برنامه توسعه‌ای سازمان ملل متحد (UNDP) اعلام کرده است که از اکتوبر ۲۰۲۱ میلادی تا اکنون توانسته‌ است به بیش از ۲۵ میلیون تن در سراسر افغانستان خدمات حیاتی و حمایت‌های اساسی اجتماعی ارائه کند. این سازمان امروز (یک‌شنبه، ۲۲ سرطان) با نشر گزارشی نوشته است که از سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۴ میلادی، از نزدیک به ۸۰ هزار کسب‌وکار کوچک حمایت کرده که ۹۷ درصد آن‌ها را زنان اداره می‌کنند. در گزارش آمده است که در سال‌های اخیر وابستگی زنان اهل افغانستان به مشاغل غیررسمی و بدون درآمد ثابت افزایش یافته و این میزان از ۳۷ درصد در سال ۲۰۲۳ میلادی به ۵۷ درصد در سال ۲۰۲۴ میلادی رسیده است. همچنین در بخشی از گزارش آمده است که تنها هفت درصد از زنان در خارج از خانه شاغل هستند، در حالی‌که این رقم برای مردان ۸۴ درصد است. برنامه توسعه‌ای سازمان ملل هشدار داده است که محرومیت زنان از اقتصاد رسمی می‌تواند بین سال‌های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۶ خساراتی معادل به ۹۲۰ میلیون دالر به اقتصاد افغانستان وارد کند. این در حالی‌ است که پس از سلطه دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، محدودیت‌های زیادی در برابر کار زنان وضع شده است. همچنین حکومت سرپرست از زمان تسلط دوباره بر افغانستان محدودیت‌های گسترده بر حقوق و آزادی‌های اساسی زنان وضع و آنان را از آموزش و کار محروم کرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

هانا نیومن، عضو پارلمان اروپا، اخراج مهاجران افغانستان از ایران را «شکست جمعی و جنایت در حال وقوع» عنوان کرده و می‌گوید که ایران این مهاجران را «به جهنم» اخراج می‌کند. خانم نیومن در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «این مهاجرت نیست؛ این اخراج با زور، مقیاس و ترور است. بدون بررسی قانونی، بدون دسترسی به پناهندگی، بدون روند قانونی.» همچنین وی در پیوند به اظهارات سه سال قبل اتحادیه اروپا که گفته بود مهاجران افغانستان می‌توانند به ایران بروند، آن را «ریاکاری» خوانده است. او در بخشی از پیامش افزوده است که ایران یکی از امضاکنندگان اسناد ملل متحد در امور پناه‌جویان است و اقدام این کشور در خصوص اخراج اجباری مهاجران افغانستان، اخراج جمعی و غیرقانونی است. او در ادامه افزوده است: «این فقط هرج و مرج پس از جنگ نیست. این سیاست عمدی دولت ایران است.» هانا نیومن با انتقاد از رویکرد اتحادیه اروپا در قبال مهاجران افغانستان افزوده است، در حالی که افرادی با ویزه‌های معتبر، مدارک تحصیلی و حتی کودکان، از خانه‌های‌شان بیرون کشیده می‌شوند، در مرز رها می‌شوند، اسناد شان پاره می‌شود؛ اما اتحادیه اروپا سه سال قبل گفت: «آنان (پناه‌جویان افغانستان) در ایران در امان خواهند بود و افغان‌ها باید به دنبال حمایت منطقه‌ای باشند.» او در این رشته نوشتار تصریح کرده است: «ایران میزبان امنی نیست، پاکستان خط قرمز را نگه نخواهد داشت و حکومت سرپرست هیچ‌کس را دوباره ادغام نخواهد کرد.» هانا نیومن افزوده است که زنان پناه‌جوی افغانستان به زیر حاکمیت ساختاری بازگردانده می‌شوند که وجودشان را حذف می‌کند. او تاکید کرده است: « این بازگشت نیست. این رها شدن است! بدون غذا و بدون مدارک. زنان مجرد به دلیل نداشتن سرپرست مرد از سرپناه محروم می‌شوند.» از طرفی هم این عضو پارلمان اروپا خواستار بودجه فوری کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل متحد و سازمان بین‌المللی مهاجرت برای رسیدگی به مهاجران افغانستان شده است. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

