نجیب پیکان، مسوول و صاحب امتیاز رادیو محلی «نهاد» در ولایت بلخ می‌گوید که فعالیت این رسانه به‌دلیل «مشکلات مالی» متوقف شده است. آقای پیکان امروز (پنج‌شنبه، ۲۲ سرطان) به رسانه گوهرشاد گفت که نشرات این رادیو از ۱۰ سرطان به این طرف متوقف است. او علت توقف نشرات رادیو نهاد را مشکلات اقتصادی‌، بلندبودن بهای برق، نبود حمایت از سوی نهادهای حامی رسانه‌های خصوصی، چالش دسترسی به اطلاعات، کاهش سرمایه‌گذاری در بخش اعلان تجارتی و خلا حقوقی در برخورد حکومت سرپرست با رسانه‌ها بیان کرد. وی تاکید کرد: «پس از تغییر حکومت، رادیو نهاد نخواست توقف نشراتی‌اش را اعلام نماید، زیرا ما به این باور بودیم که لازم است از حداقل فرصت بیشترین استفاده‌ای سازنده را جهت روشن‌سازی اذهان عامه داشته باشیم، اما در نزدیک به دو سال گذشته بدبختانه فشار روزافزون اقتصادی و محتوایی را شاهد بودیم.» آقای پیکان گفت: «تصمیم به توقف فعالیت به شکل شتاب‌زده اتخاذ نشده، بلکه پس از برسی دقیق وضعیت وادار به اعلام این تصمیم گردیدیم.» او افزود که این رادیو محلی به‌عنوان یک رسانه کاملاً آزاد، مستقل و بی‌طرف  از زمان تاسیس تا حال تمام توانش را متمرکز به ارائه‌ای اطلاعات متوازن و دقیق نمود و بدون جانب‌داری برای ترویج و نهادینه شدن آزادی بیان تلاش کرده بود. همچنین آقای پیکان می‌گوید که نشرات تلویزیون پیکان در شبکه‌های اجتماعی نیز متوقف شده است. نشرات این رسانه پس از حاکمیت حکومت فعلی متوقف شد، اما در شبکه‌های اجتماعی به فعالیت‌های خود ادامه داده بود. به‌گفته‌‌ی پیکان، با توقف فعالیت رادیو «نهاد» و فعالیت تلویزیون «پیکان» در شبکه‌های اجتماعی، دست‌کم ۲۵ نفر به‌شمول هفت بانو بیکار شده‌اند. این در حالی است که رادیو «نهاد» به تاریخ هشتم حوت سال گذشته در نتیجه‌ی یک آتش‌سوزی مرموز، برخی از وسایل و بخش‌های از ساختمان خود را نیز از دست داد، اما دوباره تجهیز و ترمیم شد. این رسانه حدود ۱۶ سال قبل از سوی نجیب پیکان در شهر مزارشریف، مرکز ولایت بلخ به فعالیت آغاز کرد. همچنین سازمان خبرنگاران بدون مرز در گزارشی گفته است که با روی‌کار آمدن حکومت سرپرست ۴۳ درصد رسانه‌های فعال در افغانستان متوقف و ۸۶ درصد خبرنگاران زن در افغانستان بیکار شده‌اند. این سازمان از تداوم قوانین سخت‌گیرانه‌ی حکومت فعلی برای رسانه‌ها و خبرنگاران، ابراز نگرانی کرد.

