شماری از اعضای اتحادیهی فعالان حقوق بشر با برگزاری برنامهی اعتراضی به دومین نشست سازمان ملل با حضور نمایندههای خاص کشورها، در مورد افغانستان واکنش نشان داده و از این سازمان خواستهاند که اعمال «آپارتاید جنسیتی» و نسلکشی هزارهها در کشور، باید بهعنوان «جنایت علیه بشریت» بهرسمیت شناخته شود. اعضای این اتحادیه با برگزاری یک راهپیمایی اعتراضی در شهر«کلگری» کانادا گفتهاند که تمام رفتارهای حکومت سرپرست و مخصوصاً اختطاف و آدمربایی و گروگانگیری زنان و دختران، سزاوار وارد ساختن فشارهای بیشتر جامعهی جهانی بر این حکومت میباشد. آنان از سازمان ملل متحد خواستهاند که عاملان این جرایم را در محاکم بینالمللی به محاکمه بکشانند. آنان میگویند که حضور نمایندگان سازمان ملل متحد در سه دههی اخیر در افغانستان، نشان داده است که فرستادههای ویژهی این سازمان نتوانستهاند به طور کامل انتظارات و خواستههای اکثریت مردم این کشور را برآورده کنند و این سازمان باید دقت و توجه بیشتر در تعیین نمایندهی ویژه، مطابق به معیارهای جهانی و به پیچیدگی شرایط و نیازهای مردم افغانستان کند. باید گفت که نشست دوحه دیروز (یکشنبه، ۲۹ دلو) با میزبانی آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد آغاز شد و برای امروز (دوشنبه، ۳۰ دلو) نیز ادامه دارد. در این نشست در مورد رویکرد هماهنگتر، منسجمتر و ساختاریافتهتر جامعهی جهانی در تعامل با افغانستان تحت کنترل طالبان بحث میشود و همچنین تعیین نمایندهی ویژه از دستور کار جلسه است. آنها از سازمان ملل متحد میخواهند که سیاستهای خود را در قبال حکومت سرپرست بهصورت جدی، معقول و قابل قبول بازنگری کند. معترضین میگویند که هرگونه تلاش در جهت بهرسمیتشناسی این حکومت توسط جامعهی جهانی یا حتی جرمزدایی از حکومت سرپرست برای مردم افغانستان اعتباری نخواهد داشت. تظاهراتکنندگان خواستار تضمین و رعایت اصل حق تعیین سرنوشت ملتها توسط شهروندان افغانستان از طریق مکانیسمهای پذیرفتهشدهی دموکراسی و تأمین حقوق سیاسی و اساسی مردم شدند. در قطعنامهی تظاهرات از سازمان ملل متحد و کشورها خواسته شده که جرایم ضدبشری حکومت فعلی و نسلکشی هزارهها در افغانستان را به رسمیت بشناسند و مصداق تمامی این جنایات و جرایم وجود دارد و تیم تحقیقاتی تشکیل و مجرمان به دادگاه کشانده شوند. نشست دوروزهی سازمان ملل متحد در مورد افغانستان در دوحه، پایتخت قطر از روز گذشته آغاز شده و امروز پایان خواهد یافت.
