سازمان بین‌المللی مهاجرت درباره‌ی بازگشت گسترده مهاجران به افغانستان هشدار داده و خواستار تامین بودجه فوری برای رسیدگی به این بحران شده است، زیرا افغانستان با یکی از بزرگترین بازگشت گروهی مهاجران در تاریخ معاصر روبرو است.
این سازمان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که از سپتامبر ۲۰۲۳ میلادی به این‌طرف بیش از چهار میلیون مهاجر از از ایران و پاکستان به افغانستان بازگشته‌اند که ۱.۵ میلیون نفر تنها در سال ۲۰۲۵ میلادی بازگشته و انتظار می‌رود پس از تصمیم دولت پاکستان مبنی بر عدم تمدید اقامت پناهندگان، یک میلیون نفر دیگر نیز از پاکستان بازگردند.
در اعلامیه آمده است که برای پاسخ‌گویی به نیازهای رو به رشد در مرزها و مناطق بازگشت، نیاز به بودجه اضافی دارد و بدون حمایت فوری، سیستم‌های موجود با خطر شدید فروپاشی مواجه هستند و میلیون‌ها نفر را در معرض خطر قرار می‌دهند.
محمد عبدیکر، رییس دفتر سازمان بین‌المللی مهاجرت که از افغانستان بازدید کرده، گفته است: «من با خانواده‌هایی که به مرز ایران رسیده بودند، صحبت کردم که کاملاً خسته بودند، بسیاری از آنها بچه‌های کوچک داشتند و جایی برای رفتن نداشتند.»
وی تصریح کرد که «سازمان بین‌المللی مهاجرت» به عنوان رهبر کنسرسیوم مرزی، تمام تلاش خود را می‌کند، اما در حال حاضر تنها به یک نفر از هر ده نفری که به کمک نیاز دارند کمک می‌کند.
همچنین او در بخشی از صحبت‌هایش افزوده است: «این وضعیتی است که هیچ کس نباید با آن روبرو شود. افغانستان نباید فراموش شود.»
این در حالی است که بازگشت مهاجران از پاکستان در ماه اپریل پس از آنکه مقام‌های پاکستان ضرب‌الاجل خروج مهاجران بدون مدرک را تعیین کردند، افزایش یافت. همان زمان، موج بزرگتری از بازگشت از ایران آغاز شد و همچنان ادامه دارد.
رییس سازمان بین‌المللی مهاجرت وضعیت مرزهای افغانستان را بحرانی توصیف کرده، اما گفته است که نباید از فشارهای وارده بر جوامعی که بازگشت‌کنندگان در آنها مستقر می‌شوند، غافل شد.
وی گفت: «بسیاری از این مناطق در حال حاضر فاقد خدمات اولیه و فرصت‌های اقتصادی هستند. بدون سرمایه‌گذاری، بازگشت‌کنندگان برای ادغام مجدد با مشکل مواجه خواهند شد و این اغلب منجر به جابجایی بیشتر می‌شود. شکستن این چرخه معیوب نیازمند حمایت پایدار است.»
در حال حاضر یکی از مشکلات جدی بازگشت‌کنندگان، نبود سرپناه است. پس از آغاز موج گسترده بازگشت، شهرهای افغانستان با کمبود خانه مواجه شده‌اند و همچنان اجاره ملک به شدت افزایش یافته است.
