پس از تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، محدودیتهای گستردهای بر حضور زنان در اجتماع و فعالیتهای اقتصادی، فرهنگی و آموزشی آنان اعمال شده است. این سیاستها، کشور را از بهرهبرداری از تواناییهای بالقوه و بالفعل نیمی از نیروی انسانیاش محروم کرده است. با این وجود، زنان افغانستان تسلیم این محدودیتها نشده و از فرصتهای مختلف برای کار و کارآفرینی بهره بردهاند. به گزارش خبرگزاریهای افغانستان، سازمان ملل متحد اخیراً اعلام کرده است که در حال حاضر ۸۰ هزار تجارت کوچک در افغانستان تحت مدیریت زنان قرار دارد. برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) نیز اعلام کرده که از این زنان و تجارتهایشان در افغانستان حمایت کرده است. این نهاد بیان داشته که این تجارتهای کوچک باعث ایجاد شغل برای ۹۰۰ هزار نفر شده و ۴.۵ میلیون نفر از مزایای آن بهرهمند شدهاند. با وجود سنگاندازیهای بیشمار دولت و دیگر چالشهای موجود، زنان افغان با پشتکار و اراده قوی، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا میکنند. آنها با ایجاد و مدیریت تجارتهای کوچک، نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی خانوادههای خود کمک میکنند، بلکه به توسعه پایدار و کاهش فقر در جامعه نیز یاری میرسانند. حمایتهای بینالمللی، بهویژه از سوی سازمان ملل متحد و نهادهای وابسته، در تقویت و توسعه این تجارتها نقش بسزای داشته است. این حمایتها شامل ارائه آموزشهای فنی و حرفهای، دسترسی به منابع مالی و ایجاد شبکههای ارتباطی برای تبادل تجربیات و اطلاعات میشود. با این حال، چالشهای متعددی همچنان پیشروی زنان کارآفرین افغان قرار دارد. محدودیتهای فرهنگی و اجتماعی، نبود دسترسی به بازارهای بزرگتر، کمبود سرمایه و منابع مالی، و عدم حمایتهای قانونی و دولتی از جمله موانعی هستند که این زنان با آنها مواجهاند. «ممنوعیت کار زنان» پس از تغییر رژیم در افغانستان و روی کار آمدن حکومت سرپرست در اوت ۲۰۲۱، محدودیتهای شدیدی بر فعالیتهای زنان اعمال شد. در نخستین گام، کارمندان زن از ادارات دولتی اخراج و مجبور به خانهنشینی شدند. سپس، حاکمان فعلی، فعالیت زنان در مؤسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی را ممنوع کردند. در ادامه، حتی کار زنان افغان در دفاتر نمایندگی سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) و سایر آژانسهای این سازمان نیز ممنوع اعلام شد. علاوه بر این، حکومت برخی از کسبوکارهای تحت مدیریت زنان را نیز تعطیل کردند. بهعنوان مثال، آرایشگاههای زنانه در سراسر افغانستان بسته شدند که منجر به بیکاری بیش از ۶۰ هزار زن گردید. این اقدامات، تأثیرات منفی گستردهای بر وضعیت اقتصادی و اجتماعی زنان افغان داشته و آنها را از مشارکت در توسعه کشور بازداشته است. با وجود این محدودیتها، زنان افغان همچنان به تلاشهای خود برای مشارکت در فعالیتهای اقتصادی ادامه میدهند. بر اساس گزارش برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP)، بیش از ۸۰ هزار تجارت کوچک تحت رهبری زنان در افغانستان فعال است که برای ۹۰۰ هزار نفر فرصت شغلی ایجاد کرده و زندگی ۴.