برچسب: هزارهها
با وجود سرکوب هزارهها و وضع محدودیت علیه زنان و دختران در افغانستان، اعضای «خانه فرهنگ هزارهها» در فنلند در دیدار با اعضای کمیتهی حقوقبشر پارلمان آن کشور، خواستار اقدام فوری دولت فنلند برای توقف سرکوب زنان و به رسمیتشناسی «نسلکشی هزارهها» در افغانستان شدند. خانه فرهنگ هزارهها با نشر اعلامیهای گفته است که این دیدار در مقر پارلمان فنلند انجام شده و اعضای این نهاد از نمایندگان پارلمان و دولت آن کشور خواستهاند که در راستای پایان دادن به ممنوعیت تحصیل و کار زنان در افغانستان، اقدام جدی و عملی انجام دهند. در ادامه آمده است که آنان در این دیدار «وضعیت دشوار» زنان افغانستان را با اعضای کمیتهی حقوقبشر پارلمان فنلند در میان گذاشتند. در اعلامیه آمده است که اعضای خانه فرهنگ هزارهها در این نشست بازداشتهای خودسرانه زنان و دختران هزاره و سرکوب و به حاشیه راندن هزارهها را با اعضای کمیتهی حقوقبشر پارلمان فنلند نیز مطرح کرده است. آنان میگویند که خانه فرهنگ هزارهها در فنلند طومار دادخواهی خود را به اینکا هوپسون و نسیمه رمزیار، اعضای کمیتهی حقوقبشر پارلمان فنلند، تسلیم کردهاند. اعضای خانه فرهنگ هزارهها در این طومار خواستار اقدام دولت فنلند برای پایان دادن به سرکوب زنان و به رسمیتشناسی نسلکشی هزارهها و همچنان خواستار اعطای بورسیه و ویزای بشردوستانه به زنان افغانستان شدند. در حالی اعضای خانه فرهنگ هزارهها از کمیتهی حقوق بشر پارلمان فنلند خواستار به رسمیتشناسی نسلکشی هزارهها و توقف سرکوب زنان میشوند که مردم هزاره در افغانستان همواره مورد نسلکشی و قتل عام واقع شدهاند. با تسلط حکومت سرپرست در افغانستان، چندین حمله مردم هزاره را در کابل، هرات و بغلان هدف قرار داده که این حملات دهها تن کشته و صدها تن دیگر زخمی شدند. همچنین زنان و دختران در افغانستان نیز طی دو سال گذشته با محدودیتهای شدید مواجه شدهاند، زنان و دختران از آموزش، کار و فعالیتهای اجتماعی بازماندهاند.
یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان با نشر گزارشی گفته است که طی سه ماه اخیر سال گذشتهی میلادی، ۴۹ نفر از جامعهی هزاره و عمدتاً شیعه در حملات هدفمند در ولایات مختلف کشور کشته و ۸۶ نفر دیگر زخمی شدند. این نهاد امروز (دوشنبه، ۲ دلو) در گزارشش گفته است که این حملات در ولایتهای بغلان، غرب کابل و هرات انجام شده است. در ادامه آمده است که در ۱۳ اکتوبر در شهر پلخمری، مرکز ولایت بغلان یک مهاجم انتحاری خود را میان نمازگزاران شیعه در یک مسجد منفجر کرد که در پی آن ۲۱ نفر کشته و ۳۰ نفر زخمی شدند. هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان تاکید کرد که بهتاریخ ۲۶ اکتوبر، ماین جاسازی شده در داخل یک سالن ورزشی در غرب کابل، هشت کشته و ۳۵ زخمی برجای گذاشت. در گزارش آمده است که همچنان در هفتم نوامبر نیز در غرب کابل یک بس مسافربری هدف قرار گرفت و در نتیجه ۱۱ نفر کشته و ۲۱ نفر دیگر زخمی شدند. مسوولیت هر سه این حملات را گروه داعش برعهده گرفته است. یومانا میگوید که افزون بر این حملات در ماههای اکتوبر، نوامبر و دسامبر، کشتارهای هدفمند علیه هزارهها و علمای شیعه در شهر هرات نیز صورت گرفته است. این نهاد افزود که تا اکنون هیچ گروه مسوولیت حملات هرات را برعهده نگرفته است. این در حالی است که غرب کابل در سال جدید میلادی نیز گواه دو انفجار مرگبار بوده است که در گزارش یوناما به آن اشاره نشده است. در تازهترین مورد، بهتاریخ ۱۱ جنوری ۲۰۲۴، برابر با ۲۱ جدی انفجاری در مقابل مارکت برچی سنتر در غرب کابل رخ داد که بر اساس آمار حکومت سرپرست، دو نفر کشته و ۱۲ نفر زخمی شدند. شاهدان عینی اما تعداد تلفات را بیشتر اعلام کرده بودند. باید گفت که مناطق هزارهنشین از سالها به اینسو هدف حملات مرگبار است. از دید فعالان حقوق بشر، این حملات مصداق نسلکشی علیه هزارهها در افغانستان است.