ملاله یوسف‌زی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل می‌گوید که هیچ‌گاه فکرش را هم نمی‌کرد که افغانستان عقب‌گرد کامل در قسمت آموزش دختران داشته باشد. خانم یوسف‌زی این اظهارات را به مناسبت زادروزش، در یک نشستی در سازمان ملل متحد مطرح کرده و تاکید کرد که رهبران جهان باید در بخش آموزش، سرمایه‌گذاری بیشتر کنند. وی از محدودیت آموزش بر دختران و زنان در افغانستان، به‌عنوان بد‌ترین وضعیت جهانی یاد کرد. او افزود: «۱۰ سال پیش، میلیون‌ها دختر افغان به مکتب می‌رفتند. از میان هر سه زن جوان در افغانستان، یکی‌شان در دانشگاه‌ها مشغول آموزش بود. اما اکنون در سطح جهان، افغانستان یگانه کشوری است که زنان و دختران در آن‌جا از آموزش بازداشته شده‌اند.» این فعال حقوق بشر گفت: «به عنوان یک نوجوان درک می‌کردم که پیشرفت، کُند خواهد بود. اما هیچ‌گاه تصور نمی‌کردم که چنین عقب‌گرد مکمل به میان می‌آید. اکنون تمامی زنان و دختران از آموزش دور مانده‌اند و با از دست دادن امیدها، خانه‌نشین شده‌اند.» در حالی خانم یوسف‌زی برای آموزش دختران افغان دادخواهی می‌کند که حکومت فعلی از هنگامی تسلط بر افغانستان در ماه اگوست سال ۲۰۲۱ میلادی، اجازه نداد که دختران بالاتر از صنف ششم به مکتب بروند. همچنین در ماه دسامبر سال ۲۰۲۲ میلادی، وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی دروازه دانشگاه‌ها را نیز به روی بانوان بستند. در کنار این محدودیت‌ها، زنان و دختران از کار در اداره‌های دولتی و موسسه‌های غیر دولتی نیز منع شده‌اند. همچنین امینه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد که در ماه جنوری سال جاری به افغانستان سفر کرده بود، نیز در این نشست از رهبران جهان خواست که هیچ‌کس نباید از حق آموزش بی‌بهره بمانند.

افسانه احمدی شیرین‌سخن، دختر دانش‌آموز و عضو تیم ملی رباتیک افغانستان که برای تحصیلات به قطر رفته بود، اکنون برای مقطع لیسانس به ۱۶ دانشگاه برتر آمریکا راه یافته است. پریسا احمدی شیرین‌سخن، خواهر افسانه، در صفحه‌ی کاربری فیس‌بوکش نوشته است که وی بعد از اتمام دوره‌ی پیش‌دانشگاهی (پِری کالج) در دوحه با حمایت مالی دفتر «قطر فاند» توانست پذیرش ۱۶ دانشگاه‌ برتر آمریکا را به دست‌ آورَد. در ادامه آمده است: «افسانه احمدی نه تنها، توانست از این دانشگاه‌ها نامه‌ی قبولی را اخذ کند، همچنان از اکثریت این دانشگاه‌ها بورسیه‌ی تحصیلی کامل را نیز دریافت کند.» خانم احمدی شیرین سخن، تصمیم دارد در رشته‌ی حکومت‌داری و سیاست بین‌الملل در دانشگاه «جورج میسون» که یکی از ده بهترین دانشگاه‌های دنیا در بخش تحقیق است، با کمک مالی دفتر قطر فاند و تیم ملی رباتیک افغانستان، لیسانس خود را بگیرد. این دختر افغان می‌خواهد در کنار رشته‌ی حکومت‌داری و سیاست بین‌الملل، رشته‌ی کامپیوتر ساینس را نیز به پیش ببرد. همچنین پریسا احمدی در صفحه‌ی فیس‌بوکش نوشته است: «افغانستان سرزمین دختران با استعداد، دلیر و مبارز است. ما هر روز شاهد کاروان پیشرفت‌شان در هر گوشه‌ی دنیا در همه عرصه‌ها هستیم.» او تاکید کرده است: «افسانه طی مدت کم توانسته به دست‌آوردهای ارزشمندی در کنار تیم‎شان در بخش رباتیک و هم در دوره تحصیلی‌اش در دانشگاه پری کالج کشور قطر نایل آید. خوشحالم و به آن می‌باليم.» وی افزود: «آرزوی ما پیشرفت