بیش از ۱۰۰ نهاد جامعه مدنی و مدافع حقوق بشر در نامه‌ای سرگشاده به سازمان ملل، اخراج اجباری ۲۵ خانواده هزاره از روستای رشک ولسوالی پنجاب ولایت بامیان را محکوم کرده و خواستار اقدام فوری سازمان ملل در این زمینه شدند. این نامه به آدرس خانم رزا اوتنبایوا، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور افغانستان و رییس یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان ارسال شده است. امضاکنندگان این نامه تاکید کردند که به دنبال این رویداد، ۴۱ نفر از باشندگان روستا، به شمول زنان، کودکان و سالمندان ناگزیر به فرار و زندگی پنهانی شده‌اند. نهادهای مدنی و مدافعان حقوق بشر هشدار داده‌اند که این حادثه تنها یک مورد جداگانه نیست، بلکه بخشی از یک روند گسترده‌تر برای سرکوب و آزار سیستماتیک هزاره‌ها در افغانستان به شمار می‌رود. امضاکنندگان این نامه از سازمان ملل متحد، به‌ویژه شورای حقوق بشر و یوناما یا هیأت معاونت سازمان ملل در افغانستان، خواسته‌اند تا امنیت و بازگشت خانواده‌های آواره‌ شده را تضمین کنند، زمین‌ها و املاک غصب‌شده را به صاحبان اصلی بازگردانند و مانع یورش‌های مکرر کوچی‌ها به روستاهای هزاره‌نشین شوند. همچنین در این نامه از یوناما درخواست شده تا سازوکار بین‌المللی پاسخ‌گویی برای تحقیق و پیگرد عاملان نقض حقوق بشر در افغانستان ایجاد گردد. در نامه آمده است که طی چهار سال گذشته، جامعه هزاره به‌طور پیوسته از زمین‌های اجدادی‌شان محروم شده یا مجبور گردیده‌اند زمین‌های خود را دوباره از کوچی‌ها بخرند. کوچی‌ها با استناد به دعاوی قدیمی و تصمیم‌های تبعیض‌آمیز حکومت‌های گذشته، اسناد استفاده از زمین هزاره‌ها را به دست آورده و مالیات‌های اضافی بر آنان تحمیل کرده‌اند. این در حالی است که حدود یک ماه قبل حکومت سرپرست ۲۵ خانه در روستای «رشک پشته غرغری» در ولسوالی پنجاب این ولایت را به دستور والی این ولایت مهر و لاک کرده و باشندگان آن را مجبور به کوچ اجباری کرده‌اند. ریچارد بنت، گزارشگر ویژه‌ی سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان نیز اعلام کرده بود که در مورد کوچ اجباری هزاره‌ها تحقیق می‌کند.

نصیراحمد فایق، سرپرست نمایند‌گی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد به کوچ اجباری باشندگان ولسوالی پنجاب بامیان واکنش نشان داده و می‌گوید که کوچ اجباری باشندگان بومی روستای «رشک» در ولسوالی پنجاب «ظلم آشکار» و شدیدا محکوم است. آقای فایق با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «اقدام حکومت سرپرست در کوچ اجباری باشندگان بومی ولسوالی پنجاب ولایت بامیان و فیصله به نفع کوچی‌ها، نه‌تنها نقض آشکار حق مالکیت و کرامت انسانی است، بلکه مغایر با آموزه‌های روشن اسلام، اصول عدالت اجتماعی و تعهدات بین‌المللی در زمینه‌ی حقوق بشر می‌باشد.» وی در ادامه تاکید کرد: «اسلام مالکیت مشروع را محترم شمرده و ظلم، اجبار و تصرف غیرقانونی اموال مردم را به‌شدت نهی کرده است. هیچ فرد یا گروهی، حتا به‌نام دولت، حق ندارد خانه و زمین مردم را بدون