شهروندان افغانستان و فعالین مدنی در شماری از شهرهای جهان در واکنش به «نسلکشی هزارهها» و سرکوب زنان در کشور توسط حکومت سرپرست دست به اعتراض زده و خواهان توقف این روند شدند. تاکنون ویدیوها و تصاویر از این تظاهرات شهروندان افغانستان در اسلامآباد، پایتخت پاکستان، آلمان، سویدن و ایتالیا منتشر شدهاند. فعالان مدنی و حقوق زن در پاکستان در اعتراض شان علیه تبعیض در برابر زنان در افغانستان زیر حاکمیت حکومت سرپرست شعار داده و گفتند: «ما زنان بیداریم، از تبعیض بیزاریم.» فعالان مدنی و حقوق زنان در پاکستان تاکید کردند که «نسلکُشی هزارهها» نیز در افغانستان جریان دارد. براساس ویدیوهای که در شبکههای اجتماعی منتشر شده است، تظاهراتکنندگان در دیگر شهرهای جهان نیز شعار «نسلکُشی هزارهها را متوقف کنید» را در دست داشتند. این در حالی است که پیش از این فعالان مدنی برای برگزاری تظاهرات در ۳۰ شهر جهان فراخوان داده بودند. این تظاهراتها در حالی برگزار میشود که اخیراً محدودیت علیه زنان توسط تشدید شده و چندین حمله در منطقهی هزارهنشین کابل، هرات و بغلان انجام شده است.
هزارهها، که یکی از سه قوم بزرگ افغانستان است، دهههاست که با چالشها و مشکلات متنوعی دست و پنجه نرم میکنند. در زمان جمهوریت، بین سالهای (۲۰۰۱-۲۰۲۱م) هزارهها بیشترین تلفات انسانی و خسارات مالی را متحمل شدند؛ تنها در دو دهه جمهوریت، بیش از ۳۰ حمله تروریستی علیه قوم هزاره صورت گرفت، حمله تروریستی به شفاخانه ۱۰۰ بستر دشتبرچی در کابل در تاریخ (۲۳ ثور ۱۳۹۹) و حمله به مکتب دخترانه سیدالشهدا در تاریخ (۱۸ ثور ۱۴۰۰)، حملات مرگبار انتحاری به تظاهرات اعضای جنبش روشنایی در میدان دهمزنگ در غرب کابل، مشتی از نمونهی خروار فجیعترین جنایات انجام شده علیه قوم هزاره است. از زمان تغییر رژیم و قدرتگیری دولت جدید در افغانستان، توقع میرفت نقطهی پایانی به این جنایات خونین گذاشته شود، اما در کمال ناباوری، همچنان با قوت پابرجا ادامه یافتهاست. در بیش از دو سال اخیر، حملات «هدفمند» و «سیستماتیک» متعددی علیه هزارهها در افغانستان انجام شده است. تنها در سال روان خورشیدی، دستکم چهار حمله مرگبار علیه هزارهها در منطقه دشت برچی در غرب کابل اتفاق افتاده است که در پی آن، شمار زیادی از غیرنظامیان کشته و زخمی شدند. علاوه بر کابل (پایتخت)، دقیقا در همین سال، در ولایت هرات(غرب افغانستان)، حملات هدفمندی علیه هزارهها انجام شد. در تاریخ (۱۰ قوس ۱۴۰۲) در پی یک حمله مسلحانه در منطقه هزارهنشین جبرئیل در ناحیهی سیزدهم شهر هرات، دستکم پنج نفر از غیر نظامیان کشته و سه نفر دیگر زخمی شدند. این افراد ابتدا از سهچرخهای پائین آورده شده و سپس به رگبار گلوله بسته شدند. دو روحانی شیعه، یک زن، یک کودک و یک مرد قربانیان این حادثه بودند. در شهر بغلان