همه دختران افغان بدون هیچ محدودیتی در همه بخش‌ها است. امیدواریم به‌زودی درب مکاتب و دانشگاه‌ها به‌روی دختران در افغانستان هم باز شود.» قابل ذکر است که پیش از این نیز فریده رزاقی، یک دانشجوی دیگر افغان که برای تحصیلات عالی به آمریکا سفر کرده بود، موفق به دریافت چهار بورسیه‌ معتبر تحصیلی از دانشگاه‌های آمریکایی شد. همچنین بنین ارجمند، دختر دانش‌آموز هزاره‌ی اهل افغانستان که در ساسکاتون کانادا زندگی می‌کند نیز برنده‌ی جایزه‌ی معتبر بنیاد دانش‌پژوهان لوران در کانادا شد. رسانه‌های کانادایی گزارش داده بودند که ارزش این جایزه بیش از ۱۰۰ هزار دالر می‌باشد و به خانم ارجمند این فرصت را می‌دهد که در یکی از دانشگاه‌های کانادا چهار سال تحصیل کند. بنین ارجمند در ماه آگوست ۲۰۲۱ میلادی، پس از سقوط حکومت قبلی افغانستان به‌دست حکومت فعلی، با خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرد. در کنار آن فاطمه رضایی، دختر دانش‌آموز هزاره‌ی اهل افغانستان نیز موفق به دریافت پنج بورسیه تحصیلی از دانشگاه‌های بین‌المللی شده بود. در حالی افسانه‌ احمدی شیرین‌سخن موفق به دریافت ۱۶ بورسیه شده است که بیش از ۶۵۰ روز است که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. همچنین در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. گرچند سازمان‌های بین‌المللی بارها خواستار لغو این محدودیت‌ها شده‌اند، اما حکومت فعلی تا اکنون نه تنها از موضع خود عقب‌نشینی نکرده، بلکه ادعا نیز کرده است که حقوق شرعی زنان در افغانستان تامین است.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل در افغانستان می‌گوید که طی پنج ماه اخیر سال جاری میلادی ۲۷۳ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه در کشور با حمایت مالی این نهاد درمان شدند. این نهاد امروز (پنج‌شنبه، ۲۲ سرطان) در رشته توییتی نوشته است که تنها در ماه می سال روان  میلادی از درمان حدود ۶۰ هزار کودک مبتلا به سوءتغذیه حمایت کرده است. فران اکیزا، نماینده‌ی صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل چند روز قبل گفته بود که انتظار می‌رود امسال حدود ۲.۳ میلیون پسر و دختر در افغانستان با سوءتغذیه حاد مواجه شوند. او تاکید کرده بود که از این میان، ۸۷۵ هزار نفرشان نیاز به درمان خواهند داشت. همچنین آقای اکیزا گفته که حدود ۸۴۰ هزار زن باردار و مادران شیرده امکان دارد که دچار سوءتغذیه حاد می‌شوند، توانایی آنان را برای ارائه‌ی بهترین آغاز زندگی به نوزادان‌شان به خطر می‌اندازد. قابل ذکر است که با سلطه‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، این کشور در بحران عمیق بشری فرو رفته است. بساط فقر و گرسنگی گسترده‌تر شده است و بیشتر سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کشور را ترک کرده‌اند. همچنان به‌دلیل گسترش فقر در میان خانواده‌ها در افغانستان، ابتلای کودکان به سوءتغذیه نیز افزایش یافته است. پیش از این اوچا یا دفتر هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل در افغانستان اعلام کرده بود که برای کمک به مردم افغانستان تا پایان سال جاری میلادی به ۲.۲۶ میلیارد دالر بودجه نیاز است. این نهاد گزارش داده بود که در حال حاضر ۲۸.۸ میلیون نفر در افغانستان نیازمند کمک‌های بشردوستانه هستند.