۵ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داده است. «تجارت آنلاین و صنایع دستی: مسیر امید زنان افغان» با وجود تلاشهای حکومت سرپرست برای حذف زنان از چرخه اشتغال و اقتصاد افغانستان، زنان کارآفرین با استفاده از اندکترین فرصتها همچنان به فعالیت خود ادامه میدهند. رشد تکنولوژی و دسترسی به اینترنت و شبکههای اجتماعی، فضای جدیدی برای تجارت و کسب درآمد فراهم کرده است. صدها زن و دختر جوان در افغانستان با بهرهگیری از این امکانات، تجارت آنلاین خود را راهاندازی کردهاند. این تجارتها که اغلب در زمینههای فروش محصولات محلی، ارائه خدمات آموزشی، و فعالیت در شبکههای اجتماعی چون یوتیوب انجام میشود، به این زنان امکان میدهد که درآمدی پایدار داشته باشند. برخی از آنان با ایجاد کانالهای آموزشی در حوزههایی چون آشپزی، زندگی روستایی و صنایع دستی به جذب مخاطب و کسب درآمد پرداختهاند. صنایع دستی یکی دیگر از عرصههای پررونق فعالیت زنان افغان است. زنان با مهارتهای سنتی خود، تجارتهای کوچک مرتبط با صنایع دستی راهاندازی کرده و محصولات خود را نه تنها در داخل کشور بلکه به بازارهای بینالمللی نیز صادر میکنند. شبکههای اجتماعی نقشی کلیدی در معرفی و فروش این محصولات ایفا میکنند و به زنان این امکان را میدهند تا به مخاطبانی گستردهتر دسترسی پیدا کنند. این فعالیتها نه تنها اقتصاد محلی را تقویت کرده؛ بلکه میراث فرهنگی افغانستان را نیز به جهانیان معرفی کرده است. با این حال، زنان افغان همچنان با چالشهای بزرگی مواجه هستند. بحران اقتصادی ناشی از تسلط دولت سرپرست و محدودیتهای اعمالشده بر زنان، فشارهای بیسابقهای را بر آنان وارد کرده است. بنا بر گزارشهای سازمان ملل متحد، میلیونها زن و کودک افغان در شرایط بحرانی از نظر تغذیه و دسترسی به خدمات اولیه زندگی قرار دارند. با این وجود، زنان افغان با روحیهای قوی و مقاوم، در تلاشاند تا نقش خود را در جامعه و اقتصاد حفظ کنند. این مقاومت، هرچند امیدوارکننده است، اما پیامدهای مخرب محدودیتهای حکومت بر زندگی این زنان همچنان پابرجاست و نیازمند توجه و حمایت بیشتر جامعه بینالمللی است. نویسنده: مهدی مظفری
برچسب: رسانه گوهرشاد
گارد ساحلی ترکیه در تازهترین مورد اعلام کرده است که ۳۲ پناهجوی اهل افغانستان را که در میان آنها ۱۶ کودک نیز حضور دارند، بازداشت کرده است. رسانههای ترکی گزارش دادهاند که بازداشتشدگان به مراکز اخراج مهاجران منتقل شدهاند. رسانههای ترکیه به نقل از گارد ساحلی این کشور گزارش دادهاند که یک قایق لاستیکی حامل پناهجویان در سواحل آیواجیک، واقع در شمال دریای اژه، شناسایی و سرنشینان آن بازداشت شدهاند. در گزارش آمده است که سرنشینان این قایق شامل ۳۲ اتباع افغانستانی بوده که در این میان ۱۶ کودک نیز شامل میشوند. قابل ذکر است که ترکیه، همانند ایران و پاکستان، روند شناسایی و اخراج شهروندان اهل افغانستان را تسریع کرده است و در ماههای اخیر صدها پناهجوی افغانستانی را بازداشت و از کشور اخراج کرده است. از ابتدای سال جاری، هزاران پناهجوی افغانستانی در شهرهای مختلف ترکیه بازداشت و به مراکز اخراج اتباع خارجی منتقل شدهاند. طبق آمار وزارت داخله ترکیه که در ماه جون سال جاری منتشر شد، این کشور در یک سال گذشته ۱۴۱ هزار و ۱۸۷ پناهجوی بدون مدرک را از خاک خود اخراج کرده است. براساس معلومات موجود بیشترین افراد اخراج شده از سوریه و بعداً از افغانستان هستند. علاوه بر آن، گزارشهای متعددی در مورد خشونت علیه پناهجویان افغانستان بازداشتشده از سوی پولیس ترکیه منتشر شده است. ترکیه اکنون ۳۲ مرکز بازگشت با ظرفیت نزدیک به ۲۰ هزار نفر دارد که به گفته علی یرلیکا، وزیر کشور ترکیه، این مراکز بزرگترین قدرت زیرساختی ما در زمینه اخراج هستند. گفتنی است که پس از حاکمیت حکومت فعلی بر افغانستان، مهاجرت شهروندان کشور افزایش یافته است. مقصد عمدهی مهاجران، ایران، پاکستان و ترکیه هستند.
یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد اعلام کرده است که از ۵۲۰ مرکز آموزشی در بدخشان، حمایت کرده است. این نهاد با نشر اعلامیهای در حساب کاربری ایکس خود از این کمکها تحت نام «تسهیلات آموزشی مبتنی بر جامعه» یاد کرده و گفته است: «لوازم مکتب و مواد آموزشی برای کمک به دانش آموزان و رسیدن به موفقیت آنان فراهم شده است.» زهرا، کودک ۹ ساله که در یکی از مرکزهای آموزشی مورد پشتبانی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد مصروف یادگیری است، تاکید کرده است: «من عاشق آمدن به مکتب هستم، زیرا هر روز چیزهای جدیدی یاد میگیرم.» صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، چندی پیش در مورد مرکزهای آموزشی تحت حمایت این سازمان، گفته بود که دختران افزون بر یادگیری میتوانند دوست پیدا کنند، هنر و صنایعدستی را یاد گرفته همچنین با دوستان شان بازی و سرگرمی انجام دهند. پیش از این نیز، یونیسف بارها اعلام کرده که در سراسر افغانستان از آموزش کودکان حمایت میکند. افغانستان، از جمله کشورهای است که کودکان در آن از ابتداییترین حقوق خود محروم بوده و در شرایط دشواری بهسر میبرند. در حالی یونیسف از آموزش دختران خبر میدهد که حکومت سرپرست پس از تسلط دوباره بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کردند و سپس درهای دانشگاهها را نیز بهروی دختران و زنان بسته است. حکومت فعلی در تازهترین اقدام خود، تحصیل دختران و زنان در انستیتوتهای طبی را نیز منع کرده است و به این ترتیب دختران را به صورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم در سراسر کشور کرده است. در کنار آن زنان و دختران از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان نیز منع شدهاند.
یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد میگوید که برای درمان ۴۷۵ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه، در سه هزار و ۳۰۰ مرکز، غذای درمانی برای کودکان ارائه میکند. این دفتر امروز (دوشنبه، ۱۰ جدی) در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که غذای درمانی آماده که سرشار از پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی است، راهحل قدرتمند در مبارزه با سوءتغذیه حاد برای کودکان است. براساس گزارشهای نهادهای بینالمللی فقر و گرسنگی در افغانستان منجر به گسترش سوءتغذیه در میان کودکان و زنان شده است. طبق آمار برنامه جهانی غذا، حدود چهار میلیون کودک، نوزاد و مادر شیرده در افغانستان مبتلا به سوءتغذیه هستند. باید گفت که صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد قبلاً هشدار داده بود که پیشبینی میشود در سال جاری میلادی در افغانستان ۲.۹ میلیون کودک با سوءتغذیه حاد مواجه شوند. برنامه جهانی غذا نیز گفته است که بهدلیل کمبود بودجه، در زمستان امسال تنها به شش میلیون نفر در افغانستان کمک میتواند و میلیونها نفر دیگر بدون غذای حیاتی میمانند. برنامه جهانی غذا پیشتر اعلام کرده بود که برای ادامهی فعالیت خود در شش ماه آینده در افغانستان به ۷۱۸ میلیون دالر بودجه نیاز دارد. با این وجود، اوچا یا دفتر هماهنگکنندهی کمکهای بشردوستانهی سازمان ملل متحد نیز در سال جاری میلادی برای کمکرسانی به مردم افغانستان ۳.۰۶ میلیارد دالر بودجه درخواست کرده بود؛ اما طبق آخرین گزارشهای سازمان ملل متحد تنها ۳۷.۵ درصد از این بودجه تأمین شده است. این سازمان گفته است که در سال ۲۰۲۵ میلادی نیز ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان به کمکهای بشردوستانه نیاز خواهند داشت و برای کمکرسانی نیاز به ۲.۲۴ میلیارد دالر بودجه است. فقر و بیکاری در سراسر افغانستان باعث شده است که مردم به غذاهای مقوی دسترسی نداشته باشد و همچنان این امر باعث مهاجرت مردم در خارج و داخل افغانستان شده است.
