پژوهشگران دانشگاه کمبریج بریتانیا در یک پژوهش تازه دریافتهاند که مغز انسان در پنج دوره رشد میکند و بر اساس تغییرات شبکههای عصبی، مرحله نوجوانی تا حدود ۳۲ سالگی ادامه دارد. این نتیجه از بررسی اسکنهای مغز سه هزار و ۸۰۲ نفر، از نوزادی تا ۹۰ سالگی به دست آمده است.
در این پژوهش چهار نقطه عطف در سنین حدود ۹، ۳۲، ۶۶ و ۸۳ سالگی شناسایی شده است.
بر اساس یافتهها، دوره نخست از تولد تا ۹ سالگی ادامه دارد؛ دورهای که در آن مغز شبکههای عصبی را تنظیم میکند، ماده خاکستری و سفید به سرعت رشد میکند و در پایان این مرحله تواناییهای شناختی افزایش مییابد.
بر اساس نتایج این پژوهش، دوره دوم که مرحله نوجوانی نامیده شده، از ۹ سالگی شروع میشود و تا ۳۲ سالگی ادامه دارد. در این دوره حجم ماده سفید بیشتر میشود، ارتباطهای مغزی منظمتر عمل میکند و کارایی پیامرسانی عصبی در سراسر مغز بالا میرود. پژوهشگران میگویند این مرحله بیشترین و مهمترین تغییرات را در سیمکشی مغز دارد.
در ۳۲ سالگی دوره بزرگسالی آغاز میشود؛ طولانیترین مرحله که بیش از ۳۰ سال ادامه دارد و در آن ساختار مغز تا حد زیادی ثابت میماند. به گفته پژوهشگران، در این دوره بخشهای مختلف مغز کمی از هم جداتر عمل میکنند و برخی نواحی بهتدریج تخصصیتر میشوند.
پژوهش گفته که نقطه عطف بعدی در حدود ۶۶ سالگی است که مرحله «پیری اولیه» را شکل میدهد. در این سن شبکههای مغزی دوباره تغییر میکنند و ارتباطات کاهش مییابد.
آخرین تغییر مهم در حدود ۸۳ سالگی رخ میدهد و مرحله «پیری نهایی» آغاز میشود. در این دوره ارتباطات گسترده مغز کاهش بیشتری پیدا میکند و مغز بیشتر به برخی نواحی خاص تکیه میکند.
پژوهشگران دانشگاه کمبریج گفتهاند که نتایج این تحقیق میتواند به درک بهتر دورههایی کمک کند که مغز در آنها آسیبپذیرتر است. مثلا دورههایی که احتمال بروز اختلالات یادگیری، مشکلات سلامت روان یا زوال شناختی بیشتر میشود.
این پژوهش با حمایت شورای تحقیقات طبی بریتانیا، بنیاد گیتس و بنیاد تمپلتون انجام شده است.
پژوهشگران این دانشگاه نتایج این بررسی را در نشریه نیچر کامیونیکیشنز منتشر کردهاند.
