چه زمانی تشخیص (ADHD) مناسب است؟
ما به این امر آگاهیم که کودکان انرژی فراوانی دارند و مایلند تا فعال باشند. فاصلۀ زمانی توجه آن‌ها نیز معمولا کوتاه است، خیلی زود از فعالیتی خسته می‌شوند و تمایل دارند تا فعالیت جدیدی را انجام دهند. بنابراین، با توجه به این ویژگی‌ها در کودکان چطور می‌توان ادعا کرد که کودکی دچار (ADHD) می‌باشد و یا صرفا از انجام فعالیتی خسته شده و بی‌قراری می‌کند؟
در این رابطه می‌بایست به میزان بروز چنین رفتارهایی در کودکان توجه نمود. کودکان دچار (ADHD) صرفا اینطور نیست که کودکان بسیار فعالی باشند بلکه حیطۀ بسیار گسترده‌ای از مشکلات رفتاری را به همراه دارند که می‌تواند کنترل و مراقبت از آن‌ها را با مشکلات بسیار زیادی مواجه سازد.
خیلی مهم است که این نکته را به یاد داشته باشیم که به کودکان برچسب نزنیم و جهت تشخیص دقیق نیز توصیف کاملی از وی بصورت انفرادی داشته باشیم. کودکان با یکدیگر متفاوت هستند و مشکلات‌شان را نیز به شیوه‌های مختلفی ابراز می‌کنند.
تشخیص (ADHD) می‌تواند بسیار دشوار باشد زیرا:
- هیچ نوع آزمایش خاصی به منظور تشخیص (ADHD) وجود ندارد. ما نمی‌توانیم با گرفتن نمونه خون یا تصویر اشعه‌ی ایکس به تشخیص این اختلال برسیم.
- همه‌ی کودکان در زمینه‌ی کنترل خودشان مشکلاتی دارند و ازین رو تصمیم گیری مبنی بر اینکه تا چه حد می‌توان مرزی بین رفتارهای مطلوب و نامطلوب کودک ترسیم کرد، بسیار دشوار است.
- مشکلاتی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند باعث بروز رفتارهای مشابه (ADHD) در کودکان شوند. نظیر مشکلات زبانی یا شنوایی، مشکلات خواندن و نوشتن، و نیز موانع عمده‌ای که در طول زندگی کودکان ایجاد میشود. بیش از نیمی از کودکان دارای (ADHD) علاوه بر این اختلال در زمینه‌های فوق نیز دچار مشکل هستند.
انواع علائمی که متخصصین جهت تشخیص (ADHD) مورد بررسی قرار می‌دهند عبارتند از:
- در زمینه‌ی دنبال کردن آموزش‌هایی که به آن‌ها داده میشود و یا انجام تکالیف مشکل دارند.
- در زمینۀ تمرکز روی یک فعالیت خاص مشکل دارند.
- غالبا هنگام صحبت کردن گوش نمی‌کنند.
- دائما در حال تحرک هستند و نمی‌توانند در جای‌شان آرام و قرار داشته باشند.
- بطور بی‌وقفه صحبت می‌کنند و حرف دیگران را قطع می‌کنند.
- در موقعیت‌هایی که قابل قبول نیست، جست و خیز می‌کنند.
- بدون اینکه صبر کنند تا سوالی از آن‌ها کامل پرسیده شود، فورا پاسخ می‌دهند.
- در صبر کردن و رعایت نوبت دیگران مشکل دارند.
به منظور تشخیص (ADHD) باید برخی از مشکلات فوق تا قبل از سن ۶ یا ۷ سالگی بروز کرده باشد. همچنین به منظور تشخیص (ADHD) می‌بایست این رفتارها به طور متوسط در بیش از یک موقعیت رخ داده باشند نه در یک موقعیت خاص (به عنوان مثال هم در خانه و هم در محیط مکتب.)
میزان شیوع (ADHD)
تخمین دقیق کودکانی که در سرتاسر جهان دچار (ADHD) هستند دشوار است، زیرا روش‌هایی که جهت تشخیص این مشکل در کشورهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد با یکدیگر متفاوت هستند. در انگلستان تشخیص (ADHD) بر اساس یک مجموعه از علائم در مراجع صورت می‌گیرد که حدود 0.5 تا 1 درصد از کودکان دچار اختلال نقص توجه بیش فعالی گزارش داده شده اند، اما در مقابل در ایالات متحده هنوز تعریف گسترده‌تری از این اختلال وجود دارد.
برآوردهای اخیر نشان می‌دهد که حدود ۱ الی ۵ درصد از کل جمعیت جهان دچار این اختلال هستند.
میزان شیوع (ADHD) در پسران در مقایسه با دختران حدود ۵ برابر بیشتر می‌باشد. شاید این امر تا حدودی مربوط به شیوه‌های خاص پسران در زمینۀ بیان مشکلات‌شان می‌باشد. علی‌رغم اینکه دختران و پسران هردو شامل ابتلا به این اختلال می‌باشند اما پسران در مقایسه با دختران به احتمال بیشتری پرتحرک بوده و در کنترل کردن خودشان مشکل دارند.
(ADHD) مختص کشور یا فرهنگ خاصی نیست و کودکان در تمامی کشورها و گروه‌های اجتماعی می‌توانند تشخیص (ADHD) دریافت کنند. با این حال، برخی کودکان که مربوط به زمینه‌های اجتماعی خاصی هستند به احتمال بیشتری تشخیص (ADHD) داده می‌شوند زیرا درمورد اینکه چگونه باید رفتار کنند از آن‌ها انتظارات مختلفی می‌رود.
درصورتی که شما والد یک کودک (ADHD) هستید به منظور ارزیابی دقیق فرزندتان می‌بایست حتما به زمینه‌ی اجتماعی که در آن قرار دارید توجه کنید.
آیا (ADHD) یک مشکل جدید است؟
بعید به نظر می‌رسد که این اختلال یک مشکل نوظهور یا جدید باشد. با این وجود در گذشته معمولا کودکان تکانشی به واسطه‌ی مشکلات و بی‌نظمی‌هایی که ایجاد می‌کردند، مورد تنبیه قرار می‌گرفتند. در هما نسل‌های گذشته، کودکانی که نمی‌توانستند با مکتب سازگاری پیدا کنند به منظور کار در مشاغل دیگر ترک تحصیل می‌کردند. بنابراین به نظر می‌رسد که (ADHD) بیشتر به دلیل تغییراتی که ما در شیوه‌ی واکنش به کودکان بیش فعال و تکانشی داده ایم مرسوم شده باشد تا به دلیل تغییراتی که در خود رفتار صورت گرفته است.
در بخش بعدی از سری مقالات (ADHD ) به توضیحات بیشتری در رابطه با این اختلال خواهیم پرداخت.
نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»