سیفالاسلام خیبر، سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر حکومت سرپرست از عدم ستایش مردم از این وزارت در زمینه حقوق زنان انتقاد کرده است. آقای خیبر با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: « ما به زنان خدمت میکنیم؛ اما کسی ستایش نمیکند.» وی تاکید کرده است: «شاید برخی افراد اولویتها را نشناسند یا در جامعه انسانی درد و رنج دیگران را احساس نکنند. اما اگر این دو ویژگی را داشته باشند، هر کسی میتواند درک کند که وزارت امر به معروف و نهی از منکر چه خدمات معنوی بزرگی انجام میدهد، بهویژه در مورد حقوق زنان و چگونگی رعایت این حقوق.» همچنین آقای خیبر در این یادداشتش نوشته است که با وجود خدمات آنها، قلمها از ستایش عملکرد این وزارت همچنان خاموش است و کسی ستایش نمیکند. این اظهارات سخنگوی وزارت امر به معروف و نهی از منکر در حالی مطرح میشود که این وزارت در بیشتر از سه سال حاکمیت حکومت فعلی به دلیل وضع محدودیتهای شدید بر زنان و دختران، از جمله ممنوعیت کار و تحصیل، و محدودیت در حضور در اماکن عمومی، با انتقادات گسترده داخلی و بینالمللی مواجه بوده است. منتقدان معتقدند که این محدودیتها نه تنها نقض آشکار حقوق زنان است، بلکه با اصول اساسی آزادیهای انسانی نیز در تضاد قرار دارد. اما مسوولان حکومت فعلی مدعی هستند که اقدامات آنان در چارچوب «شریعت اسلامی» صورت میگیرد. قابل ذکر است که از زمان تسلط دوباره حکومت فعلی بر افغانستان، بیش از ۸۰ فرمان محدودکننده علیه زنان صادر شده است. در سومین سال حاکمیت حکومت فعلی، هبتالله آخوندزاده قانون امر به معروف و نهی از منکر را با یک مقدمه، چهار فصل و ۳۵ ماده توشیح کرده و تأکید کرده است که این قانون باید در سراسر افغانستان اجرا شود. ماده سوم و سیزدهم این قانون محدودیتهای را بر زنان تحمیل کرده است. طبق این مواد، زنان موظفاند تمام بدن و حتی صورت خود را بپوشانند و از بلند کردن صدا یا حضور در مکانهای عمومی بدون رعایت حجاب خودداری کنند. همچنین پیشتر، وزیر امر به معروف و نهی از منکر نیز اعلام کرده بود که حتی شنیدن صدای زنان در نماز برای یکدیگر مجاز نیست.
بخش زنان سازمان ملل متحد مرگ رافایلا آیودیس، کاردار پیشین اتحادیه اروپا برای افغانستان را «تاسفبار» خوانده و گفته است که وی حامی زنان و دختران در افغانستان بوده است. این سازمان امروز (دوشنبه، ۱۰ جدی) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از آیودیس بهعنوان دیپلمات متعهد اتحادیه اروپا یاد کرده است. بخش زنان سازمان ملل متحد تاکید کرده است: «تعهد بیپایان او به مردم افغانستان و آینده آن، الهامبخش همه بود. میراث او همچنان راه را برای پیشرفت روشن خواهد کرد.» پیشتر از این، جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، از درگذشت رافایلا آیودیس، کاردار پیشین این اتحادیه در افغانستان، ابراز تأسف کرده و گفته بود که تعهد او به حقوق و کرامت زنان افغان نمونهای الهامبخش و ماندگار بود. آقای بورل در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که عمیقاً از درگذشت رافایلا آیودیس غمگین است. او تاکید کرده است که تعهد استثنایی آیودیس به حقوق و کرامت زنان افغانستان در کمیسیون اتحادیه اروپا، نمونهای الهامبخش و ماندگار بود. وی افزوده است که تلاشهای بیوقفه این فعال برجسته در افغانستان، زندهگیهای بیشماری را دگرگون کرد و صدای کسانی شد که پیشتر نادیده گرفته میشدند. همچنین نمایندهگی اتحادیه اروپا در افغانستان روز گذشته خبر مرگ این دیپلمات را اعلام کرد، اما دلیل آن را روشن نکرده است. نمایندگی اتحادیه اروپا از خانم ادیس «دوست واقعی افغانستان» یاد کرده و نوشته است: «با نهایت تأسف اعلام میکنیم که رافائلا ادیس، رییس پیشین ما درگذشت.