در شمالشرق افغانستان، نمازگزاران شیعه و هزاره هنگام ادای نماز جمعه هدف حمله تروریستی قرار گرفتند که شمار زیادی از آنان کشته و زخمی شدند. این حادثه در (۱۳ اکتبر ۲۰۲۳) اتفاق افتاد. کشتار جمعی، ترور، حملات هدفمند و سیستماتیک، تنها مشکلات هزارهها در افغانستان نیست؛ زیرا این قوم چه در سایه حکومت قبلی و چه اکنون، متحمل تبعیضهای متعددی بوده است؛ بازداشت دختران هزاره و باجگیری از برخی هزارههای ولایات مرکزی چالش عمدهی دیگری است که هزارهها با آن دست و پنجه نرم میکنند. به استناد گزارش رسانههای ملی و بینالمللی، دهها دختر مسکونی منطقه دشتبرچی (منطقه هزارهنشین کابل) از تاریخ ۱۳ جدی به این سو، از سوی ماموران امر به معروف و نهی از منکر حکومت فعلی بازداشت شدهاند. از سرنوشت شماری از این دختران هنوز اطلاعی در دست نیست. این بازداشتها و بگیر و ببندهای دختران هزاره، ترس و واهمهای به دل این قوم انداخته که زندگی را به کام این قوم بزرگ افغانستان تلخ ساخته است. شماری حتی مجبور به مهاجرت و ترک وطن شدهاند. باجگیری از هزارههای مناطق مرکزی(غزنی، دایکندی، میدانوردک، بامیان و ارزگان) نمک تیز دیگری است که بر زخم التیام نیافتهی این قوم پاشیده شده است. بررسی گزارشهای رسانهها نشان میدهد که کوچیهای مناطق مرکزی از بدو قدرتیافتن حکومت فعلی، به بهانههای مختلف از هزارهها باج میگیرند. باجگیری کوچیها از هزارهها به هر دلیلی دردآور است، اما حمایت مستقیم حکومت از باجگیرندهها، به این زخم افزوده است. در تاریخ (۲۷ جدی سال۱۴۰۲)، مسوولان حکومت فعلی، طی فیصلهای، باشندگان منطقه کندیر ولسوالی گیزاب ولایت ارزگان را مجبور کردند تا با استفاده از زمینهای شخصیشان به کوچیها مبلغ ۳۰ میلیون افغانی پرداخت کنند. این در حالیاست که مسوولان حکومت در آغازین روزهای حکومتداریشان نیز ۴۰۰ خانواده این منطقه را مجبور به کوچ اجباری کرده بودند. اخاذی از انواع جرایم کیفری و عمدی است و به قدری از نظر قانونی مهم دانسته میشود که قاتونگذار این عمل مجرمانه را به صورت مستقل «زورگیری و اخاذی» معنی کرده است. ناتوانی حکومت در شناسایی عاملان حملات بر هزارهها تقریبا تمام حملات انجام شده علیه هزارهها، با تلفات گستردهی غیر نظامیان و خسارات هنگفت و سکوت مسوولان حکومت به پایان رسیده است. در خوشبینانهترین حالت ممکن، مسوولان وعدهی پیگیری و شناسایی مهاجمان و عاملان را میدهند، وعدهای که در بسا موارد هرگز تحقق نیافته است. عدم بازداشت عاملان حملات تروریستی علیه هزارهها از سوی دولت، گمانهزنیهای متعددی را ایجاد کرده که گویا حکومت فعلی «عمدا» پروندهی این حملات را بررسی نمیکند و نمیخواهد که عاملان چنین حملاتی شناسایی و هویت آنها افشا شود. گمانهزنی دیگری نیز وجود دارد که با توجه به گزارشهای متعدد سازمان ملل متحد و نهادهای