تخمدان یک جفت غدد زنانه است که در آن تخمک‌ها تشکیل شده و هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون نیز در آن ساخته می‌شوند. این هورمون‌ها در ویژگی‌های زنانه مانند رشد سینه، فرم بدن و موهای بدن نقش مهمی دارند. آن‌ها همچنین در چرخه قاعدگی، باروری و بارداری نقش دارند.
سرطان تخمدان یا (Ovarian cancer)، زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های غیرطبیعی در تخمدان شروع به رشد و تقسیم به روشی کنترل نشده، می‌کنند. آن‌ها در نهایت (تومور) را تشکیل می‌دهند. اگر زود تشخیص داده نشود، سلول‌های سرطانی به تدریج در بافت‌های اطراف رشد می‌کنند و ممکن است به نواحی دیگر بدن سرایت کند.
سرطان تخمدان چیست؟
سرطان تخمدان نوعی سرطان است که از اندام‌های تناسلی زنانه شروع می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های تخمدان غیرطبیعی تقسیم و دچار تکثیر غیرقابل کنترلی می‌شوند.
«سرطان تخمدان» یک اصطلاح عمومی برای هر تومور بدخیم اولیه تخمدان است. با این حال، انواع مختلفی از سرطان تخمدان وجود دارد؛ از جمله برخی از آن‌ها که بسیار نادر هستند و نیاز به درمان تخصصی دارند. بنابراین، تشخیص صحیح از قبل بسیار مهم است. انواع اصلی سرطان تخمدان به خاطر سلول‌هایی که این بیماری برای اولین بار در آنجا شکل می‌گیرد، نامگذاری شده اند.
قبلاً اعتقاد بر این بود که سرطان تخمدان فقط از تخمدان‌ها شروع می‌شود، اما شواهد اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از سرطان‌های تخمدان ممکن است در سلول‌های انتهای دور (دیستال) لوله‌های فالوپ شروع شوند
انواع سرطان تخمدان
سرطان اپیتلیال تخمدان شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان است. سرطان صفاق اولیه و سرطان لوله فالوپ مشابه سرطان تخمدان اپیتلیال هستند و به همان روش درمان می‌شوند. انواع نادر سرطان تخمدان شامل تومورهای سلول زایا، تومورهای استرومایی و سارکوم است.
علائم سرطان تخمدان
سرطان تخمدان معمولاً در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند. هنگامی که علائم ایجاد می‌کند، می‌توانند مشابه سایر شرایط باشد. اگر هر یک از علائم را دارید و جدید هستند یا بیش از چند هفته ادامه دارند، باید با پزشک خود صحبت کنید. شایع‌ترین علائم سرطان تخمدان عبارتند از:
- احساس نفخ
- درد پشت، شکم یا لگن
- احساس سیری بعد از خوردن مقادیر کم
- تغییرات ادراری، مانند مشکل در ادرار کردن یا نیاز به ادرار فوری
علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر در عادات روده
- کاهش یا افزایش وزن غیر قابل توضیح
- خستگی
- حالت تهوع یا سوء‌هاضمه
- درد هنگام رابطه جنسی
- خونریزی واژینال بین پریودها، بعد از یائسگی یا بعد از رابطه جنسی
چه چیزی باعث سرطان تخمدان می‌شود؟
علت سرطان تخمدان ناشناخته است. با این حال، عواملی وجود دارد که نشان داده شده است بر شانس ابتلا به سرطان تخمدان تأثیر می‌گذارد.
عوامل خطری که ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند عبارتند از:
- سن بالا: اگر بالای ۵۰ سال هستید سرطان تخمدان شایع‌تر است.
- سابقه خانوادگی سرطان‌های خاص در بستگان نزدیک، از جمله تخمدان، پستان، کولورکتال و آندومتر یا یک جهش ژنی، یا سندروم لینچ را به ارث برده باشند
- داشتن اضافه وزن
- کشیدن سیگار
- اندومتریوز
- اگر هرگز باردار نشده اید (ناباروری)
اگر در مورد خطر ابتلا به سرطان تخمدان نگران هستید، برای اطلاعات بیشتر و مشاوره به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش می‌یابد.
سرطان تخمدان چگونه گسترش می‌یابد؟
اگر سرطان تخمدان گسترش یابد، معمولاً این کار را از لگن به غدد لنفاوی، شکم، روده، معده، سینه یا کبد انجام می‌دهد.
کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان
مطالعات نشان می‌دهد که می‌توانید کارهایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان انجام دهید. که شامل:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم و حفظ وزن مناسب
- مصرف قرص‌های ضد بارداری را در نظر بگیرید. با پزشک خود در مورد اینکه آیا آن‌ها ممکن است گزینه خوبی برای شما باشند، صحبت کنید.
- سابقه خانوادگی خود را بدانید و آزمایش ژنتیک را در نظر بگیرید. باز هم با پزشک خود صحبت کنید.
- برداشتن لوله‌های فالوپ درصورتی که تمایلی به بچه دارشدن ندارید.
- مطالعات نشان می‌دهد که این روش‌ها می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد.
سرطان تخمدان و بارداری
انواع مختلفی از سرطان تخمدان وجود دارد و برخی از افراد با تشخیص آن می‌توانند باردار شوند. با استفاده از ترکیبی از جراحی و درمان‌های حفظ باروری، برخی از بیماران می‌توانند پس از درمان به بچه دار شدن ادامه دهند. اگر سرطان گسترش نیافته باشد، جراح ممکن است بتواند تخمدان و یا رحم را دست نخورده باقی بگذارد. علاوه بر این، ممکن است گزینه‌های دیگری برای حفظ باروری، از جمله انجماد تخمک‌ها و یا بافت تخمدان وجود داشته باشد. پزشک زنان و متخصص غدد تولید مثل شما می‌تواند در تعیین اینکه آیا این درمان‌ها و روش‌ها ممکن است گزینه‌ای باشند کمک کند. مهم است که اهداف باروری خود را با پزشک خود در میان بگذارید.
چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنیم؟
علائم سرطان تخمدان در سایر بیماری‌ها مشترک است، بنابراین داشتن علائم همیشه به معنای ابتلا به سرطان نیست. اگر متوجه علائم جدید شدید یا بیش از چند هفته ادامه یافته‌اند، باید به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص سرطان تخمدان
در صورت داشتن علائم معمولاً با مراجعه به پزشک خود شروع می‌کنید. آن‌ها شما را معاینه می‌کنند و ممکن است شما را برای آزمایش یا مراجعه به متخصص ارجاع دهند. در صورت ابتلا به سرطان، آزمایشات بیشتری انجام دهید. این آزمایش‌ها برای پی بردن به اندازه و گسترش آن است. آزمایشات تشخیص سرطان تخمدان:
- سنوگرافی لگن
- ام آر آی و سی تی اسکن
- آزمایش خون
- نمونه برداری
درمان
روند درمان سرطان تخمدان معمولاً شامل ترکیبی از جراحی و شیمی‌درمانی است. درمان‌های دیگر آن ممکن است در شرایط خاص استفاده شوند. مانند درمان هورمونی و ایمونوتراپی
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