او دوست واقعی افغانستان، مدافع حقوق زنان و دختران و همکار محبوب بسیاری از افراد بود.» رافائلا ادیس در زمان حضور خود در افغانستان بارها از سیاستهای حکومت فعلی در قبال زنان و دختران انتقاد کرد و همچنین از مکاتب دخترانه بازدید و بر حمایت از آموزش زنان و دختران تاکید میکرد. قابل ذکر است که رافائلا ادیس پس از سقوط نظام جمهوری و تسلط دوبارهی حکومت فعلی بر افغانستان در سال ۲۰۲۱ به افغانستان آمد و سرپرستی نمایندگی اتحادیه اروپا در کابل را به عهده گرفت. وی به مدت یک سال بهعنوان نماینده اتحادیه اروپا برای افغانستان کار کرد و حدود دو ماه پیش از سمتاش کنار رفته بود. او در ۲۷ آگوست سال جاری میلادی افغانستان را ترک کرد.
موسسه اکبر یا موسسه «هماهنگی کمکهای بشری و انکشافی برای افغانها» درتازهترین مورد گفته است که هشدار جدید وزارت اقتصاد دربارهی ممنوعیت کار زنان در موسسههای غیردولتی داخلی و بینالمللی، شامل بخشهای صحت و آموزش نمیشود. این موسسه با نشر اعلامیهای گفته است که این دستور همچنین شامل زنانی که بهصورت آنلاین کار میکنند، نمیشود. در ادامه آمده است، کارکنان زنی که از خانه به ساحه میروند و دوباره به خانه بر میگردند نیز تحت تأثیر این دستور قرار نمیگیرند؛ زیرا معمولا همراه با «محرم» رفتوآمد میکنند. موسسه اکبر تاکید کرده است که این دستور در ادامهی دستور ممنوعیت کار زنان در موسسههای غیردولتی داخلی و بینالمللی است که هرگز لغو نشده است و عمدتا موسسههایی را در بر میگیرد که از کارکنان زن میخواهند بهطور روزانه در دفتر حاضر شوند. همچنین موسسه اکبر در بخشی از اعلامیهاش به کارکنان زن سازمانهای غیردولتی توصیه کرده است که هنگام حضور در دفتر «حجاب کامل» داشته و همراه با محرم باشند. در اعلامیه آمده است که کارکنان زن باید نه تنها در مسیر راه، بلکه در داخل دفتر نیز حجاب داشته باشند. در ادامه آمده است که دفترها باید ورودی، محل استراحت و نمازخانهی جداگانه برای کارکنان زن داشته باشند و حضور کارکنان زن در دفترها باید توجیه داشته باشد، بهویژه در حوزههای صحت و آموزش، هدف حضور مشخص شود. در اعلامیه آمده است که این توجیهات در صورت بازدیدهای ناگهانی نیروهای حکومت سرپرست از دفترها ضروری است. موسسه «هماهنگی کمکهای بشری و انکشافی برای افغانها» تصریح کرد: «همهی کارکنان باید بهطور مناسب آگاه شوند تا در صورت بازدید، پرسشها یا موقعیتهای مرتبط، پاسخگویی مناسب داشته باشند.» این در حالی است که وزارت اقتصاد حکومت فعلی بهتازگی به موسسات دربارهی تخلف از فرمان ممنوعیت کار زنان هشدار داده و گفته است که فعالیت موسسهی متخلف تعلیق و جواز آن لغو خواهد شد. این وزارت در نامهای که نسخهای از آن به رسانه گوهرشاد نیز روز رسیده، گفته است: «یکبار دیگر به تمامی موسسات محترم غیرامارتی (دولتی) هدایت داده میشود تا متن مکتوب شماره (۴۲۹۳) این وزارت را مبنی بر توقف ایفای وظیفهی طبقه اناث در موسسات جدا مدنظر داشته باشد و مطابق آن اجراآت لازم نمایند.» این وزارت هشدار داده است که در صورت عدم همکاری موسسات در زمینهی ممنوعیت کار زنان، تمام فعالیتهای موسسهی متخلف تعلیق و جواز فعالیت آن لغو خواهد شد. وزارت اقتصاد حکومت سرپرست در سوم ماه جدی سال ۱۴۰۱ خورشیدی کار زنان را در موسسههای غیردولتی داخلی و بینالمللی منع کرد. این وزارت گفت که بهدلیل شکایتها از عدم رعایت «حجاب» و قوانین و مقررات، کار آنان را منع کرده است. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از این دستور، کار زنان در دفترهای سازمان ملل متحد را نیز منع کرد. در دو سال اخیر مردم افغانستان و کشورهای جهان بارها خواستار لغو ممنوعیت کار زنان شدهاند، اما مسوولان حکومت فعلی تا اکنون به این خواستها توجه نکردهاند.