تاج‌الدین اویواله، نماینده یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که وضعیت مهاجران در مرز با ایران دشوار است. آقای اویواله این اظهارات را روز (سه‌شنبه، ۱۷ سرطان) با نشر یک نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود مطرح کرده و گفته است که روزانه حدود ۲۰ تا ۳۰ هزار تن در حال بازگشت از ایران هستند. قابل ذکر است که در روزهای اخیر هزاران تن در مرز اسلام‌قلعه بدون دسترسی به سرپناه، خدمات بهداشتی یا غذایی در وضعیت بحرانی به‌سر می‌برند. محمدصادق معتمدیان، والی تهران، گفته که روند بازداشت و اخراج مهاجران افغان چهار برابر افزایش یافته است. قابل ذکر است که پس از جنگ ایران و اسرائيل، جمهوری اسلامی روند اخراج گسترده مهاجران افغانستانی را روی دست گرفته است. تهران می‌گوید که تنها مهاجران افغان بدون مدرک را اخراج می‌کند اما مهاجران گزارش می‌دهند که پولیس مدارک آن‌ها از جمله ویزا و پاسپورت‌شان را پاره کرده و با وجود اسناد قانونی آن‌ها را اخراج کرده‌اند.

ایندریکا راتوات، معاون نماینده‌ی ویژه سازمان ملل متحد در امور افغانستان از افزایش میزان مرگ‌ومیر مادران در این کشور به شدت ابراز نگرانی کرده است. آقای راتوات با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نسبت به افزایش مرگ‌ومیر مادران و نوزادان در افغانستان هشدار داده و بر اهمیت گسترش برنامه‌های حمایتی از قابله‌ها تاکید کرده است. وی از جامعه‌ی جهانی خواستار اقدام فوری برای پشتیبانی از آنان شده است. این در حالی است که چندی پیش سازمان جهانی بهداشت نیز با نشر گزارشی از افزایش آمار مرگ‌و‌میر مادران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و گفته بود که روزانه ۲۴ مادر و ۱۶۷ نوزاد در این کشور به‌دلیل مرگ‌ومیر قابل‌ پیش‌گیری مربوط به زایمان و بارداری جان‌شان را از دست می‌دهند. قابل ذکر است که با روی کار آمدن دوباره‌ی حکومت سرپرست در آگوست ۲۰۲۱ میلادی در افغانستان و وضع ممنوعیت‌ها بالای زنان از جمله ممنوعیت آموزش، کار، سفر بدون محرم، دست‌رسی مردم این کشور به‌ویژه زنان و کودکان به مراقبت‌های بهداشتی محدود شده‌ است.

سازمان بین‌المللی مهاجرت درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که اخراج اجباری مهاجران افغانستان از ایران به‌صورت چشم‌گیر افزایش یافته و این موضوع نگران‌کننده است. این سازمان با نشر گزارشی، اخراج اجباری خانواده‌های مهاجران افغاستانی را نگران‌کننده خوانده و از کشورها خواسته است که بازگشت اجباری مهاجران را تعلیق کند. سازمان بین‌المللی مهاجرت در ادامه تاکید کرده است که در ماه می ۱۵ هزار و ۶۷۵ خانواده‌ی مهاجر از ایران به افغانستان بازگشته‌اند که نسبت به ماه اپریل ۲.۳ برابر افزایش داشته است. در گزارش آمده است که تنها از ۲۵ می تا اول جون سال جاری میلادی، شش هزار و ۳۸۷ خانواده از ایران اخراج شده‌اند که شامل ۲۴ هزار و ۲۷۵ نفر می‌شود. براساس گزارش سازمان ملل متحد، از جمله در ۲۹ می ۹۵۵ خانواده از ایران اخراج شدند. سازمان بین‌المللی مهاجرت گفته است که در این مدت ۲۵ هزار و ۷۹۴ فرد مجرد نیز از ایران به افغانستان اخراج شده‌اند. براساس گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت، ایران بین جنوری و می سال جاری میلادی، ۴۵۰ هزار مهاجر افغانستانی را اخراج کرده که شامل ۳۰ هزار و ۲۶۶ خانواده نیز می‌شوند. سازمان بین‌المللی مهاجرت در بخشی از گزارش افزوده است: «درخواست فوری خود را از همه کشورها تکرار می‌کند تا فوراً بازگشت اجباری افغان‌ها را بدون توجه به وضعیت مهاجرت آنان تا زمانی که شرایط بازگشت امن، داوطلبانه و با عزت فراهم شود، متوقف کنند.» قابل ذکر است که جمهوری اسلامی ایران در سال جاری خورشیدی برگه‌های سرشماری مهاجران افغانستان را باطل کرد. براساس آمار مقام‌های ایرانی بیش دو میلیون نفر دارای برگه‌های سرشماری هستند. همین‌طور بیش از دو میلیون مهاجر فاقد هرگونه برگه‌اند. طبق معلومات، دارندگان این برگه‌ها پس از مراجعه به دفترهای موسوم به «دفتر کفالت»، برگه خروج از ایران دریافت می‌کنند و باید مطابق مهلت تعیین‌شده در این برگه، از ایران خارج شوند.

