زلمی خلیلزاد، نماینده پیشین ایالات متحده در امور صلح افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که توافق‌نامه دوحه به حقوق بشر ارتباط نداشت و مربوط به شرایطی جهت خروج امن نظامیان آمریکا بود. آقای خلیلزاد بامداد امروز (پنج‌شنبه، ۵ میزان) در واکنش به پیش‌نویس قطعنامه‌ای کانگرس آمریکا که جو بایدن، رییس جمهور، کامالا هریس، معاون او و دیگر مقام‌های ارشد ایالات متحده به‌شمول شخص او را در پیوند به «خروج فاجعه‌بار» از افغانستان محکوم می‌کند، گفته است که حکومت فعلی افغانستان توافق کرده بودند که «یک دولت جدید برای افغانستان تشکیل می‌دهند و احتمالاً سیاست‌های حقوق بشری آن به طور جداگانه و متعاقباً بین آن‌ها و دیگر شهروندان افغانستان مذاکره می‌شود. او در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که برخی از این مذاکرات صورت گرفت؛ اما هیچ توافقی قبل از تکمیل خروج نیروهای آمریکایی از کشور، حاصل نشد. وی بخشی از پیش‌نویس این قطعنامه را که در آن آمده است، «خلیلزاد بدون دلیل ادعا کرده‌ که حکومت فعلی به تعهدات خود عمل می‌کنند و به حقوق اساسی بشر احترام می‌گذارند» را رد کرد. زلمی خلیلزاد می‌گوید: «این ادعا کاملاً نادرست است. من هرگز چنین بیانیه‌ای نداده‌ام. من تعجب می‌کنم که چنین ادعایی بدون مستند و به اصطلاح بی اساس مطرح شود.» نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان در ادامه افزود: «من هرگز بیانیه‌ای درباره طالبان و تعهدات آن‌ها در مورد حقوق بشر نداده‌ام. در حضورهای خود در برابر کمیته‌های مختلف کانگرس، هرگاه از من پرسیده شد که آیا به طالبان برای عمل به تعهدات‌شان در امور نظامی و تروریزم اعتماد دارم، پاسخ من همیشه این بود که ما در مورد روابط بین‌المللی صحبت می‌کنیم؛ عرصه‌ای که در آن به هیچ کس نمی‌توان اعتماد کرد، به ویژه طالبان.» در ادامه آمده است توافق‌نامه همان‌طور که مذاکره شد، بر اساس شرایط بود؛ نه بر اساس اعتماد. اجرای تعهدات آمریکا در توافق‌نامه به اجرای تعهدات حکومت سرپرست مرتبط بود که باید به طور مداوم ارزیابی و تایید می‌شد. قابل ذکر است که عدم حمله به نیروهای آمریکایی و اجازه ندادن به گروه‌های «هراس‌افکن» یا افراد به‌شمول القاعده، مبنی بر استفاده نشدن از خاک افغانستان به هدف تهدید امنیت ایالات متحده و هم‌پیمانانش، بخشی از توافق‌نامه دوحه است. مایکل مک‌کال، رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان ایالات متحده پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به کانگرس ارائه کرد که در آن مقام‌های ارشد پیشین و بر حال ایالات متحده در پیوند به خروج «فاجعه‌بار» نیروهای آمریکایی از افغانستان محکوم شده‌اند.

زلمی خلیل‌زاد، نماینده پیشین آمریکا در امور صلح افغانستان، کار روی یک طرح سیاسی از بهر آینده افغانستان و بازگشایی مکاتب و دانشگاه‌ها به روی دختران را برای عادی‌سازی روابط میان حکومت فعلی و آمریکا مهم عنوان کرد. آقای خلیل‌زاد این اظهارات را در صحبت با شبکه‌ی خبری دویچه وله فارسی مطرح کرده و همچنان بر عملی‌سازی توافق‌نامه دوحه میان حکومت فعلی و آمریکا نیز تاکید کرده است. او افزود که باید روی راه‌کاری تمرکز شود، تا  بخش‌هایی که در این توافق‌نامه آمده‌اند، عملی شوند. وی می‌گوید: «به پلانی برای عملی کردن چیزهای که عملی نشده، روی یک تقسیم اوقات موافقت صورت گیرد و این می‌تواند یک راهی برای بهتر شدن یا عادی شدن رابطه بین افغانستان و آمریکا باشد.» نماینده ویژه پیشین آمریکا برای صلح افغانستان دو مورد از ضمایم پنهان توافق‌نامه دوحه را تاریخ و مکان مشخص خروج آمریکا از افغانستان و مسایل هراس‌افگنی عنوان کرده است. آقای خلیل‌زاد بیشتر توضیح داده و گفت: «درباره دو مساله بود، یک مساله این بود که خروج آمریکا چگونه شروع و ختم می‌شود. یعنی آمریکا از کدام پایگاه و چه وقت بیرون میاید، از همین‌رو اگر آن معلومات چاپ می‌شد یا مطبوعاتی می‌شد، بعضی کسانی که طالب نیستند و مخالف یا دشمن بیرون آمریکا از افغانستان بودند، حمله نکنند و از آن وقت استفاده نکنند که سر عسکر آمریکا حمله کنند، آن بخش پنهان شد.» او درباره حضور داعش چنین گفت: «اقدامات مثبت مطابق توافق دوحه صورت گرفته و خطری هم از طرف داعش وجود دارد؛ اما خطری است که طالبان با آن در جنگ هستند. بنابراین توجه لازم است که طالبان به اساس توافق دوحه، به همکاری دوام دهند.» نماینده ویژه پیشین آمریکا برای صلح افغانستان هم‌چنان افزوده است که افغانستان اکنون اولویت آمریکا نیست و ایالات متحده تنها بر بنیاد منافع متقابل، راه را در پیش می‌گیرد. در حالی زلمی خلیل‌زاد بر بازگشایی مکاتب دختران تاکید می‌کند که حکومت فعلی پس از حاکمیت دوباره، دختران بالاتر از صنف ششم را از ادامه آموزش منع کردند و دروازه‌های دانشگاه‌ها را نیز به روی دختران و زنان بستند. این گروه در طی در نزدیک به سه‌سال حاکمیت دوباره‌شان، دختران را از اشتراک در آزمون کانکور منع کردند و این آزمون را بدون حضور حتا یک دختر در سراسر افغانستان برگزار کردند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سازمان بین‌المللی مهاجرت اعلام کرد که از سال ۲۰۲۰ میلادی تا اکنون نزدیک به ۸ میلیون شهروند افغانستان سرزمین خود را ترک کردند. این سازمان با نشر گزارشی گفته است که از این میان، یک میلیون شهروند اهل افغانستان به کشورهای اروپایی پناه برده و ۸۵ درصد دیگر به کشورهای همسایه رفته‌اند. در گزارش آمده است که از زمان به قدرت رسیدن حکومت فعلی در اسد ۱۴۰۰ در افغانستان، تورم اقتصادی در این کشور افزایش قابل توجهی داشته و در این مدت بیش از نیمی از جمعیت کشور فقر را تجربه کرده‌اند. دولت ایالات متحده آمریکا در ۲۹ فبروری ۲۰۲۰ با حکومت سرپرست در دوحه قطر توافق‌نامه صلح امضا کرد و بسیاری معتقدند که این توافق‌نامه زمینه فروپاشی جمهوری اسلامی افغانستان و ورود حکومت فعلی به کابل را فراهم کرد. سازمان بین‌المللی مهاجرت تاکید کرد که حدود ۷۰ درصد از افغان‌هایی که به ایران مهاجرت می‌کنند، می‌گویند به دلیل نبود فرصت‌های شغلی سرزمین خود را ترک کرده‌اند. این سازمان افزود که شمار بازگشت‌کنندگان شهروندان اهل افغانستان از ایران نیز چشم‌گیر است و در سال ۲۰۲۳ نزدیک به یک میلیون افغان از ایران به کشور خود بازگشته‌اند. ۷۰ درصد از مهاجرانی که بازگشته‌اند مدارک اقامتی نداشتند. در گزارش آمده است که بسیاری از شهروندان افغانستان به دلیل دشواری‌های اخذ پاسپورت و ویزا، ترجیح می‌دهند از راه‌های غیرقانونی به دیگر کشورها مهاجرت کنند و عمدتاً برای عبور از مرزها به قاچاقچیان انسان پول می‌پردازند. گزارش سازمان مهاجرت می‌گوید، افغان‌هایی که به اسناد سفر دسترسی ندارند با تهدیدهای بیشتری از جمله نقض حقوق بشر در عبور از مرز‌ها و در کشورهای همسایه روبرو هستند. سازمان مهاجرت می‌گوید که این دسته از افغان‌ها با برخوردهای «ظالمانه، غیرانسانی و تحقیرآمیز» مواجه می‌شوند. همچنین سازمان بین‌المللی مهاجرت در ادامه این گزارش از کشورها خواسته است که اخراج مهاجران اهل افغانستان را تا زمانی که شرایط برای بازگشت «ایمن، آبرومندانه و داوطلبانه» فراهم می‌شود، متوقف کنند. قابل ذکر است که دولت‌های پاکستان و ایران در ماه‌های پسین روند اخراج مهاجران افغان فاقد مدارک اقامتی را افزایش داده است. براساس آمار ارائه شده از سوی وزارت مهاجرین و عودت‌کنندگان حکومت فعلی، روزانه بیش از هزار مهاجر افغان از این دو کشور اخراج می‌شوند.