فیصله‌ی محاکم مشروع و پرداخت بهای معادل آن به زور تصرف و به دیگران توزیع کند.» او افزوده است که برخورد تبعیض‌آمیز با شهروندان افغانستان، به‌ویژه در زمینه‌ی اسکان کوچی‌ها، نه‌تنها ناقض عدالت است، بلکه سبب تشدید شکاف‌های قومی، افزایش بی‌اعتمادی، و تقویت فضای خصومت و تفرقه میان مردم شده است. سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد تصریح کرد: «کوچی‌ها بی‌گمان بخشی از ملت افغانستان‌ اند و باید مانند سایر شهروندان، در چارچوب قانون، عدالت و مشورت با باشندگان محلی برای‌شان زمینه‌ی زندگی فراهم گردد، نه از طریق زور، تهدید و جانب‌داری قومی.» این در حالی است که حکومت فعلی پس از فیصله‌ی یک دعوای حقوقی به نفع کوچی‌ها، دو روز پیش ۲۵ خانواده را در روستای «رشک» پشته غرغری ولسوالی پنجاب بامیان کوچ دادند. رسانه‌های محلی گزارش داده‌اند که هیأتی از مسوولان حکومت فعلی همراه با کوچی‌ها به این روستا آمدند و اسباب و اثاثیه باشندگان محل را از خانه‌های آنان بیرون انداختند و خانه‌ها را قفل کردند. این اقدام با واکنش‌های گسترده‌ی شهروندان و فعالان کشور مواجه شده است.

شماری از رسانه‌ها از هجوم کوچی‌های مسلح بر یک روستای هزاره‌نشین در مرکز ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک، لت‌وکوب باشندگان محل و تخریب مزارع مردم در این ولسوالی گزارش داده‌اند. در گزارش رسانه‌ها آمده است که حدود ۲۰ نفر از «کوچی‌های مسلح» از روز پنج‌شنبه هفته گذشته بر روستای «اغجم پایین» در ساحه‌ی کوتل «ملا یعقوب» از مربوطات مرکز ولسوالی بهسود هجوم آورده و تا روز (شنبه، ۱۵ ثور) در این روستا حضور داشته و باشندگان این ولسوالی را آزار و اذیت و مزارع شان را با تراکتور تخریب کرده‌اند. در ادامه آمده است که حدود ۲۰ نفر از کوچی‌های مسلح به فرماندهی شخصی به‌نام «جانان» که از کوچی‌های قوم «جان‌خیل» است، روز‌ پنج‌شنبه هفته‌ی گذشته بر این روستا حمله کرده و خانه‌های مردم را محاصره کردند. منابع می‌گویند که کوچی‌های مسلح در کنار لت‌وکوب ده‌ها باشنده و تخریب مزارع این روستا، آنان ادعای مالکیت زمین‌های باشندگان این محل را نیز دارند. منابع می‌گویند که کوچی‌ها به باشند‌گان این روستا هشدار داده‌اند که پس از این حق استفاده از زمین‌های زراعتی را ندارند و در کنار آن پول استفاده ۲۰ ساله این زمین‌ها را باید برای آنان بپردازند. در گزارش‌ها آمده است که «کوچی‌های مسلح» پس از آزار و اذیت‌ باشندگان روستای «اغجم پایین»، با تراکتور زمین‌های زراعتی آنان را تخریب و به «افرادشان»دستور داده‌اند که از این زمین‌ها مراقبت کنند. از سویی هم، باشندگان محل می‌گویند که ادعای کوچی‌ها دروغ بوده و آنان از نزدیک به یک قرن قبل سند شرعی مالکیت بر این زمین را در دست دارند. تا اکنون مسوولان محلی در ولسوالی بهسود و ولایت میدان‌وردک در این مورد ابراز نظر نکرده‌اند. [caption id="attachment_12714" align="aligncenter" width="671"] عکس: شبکه‌های اجتماعی[/caption] هجوم تاریخی و تاراج زمین‌های بهسود این در حالی است که کوچی‌های مسلح در