نویسنده: مهدی مظفری
ولادت با سعادت حضرت محمد مصطفی(ص)، پیام‌آور رحمت و مهربانی، بر تمامی مسلمانان جهان تبریک و تهنیت باد. فرصت فرخنده میلاد آن حضرت، فرصتی مغتنم است تا به ابعاد مختلف شخصیت والای ایشان پرداخته و از آموزه‌های گران‌بهایش بهره‌مند گردیم. در این میان، نگاهی به رفتار شگفت‌انگیز پیامبر(ص) با بانوان، به‌ویژه دختر گرامی‌اش حضرت زهرا(س)، می‌تواند الگویی ارزشمند برای همه انسان‌ها، به‌خصوص مردان باشد.
پیامبر اکرم(ص) که خود مظهر مهربانی و عطوفت بود، در روابط خود با خانواده، به‌ویژه دخترش حضرت زهرا(س)، نهایت محبت و احترام را نشان می‌دادند. آن‌چنان که حضرت عایشه(رض)، همسر گرامی پیامبر(ص)، نقل می‌کند: «هرگاه فاطمه به خانه پیامبر وارد می‌شد، پیامبر به استقبالش می‌رفت، او را می‌بوسید و با روی گشاده از او استقبال می‌کرد.» این روایت تنها گوشه‌ای از دریای بی‌کران محبت پیامبر(ص) به دخترش است. ایشان به عنوان الگوی کامل بشریت، به ما می‌آموزد که محبت ورزیدن به خانواده، به‌ویژه زنان، امری ضروری و پسندیده است.
علاوه بر این رفتار حسنه، روایات تاریخی دیگری نیز وجود دارد که حکایت از معاشرت محترمانه و نیک پیامبر با مردم، به‌ویژه زنان، دارد. برای مثال، عبدالملک ابن عمیر از زنی به نام ام علاء نقل می‌کند که پیامبر هنگام بیماری او به دیدارش رفت و فرمود: «بشارت باد بر تو ای امّ علاء، بیماری مسلمان گناهانش را میزداید؛ چنان که آتش آهن را زنگ زدایی می‌کند.» این نوع رفتارها نشان‌دهنده توانایی پیامبر(ص) در ترکیب قاطعیت و قدرت با مهربانی و عطوفت بود.
الگوی رفتاری پیامبر(ص) برای تمام عصرها
الگوی رفتاری پیامبر اکرم(ص) در برخورد با زنان و دختران تنها محدود به زمانه ایشان نبوده و همچنان برای تمامی انسان‌ها در هر عصر و نسلی الهام‌بخش است. آن حضرت با رفتار مهربانانه و محترمانه خود به جهانیان نشان داد که نه تنها دین اسلام به زنان و دختران ارزش و احترام فراوانی قائل است، بلکه این احترام و ارزش‌گذاری یکی از اصول بنیادین اخلاق و انسانیت محسوب می‌شود.
پیامبر اکرم(ص) با فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای دختران در زمینه‌های مختلف نشان داد که دختران نیز همانند پسران دارای استعدادها و توانمندی‌های فراوانی هستند و می‌توانند در جامعه نقش‌های مؤثر و سازنده‌ای ایفا کنند. این الگوی رفتاری نه تنها به مبارزه با تفکرات نادرست و تبعیض‌آمیز علیه زنان کمک کرد، بلکه به تقویت جایگاه و منزلت زنان در جامعه و خانواده انجامید.
امروزه با توجه به پیشرفت‌های علمی و اجتماعی، اهمیت الگوگیری از سیره پیامبر اکرم(ص) در برخورد با دختران بیش از پیش نمایان شده است. بسیاری از مشکلات و چالش‌های موجود در جوامع امروزی، ریشه در نگاه‌های سنتی و تبعیض‌آمیز به زنان دارد. ترویج فرهنگ احترام به زنان و ایجاد فرصت‌های برابر برای آنان یکی از مهم‌ترین راهکارها برای ایجاد جوامع سالم و پیشرفته است.
تضاد فاحش با وضعیت کنونی افغانستان
متأسفانه در برخی جوامع، از جمله افغانستان، شاهد صحنه‌های تأسف‌باری هستیم که نه تنها با آموزه‌های پرافتخار اسلام، بلکه با وجدان بشری نیز در تضاد آشکار قرار دارند. رفتارهایی که در تضاد با الگوی رفتاری پیامبر اکرم(ص) و سیره اهل‌بیت ایشان است، امروزه در برخی جوامع اسلامی به وفور دیده می‌شود. برخوردهای زن‌ستیزانه و رفتارهای خشونت‌آمیز مردان حکومتی و برخی از پدران با دخترانشان چنان دردناک است که انسان را به یاد دوران جاهلیت می‌اندازد.
