ممکن است در مهمانی، خانه‌ی دوستان و آشنایان و یا در موتر و مسیر رفت و آمد با کودکانی سرخورده باشید که از رفتارهای آن‌ها به ستوه آمده باشید و در دل گفته باشید که چقدر بی‌ادب هستند و بلافاصله در دل گفته باشید که چرا پدر و مادر این نوع کودکان هیچ توجهی به تربت فرزندان‌شان ندارند. حتی ممکن است این مورد را در رفتار کودکان خودتان نیز مشاهده کرده باشید و از نوع رفتار و چگونگی برخورد آنان با دیگران و یا با خودتان درمانده شده باشید.
با توجه به این موضوع که بدون استثنا تمام والدین دوست دارند فرزندانی داشته باشند باادب که با احترام با خود و دیگران رفتار کنند، باید بگوییم که این امر اما در شماری از فرزندان که از قضا تعدادشان هم کم نیست، تحقق نمی‌یابد. شاید در پس رفتار بی‌ادبانه کودک، پدر و مادری باشد که توجه آنچنانی به تربیت کودک خود نداشته است. اما در بسیار از مواقع کودکان علی‌رغم توجه زیاد، باز از خود رفتارهای بی‌ادبانه‌ای نشان می‌دهند که موجب شرم، قهر و ناراحتی والدین‌شان می‌شود.
رفتارهای توهین آمیز و بی‌ادبانه کودکان شامل فحش دادن، فریاد زدن، مشاجره کردن، نادیده گرفتن شما، رد درخواست‌های‌تان، اسم‌گذاشتن روی اشخاص( اسم‌ها یا صفات توهین‌آمیز) و… می‌شود که این گونه رفتارها را در صورتی که در کودتان دیدید، باید بگوییم بله! این یک رفتار بی‌ادبانه است. با دیدن این رفتارها زنگ خطر برای والدین به صدا در می‌آید.
دیدن این نوع رفتارها از جانب بچهها به شما می‌گوید که باید کنترل بیشتری بر اوضاع داشته باشید و محدودیت‌های بهتری برای‌شان تعیین کنید. البته این را بدانید این فرآیندی است که در طول زمان اتفاق می‌افتد و به یک‌باره موجب تغییر بچهها نمی‌شود. آموزش ادب و احترام به کودکان زمانگیر است همانگونه که کودکان یک شبه رفتارهای بی‌ادبانه را یاد نگرفته اند.
ناممکن است که شما شاهد رفتارهای بی‌ادبانه کودکتان باشید اما کاری انجام ندهید. بسیاری از والدین ترجیح می‌دهند در این شرایط کودک را تنبیه کنند تا دیگر رفتار زشتش را انجام ندهد. اما بهتر است شما پدر و مادر‌های عزیز بدانید که تنبیه کردن کودک بی‌ادب، نه‌تنها نتیجه‌ای به همراه ندارد، بلکه باعث ایجاد ناراحتی، ترس، سردرگمی در او شده و به‌مرور می‌تواند باعث مشکلات رفتاری متعددی در کودک شود.
آنچه شما را در چنین شرایطی کمک می‌کند تقویت مهارت شنیدن، توجه و ابراز محبت به کودک، عدم استفاده از تنبیه و مقایسه نکردن فرزندتان با دیگران، رفتار درستی را با کودک بی‌ادب خود داشته باشید و اینگونه به رشد بهتر اجتماعی، فردی و شناخت او کمک نمایید. برای آگاهی از چگونگی رفتار با چنین کودکانی بهتر است نگاهی به محتوای این مطلب بیندازید.
دلیل بیادبی و بی‌‌تربیتی کودکان چیست؟
دلایل مختلفی وجود دارد که باعث می‌شود کودک بی‌ادب و بی‌تربیت شود، در این زمینه می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- یکی از دلایلی که باعث می‌شود کودکان رفتار بی‌ادبانه‌ای از خود نشان بدهند، زمانی است که با شکست و ناکامی روبه‌رو می‌شوند، به‌طوری که گفته می‌شود ناکامی بچهها می‌تواند زمینه‌ساز رفتارهای بی‌ادبانه در آن‌ها شود.
- هنگامی که کودکان در محیطی قرار دارند که پرخاشگری در آن زیاد است، به‌ویژه پرخاشگری کلامی، مسلماً رفتارهای بی‌ادبانه در آن‌ها بیشتر بروز می‌کند. در این زمینه معمولاً پرخاشگری پدر و مادر یا هم سن و سال‌های کودک می‌تواند تأثیر زیادی در این خصوص داشته باشد.
- کودک به‌خودی‌خود بی‌ادب و بی‌تربیت نمی‌شود، مگر اینکه بیادبی را در خانواده یا اطرافیانش دیده یا شنیده باشد. وجود کودکان یا افراد بیادبی که در ارتباط با کودک قرار دارند یا اینکه بی‌ادب بودن پدر و مادر در محیط خانواده می‌تواند باعث شود تا کودکان رفتار بی‌ادبانه از خود نشان دهند. در این حالت بهتر است فرد بی‌ادب را از فرزندتان دور کنید و اگر خودتان در مقابل کودک بی‌ادبانه رفتار کردید، در مرحله اول سعی کنید رفتارتان را تغییر دهید و خود را اصلاح کنید. علاوه بر این بسیاری از پدر و مادر‌ها مقابل فرزندان‌شان باهم دعوا می‌کنند و گاهی اوقات کلمات نامناسبی به زبان می‌آورند که این مسأله می‌تواند باعث افزایش بیادبی در کودکان شود.
