جنگ‌های طولانی و پرتلفات در افغانستان، میراثی تلخ و خطرناک از خود به‌جای گذاشته است. میادین نبرد و مناطق مسکونی این کشور، مملو از مین‌ها و مواد منفجره‌ای است که زندگی میلیون‌ها انسان را به خطر انداخته و همچنان قربانی می‌گیرد.
بر اساس گزارش‌های نهادهای بینالمللی مانند دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل متحد (اوچا)، «افغانستان همچنان یکی از آلوده‌ترین کشورها به مین و مواد منفجره در جهان است.» میلیون‌ها نفر از مردم این کشور، در نزدیکی این مواد خطرناک زندگی می‌کنند و همواره در معرض تهدید انفجار و مرگ قرار دارند. این خطر به‌ویژه برای کودکان که ناآگاهانه در این مناطق بازی می‌کنند، جدی‌تر است.
آمار و ارقام منتشر شده توسط سازمان ملل متحد نشان می‌دهد که ماهانه ده‌ها نفر در افغانستان بر اثر انفجار مین و مواد منفجره جان خود را از دست می‌دهند یا زخمی می‌شوند که بیشتر آنها را کودکان تشکیل می‌دهند. رویدادهای ناگوار از این دست، هرازگاهی در نقاط مختلف کشور رخ می‌دهد و یادآور این واقعیت تلخ است که خطر مین و مواد منفجره همچنان در افغانستان پابرجاست و جان انسان‌های بی‌گناه را می‌گیرد.
تعلیق فعالیت ماین‌زدایی یک مؤسسهی بینالمللی
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا پس از ورود مجدد به کاخ سفید، کمک‌های مالی این کشور را به کشورهای مختلف، از جمله افغانستان تعلیق کرد. این تصمیم، منجر به واکنش‌های متعددی در سطح بینالمللی و داخلی افغانستان شد. حکومت سرپرست اعلام کرده‌اند که براثر «تعلیق این کمک‌ها» «۵۰ مؤسسهی امداد‌‌‌رسان» در افغانستان فعالیت خود را متوقف کرده است. این در حالی است که تعلیق این کمک‌ها بر بخش «ماین‌پاکی» در افغانستان نیز تأثیر گذاشته و باعث توقف فعالیت یک مؤسسه در این بخش شده است.
سازمان کمک‌های مردمی ناروی به تازگی اعلام کرده است که به دلیل «تعلیق کمک‌های آمریکا»، فعالیت «ماین روبی» خود را در «افغانستان و ۱۱ کشور دیگر جهان» متوقف کرده است. این سازمان اشاره کرده است که ماین‌زدایی تحت برنامه کمک امنیتی آمریکا قرار دارد و فعالیتی است که در طول تاریخ از حمایت دوحزبی در ایالات متحده برخوردار بوده است. سازمان کمک‌های مردمی ناروی گفته است که در سال ۲۰۲۴، تقریبا ۴۱ میلیون دالر بودجه از سازمان‌های دولتی ایالات متحده برای فعالیت‌های خود دریافت کرد.
این سازمان ابراز امیدواری کرده است که دولت جدید آمریکا به حمایت خود ادامه دهد تا بتواند فعالیت خود را از سر گیرد. این نهاد ماین‌زدایی را یک اقدام مؤثر برای کاهش فقر جهانی و ارتقای امنیت، توسعه‌ی اقتصادی و ثبات دانسته است و گفته است که ماین‌ها و سایر تسلیحات به‌جامانده از جنگ تهدید جدی برای مردم، معیشت و توسعه پس از درگیری‌اند. توقف فعالیت این سازمان می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای مردم افغانستان داشته باشد و تلاش‌ها برای پاکسازی این کشور از مین‌های باقی‌مانده از جنگ‌های گذشته را با چالش جدی مواجه کند.
نیاز سازمان ملل به بودجه ۲۱.۹ میلیون دالری برای ادامه فعالیت‌های ماین‌روبی
سازمان ملل متحد برای ادامه فعالیت‌های ماین‌پاکی در افغانستان در سال ۲۰۲۵، درخواست بودجه ۲۱.۹ میلیون‌دالری کرده است. این درخواست توسط دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل (اوچا) مطرح شده و هدف آن، تأمین مالی مؤسسات فعال در این زمینه برای ادامه برنامه‌های ماین‌زدایی در سراسر کشور است.