در ادامه‌ی محرویت دختران و زنان افغان از آموزش و تحصیل، توماس وست، نماینده‌ی ویژه‌ آمریکا در امور افغانستان می‌گوید که زنان و دختران افغانستانی مستحق دسترسی کامل به آموزش هستند. آقای وست این موضوع را در «روز ملاله»، با یادآوری دادخواهی برای حقوق آموزش دختران افغان مطرح کرده است. سازمان ملل متحد دوازدهم جولای، سالروز تولد ملاله یوسف‌زی، فعال حقوق بشر اهل پاکستان و دارنده جایزه صلح نوبل را «روز ملاله» نام‌گذاری کرده ‌است. نماینده‌ی ویژه آمریکا برای افغانستان در روز تولد ملاله در توییتی نوشته است: «در روز ملاله، دادخواهی‌ برای حقوق تعلیم را یادآوری می‌کنیم. زنان و دختران افغان سرمایه نهایت بزرگی برای آینده‌ی افغانستان‌ هستند، و برای دستیابی به توانایی‌هایشان مستحق دسترسی کامل به تعلیم‌اند.» در حالی آقای وست برای آموزش دختران افغان دادخواهی می‌کند که بیش از ۶۵۰ روز است که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. همچنین در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. گرچند سازمان‌های بین‌المللی بارها خواستار لغو این محدودیت‌ها شده‌اند، اما حکومت فعلی تا اکنون نه تنها از موضع خود عقب‌نشینی نکرده، بلکه ادعا نیز کرده است که حقوق شرعی زنان در افغانستان تامین است. قابل ذکر است که ملاله در سال ۲۰۱۲ هنگامی که ۱۵ سال داشت و زیر حاکمیت طالبان پاکستانی در خیبرپختونخوای پاکستان برای دسترسی دختران به آموزش دادخواهی می‌کرد، هدف حمله مسلحانه قرار گرفت و به شدت زخمی شد.

سردار مجید شجاع، فرمانده مرزبانی خراسان رضوی می‌گوید که ۱۷ هزار و ۹۲۶ پناه‌جوی غیرقانونی افغانستانی را از ایران اخراج کرده و به کشورشان برگشتانده شده‌اند. آقای شجاع امروز (چهارشنبه، ۲۱ سرطان)  به خبرگزاری تسنیم گفت که این تعداد از پناه‌جویان افغان در ۱۰ روز گذشته از طریق هنگ مرزی تایباد به کشورشان بازگشت داده شده‌اند. او تاکید کرد: «مرزبانان هنگ مرزی و پولیس تایباد در ۱۰ روز گذشته توانستند نزدیک به ۱۸ هزار تبعه افغانستانی غیرمجاز را شناسایی کنند و از طریق مرز دوغارون تحویل نماینده کشور افغانستان بدهند.» او علاوه کرد که یکی از وظایف مرزبانان هنگ مرزی ایران مبارزه با ورود غیرقانونی اتباع خارجی به کشور می‌باشد. وی افزود که در این بخش از ابتدای سال جاری تا اکنون در چندین مرحله اتباع غیرقانونی شناسایی و تحویل افغانستان داده شده‌اند. این مقام ایرانی گفت که مقصد بیشتر این افراد ایران نیست و آنان می‌خواهند از این طریق به سمت ترکیه و امارات بروند. پیش از این نیز شمار زیادی از پناه‌جویان غیرقانونی افغانستانی مقیم ایران به کشور برگشت داده شده‌اند. قابل ذکر است که مهاجرین افغان در مسیر قاچاق مورد اذیت و آزار و شکنجه قرار می‌گیرند، اما با آن‌هم روزانه صدها تن از جوانان و نوجونان به‌دلیل فقر، بیکاری و چالش‌های امنیتی به‌گونه غیرقانونی کشور را ترک و راهی کشورهای همسایه به ویژه ایران می‌شوند. اداره حمایت از مهاجرین ایران اعلام کرده است که در حال حاضر نزدیک به چهار میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می‌کنند که رسماً ثبت شده اند و بر اساس برخی گزارش‌ها، ممکن بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار مهاجر افغان نیز بدون اسناد قانونی در ایران به سر ببرند. افغانستان یکی از کشورهایی است که بیشترین مهاجر را در جهان دارد. این روند با تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان افزایش یافته است.

