بر اساس گزارش آزادی بیان در جهان در سال ۲۰۲۴ وضعیت آزادی بیان در افغانستان به حالت بحران رسیده و از این رهگذر یکی از بدترین کشورها در جهان است. بر اساس گزارش سازمان (Global Espression) افغانستان در میان ۱۶۱ کشور در جایگاه ۱۵۵ قرار گرفته و در پنج سال گذشته (۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳) افغانستان در جدول رده بندی آزادی بیان ۴۷ پله سقوط کرده است. بر اساس این گزارش، دنمارک از رهگذر وضعیت آزادی بیان در صدر کشورهای جهان قرار دارد. همچنین بر اساس شاخص آزادی مطبوعات در جهان که توسط سازمان خبرنگاران بدون مرز تهیه شده، افغانستان در میان بدترین کشورها برای خبرنگاران نیز قرار دارد. در گزارش خبرنگاران بدون مرز که ماه گذشته تحت عنوان «شاخص آزادی مطبوعات در جهان-ژورنالیزم در سال ۲۰۲۴ زیر فشار سیاسی» نشر شد، آمده است که افغانستان در جایگاه ۱۷۸ قرار گرفته است. سازمان خبرنگاران بدون مرز میگوید که افغانستان به دلیل مرگ و میر و توقیف خبرنگاران از رهگذر آزادی مطبوعات ۲۶ پله سقوط کرده است. حکومت سرپرست پس از تسلط بر افغانستان محدودیتهای شدید را بر آزادی بیان و رسانهها در این کشور وضع کرده و منتقدان خویش را سرکوب کردهاند. در گزارش Global Espression آمده است که در سال ۲۰۲۳ میلادی ۵۳ در صد جمعیت جهان تحت بحران آزادی بیان زیست داشت و در حال حاضر بیش از چهار میلیارد نفر در ۳۹ کشور تحت بحران آزادی بیان زندگی میکنند و این بحران روبه افزایش است. بر اساس ردهبندی آزادی بیان این سازمان، دنمارک، سویس و سویدن به ترتیب بهترین کشورها و ترکمنستان، نیکاراگوا، ارتیریا و کوریای شمالی به ترتیب بدترین کشورها قلمداد شدهاند.

برچسب: تهدید

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان بهمناسبت «روز جهانی آگاهی از خطرات ماین و همکاری در امور ماینپاکی» اعلام کرده است که ماینها و مهمات منفجرنشده هنوز در سراسر افغانستان پراکندهاند و زندگی شهروندان این کشور، بهویژه کودکان را تهدید میکند. یوناما امروز (پنجشنبه، ۱۶ حمل) با نشر ویدیویی در حساب کاربری فیسبوک خود گفت که در طول چند دهه درگیری، نزدیک به ۴۵ هزار شهروند افغانستان براثر انفجار ماینها جان باخته یا زخمی شدند. دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان تاکید کرد که دفتر ماینپاکی سازمان ملل متحد بیش از سه هزار کیلومتر زمین را در افغانستان از ماینها پاکسازی کرده است. این نهاد تاکید کرد: «اما مهمات و ماینهای منفجرنشده هنوز هم در سراسر افغانستان پراکنده افتادهاند و جوامع، بهخصوص اطفال را تهدید میکنند؛ درحالیکه آنان بهدنبال بازسازی زندگی خود هستند.» یوناما خواستار اتحاد برای افزایش آگاهی در مورد خطرات ماین و مواد انفجاری باقیمانده از جنگ و حمایت از کار ماینپاکی در این کشور شده است. همچنین آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود گفته است: «ماینهای زمینی، مهمات انفجاری و بقایای جنگ، میلیونها نفر را که در درگیریهای مسلحانه گرفتار شدهاند، مستقیما تهدید میکنند؛ از افغانستان گرفته تا سودان، اوکراین و غزه.» او افزود: «کشوربهکشور، جامعهبهجامعه، بیایید جهان را از شر این سلاحها خلاص کنیم؛ یکبار برای همیشه.» از سویی هم، اوچا یا نهاد هماهنگکننده کمکهای بشردوستانه سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرده است که از جنوری سال ۲۰۲۲ میلادی تا فبروری ۲۰۲۴ میلادی دستکم یک هزار و ۴۰۱ تن در افغانستان قربانی انفجار ماین و مواد منفجره شدند. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که حدود چهار میلیون تن در افغانستان با خطر ماین و مواد منفجره روبرو هستند. اوچا تاکید کرد که ۸۶ درصد از قربانیان انفجار ماین و مواد منفجره در کشور کودکان هستند. افغانستان بهدلیل تجربهی چندین دهه جنگ، یکی از آلودهترین کشورها به ماین و مواد انفجاری باقیمانده از جنگ است. انفجار این ماینها و مواد انفجاری هرازگاهی جان شهروندان کشور، بهویژه کودکان را میگیرد. در تازهترین مورد، در روزهای اخیر براثر انفجار ماین در ولایتهای هرات و غزنی ۱۰ کودک جان باختند.