دور اول حاکمیت حکومت فعلی بر افغانستان بر روستای «گردن ده» که همجوار روستای «اغجم پایین» است، هجوم برده بودند و ۳۰ خانواده را کوچ اجباری داده و زمین‌های آنان را به زور به‌نام خودشان سند کرده بودند. براساس معلومات موجود باشندگان روستای «گردن ده» پس از سقوط حکومت دور اول حکومت فعلی، می‌خواستند سر زمین‌های خود برگردند، اما شماری از زورمندان با همکاری شخصی به‌نام «حاجی بازل» که ولسوال حصه‌ی اول بهسود در دور اول حاکمیت حکومت فعلی بوده، مانع آنان شده و گفته‌اند که ما «ناظر» کوچی‌ها هستیم و شما حق ندارید سر زمین کوچی‌ها برگردید. در بیست سال اخیر، حاصلات زمین‌های روستای «گردن ده» را بستگان حاجی بازل جمع‌آوری می‌کردند. براساس گزارش رسانه‌ها، کوچی‌های مسلح اکنون نیز با حمایت و همکاری حاجی بازل و دو نفر دیگر به‌نام «ناصر»، پسر حاجی سید احمد و «محمدعلی»، پسر حاجی عباس به روستای «اغجم پایین» حمله کرده و ادعا می‌کنند که زمین‌های این روستا مربوط روستای «گردن ده» است و آنان از آن سند دارند. قابل ذکر است که از زمان تسلط دوباره‌‎ی حکومت فعلی بر افغانستان، کوچی‌ها در بخش‌های مختلف از ولایت‌های هزاره‌نشین، دعواهای حقوقی علیه هزاره‌ها به راه انداخته‌اند و ادعای مالکیت زمین آنان را مطرح کرده‌اند. این ادعاها بیشتر از سوی «کمیسیون منازعات کوچی و ده‌نشین» حکومت فعلی بررسی شده است.

درکنار سرکوب و مصادره زمین‌های مردم هزاره‌ در شماری از ولایات کشور، شبکه تحلیلگران افغانستان در گزارشی نوشته است که با تسلط دوباره حکومت سرپرست بر افغانستان، توازن ‌قوا در مناطق هزاره‌نشین کشور به‌گونه کامل به نفع کوچی‌ها تغییر کرده است. این شبکه با نشر گزارشی گفته است که پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست در ماه آگست سال ۲۰۲۱ میلادی بر افغانستان، هجوم کوچی‌ها به مناطق هزاره‌نشین کشور به‌طور بی‌پیشینه‌ای افزایش یافته است. این شبکه می‌گوید که نیروهای حکومت سرپرست، مردم هزاره‌ را خلع سلاح و در عوض به کوچی‌ها اجازه حمل سلاح داده است. فابریزیو فوچینی و راما میرزاده، از گزارشگران این شبکه می‌گویند که کوچی‌ها مناطق مرکزی کشور را علف‌چرهای تابستانی خود می‌دانند و دعوای مالکیت دارند. شبکه تحلیلگران افغانستان تاکید کرد که مردم کوچی‌ طی بیش از دو سال گذشته با استفاده از زور و با حمایت حکومت سرپرست به آزارو‌اذیت هزاره‌ها ادامه داده‌اند. این شبکه افزود: «چرخش سیاسی در افغانستان، توازن قوا را در هزاره‌جات کاملاً معکوس کرد. بسیاری از کوچی‌ها در طول سالیان متمادی از شورش حکومت فعلی حمایت کرده‌اند و برخلاف هزاره‌ها خود را پیروز جنگ یافته‌اند.» شبکه تحلیلگران افغانستان به نقل از باشندگان ولسوالی ناهور ولایت غزنی نوشته است که هجوم کوچی‌ها به مناطق‌شان در سال ۲۰۲۳ میلادی در مقایسه با یک سال پیش از آن کاهش یافته است؛ اما تمام چراگاه‌ها، از جمله زمین‌های للمی این منطقه توسط کوچی‌ها تصرف شده است. ساکنان محل می‌گویند که به‌دلیل مسلح بودن کوچی‌ها از درگیری با آنان خودداری کرده‌اند. همچنین