بین المللی از عدم قطع ارتباط حکومتیان امروزی افغانستان با گروههای تروریستی، حکومت سرپرست در انجام حملات علیه شیعیان و هزارهها نوعی همکاری دارند و به همین دلیل عاملان این حملات شناسایی و یا بازداشت نمیشوند. ناتوانی حکومت در تأمین امنیت و رفع مشکلات حملات تروریستی علیه شیعیان و هزارهها و دیگر مشکلات فراروی این قوم، به همان پیمانه که آسیبپذیری این مردم را نشان میدهد، بیانگر ناتوانی حکومت در تأمین امنیت و تنگنظری حکومتیان نسبت به مردم هزاره نیز است. وعدهی مسوولان حکومت فعلی به مرد افغانستان از بدو قدرتگیری «پایان جنگ»، «تأمین امنیت سراسری» و «پایان دادن به مشکلات عظیم مردمان افغانستان» بوده است، اما نه تنها مشکلات امنیتی برطرف نشده که شماری از آنان همچنان پابرجاست.
منابع محلی از ولایت ارزگان میگویند که کوچیها در ولسوالی گیزاب این ولایت فیصله کردهاند که هزارههای این ولسوالی در بدل زمین و زراعتشان حدود ۳۰ میلیون افغانی به کوچیها باج دهند تا در زمینهایشان زراعت و در خانههای خودشان زندگی کنند. منابع امروز (دوشنبه، ۲۵ جدی) در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که کوچیها با حمایت مقامات محلی حکومت سرپرست در ولایت ارزگان در یک «فیصله غیرعادلانه»، باشندگان ساحه کندیر ولسوالی گیزاب این ولایت را در بدل استفاده از زمینهای شخصیشان مکلف کردهاند تا به کوچیها مبلغ ۳۰۰ لگ (۳۰ میلیون) افغانی پرداخت کنند. منبع تاکید کرد که در اثر این فیصله، مقامات محلی حکومت فعلی به باشندگان ساحه کندیر هفت ماه فرصت دادهاند تا این مقدار پول را به طرف دعوایشان پرداخت کنند. منبع میگوید که موسفیدان و بزرگان محل با استفاده از «زور و اکراه» توسط نیروهای حکومت فعلی مجبور شدند به پای سند امضا کرده و زمینهای پدریشان را دوباره خریداری کنند. تا اکنون مقامهای محلی در این ولایت به رسانهها چیزی نگفته است. یک منبع دیگر در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که این فیصله یک دسیسه است تا کوچیها بتوانند قریههای دیگر که تحت دعوا قرار دارند، نیز از مردم هزاره اخاذی کرده یا از خانههایشان کوچ دهند. به گفتهی منبع، در قریهی کندیر حدود ۳۰۰ فامیل زندگی میکنند. او افزود که در قریههای تگابدار، ورگ، کته انار، راه رمه، میدان ملیک، شاغلچه، خرکک، بالاجوی، چپه جوی و دهن ناله نیز تا اکنون دعوا جریان داشته و امکان دارد که کوچیها از این قریهها نیز اخاذی کنند. منبع گفت که در این قریهها هزاران فامیل زندگی میکنند. این در حالی است که حکومت فعلی در اوایل به قدرت رسیدنشان نیز ۴۰۰ خانوادهی ولسوالی گیزاب را مجبور به کوچ اجباری کرده بودند. حکومت سرپرست پیش از این در ولایتهای غزنی، میدانوردک و دایکندی از هزارهها و سایر شهروندان کشور به نامهای مختلف باجگیری کردهاند.
نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد به انفجار روز (پنجشنبه، ۲۱ جدی) در دشتبرچی در غرب کابل واکنش نشان داده و میگوید که افزایش حملات هدفمند علیه شیعیان و هزارهها در افغانستان «قابل سوال و نکوهش» بوده و است. آقای قایق امروز (جمعه، ۲۲ جدی) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که این حملات در حالی انجام میشود که حکومت سرپرست پیوسته از تحکیم امنیت و ثبات در افغانستان حرف میزنند. وی تاکید کرد: «ولی واقعیت امر این است که مردم افغانستان-مردان، زنان و کودکان در کنار فقر، بیکاری، نقض حریم خصوصی و حقوق اساسی و فقدان دسترسی به تعلیم و تربیه باکیفیت، از نبود امنیت و آرامش روحی و جسمی رنج میبرند.» سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد افزود: «متأسفانه این وضعیت ناگوار روز به روز در حال افزایش است.» این در حالی است که حوالی ساعت ۳:۰۰ پسازچاشت روز (پنجشنبه، ۲۱ جدی) انفجار قدرتمند در ساحهی دشتبرچی در غرب کابل و در مقابل مرکز تجارتی «برچیسنتر» رخ داد. براساس معلومات منابع محلی و شاهدان عینی، در این انفجار پنج نفر کشته و بیش از ۲۰ نفر زخمی شدند. مسوولیت این انفجار را تا اکنون فرد یا گروهی به عهده نگرفته است، اما مسوولیت انفجارهای چند روز قبل در کابل را گروه داعش بر عهده گرفته است.
یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان اعلام کرده است که در انفجار شامگاه دیروز در منطقهی دشت برچی در غرب کابل، دستکم ۲۵ نفر از مردم هزاره کشته یا زخمی شدهاند. این نهاد امروز (یکشنبه، ۱۷ جدی) با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود، این آمار را رسانهای کرده است. دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان خواستار پایان دادن به حملات هدفمند بر غیرنظامیان، حفاظت بیشتر از جامعهی هزاره افغانستان و پاسخگویی عاملان این حملات شده است. این در حالی است که حوالی ساعت ۶:۲۰ دقیقهی شام دیروز (شنبه، ۱۶ جدی) یک موتر شهری نوع کاستر در ساحهی «قلعه ناظر» در دشت برچی هدف یک انفجار قرار گرفت. مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت کابل اعلام کرده بودند که در این انفجار دو نفر کشته و ۱۴ نفر دیگر زخمی شدهاند. اما بر اساس آمارهایی که از سوی شماری از بستگان قربانیان در رسانههای اجتماعی نشر شده است، نشان میدهد که در این انفجار دستکم سه نفر کشته شدهاند. گروه داعش مسوولیت این انفجار را به عهده گرفته و گفته است که در آن ۲۰ نفر از شیعیان کشته یا زخمی شدهاند. قابل ذکر است که در حدود دو ماه اخیر این دومینبار است که گروه داعش موترهای شهری نوع کاستر را در منطقهی دشت برچی در غرب کابل هدف قرار میدهد.