منابع محلی از ولایت خوست می‌گویند که پنج تن، به‌شمول دو زن، در پی درگیری میان دو خانواده در این ولایت کشته شده و یک زن دیگر نیز زخمی شده است. دست‌کم دو منبع محلی به رسانه‌ها گفته‌اند روز گذشته (چهارشنبه، ۷ جوزا) این درگیری در ولسوالی «تنی» خوست رخ داده که در نتیجه پنج نفر به شمول دو زن کشته و یک زن دیگر نیز زخمی شدند. منبع تاکید کرده است که چهار عضو یک خانواده به شمول پدر، مادر، خواهر و برادر، از یک طرف در این درگیری کشته شده‌اند. منبع افزوده است که همچنان یک تن از طرف دیگر، در این درگیری نیز جان باخته است. منبع در ادامه گفته است که یک تازه‌عروس نیز در این درگیری به شدت زخمی شده است. منبع گفت که این تازه عروس جهت ادامه‌ی تداوی به مرکز صحی انتقال یافته است. منبع در ادامه خاطر نشان کرده است که این درگیری بر سر جنجال بین کودکان رخ داده است. مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت خوست نیز این رویداد را تایید کرد‌ه‌اند، اما در مورد دلیل و انگیزه‌ی این درگیری جزییات ارائه نکردند. قابل ذکر است که پیش از این نیز درگیری‌های خانواد‌گی، اغلب بر سر مسایل مربوط به زمین، در این ولایت رخ داده است. همچنین چند روز پیش نیز در اثر درگیری میان دو خانواده در ولایت کاپیسا یک تن کشته شده و هشت تن دیگر به‌شمول چهار زن زخمی شدند.

برنامه جهانی غذا درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بیش از چهار میلیون مادر و کودک در افغانستان دچار سوءتغذیه هستند. این سازمان با نشر نوار تصویری در حساب کاربری ایکس خود گفته است که برخی از این زنان با حمایت سازمان صحی جهان تحت درمان قرار می‌گیرند. برنامه جهانی غذا پیش از این هشدار داده بود که احتمال مبتلا شدن ۳.۵ میلیون کودک به سوءتغذیه در سال ۲۰۲۵ میلادی وجود دارد. براساس گزارش دفتر هماهنگ‌کننده کمک‌های بشردوستانه «اوچا»، این رقم نسبت به چهار سال گذشته افزایش یافته است. اوچا و برنامه جهانی غذا دلیل این وضعیت را افزایش فقر و نبود امنیت غذایی توصیف کرده‌اند. قابل ذکر است که بیماری سوءتغذیه در افغانستان به‌ویژه در میان کودکان یک بحران جدی است و مشکلاتی چون فقر، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و تغذیه‌ای مناسب مانع ارائه درمان‌های ضروری و پیشگیری از این بیماری می‌شود. اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشری سازمان ملل متحد پیش‌بینی کرده است که آمار کودکان مبتلا به سوءتغذیه در افغانستان در سال ۲۰۲۵ به ۳.۵ میلیون نفر برسد. طبق گزارش‌های ملل متحد این رقم در پنج سال گذشته حدود ۳ میلیون کودک زیر پنج سال بوده است.

مسوولان در فرماندهی پولیس ولایت کاپیسا می‌گویند که در پی درگیری بین دو خانواده در ولسوالی کوه‌بند این ولایت، یک تن کشته شده و هشت تن دیگر به‌شمول چهار زن زخمی شدند. عبدالفتاح فایز، سخنگوی فرماندهی پولیس کاپیسا گفته است که این رویداد در روستای منگل خیل از مربوطات ولسوالی کوه‌بند زمانی رخ داده که دو خانواده به‌خاطر «تقسیم راه» باهم درگیر شده بودند. وی تاکید کرد که این درگیری حوالی ساعت ۷:۰۰ دوشنبه‌شب (۵ جوزا) رخ داد و در نتیجه یک تن کشته شده و هشت تن دیگر به‌شمول‌ چهار زن زخمی شده‌اند. سخنگوی فرماندهی پولیس ولایت کاپیسا افزوده است که زخمی‌های این رویداد برای تداوی به شفاخانه منتقل شده‌اند. او در مورد سن و وضعیت صحی زخمی‌های این رویداد چیزی نگفته است. عبدالفتاح فایز می‌گوید که چهار تن را در پیوند به این رویداد بازداشت کرده است. قابل ذکر است که پیش از این نیز در رویدادهای مشابه، چندین تن به‌شمول زنان و کودکان در شماری از ولایت‌ها قربانی مشکلات خانوادگی شده‌اند.

سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که در پی کامل تعلیق کمک‌های خارجی آمریکا دست‌کم ۴۲۰ مرکز صحی در سراسر افغانستان تعطیل شده‌اند. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که تعطیلی این مراکز، ۳.۰۵ میلیون نفر را در ۳۰ ولایت افغانستان متأثر کرده است. سازمان بهداشت جهانی با نشر نموداری از تاثیرات تعلیق کمک‌های آمریکا بر ارائه خدمات صحی در افغانستان نوشته است که از ماه فبروری تا اکنون فعالیت دست‌کم ۲۲ نهاد اجرایی همکار با این سازمان متوقف شده است. در ادامه آمده است که در پی تعلیق کمک‌های آمریکا ۱۱ مرکز صحی در کابل، ۶۷ مرکز در مناطق مرکزی، ۸۰ مرکز در شرق، ۶۲ مرکز در شمال‌شرق، ۴۹ مرکز در شمال، ۷۰ مرکز در جنوب‌غرب، ۳۴ مرکز در جنوب و ۴۷ مرکز در غرب کشور تعطیل شده‌اند. گزارش هشدار داده است که توقف کمک‌های آمریکا تاثیرات منفی بر دسترسی مردم به خدمات صحی نجات‌بخش در افغانستان گذاشته است. همچنین این سازمان در بخشی از گزارشش از اهداکنندگان خواست که برای جلوگیری از «وخامت بیشتر اوضاع بشری»، بودجه جایگزینی را به مراکز صحی افغانستان اختصاص دهند. این درحالی است که آمریکا پس از روی‌کارآمدن دونالد ترمپ، کمک‌های خارجی خود را تعلیق کرد. این کشور بزرگترین کمک‌کننده به افغانستان بود. به‌تازگی صندوق جمعیت سازمان ملل متحد در افغانستان هشدار داده است که به دلیل کاهش بودجه، ۶.۳ میلیون نفر که بیشتر آنان زنان و دختران هستند، دسترسی به مراقبت‌های صحی ضروری را از دست خواهند داد. پیش‌تر سازمان جهانی صحت در افغانستان هشدار داده بود که به‌دلیل کمبود بودجه، ۸۰ درصد مراکز صحی تحت حمایت این سازمان در افغانستان تعطیل خواهند شد.

کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که در یک هفته‌ی گذشته، ۳ هزار و ۶۵ مهاجر به افغانستان بازگشته‌اند که ۴۹ درصد آنان زنان و دختران بوده‌اند. این سازمان روز گذشته (یک‌شنبه، ۴ جوزا) با نشر گزارشی گفته است که این مهاجران از کشورهای پاکستان، ایران و تاجیکستان به افغانستان بازگشته‌اند و برای شماری از این بازگشت‌کنندگان، به‌ویژه زنان و دختران، کمک‌های بشردوستانه نیز ارائه شده است. در گزارش آمده است که از میان بازگشت‌کنندگان، ۳۶ درصد تحت سرپرستی زنان قرار دارند، زنانی که نه‌تنها بار اصلی خانواده را به دوش می‌کشند، بلکه در شرایطی بازمی‌گردند که امکانات اولیه‌ی زندگی، خدمات حمایتی و حقوق ابتدایی‌شان در این کشور محدود یا از آن‌ها سلب شده است. قابل ذکر است که روند بازگشت اجباری مهاجران افغانستانی از پاکستان از آغاز اپریل سال جاری میلادی، وارد مرحله‌ی دوم شده و با وجود هشدارهای نهادهای بین‌المللی، هم‌چنان ادامه دارد. پیشتر، سازمان‌های حقوق بشری نسبت به بازگشت اجباری زنان و دختران هشدار داده و تاکید کرده‌اند که بازگرداندن آنان به کشوری که از حق آموزش، کار و حضور اجتماعی محروم‌اند، نقض جدی حقوق بشر به شمار می‌رود. پاکستان که میزبان یکی از بزرگترین جمعیت پناه‌جویان کشور در درازمدت بوده است، در بحبوحه تیرگی روابط دوجانبه با حکومت فعلی و افزایش نگرانی‌های امنیتی، تصمیم به اخراج مهاجران بدون مدرک کشور گرفته است. با این حال، چالش‌های سیاسی و اقتصادی داخلی، با تأثیرات بلندمدت بر ثبات اجتماعی، باعث دشواری‌های بیش‌تر برای مهاجران بازگشته و جامعه افغانستان شده است. باید گفت که پاکستان از نزدیک به دو ماه به این‌سو مرحله دوم اخراج اجباری مهاجران افغانستان را نیز روی دست گرفته که طی آن، هزاران شهروند افغانستان از این کشور با اجبار به افغانستان برگشت داده شده‌اند. در این میان مهاجران بازگشته از برخورد نادرست، زشت و خلاف ارزش‌های انسانی توسط پولیس پاکستان نیز سخن می‌زنند.