زخم معده یا Stomach Ulcer به‌دلیل از بین رفتن پوشش محافظ معده بر اثر ترشح بیش از حد اسید معده ایجاد می‌شود. این اسید باعث بروز زخم‌های بازی در معده خواهد شد که در موارد حاد با درد، التهاب شدید و خونریزی همراه است.
درد گوارشی یک وضعیت آزاردهنده جسمانی است که در صورت عدم درمان می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند. زخم معده از انواع رایج دردهای گوارشی محسوب می‌شود که خوشبختانه در حال حاضر قابل درمان خواهد بود، اما باید جدی گرفته شود. زیرا این بیماری با وجود این‌که مرگ و میر بالایی ندارد اما به‌دلیل شیوع نسبتا زیاد (حدود 15 درصد) از لحاظ روانی، اجتماعی و اقتصادی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگر شما هم گاهی دچار دردهای خفیف تا شدید در معده می‌شوید تا انتهای این مقاله همراه ما باشید که می‌خواهیم علت، علائم، روش تشخیص و راه‌کارهای درمان زخم معده را بررسی کنیم.
زخم‌های گوارشی شامل زخم‌های باز در لایه داخلی معده و قسمت بالایی روده کوچک هستند. شایع‌ترین علامت زخم معده، درد معده است.
انواع زخم‌های گوارشی:
- زخم معده: زخمی که در داخل معده ایجاد می‌شود.
- زخم اثنی عشر: زخمی که در قسمت داخلی روده کوچک (دوازدهه) ظاهر می‌شود.
علل شایع زخم معده:
- عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori)
- استفاده طولانی‌مدت از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)
استرس و غذاهای تند باعث ایجاد زخم معده نمی‌شوند، اما ممکن است علائم را تشدید کنند.
علائم زخم معده
بسیاری از افراد مبتلا به زخم معده، علائمی ندارند. اگر علائمی وجود داشته باشد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد مبهم یا سوزش معده: در برخی افراد، درد ممکن است بین وعده‌های غذایی یا شب‌ها بدتر شود. در برخی دیگر، درد بعد از غذا خوردن تشدید می‌شود.
- احساس سیری یا نفخ
- آروغ زدن
- سوزش سردل
- حالت تهوع
علائم خونریزی ناشی از زخم معده:
- استفراغ خون (به رنگ قرمز یا سیاه)
- وجود خون تیره در مدفوع یا مدفوع سیاه و قیری‌شکل
- احساس سرگیجه یا غش کردن
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- اگر خون استفراغ می‌کنید، مدفوع سیاه یا خونی دارید، یا دچار سرگیجه می‌شوید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- اگر آنتی‌اسیدها و مسدودکننده‌های اسید بدون نسخه درد شما را کاهش می‌دهند، اما درد دوباره بازمی‌گردد، به پزشک متخصص مراجعه کنید.
زخم معده: شایع و قابل درمان
زخم معده شایع و قابل درمان است، اما اگر برای مدت طولانی بدون درمان رها شود، می‌تواند به مشکلات جدی منجر شود. برخی از زخم‌ها ممکن است به طور مداوم خونریزی کنند که می‌تواند باعث از دست دادن قابل‌توجه خون در طول زمان شود.
علل
زخم معده زمانی ایجاد می‌شود که اسید معده یا روده کوچک، لایه محافظ دستگاه گوارش را تخریب کرده و زخم باز دردناکی ایجاد کند که ممکن است خونریزی کند.
دستگاه گوارش به طور طبیعی با لایه‌ای از مخاط پوشیده شده است که از اسید محافظت می‌کند. با این حال، افزایش اسید یا کاهش مخاط می‌تواند به ایجاد زخم منجر شود.
علل شایع:
- هلیکوباکتر پیلوری (H. pylori):
این میکروب در لایه مخاطی معده و روده کوچک زندگی می‌کند و معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما در برخی موارد، می‌تواند باعث التهاب و تحریک لایه داخلی معده شود که در نهایت به زخم منجر می‌شود. - استفاده مداوم از مسکن‌های خاص:
مصرف مداوم داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (Advil، Motrin IB)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و کتوپروفن، می‌تواند باعث تحریک یا التهاب معده شود. این داروها شامل استامینوفن (Tylenol) نمی‌شوند.
عوارض
زخم معده درمان‌نشده ممکن است منجر به موارد زیر شود:
- خونریزی داخلی
- انسداد مسیر معده به اثنی‌عشر
- سوراخ شدن دیواره معده یا روده
- سرطان معده ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری
روش‌های تشخیص
- گرفتن تاریخچه پزشکی و شرح حال بیمار
- انجام اندوسکوپی
- سی‌تی اسکن
- آزمایش خون
- آزمایش مدفوع
- تست تنفسی
درمان زخم معده
برای درمان زخم معده، ابتدا علت بیماری شناسایی می‌شود. پزشک گوارش بر اساس علت، بهترین روش درمان را انتخاب می‌کند که شامل استفاده از دارو یا در موارد حاد جراحی است.
درمان‌های غیر جراحی:
- آنتی‌بیوتیک‌ها
- مهارکننده‌های پمپ پروتون
- مسدودکننده‌های گیرنده هیستامین
- عوامل محافظت‌کننده سلولی
- آنتی‌اسیدها
درمان جراحی:
در موارد نادر و پیچیده، زخم معده ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