این شبکه در بخش از گزارشش نوشته است که مردم هزاره‌های بامیان نیز با خشونت، ارعاب، و تلاش برای آدم‌ربایی توسط کوچی‌ها روبرو هستند. براساس یافته‌های این گزارش، کوچی‌ها در بامیان با استفاده از سلاح با هزارها درگیر شده‌اند و در نهایت با میانجی‌گری حکومت فعلی و باشند‌گان محل این خشونت‌ها مهار شده است. این در حالی است که طی بیش از دو سال گذشته گزارش‌های متعددی از حمله مسلحانه کوچی‌ها بر ده‌نشینان، تصرف زمین‌های مردم هزاره توسط کوچی‌ها منتشر شده است. قابل ذکر است که کوچی‌ها براساس دستورهایی که در زمان عبدالرحمان خان و حبیب‌الله خان صادر شده، هر ساله در فصل بهار برای استفاده از چراگاه‌های هزاره‌جات به این منطقه می‌روند. باج‌گیری کوچی‌ها از مردم هزاره از زمان به قدرت رسیدن دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان افزایش یافته است. براساس معلومات رسانه‌های متعدد طی دو سال گذشته، بیش از صد میلیون افغانی کوچی‌ها از مردم هزاره باج‌گیری کرده‌اند.

منابع محلی از ولایت ارزگان می‌گویند که کوچی‌ها در ولسوالی گیزاب این ولایت فیصله کرده‌اند که هزاره‌های این ولسوالی در بدل زمین و زراعت‌شان حدود ۳۰ میلیون افغانی به کوچی‌ها باج‌ دهند تا در زمین‌های‌شان زراعت و در خانه‌های خودشان زندگی کنند. منابع امروز (دوشنبه، ۲۵ جدی) در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که کوچی‌ها با حمایت مقامات محلی حکومت سرپرست در ولایت ارزگان در یک «فیصله غیرعادلانه»، باشندگان ساحه کندیر ولسوالی گیزاب این ولایت را در بدل استفاده از زمین‌های شخصی‌شان مکلف کرده‌اند تا به کوچی‌ها مبلغ ۳۰۰ لگ (۳۰ میلیون) افغانی پرداخت کنند. منبع تاکید کرد که در اثر این فیصله، مقامات محلی حکومت فعلی به باشند‌گان ساحه کندیر هفت ماه فرصت داده‌اند تا این مقدار پول را به طرف دعوای‌شان پرداخت کنند. منبع می‌گوید که موسفیدان و بزرگان محل با استفاده از «زور و اکراه» توسط نیروهای حکومت فعلی مجبور شدند به پای سند امضا کرده و زمین‌های پدری‌شان را ‌دوباره خریداری کنند. تا اکنون مقام‌های محلی در این ولایت به رسانه‌ها چیزی نگفته است. یک منبع دیگر در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که این فیصله یک دسیسه است تا کوچی‌ها بتوانند قریه‌های دیگر که تحت دعوا قرار دارند، نیز از مردم هزاره اخاذی کرده یا از خانه‌هایشان کوچ دهند. به گفته‌ی منبع، در قریه‌ی کندیر حدود ۳۰۰ فامیل زندگی می‌کنند. او افزود که در قریه‌های تگابدار، ورگ، کته انار، راه رمه، میدان ملیک، شاغلچه، خرکک، بالاجوی، چپه جوی و دهن ناله نیز تا اکنون دعوا جریان داشته و امکان دارد که کوچی‌ها از این قریه‌ها نیز اخاذی کنند. منبع گفت که در این قریه‌ها هزاران فامیل زندگی می‌کنند. این در حالی است که حکومت فعلی در اوایل به قدرت رسیدن‌شان نیز ۴۰۰ خانواده‌ی ولسوالی گیزاب را مجبور به کوچ اجباری کرده بودند. حکومت سرپرست پیش از این در ولایت‌های غزنی، میدان‌وردک و دایکندی از هزاره‌ها و سایر شهروندان کشور به نام‌های مختلف باج‌گیری کرده‌اند.