وزارت مهاجران و عودت‌کنندگان حکومت سرپرست می‌گوید که با بازگشت ۱۴۰ هزار پناه‌جوی افغانستانی از ایران در یک ماه گذشته، شمار بازگشت‌کنندگان از این کشور به افغانستان طی یک سال اخیر به بیشتر از یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسیده است.
عبدالمطلب حقانی، سخنگوی این وزارت گفته است که نزدیک به ۱۵۰ هزار مهاجر افغانستانی در یک ماه گذشته به افغانستان بازگشته‌اند که بخش عمده‌ای از آن‌ها از ایران بازگشته‌اند.
آقای حقانی تاکید کرد که از مجموع ۱۵۰ هزار بازگشت‌کننده، حدود ۱۰ هزار نفر از پاکستان، ۲ هزار نفر از ترکیه و قریب به ۱۴۰ هزار نفر از ایران بازگشته‌اند.
او افزود: «تعدادی از این افراد به طور داوطلبانه بازگشته‌اند، اما بسیاری دیگر به طور اجباری اخراج شده‌اند.»
همچنین طبق گزارش سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM)، بین ژانویه و سپتامبر ۲۰۲۴، بیش از ۱.۵ میلیون شهروند افغانستان، عمدتاً از طریق مرزهای اسلام‌قلعه و زرنج، از ایران به افغانستان بازگشته‌اند.
بازگشت‌کنندگان گزارش داده‌اند که تحت فشار شدیدی برای ترک ایران یا روبرو شدن با اخراج اجباری قرار دارند، که این امر جو بی‌اطمینانی و ترس را در میان مهاجرین افغان ایجاد کرده است.
همچنین اداره توسعه بین‌المللی آمریکا گزارش داده است، بازگشت‌کنندگان که سال‌ها در ایران به دنبال فرصت‌های شغلی بهتر زندگی می‌کردند، هنگام بازگشت با شرایط دشواری روبرو هستند. بسیاری از آن‌ها از نبود خدمات و حمایت‌های اساسی ابراز نارضایتی می‌کنند.
باید گفت که در حال حاضر، ایران میزبان میلیون‌ها مهاجر اهل افغانستان است که بسیاری از آن‌ها فاقد مجوز قانونی هستند. گزارش‌ها حاکی از آن است که ایران تحت فشار است تا تعداد قابل توجهی از این افراد را بازگرداند، به طوری که دولت ایران برنامه‌ریزی کرده است تا تا مارس ۲۰۲۵، دو میلیون افغانستانی را دیپورت کند.
با افزایش تعداد بازگشت‌کنندگان، حکومت تحت فشار فزاینده‌ای قرار دارد تا نیازهای آن‌ها را برآورده کند. حدود ۶۰٪ از بازگشت‌کنندگان مسکن دائمی را اولویت اصلی خود می‌دانند، اما بسیاری در پیدا کردن مسکن مناسب با مشکل روبرو هستند.
علاوه بر این، عدم وجود مدارک رسمی برای تعداد زیادی از بازگشت‌کنندگان دسترسی آن‌ها را به خدمات اساسی، سفر آزادانه یا یافتن شغل پیچیده‌تر کرده است.
