مو یک رشته‌ی پروتئینی است که از فولیکول‌های موجود در پوست رشد می‌کند. مو یکی از ویژگی‌های تعیین کننده پستانداران است. بدن انسان، جدای از نواحی پوست بدون کرک، پوشیده از فولیکول‌هایی است که موهای انتهایی ضخیم و نازک ایجاد می‌کنند. بیشترین علاقه به مو بر روی رشد مو، انواع مو و مراقبت از مو متمرکز است، اما مو همچنین یک ماده زیستی مهم است که عمدتاً از پروتئین، به ویژه آلفا کراتین تشکیل شده است.
موها انواع مختلفی دارند، از جمله موهای صاف، مجعد، موج‌دار و فر. بسته به نوع موی فرد، ممکن است نیاز باشد دستورالعمل‌های مراقبتی متفاوتی را دنبال کند، از جمله اینکه چه نوع شامپویی باید استفاده کند و چند بار آن را بشوید یا کوتاه کند.
چرا باید با نوع مو آشنا شوید؟
هر مو، ساختار مو و نوع مو منحصر به فرد و متفاوت است. باید از آن‌ها مراقبت شود تا قوی و سالم بماند. به منظور ارائه مراقبت مناسب و ایجاد یک روال مراقبتی مو یا انتخاب مدل موی مناسب، مهم است که بهتر بفهمید انواع موها کدام‌ها هستند و همچنین وضعیت مو و پوست سر خود را درک کنید. برای اینکه بفهمید نوع موی شما چیست، باید ۳ عنصر را در نظر بگیرید:
- مقدار سبوم تولید شده
- ضخامت مو
- درجه موج‌دار بودن تار مو
معیار اول: ماهیت مو
ماهیت مو به مقدار سبومی که پوست سر تولید می‌کند، مرتبط است. این ترکیب پیچیده‌ای از لیپیدهایی است که توسط غدد چربی ترشح می‌شود تا فیبر مو را مرطوب، محافظت و روان کند. بنابراین ماهیت مو با توجه به سرعت ترشح سبوم به دنبال شامپو تعیین می‌شود. ۳ نوع طبیعی مو وجود دارد:
موهای خشک: این نوع مو مقدار بسیار کمی سبوم ترشح می‌کند. بنابراین مو شکافته، شکننده و کدر است، به طوری که تمایل به گره خوردن دارد. کمبود سبوم همچنین می‌تواند منجر به خارش، شوره سر و تحریک پوست سر شود.
موهای معمولی: این نوع مو ترشح سبوم متعادلی دارد، به این معنی که بعد از ۲ تا ۳ روز شستشو، شروع به چرب شدن می‌کند. این مو مشکل خاصی ندارد. سبک، نرم، براق، منعطف است و به راحتی شانه و باز می‌شود.
موهای چرب: این نوع مو تولید بیش از حد سبوم دارد. معمولاً در عرض چند ساعت یا یک روز پس از شامپو زدن به سرعت دوباره چرب می‌شود. موها چسبناک، سنگین، صاف هستند و ممکن است مستعد شوره سر باشند.
موهای چرب با انتهای خشک یا مخلوط: این نوع مو دارای چربی اضافی در ریشه است، در حالی که طول و انتهای آن خشک است. موها پس از شستن به سرعت در ریشه‌ها چرب می‌شوند و طول آن به سختی باز می‌شود.
معیار دوم: ساختار مو
نوع موی شما نیز با ضخامت هر مو مشخص می‌شود. ۳ نوع ساختار موی مختلف وجود دارد:
موهای ظریف: به سختی دیده می‌شود و ضخامت کمتری نسبت به نخ دوخت دارد. اگر سعی کنید یکی را بین انگشتان خود نگه دارید، به سختی آن را احساس خواهید کرد. علاوه بر این، هنگامی که در نور خورشید مشاهده می‌شود، موهای ظریف شفاف به نظر می‌رسند. با این حال، حالت دادن به آن آسان است و خیلی سریع خشک می‌شود. از طرف دیگر، می‌تواند شکننده باشد و به راحتی چرب می‌شود.
موهای متوسط: ضخامت آن به اندازه نخ دوخت است. علاوه بر این، حالت دادن به این نوع مو آسان است.
موهای ضخیم: ضخیم تر از نخ دوخت است و در نور خورشید، بر خلاف موهای نازک، موهای ضخیم قابل مشاهده است. قوی است، به خوبی در برابر عملیات شیمیایی و گرما مقاومت می‌کند، اما از طرف دیگر سنگین، پیچیده و خشک شدن آن زمان بیشتری می‌برد.
معیار سوم: شکل مو
یک روش طبقه بندی دقیق مو توسط آرایشگر مشهور آمریکایی آندره واکر بر اساس شکل مو ایجاد شد. این سیستم طبقه بندی شامل مشاهده واکنش موهای شما در صورت عدم شستشو است. ۳ معیار را در نظر می گیرد: بافت، ضخامت و شکل مو که با یک عدد و یک حرف نمادین است. هر عدد، از ۱ تا ۴، نوع مو را مشخص می‌کند (صاف، موج دار، مجعد، وز)، در حالی که حرف از A تا C نشان دهنده میزان موج‌دار بودن تار مو است. در اینجا 4 نوع اصلی شکل مو آورده شده است که به چند دسته تقسیم می‌شود:
نوع ۱: به موهای صاف اشاره دارد. این نوع موها براق، مقاوم، غیر خشک، از ظریف تا بسیار ضخیم و به راحتی قابلیت حالت دادن را دارد. با این حال، کار کردن، فر کردن یا استایل کردن آن دشوار است.