- علت اصلی اینکه کودک بی ادبی می‌کند، در حقیقت به آستانه تحمل او برمی‌گردد و می‌توان گفت که وجود دلایل اکتسابی و ذاتی مختلف می‌تواند زمینه‌ساز بی‌احترامی فرزندان نسبت به پدر و مادر‌ها یا اطرافیان شود.
- درصورتی‌که پدر و مادر یا اطرافیان هنگام برخورد با کودک رفتار خوبی نداشته باشند، مسلماً او به‌راحتی بیادبی و بی‌تربیت بودن را یاد می‌گیرد و اینگونه برخورد می‌کند. برای اینکه کودکان رفتارهای مؤدبانه با والدین و اطرافیان‌شان داشته باشند، بهتر است بزرگ‌تر‌ها به آن‌ها احترام بگذارند و محترمانه با کودک رفتار نمایند.
- کودکانی که در محیط خانه و یا سایر محیط‌ها ارزش کافی را بدست نیاورند، تحقیر شوند و خود را به هر دلیلی کم ارزش بیابند، احساس ناامنی و عدم اعتماد به نفس می‌کنند و با رفتار بی‌ادبانه و گرفتن حالت تدافعی جلب توجه می‌کنند.
- بی‌عدالتی ممکن است سبب ایجاد حس حسادت، تضعیف روحیه‌ی آدمی، افسردگی یا خشم شود و همین موضوع هم بیادبی را به دنبال خواهد داشت. بنابراین، تلاش کنید تمام کودکان‌تان را به یک اندازه دوست بدارید تا زمینه‌ی رفتارهای بد را به فرزندان‌تان فراهم نسازید.
با کودک بی‌ادب چگونه رفتار کنیم؟
- بیادبی کودک ممکن است خشم شما را تحریک کند. ممکن است بخواهید فرزندتان را تنبیه کنید یا فریاد بزنید. استفاده از پاسخ‌های بی‌احترامی برای آموزش احترام به ندرت کارساز است. بزرگسالان بی‌ادب می‌توانند مسائل را تشدید کنند، همانطور که بچه‌های بی‌تربیت می‌توانند. شما باید الگوی خوبی باشید. به بچهها نشان دهید که چگونه حتی در موقعیت‌های ناراحت کننده، خونسرد و محترم بمانند.
- اگر کودک شما چیزهایی را پرتاب می‌کند یا به دیگران ضربه می‌زند، برای ایمنی او و دیگران باید کنترل فیزیکی آن‌ها را به دست آورید.
- خودتان را جای کودکتان بگذارید و سعی کنید علت رفتار او را بفهمید. ممکن است آن‌ها از اتفاقی که در آن روز در مدرسه رخ داده، ناراحت شده‌باشند یا فقط به دنبال آن هستند که به آن‌ها توجه کنید. درک ریشه‌ی اصلی رفتار بی‌ادبانه‌ی بچهها می‌تواند به شما کمک کند تا به طور مؤثرتری به آن رسیدگی کنید.
- اگر کودک شما بیادبی یا بی‌احترامی می‌کند، آن را نادیده نگیرید. روشن ومحکم باشید تا به بچهها بفهمانید که بیادبی را تحمل نمی‌کنید. برای مثال، اگر با همسایه‌تان صحبت می‌کنید و فرزندتان مدام صحبت شما دو نفر را قطع می‌کند، به او بگویید که اجازه دهد و وقتی حرف‌های‌تان تمام شد با او صحبت خواهید کرد و موضوع را حل خواهید کرد. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا بفهمند که قطع کردن صحبت‌های دو نفر بی‌ادبانه است و به جای اینکه کودک را نادیده بگیرید فقط از او می‌خواهید صبر کنند تا بتوانید نیازهایش را برطرف کنید.
- اگر فرزندتان حتی بعد از اینکه به او گفتید چه توقعی از او دارید و باید‌ها و نبایدها را دانست و به بی‌احترامی و بیادبی کردن ادامه بدهد، بگویید که اگر رفتارش را اصلاح نکند چه عواقبی در انتظارش است.
- همیشه درباره‌ی قوانینی که وضع کرده‌اید و و اجرای عواقب رفتار بی ادبی بچهها ثابت قدم باشید. نه اینکه گاهی آن‌ها را تنبیه کنید و گاهی بی‌خیال باشید، وگرنه کودک شما سریع می‌فهمد چطور می‌تواند از دست عواقب کارش فرار کند.
- وظیفه شما به عنوان بزرگتر بچه بی‌ادب این است که به فرزندتان رفتار درست را بیاموزید و به او کمک کنید تا به یک بزرگ‌سال محترم تبدیل‌شود. نگذارید کودکتان شما را وارد جنگ قدرت کند. خونسرد بمانید، از واکنش بیش از حد خودداری کنید و محدودیت‌های روشنی در مورد اینکه چه‌چیزی را تحمل می‌کنید و چه چیز غیرقابل تحمل است، تعیین کنید.
- کودکتان از شما تقلید خواهد کرد، او حرکات و حرف‌های شما را می‌بیند و می‌شنود، به همین‌دلیل مهم است که رفتار محترمانه و ادب را در خود تقویت کنید. با رفتار محترمانه با دیگران، الگوی خوبی برای فرزند خود باشید. فرزند شما از رفتار شما سرمشق و الگو می گیرد و یاد می‌گیرد که چگونه با دنیا به روش شما تعامل داشته باشد.