به گزارش خبرگزاریهای محلی و بینالمللی منطقه شیعهنشین دشتبرچی در غرب کابل، شامگاه دیروز (شنبه، ۱۶ جدی) بار دیگر شاهد یک انفجار مرگبار بود که دست کم ۱۶ کشته و زخمی برجای گذاشت. به گزارش خبرگزاریها این انفجار حوالی ساعت ۶:۲۰ دقیقه شام دیروز در منطقه «قلعه ناظر»، در امتداد جاده «شهید مزاری» در غرب کابل به وقوع پیوست. خالد زردان، سخنگوی پولیس کابل ساعاتی پس از وقوع این انفجار، اعلام کرد که بر اساس اطلاعات اولیه، در این انفجار دو نفر کشته و ۱۴ نفر دیگر زخمی شدهاند. سخنگوی پولیس کابل گفت که این انفجار یک مینیبوس شهری نوع «کاستر» را هدف قرار داده است، اما نوعیت انفجار را مشخص نکرد. منابع محلی به خبرنگاران گفتهاند که این انفجار احتمال ناشی از بمب جاسازی شده و کنترل از راه بود و در آن این مینیبوس کاملاْ آتش گرفت. در ویدیوهایی که از این انفجار منتشر شده است، دیده میشود که این مینیبوس شهری در آتش میسوزد و صدای داد و بیداد سرنشینان شنیده میشود. این دومین حمله به مینیبوسهای شهری نوع «کاستر» در منطقه دشتبرچی در غرب کابل است. شامگاه ۱۶ عقرب سال جاری خورشیدی نیز یک مینیبوس در منطقهی «مهتابقلعه»ی دشتبرچی هدف انفجار قرار گرفت و دست کم هفت کشته و ۲۰ زخمی برجای گذاشت. سرنشینان این موترها، به ویژه شامگاهان، معمولا کارگران روز مزد و دست فروشان کنار جاده هستند که پس از پایان یک روز سخت کاری، به خانه بر میگردند تا به خانوادهشان لقمه نانی با خود ببرند. قربانیان چه کسانی هستند؟ به گزارش خبرگزاری گوهرشاد، خبرگزاری بینالمللی شفقنا نوشت: «آمار نهایی قربانیان انفجار مرگبار شام دیروز در غرب کابل هنوز روشن نیست و در حال حاضر آمار اعلام شده توسط فرماندهی پولیس حکومت در کابل، تنها آمار موجود از قربانیان این رویداد تروریستی است.» با توجه به اینکه در موارد متعدد حکومتیان مسوولان بیمارستانها و خانوادههای قربانیان را از مصاحبه با رسانهها منع کردهاند، ممکن است آمار نهایی قربانیان این انفجار تروریستی هیچگاه روشن نشود. اما دو نفری که در انفجار شامگاه دیروز در این منطقه شیعهنشین افغانستان کشته شدهاند، چه کسانی هستند؟ بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط خانوادهها و بستگان قربانیان، انفجار شامگاه دیروز جان دو جوان از اهالی غرب کابل را گرفته است؛ محمد ریحانی و حبیب الله نظری. اعضای خانواده محمد ریحانی نوشتهاند که او پسر بزرگ و تنها نانآور خانوادهاش بود که شامگاه دیروز از سرکار به خانه باز میگشت که هدف انفجار قرار گرفت. رضا لعلی، از بستگان محمد ریحانی نوشته است که «او تازه جوان شده بود. در این سالها با انرژی بسیار زیاد با فقر و محرومیت و چالشهای بسیار مبارزه کرد و درس خواند. او نان آور یک خانواده هفت و هشت نفری بود و تنها پسر بزرگ. خوب به یاد دارم که او همزمان در کابل هم مکتب میخواند و هم در تایم بعد از ظهر در یکی از مطبعه های کابل کار میکرد.» آقای لعلی افزوده است: «محمد با همین چالشها به رشته انجینری (مهندسی) در دانشگاه کابل کامیاب شد. حالا بدون هیچ دلیل و به جرم که هزاره و شیعه هست، کشته شد.» حبیب الله نظری، یکی دیگر از قربانیان انفجار شامگاه دیروز است. بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط بستگان و نزدیکانش، او از ساکنان ولایت دایکندی در مرکز افغانستان بود و به تازگی از دانشکده انجینیری دانشگاه کابل فارغ التحصیل شده بود. واکنشها عبدالله عبدالله، رئیس شورای عالی مصالحه ملی حکومت پیشین