نوع ۲: به موهای موج دار S شکل اشاره دارد. این نوع مو می‌تواند ظریف، متوسط یا ضخیم، با ظاهری براق، از ریشه کمی چرب و مقاوم باشد. علاوه بر این، شکل دادن به آن آسان است (فر یا صاف کردن).
نوع ۳: مو را با فرهای بزرگ، گرد، مشخص و بسیار سفت (موهای مجعد) تعریف می کند. با دانستن اینکه سبوم به سختی از ریشه تا انتها در گردش است، این نوع موها اغلب خشک هستند.
نوع ۴: شامل موی مجعد تا وز است که به “موی افرو” نیز معروف است. این نوع مو دارای فرهای بسیار تنگ یا Z شکل است که صاف کردن آن‌ها دشوار است. اغلب خشک و شکننده است.
چه چیزی نوع مو را تعیین می‌کند؟
ژنتیک و محیط بر نوع و بافت مو تأثیر می‌گذارد.
- ژنتیک نوع مو: تحقیقات نشان می‌دهد که نوع و بافت مو ارثی است. ژن‌ها به نوع و بافت مو کمک می‌کند. این به این معنی است که میزان فر در مو به تعداد تغییرات ژن موی مجعد به ارث رسیده است. از این رو، دو والدین مو فرفری ممکن است همیشه فرزندانی با موهای مجعد نداشته باشند، زیرا ژن‌های مختلفی در آن نقش دارند. والدینی که موهای مجعد دارند نیز می‌توانند حامل ژن موهای صاف باشند که ممکن است آن‌ها را منتقل کنند. ژن‌ها همچنین می‌توانند برای تعیین بافت مو با یکدیگر تعامل داشته باشند. به همین دلیل است که در یک خانواده، افراد مختلف ممکن است انواع مختلفی از مو داشته باشند.
- محیط: ژن‌ها تنها عامل موثر بر نوع مو نیستند. محیط نیز می‌تواند تاثیر زیادی بر روی مو، به خصوص بافت داشته باشد. رطوبت می‌تواند موها را وز یا مجعد کند، در حالی که هوای سرد زمستان می‌تواند موها را خشک و وز کند. بافت مو نیز با افزایش سن تغییر می‌کند. موها خاکستری، نازک تر، زبرتر، ظریف‌تر و خشک می‌شوند. غدد چربی در پوست سر با افزایش سن کوچک می‌شوند. نحوه رفتار و حالت دادن به موهای‌تان می‌تواند بافت آن را تغییر دهد. دکلره کردن، رنگ کردن مو، استفاده از ابزارهای حالت دهنده و صاف کردن مو می‌تواند بافت مو را تغییر دهد.
آیا می‌توانید نوع موهای خود را تغییر دهید؟
تغییر ژنتیک مو امکان پذیر نیست. چندین روش در خانه و سالن‌های آرایشگاه‌ها می‌تواند به صاف کردن یا فر کردن مو کمک کند. برخی از آن‌ها ماندگاری طولانی دارند، در حالی که برخی دیگر موقتی هستند.
نکاتی برای داشتن موی سالم
- برای داشتن موهای سالم، ماهی و آجیل بخورید. همان غذاهای مغذی که برای بدن شما مفید هستند، برای موهای شما نیز مفید هستند و باعث می‌شوند که موهای قوی‌تر و سالم‌تری داشته باشید. ماهی سالمون و آجیل را مصرف کنید. پروتئین و چربی‌های امگا ۳، آن‌ها به ایجاد پوست سر سالم‌تر کمک می‌کند. سبزیجات برگ دار، لوبیا و زردک و…
- مراقب رژیم‌های مد روز با هدف کاهش وزن سریع باشید. آن‌ها می‌توانند بدن شما را از مواد مغذی مهم محروم کنند، که می‌تواند منجر به شکنندگی مو یا ریزش مو شود.
- بهتر است از شانه‌های چوبی و سبک استفاده کنید و بیش از حد معمول شانه نزنید.
- از استفاده زیاد آب داغ برای شستن موها خود داری کنید و برای شستن مو از آب ولرم استفاده کنید.
- از وسایل حرارتی برای حالت دادن مو استفاده نکنید.
- از استفاده بیش از حد از سشوارهای قوی خودداری کنید.
- موهای‌تان را خیلی محکم نبندید.
- از شامپو و محصولات مراقبتی مناسب پوست‌تان استفاده کنید.
- از قرار دادن موها در برابر نور خورشید محافظت کنید.
- از رنگ کردن و استفاده بیش از حد محصولات آرایشی مو خود داری کنید.
- از تغییرات موهای خود آگاه باشید.
تغییرات ناگهانی در موهای شما، مانند موهای شکننده یا ریزش موی بسیار بیشتر از حد معمول، در موارد نادر می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی باشد. برخی از داروها نیز می‌توانند باعث ریزش مو شوند. اگر متوجه تغییرات چشمگیر در موهای خود شدید، به متخصص پوست مراجعه کنید.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