بخش سازمان ملل متحد در ژنیو درتازهترین مورد اعلام کرده است که نزدیک به ۴۰۰ میلیون کودک، زیر پنج سال در خانههای خود با خشونت روبرو هستند. این سازمان با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود گفته است که هیچ کودکی نباید از جایی که قرار است احساس امنیت کند، بترسد. باید گفت که پس از حاکمیت دوبارهی حکومت سرپرست در افغانستان شماری زیادی از کودکان و به ویژه دختران قربانی ازدواجهای اجباری و زیرسن شدهاند. در ماه عقرب سال روان خورشیدی، برنامه جهانی غذا گزارش داده بود که برخی خانوادهها در افغانستان به دلیل فقر و گرسنگی شدید، دختران خردسال خود را به ازدواج میدهند. این سازمان با انتشار ویدیویی در شبکه اجتماعی ایکس خود، این وضعیت را «داستانی دلخراش» برای برخی از خانوادهها در افغانستان توصیف کرده است. برنامه جهانی غذا، خشکسالیهای پیدرپی و بحران اقلیمی را از عوامل اصلی گسترش فقر در افغانستان میداند. در همین حال، براساس آمارهای ملل متحد در سال ۲۰۲۵ میلادی، بیش از ۱۲میلیون کودک در افغانستان نیازمند کمکهای بشردوستانه، بهشمول خدمات بهداشتی، غذا و آموزش هستند. قابل ذکر است که پس از روی کار آمدن دوبارهی حکومت سرپرست در افغانستان، زندگی در این کشور به شدت متأثر شده و دختران بالاتر از صنف شش از رفتن به مکتب محروم شدهاند. حکومت فعلی در تازهترین اقدام، تحصیل دختران در انستیتوتهای طبی را نیز منع کرده است و به این ترتیب دختران را بهصورت کامل از دسترسی به آموزش رسمی محروم کرده است.
نوزاد نارس به نوزادی گفته میشود که حدود سه هفته قبل از زمان طبیعی تولد، یعنی در هفته ۳۷ یا زودتر، به دنیا آمده باشد. بارداری کامل معمولاً ۴۰ هفته طول میکشد. تولد زودرس میتواند خطرات جدی برای سلامت نوزاد ایجاد کند، زیرا بسیاری از اندامها مانند مغز، ریهها و کبد تا هفتههای پایانی بارداری همچنان در حال رشد و تکامل هستند. نوزاد نارس ممکن است در گرم ماندن، تغذیه یا رشد طبیعی با مشکل مواجه شود و همچنین در معرض خطر تأخیر رشد در آینده باشد. با این حال، پیشرفتهای پزشکی احتمال بهبود نوزادان نارس را افزایش داده است و بسیاری از آنها میتوانند به کودکان سالمی تبدیل شوند. انواع زایمان زودرس پزشکان زمانی که زایمان در هفته ۳۹ یا پس از آن انجام شود، بارداری را کامل (ترم) میدانند. تحقیقات نشان میدهد نوزادانی که بعد از هفته ۳۹ به دنیا میآیند، کمتر به مراقبتهای ویژه نیاز پیدا میکنند. زایمان زودرس (قبل از هفته ۳۷) به چهار دسته تقسیم میشود: نارس دیررس: تولد بین هفتههای ۳۴ تا ۳۶. این نوع زایمان شایعترین حالت نارس بودن است. نسبتاً نارس: تولد بین هفتههای ۳۲ تا ۳۴. خیلی زودرس: تولد پیش از هفته ۳۲. بسیار نارس: تولد پیش از هفته ۲۵. علائم نارس بودن نوزاد علائم نارس بودن ممکن است در هر نوزاد متفاوت باشد، اما برخی از علائم شایع عبارتند از: وزن کم هنگام تولد. مشکلات تنفسی. دمای پایین بدن. وجود موهای ظریف روی بدن. مشکلات تغذیه. عوامل خطر زایمان زودرس شما ممکن است در معرض خطر زایمان