افغانستان، انفجار شامگاه دیروز در منطقه شیعهنشین غرب کابل را محکوم کرده است. آقای عبدالله نوشته است که «هدف قرار دادن شهروندان غیر نظامی مغایر آموزههای اسلامی و ارزش های انسانی بوده و محکوم است.» حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین افغانستان نیز این انفجار را به «شدت» محکوم کرده است و گفته است که با خانوادههای قربانیان، ابراز همدردی می کند. آقای کرزی در پستی که شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده، این انفجار را «تررویستی» خوانده است و آن را «اقدامی غیراسلامی و ضدانسانی» توصیف کرده است. شهروندان افغانستان این انفجار را در تداوم «حملات هدفمند» و «سیستماتیک» به منظور «نسل کشی» شیعیان هزاره دانسته اند و یکبار دیگر با استفاده از هشتگ «نسل کشی هزارهها را متوقف کنید» به دادخواهی پرداختهاند. منطقه شیعهنشین غرب کابل در سال جاری خورشیدی شاهد چندین حمله تروریستی مرگبار بوده است؛ حملاتی که مراکز ورزشی و موترهای شهری را در این منطقه هدف قرار داده است و قربانیان آن غیرنظامیان و مردم عادی بودهاند. هزارههای افغانستان این حملات را در تداوم «نسل کشی» و حملات سیستماتیک تاریخی علیه خود میدانند و از سازمان ملل متحد خواستار به رسمیت شناسی «نسل کشی هزارهها» و روی دست گرفتن مکانیزمهای حفاظتی از این مردم هستند.
چاندرا آریا، نماینده مجلس کانادا از وضع محدودیتهای شدید حکومت سرپرست علیه زنان و دختران به شدت انتقاد نموده و میگوید که حکومت فعلی با تفسیر ظالمانه از قوانین شریعت، زنان را در افغانستان بهطور ساختارمند به شهروندان درجه دوم تنزل داده و اقلیتهای قومی و مذهبی را به حاشیه رانده است. چاندرا آریا این موضوع را در سخنرانی خود در پارلمان کانادا مطرح کرده و گفته است که این تبعیض جنسیتی آشکار حکومت سرپرست نقض حقوق بشر و عقبگرد از قوانین بینالمللی و کرامت انسانی است. او گفت که حکومت اقلیتهای قومی و مذهبی در افغانستان با آزارواذیت هدفمند، تبعیض و حملههای وحشیانه حکومت سرپرست روبرو هستند. همچنین چاندرا آریا در زمان ارائه گزارش کمیته عدالت و حقوق بشر مجلس نمایندگان کانادا در مورد حکومت فعلی، حقوق بشر، وضع حقوق بشر در افغانستان و بهویژه وضعیت زنان و دختران افغان و وضعیت اقلیتهای قومی، بهویژه جامعه هزارهها را اسفبار توصیف کرد. وی میگوید: «از زمان تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، دستکم ۱۹ حمله بزرگ به اماکن مذهبی، وسایل حملونقل عمومی، مراکز آموزشی، و باشگاههای ورزشی مربوط به هزارهها صورت گرفته است که باعث کشته شدن دستکم هزار و ۲۲۵ نفر از هزارهها شده است.» او افزود که حملههای هدفمند بر هزارهها باعث ایجاد ترس و وحشت در میان این جامعه شده است، اما هنوز هیچ تحقیقی در مورد این حملهها و عاملان آنها نشده است. آقای آریا گفت که حفاظت از حیثیت و امنیت جامعه هزاره موضوعی فقط مربوط به افغانستان نیست، بلکه فراخوانی جهانی برای تامین عدالت و حقوق بشر برای همه اقلیتهای آسیبپذیر است. این نماینده پارلمان کانادا در حالی از عملکرد حکومت فعلی انتقاد میکند که بیش از دو سال میشود که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاهها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند. علیرغم واکنشها و محکومیتهای جهانی، حکومت سرپرست تا اکنون از تصمیمشان دربارهی آموزش زنان و دختران عقبنشینی نکردهاند. حکومت فعلی کار زنان در ادارات دولتی و غیردولتی را نیز منع کرده است.