مرکز خبرنگاران افغانستان به مناسبت «روز ملی خبرنگاران» اعلام کرد که رسانهها و خبرنگاران در سال روان در کشور از لحاظ سطح آزادی و برخورداری از حقوق بنیادی و قانونیشان با محدودیتهای شدیدی مواجه هستند و حقوقشان به شکل گستردهای نقض شده است. این نهاد امروز (یکشنبه، ۲۷ حوت) با نشر گزارشی گفته است که وضعیت آزادی رسانهها و خبرنگاران در سال ۱۴۰۲ در افغانستان رو به وخامت نهاده است. مرکز خبرنگاران افغانستان تاکید کرد که طی ۱۲ ماه گذشته فشار بر رسانهها و خبرنگاران و تهدید آنها با شدت بیشتری نسبت به سال گذشته ادامه پیدا کرد و مبنای آن دستورالعملهایی بوده که با وجود قابل اجرایی خوانده شدن قانون رسانههای همهگانی، از سوی حکومت سرپرست صادر شده است. در گزارش آمده است که در سال ۱۴۰۲، دستکم ۱۳۹ رویداد نقض حقوق رسانهها و خبرنگاران را ثبت کرده است که شامل ۸۰ مورد تهدید و ۵۹ مورد بازداشت خبرنگاران میباشد. در ادامه آمده است که در این سال، مدیران مسوول دو رادیوی محلی به اتهامهای جنایی و «همکاری با رسانههای بیرونی و جاسوسی» هر کدام به یک سال زندان محکوم شدند و در حال حاضر دوران محکومیتشان را سپری میکنند. مرکز خبرنگاران افغانستان گفت: «اداره استخبارات و همچنان وزارت امر به معروف حکومت سرپرست به شکل مستقیم و غیرمستقیم به بازداشت، تهدید و ترساندن خبرنگاران، روند سرکوب رسانهها و آزادی بیان را در سال ۱۴۰۲ برعهده داشتند و تلاش زیادی کردند تا دستورالعملهای رسانهای را با شدت و جدیت اجرا کنند.» براساس گزارش این نهاد، با وجود تلاشهای وزارت اطلاعات و فرهنگ جهت رسیدگی به شکایات و تخطیها از طریق کمیسیون اختصاصی آن، این کمیسیون به دلیل اعمال قدرت و فشار نمایندگان استخبارات و امر به معروف موفقیت ملموسی در بهبود وضعیت نداشته است و حتی در مواردی عامل و باعث نقض حقوق خبرنگاران و رسانهها شده است. با وجود، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت فعلی در پیامی به مناسبت «روز ملی خبرنگاران» گفت: «برای خبرنگاران در چهارچوب ارزشهای اسلامی و منافع ملی کشور توفیق خدمات بیشتر میخواهیم.» باید گفت که ۲۷ حوت در افغانستان بهعنوان «روز ملی خبرنگاران» ثبت شده است.