زودرس باشید اگر: بارداری چندقلویی (دوقلو، سهقلو یا بیشتر) دارید. سن شما کمتر از ۱۷ سال یا بیشتر از ۳۵ سال است. سابقه خانوادگی یا شخصی زایمان زودرس دارید. در دوران بارداری سیگار میکشید، الکل مصرف میکنید یا از مواد مخدر استفاده میکنید. وزن شما قبل از بارداری کم بوده یا در دوران بارداری به اندازه کافی وزن اضافه نکردهاید. عوارض زایمان زودرس نوزاد نارس زمان کافی برای رشد کامل را ندارد، به این معنا که برخی از اندامها و سیستمهای بدن او ممکن است برای زندگی خارج از رحم آماده نباشند. این وضعیت میتواند منجر به مشکلات جدی سلامتی شود. نوزادان نارس معمولاً قبل از ترک بیمارستان به مراقبت ویژه در بخش NICU نیاز دارند. برخی از شایعترین مشکلات سلامت نوزادان نارس عبارتند از: کمخونی: کمبود گلبولهای قرمز سالم. آپنه نارس: وقفههای موقت در تنفس. مشکلات ریوی: شامل سندرم دیسترس تنفسی و دیسپلازی برونکوپولمونری. خونریزی داخل مغزی: خونریزی در مغز. زردی نوزاد: افزایش سطح بیلیروبین در خون. انتروکولیت نکروزان: التهاب روده. سپسیس نوزادی: عفونت شدید خون. مجرای شریانی باز: جریان خون غیرطبیعی در قلب. رتینوپاتی نارس: مشکلات رگهای خونی در چشم. عوامل مرتبط با زایمان زودرس زایمان زودرس ممکن است به علتهای مختلفی رخ دهد که شامل موارد زیر است: عفونت یا التهاب: عفونت داخل رحمی یا کوریوآمنیونیت. اتساع بیش از حد رحم: مانند بارداری چندقلویی یا جفت غیرطبیعی. خونریزیهای رحم: که ممکن است منجر به زایمان زودرس شود. فعالیتهای زودرس غدد جنین: که به فرآیند زایمان سرعت میبخشد. تشخیص دقیق علت زایمان زودرس در بسیاری از موارد دشوار است، زیرا عوامل مختلف میتوانند به طور همزمان نقش داشته باشند. علائم زایمان زودرس برخی از علائم هشداردهنده زایمان زودرس عبارتند از: چهار یا بیشتر انقباض رحمی در یک ساعت. اتساع دهانه رحم همراه با افاسمان. خونریزی واژینال در سهماهه سوم بارداری. درد شدید در لگن یا کمر. ترشحات آبکی از واژن (نشاندهنده پارگی زودرس غشاها). مراقبتهای پزشکی و پیشگیری معاینات دوران بارداری: پزشک در طول بارداری با انجام معاینات لازم، سلامت مادر و جنین را تحت نظر میگیرد. شرکت در تمام معاینات دوران بارداری و انجام بهموقع آزمایشها بسیار مهم است. پیشگیری: ترک سیگار، الکل و مواد مخدر در دوران بارداری. حفظ وزن مناسب پیش از بارداری و افزایش وزن کافی در دوران بارداری. مشورت با پزشک برای مدیریت عوامل خطر. دسته بندی اصلی علل زایمان زودرس عبارتند از القای زایمان زودرس و زایمان زودرس خود به خود. تعیین علت دقیق زایمان زودرس خود به خودی دشوار است و ممکن است در همان زمان توسط عوامل مختلف ایجاد شود. تحقیقات موجود در مورد دهانه رحم محدود است و بنابراین در تشخیص اینکه چه چیزی طبیعی است یا نیست محدود است. چهار مسیر مختلف شناسایی شدهاند که میتوانند منجر به زایمان زودرس شوند و شواهد قابلتوجهی دارند که شامل فعال شدن زودرس غدد درون ریز جنین، اتساع بیش از حد رحم (جفت شدن جفت)، خونریزی دسیدوال