به ادامه‌ی وضع محدودیت آموزشی بر زنان و دختران افغان از سوی حکومت سرپرست، شماری از فعالان و نهادهای مدافع آموزش با ارسال نامه سرگشاده به سازمان ملل متحد خواهان اعمال فشار دیپلماتیک جامعه‌ی جهانی بر حکومت فعلی شده‌اند. این نامه که به سازمان ملل فرستاده شده است، پای آن را حدود ۳۰ شبکه و سازمان مدافع حقوق بشر و آموزش و ۳۱۴ تن از فعالان مدنی، معترضان، خبرنگاران و دانش‌آموزان امضا کرده‌اند. در نامه تاکید شده است که جامعه‌ی جهانی براساس مسوولیت، جایگاه سیاسی و تعهداتش باید از حقوق زنان و دختران افغانستانی حمایت همه‌جانبه کند. این نامه‌ سرگشاده روز گذشته (سه‌شنبه، ۲۰ سرطان) به آدرس سازمان ملل فرستاده شده است. مدافعان حقوق بشر و آموزش دختران و زنان افغان افزودند که درخواست آنان از جامعه‌ی جهانی و نهادی بین‌المللی فراتر از محکومیت عملکرد حکومت سرپرست می‌باشند. در ادامه آمده است: «نیاز است تا رهبران جهان به سطح بین‌المللی فشارهای دیپلماتیک بر مقامات حکومت فعلی اعمال کنند و به‌گونه جدی از بازگشایی فوری مکاتب دختران و دسترسی آنان به آموزش با کیفیت در دور متوسطه، لیسه و دانشگاه در افغانستان، حمایت و اطمینان حاصل کنند.» در این نامه سرگشاده تاکید شده که رهبران جهان تا به‌گونه فوری در ایجاد زمینه آموزش برای دختران و زنان افغان اقدام کنند. مدافعان حقوق بشر و آموزش می‌گویند: «اگر واقعاً جهان می‌خواهد تا سال ۲۰۳۰ به اهداف توسعه پایدار دست یابد، باید به‌ تعهدات خود نسبت به مردم افغانستان نیز عمل کنند.» در حالی این نامه سرگشاده به آدرس سازمان ملل متحد فرستاده می‌شود که بیش از ۶۵۰ روز است که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. همچنین در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. گرچند سازمان‌های بین‌المللی بارها خواستار لغو این محدودیت‌ها شده‌اند، اما حکومت فعلی تا اکنون نه تنها از موضع خود عقب‌نشینی نکرده، بلکه ادعا نیز کرده است که حقوق شرعی زنان در افغانستان تامین است.

دولت جاپان می‌گوید که درخواست پناهندگی ۱۱۴ شهروند افغانستانی را که پس از تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، کشور را ترک کردند، پذیرفته‌ است. مقام‌های جاپانی امروز (چهارشنبه، ۲۱ سرطان) گفته‌اند که این تعداد از پناه‌جویان افغانستانی که عمدتاٌ کارمندان دفاتر محلی نهادهای مربوط به جاپان و خانواده‌های‌شان در افغانستان هستند که در ماه آگوست سال ۲۰۲۱ میلادی وارد جاپان شده‌اند. در ادامه آمده است که این پناه‌جویان روز گذشته اسناد پناهندگی‌شان را از اداره مهاجرت جاپان دریافت کردند. مقام‌های جاپان می‌گویند که کشورش افرادی را که به‌عنوان کارمند محلی در دفتر جایکا و سفارت این کشور در افغانستان کار می‌کردند، به‌عنوان پناهنده می‌پذیرد. همچنین اداره مهاجرت جاپان قبل از این نیز ۱۳۲ شهروند افغانستانی را به‌عنوان پناهنده پذیرفته بود. افغانستان یکی از کشورهایی است که بیشترین مهاجر را در جهان دارد. این روند با تسلط دوباره‌ی حکومت فعلی بر افغانستان افزایش یافته است.