این درخواست در حالی مطرح می‌شود که برنامه ماین‌پاکی افغانستان در سال ۲۰۲۴ با کمبود شدید بودجه مواجه بوده است. به گفته اوچا، مؤسسات فعال در این زمینه تنها ۴۰ درصد از بودجه موردنیاز خود را دریافت کرده‌اند که منجر به توقف فعالیت برخی از آنها شده است. این وضعیت نگرانی‌ها را در مورد آینده فعالیت‌های ماین‌زدایی در افغانستان افزایش داده و نشان می‌دهد که این برنامه‌ها با چالش‌های جدی مالی روبرو هستند.
با وجود این چالش‌ها، دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه سازمان ملل امیدوار است که کشورهای کمک‌کننده این بودجه را برای مؤسسات فعال در عرصه ماین‌پاکی در افغانستان فراهم کنند تا برنامه‌های ماین‌زدایی در این کشور ادامه یابد. ادامه این فعالیت‌ها برای حفظ جان غیرنظامیان و جلوگیری از آسیب‌های ناشی از انفجار ماین‌ها و مواد منفجره ضروری است و نیازمند حمایت مالی مستمر از سوی جامعه بینالمللی است.
آثار زمین‌های آلوده به ماین
ماین‌روبی نکردن زمین‌های آلوده به مین در افغانستان، عواقب ناگوار و گسترده‌ای برای مردم و جامعه این کشور در پی دارد. این معضل نه‌تنها تهدیدی جدی برای زندگی و سلامت انسان‌ها است، بلکه مانع توسعه اقتصادی، اجتماعی و بازسازی زیرساخت‌های آسیب‌دیده نیز می‌شود.
۱- تلفات انسانی و آسیب‌های جسمی: مین‌های زمینی و مواد منفجره باقی‌مانده از دهه‌ها جنگ، همچنان جان انسان‌های بی‌گناه را می‌گیرند و آسیب‌های جسمی جبران‌ناپذیری به آنها وارد می‌کنند. کودکان، کشاورزان و افرادی که در مناطق آلوده به مین زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر هستند. این تلفات و آسیب‌ها، علاوه بر درد و رنج فراوان برای خانواده‌ها، بار سنگینی بر سیستم بهداشتی و درمانی کشور نیز تحمیل می‌کنند.
۲- موانع توسعه اقتصادی و اجتماعی: زمین‌های آلوده به مین، غیر قابل کشت و استفاده برای فعالیت‌های کشاورزی و دامپروری هستند. این امر، امنیت غذایی را به خطر می‌اندازد و باعث فقر و بیکاری در مناطق روستایی می‌شود. همچنین، وجود مین‌ها مانع بازسازی زیرساخت‌ها، از جمله جاده‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها می‌شود و روند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور را کند می‌کند.
۳- مشکلات روانی و اجتماعی: زندگی در مناطق پالوده به ماین، ترس و اضطراب دائمی را برای مردم به همراه دارد و سلامت روانی آنها را تحت‌تأثیر شدید قرار می‌دهد. این وضعیت، به‌ویژه برای کودکانی که در معرض خطر مین قرار دارند، بسیار آسیب‌زننده است. علاوه بر این، مین‌ها می‌توانند باعث جابه‌جایی اجباری مردم از خانه‌های خود شوند و مشکلات اجتماعی و اقتصادی بسیاری را برای آنها ایجاد کنند.
«پاکسازی زمین‌های آلوده به مین در افغانستان، یک ضرورت فوری و حیاتی است که نیازمند توجه و سرمایه‌گذاری جدی از سوی جامعه جهانی و دولت افغانستان است. تا زمانی که این معضل به طور کامل برطرف نشود، مردم افغانستان همچنان در معرض خطر جدی قرار خواهند داشت و روند توسعه و بازسازی کشور با موانع جدی روبرو خواهد بود.»