این رفتارها نه تنها عزت و کرامت انسانی زنان را زیر پا می‌گذارد، بلکه به بنیان خانواده و جامعه نیز آسیب جدی وارد می‌کند. در جامعه می‌بینیم و از رسانه‌ها می‌شنویم که مسئولان و افرادی که در جایگاه‌های قدرت قرار دارند، چه رفتارهای زن‌ستیزانه‌ای با زنان و دختران دارند. این رفتارها نه تنها به جایگاه زنان در جامعه لطمه می‌زند، بلکه به وجهه اسلام نیز خدشه وارد می‌کند.
تبعیض جنسیتی در افغانستان
بیش از دو سال از استقرار حکومت سرپرست در افغانستان می‌گذرد و در طول این مدت، شاهد نقض گسترده و روزافزون حقوق دختران در این کشور هستیم. حقوقی که نه تنها با معیارهای بین‌المللی حقوق بشر، بلکه با حداقل استانداردهای انسانی نیز مغایرت دارد. حکومت سرپرست با اعمال سیاست‌های تبعیض‌آمیز و نادیده گرفتن حقوق برابر دختران و پسران، عملاً نیمی از جمعیت کشور را از دسترسی به ساده‌ترین حقوق انسانی محروم کرده است.
از نظر حاکمان فعلی، پسران حق دارند آموزش ببینند، کار کنند و به‌طور کلی در جامعه نقش ایفا کنند، در حالی که دختران از بسیاری از این حقوق محروم هستند. این در حالی است که تصمیم‌گیران حکومتی مدعی هستند که تمام اقداماتشان بر اساس آموزه‌های اسلامی صورت می‌گیرد و از رضایت پیامبر برخوردار است. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که تاریخ اسلام و آموزه‌های آن به وضوح از حقوق برابر زنان و مردان سخن می‌گوید و هرگونه تبعیض جنسیتی را محکوم می‌کند. بنابراین، اِعمال این محدودیت‌ها علیه دختران نه تنها با آموزه‌های اسلامی سازگار نیست، بلکه نوعی تحریف آشکار این آموزه‌ها محسوب می‌شود. این رویه نه تنها به تضییع حقوق نیمی از جمعیت کشور منجر شده، بلکه آینده کشور را نیز با چالش‌های جدی مواجه کرده است.
مقایسه رفتارهای کنونی با دوران جاهلیت
این تصمیم‌ها و رفتارهای تبعیض‌آمیز بیشتر شبیه به کردارها و گفتارهای مردان عرب دوران جاهلیت است تا شبیه به رفتار پیامبر عظیم‌الشأن اسلام. در آن دوران تاریک، دختران به عنوان باری بر دوش خانواده‌ها تلقی می‌شدند و زنده به گور شدن سرنوشتی شوم برای آنان بود. این تفکر بیمارگونه ریشه در بی‌ارزشی و پست شمردن زنان داشت.
امروزه، در برخی جوامع که ادعای پایبندی به اسلام را دارند، شاهد تکرار همین رویه‌ها با ظاهری جدید هستیم. محدودیت‌های شدید بر تحصیل، کار و حتی آزادی‌های فردی دختران در کشورهایی مانند افغانستان، نشان از آن دارد که تفکر جاهلی هنوز هم در برخی ذهن‌ها ریشه دوانده است. این رفتارها نه تنها با آموزه‌های انسانی و اسلامی در تضاد است، بلکه جرم آشکاری علیه حقوق بشر محسوب می‌شود.
ضرورت بازگشت به آموزه‌های اصیل اسلامی
برای بهبود وضعیت زنان و دختران در افغانستان، ضروری است که به آموزه‌های اصیل اسلامی و الگوی رفتاری پیامبر اکرم(ص) بازگردیم. باید به جای تفسیرهای شخصی و سلیقه‌ای از دین، به آیات قرآن و روایات صحیح مراجعه کنیم و بر اساس آنها به زنان و دختران احترام بگذاریم و حقوق برابر قائل شویم.
رهبران دینی و حکومتی افغانستان مسئولیت خطیری در این زمینه بر عهده دارند. آنها باید با ترویج آموزه‌های صحیح اسلامی و ایجاد قوانین عادلانه، زمینه را برای تحقق عدالت جنسیتی و شکوفایی استعدادهای زنان و دختران فراهم کنند.
رفتار پیامبر اکرم(ص) با دختر گرامی‌اش حضرت زهرا(س) الگویی بی‌بدیل برای همه انسان‌ها، به‌ویژه مردان است. این الگو نشان می‌دهد که محبت به دختران، احترام به آنان و فراهم کردن امکانات برابر برای رشد و شکوفایی‌شان از واجبات اخلاقی و انسانی است. متأسفانه، در برخی جوامع، از جمله افغانستان، شاهد رفتارهایی هستیم که در تضاد آشکار با آموزه‌های اسلامی و الگوی رفتاری پیامبر اکرم(ص) است. برای بهبود وضعیت زنان و دختران در افغانستان، ضروری است که به آموزه‌های اصیل اسلامی و الگوی رفتاری پیامبر اکرم(ص) بازگردیم.