و التهاب یا عفونت داخل رحمی میشوند. شناسایی زنانی که در معرض خطر بالای زایمان زودرس هستند، خدمات بهداشتی را قادر میسازد تا مراقبتهای تخصصی را برای این زنان و نوزادانشان ارائه دهند، برای مثال بیمارستانی با بخش مراقبت ویژه نوزاد مانند بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU). در برخی موارد، ممکن است به تعویق انداختن زایمان. سیستم های رتبه بندی خطر به عنوان رویکردی برای شناسایی افراد در معرض خطر پیشنهاد شده است، با این حال، هیچ تحقیق قوی در این زمینه وجود ندارد، بنابراین مشخص نیست که آیا استفاده از سیستم های امتیازدهی خطر برای شناسایی مادران باعث طولانی شدن بارداری و کاهش تعداد زایمان های زودرس می شود یا خیر. یا نه. علائم و نشانه های زایمان زودرس شامل چهار یا بیشتر انقباضات رحمی در یک ساعت است. در مقایسه با زایمان کاذب، زایمان واقعی با اتساع دهانه رحم و افاسمان همراه است. همچنین، خونریزی واژینال در سه ماهه سوم، فشار زیاد در لگن، یا درد شکم یا کمر میتواند نشانههایی از تولد زودرس باشد. ترشح آبکی از واژن ممکن است نشان دهنده پارگی زودرس غشاهایی باشد که نوزاد را احاطه کرده است. در حالی که ممکن است پارگی پرده ها با زایمان همراه نباشد، معمولاً زایمان به عنوان عفونت (کوریوآمنیونیت) یک تهدید جدی برای جنین و مادر نشان داده می شود. در برخی موارد، دهانه رحم بدون درد یا انقباضات احساسی زودرس گشاد می شود، به طوری که ممکن است مادر تا اواخر مراحل زایمان علائم هشدار دهنده نداشته باشد. مراقبتهای پزشکی دوران بارداری: پزشک شما در طول بارداری با انجام معاینات لازم، سلامت شما و کودکتان را تحت نظر میگیرد. پس فراموش نکنید که در تمام معاینات دوران بارداری حضور داشته باشید و آزمایش های دوران بارداری را به موقع انجام دهید. نویسنده: داکتر معصومه پارسا
منابع محلی از ولایت خوست میگویند که انفجار بالون/کپسول گاز در مرکز این ولایت جان یک مادر و سه فرزندش را گرفته است. دستکم دو منبع در صحبت با رسانه گوهرشاد این رویداد را تایید کرده و گفتهاند که انفجار بالون گاز شب گذشته(شنبه، ۸ جدی) در یک خانه مسکونی در شهر خوست رخ داده است. منبع تاکید کرد که در اثر این انفجار، یک زن، دو دختر و یک پسر جان باختهاند. منابع در مورد سن قربانیان این رویداد جزییات ارائه نکردهاند. این در حالی است که روز گذشته نیز یک زن در خوست پی سقوط دیوار جان باخته بود. گفتنی است که بیاحتیاطی در استفاده از بالونهای گاز هرازگاهی سبب جان باختن شهروندان میشود. قابل ذکر است که رویدادهای مشابه اخیرا در برخی نقاط کشور رخ داده است که در اکثر موارد، تلفاتی نیز در پی داشته است. بر اساس گزارشها، چند روز پیش هم در روستای «الندر» در حومهی شهر فیروزکوه، مرکز ولایت غور در پی انفجار یک بالون گاز در خانهای مسکونی، چهار زن و یک مرد از اعضای یک خانواده زخمی شدند. این رویدادها بیشتر با شروع فصل سرما و زمستان و استفادهی غیراستندرد از گاز برای گرم کردن خانهها در نقاط مختلف کشور رخ میدهد.