دلیل چالشهای اقتصادی و امنیتی به ایران و پاکستان فرار کردهاند. در همین حال آزارواذیت مهاجران نیز در ایران افزایش یافته است.
در ادامهی اعتراضات و آزار و اذیت مهاجران افغانستانی در ایران و به ویژه در تهران، سازمان حقوق بشری ههنگاو درباره افزایش نژادپرستی حکومتی و اجتماعی نسبت به مهاجران افغان در این کشور هشدار داده و این وضعیت را «فاجعهبار» خوانده است. این سازمان حقوق بشری با نشر گزارشی گفته است که در ماههای گذشته موجی از افزایش نژادپرستی ضد افغانستانی چه به صورت حکومتی و چه به صورت اجتماعی در فضای ایران قابل مشاهده است. در ادامه آمده است که این نژادپرستی شامل به میان آمدن گفتمان اخراج مهاجران اهل افغانستان در بحثهای مربوط به انتخابات ریاست جمهوری ایران تا اوج گرفتن مطالبه اخراج این افراد در شبکههای اجتماعی میشود. سازمان حقوق بشری ههنگاو تاکید کرد که شهروندان افغانستانی در موارد بسیاری با وجود دههها زندگی و کار در ایران دارای کارتهای معتبر اقامت نیستند. در گزارش این سازمان آمده است که مهاجران افغانستانی در ۱۶ ولایت ایران اجازه اقامت ندارند و به جز در ولایتهای تهران، البرز، قم در باقی ولایتها تنها در شماری از ولسوالیها اجازه اقامت دارند. باید گفت که پس از آنکه تنشها میان شهروندان ایران و مهاجران افغانستان پس از کشته شدن یک ایرانی بالا گرفت، اکنون با گذشت هر روز موج مهاجرستیزی و مخالفت با اتباع کشور در نقاط مختلف ایران افزایش یافته است. قابل ذکر است که طی دو هفته اخیر موجی از خشونت و مخالفت با مهاجران افغانستان در پایتخت و شماری از شهرستانهای تهران راه افتاده است. در بیشتر موارد مهاجران افغانستان از سوی شهروندان ایران مورد توهین، تحقیر، لتوکوب و حمله با چاقو قرار گرفتهاند.
شماری از شهروندان ایران در منطقه ۱۵ تهران با شعار «مرگ بر افغانی» علیه مهاجران اهل افغانستان در این کشور تظاهرات کردند. براساس گزارشهای رسانههای داخلی و بینالمللی در روزهای اخیر اعتراض و بدرفتاری علیه مهاجران اهل افغانستان در ایران به ویژه در تهران افزایش یافته است. ویدیوییهای در شبکههای اجتماعی نشر شده است، نشان میدهد که شماری در خیابانی که گفته شده محل قتل یک شهروند ایرانی است، اعتراض میکنند. معترضان عمدتا زنان هستند و افرادی از پولیس نیز دیده میشود که آنها را همراهی میکنند. معترضان روز (جمعه، ۵ اسد) با برگزاری اعتراضی در منطقه ۱۵ تهران، شعار «مرگ بر افغانی» و «افغان جنایت میکند، دولت حمایت میکند» سر میدهند. ویدیویی که در شبکههای اجتماعی نشر شده است، کوتاه است و شعارها و خواستههای که تظاهر کنندگان مطرح میکنند، مشخص نیست. قابل ذکر است که اخیراً به دنبال انتشار خبر کشته شدن یک شهروند ایران در منطقه ۱۵ تهران، شماری از مهاجران اهل افغانستان در تهران از «بدرفتاریهای گسترده مردم محلی با افغانها در شرق پایتخت» خبر دادند. هفته گذشته گزارش شد که یک شهروند ایران در پی درگیری با سه مهاجر افغان کشته شده است. همچنین مهاجران اهل افغانستان از منطقه ۱۵ تهران (محل وقوع این درگیری) تصویر اطلاعیهای را در شبکههای اجتماعی نشر کردهاند که در آن به مهاجران افغان هشدار داده شده تا فوراً این محله را ترک کنند. در این اطلاعیه که فرد یا نهاد منتشر کننده آن مشخص نیست، به مهاجران افغان اخطار داده شده است که اگر از منطقه ۱۵ نروند، «به صورت قهری از ایران اخراج خواهند شد.» [caption id="attachment_14901" align="aligncenter" width="725"] اطلاعیه منتشر شده در مورد اخراج مهاجران افغان از منطقه ۱۵ تهران[/caption] همچنین خبرگزاری تسنیم هفته گذشته نوشته بود که در پی مرگ یک شهروند ایران در اورژانس بیمارستان، پولیس پایتخت سه برادر افغان را به ظن دست داشتن در جراحت منجر به قتل بازداشت کرده است. این خبرگزاری به نقل از یک زن که سه کارگر مهاجر به آپارتمان او مراجعه کرده بودند، نوشت: «همسرم برای ماموریت کاری تهران را ترک کرده و من در خانه تنها بودم. این سه برادر که همسایه ما هستند برای دریافت شارژ ساختمان آمدند که در همان ابتدا بهخاطر مسایل ساختمانی مشاجره لفظی میان ما شکل گرفت.» این زن که سه کارگر مهاجر را به فحاشی متهم کرده، گفت که پس از رفتن این سه کارگر، او با همسرش تماس گرفته و ساعتی بعد، برادر همسرش سراغ آن سه نفر رفته و با آنها درگیر شده است. رسانههای داخلی از جمله خبرگزاری تسنیم نوشتهاند که این مرد ۲۸ ساله در جریان بگو مگو با این سه کارگر افغان از ناحیه سینه زخمی شده و در بیمارستان جان باخته است. این در حالی است که در ماههای اخیر موجی از انتقاد از حضور مهاجران افغان در شهرهای مختلف ایران در شبکههای اجتماعی و رسانهها به راه افتاده است. همزمان با این انتقادها، پولیس ایران روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان را شدت بخشیده است.
محمد خانی، سخنگوی شهرداری تهران با اشاره به طرحی برای جمعآوری کودکان کار و زبالهگرد «غیرمجاز افغان» گفته است که آنان از سطح شهر جمعآوری و به افغانستان بازگردانده میشوند. آقای خانی گفت که شهرداری تهران طرح جامع برای جمعآوری معتادان و کودکان کار و زبالهگرد افغان روی دست گرفته و قرار است هر دو طرح همزمان اجرا شود. آمار دقیقی از کودکان کار افغان در تهران در دست نیست و گفته میشود که اکثریت کودکان کار در این شهر زیر ۱۵ سال هستند. اخراج کودکان کار افغان پیش از این نیز مطرح شده بود. قابل ذکر است که رییس سازمان ملی مهاجرت ایران در اواخر ماه حوت سال گذشته شمسی اعلام کرده بود که کودکان کار کشورهای دیگر که در ایران به گونه غیرقانونی فعالیت دارند، جمعآوری و به کشورهایشان بازگردانده میشوند. این مقام ایرانی به یک برنامه بلندمدت با همکاری سازمان بهزیستی و شهرداری تهران اشاره کرده بود که بر مبنای آن همه کودکان کار جمعآوری و کودکان کار «اتباع غیرمجاز» به کشورهای خود بازگردانده شوند. هرچند آمار دقیق از کودکان کار افغان در ایران وجود ندارد، اما پیشتر، باشگاه خبرنگاران جوان به نقل از یک عضو شورای شهر تهران گزارش داده بود که تنها در تهران حدود ۷۰ هزار کودک کار وجود دارد که ۸۰ درصد آنها اتباع خارجی هستند.