تخمدان یک جفت غدد زنانه است که در آن تخمک‌ها تشکیل شده و هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون نیز در آن ساخته می‌شوند. این هورمون‌ها در ویژگی‌های زنانه مانند رشد سینه، فرم بدن و موهای بدن نقش مهمی دارند. آن‌ها همچنین در چرخه قاعدگی، باروری و بارداری نقش دارند. سرطان تخمدان یا ‏(Ovarian cancer)، زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های غیرطبیعی در تخمدان شروع به رشد و تقسیم به روشی کنترل نشده، می‌کنند. آن‌ها در نهایت (تومور) را تشکیل می‌دهند. اگر زود تشخیص داده نشود، سلول‌های سرطانی به تدریج در بافت‌های اطراف رشد می‌کنند و ممکن است به نواحی دیگر بدن سرایت کند. سرطان تخمدان چیست؟ سرطان تخمدان نوعی سرطان است که از اندام‌های تناسلی زنانه شروع می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سلول‌های تخمدان غیرطبیعی تقسیم و دچار تکثیر غیرقابل کنترلی می‌شوند. «سرطان تخمدان» یک اصطلاح عمومی برای هر تومور بدخیم اولیه تخمدان است. با این حال، انواع مختلفی از سرطان تخمدان وجود دارد؛ از جمله برخی از آن‌ها که بسیار نادر هستند و نیاز به درمان تخصصی دارند. بنابراین، تشخیص صحیح از قبل بسیار مهم است. انواع اصلی سرطان تخمدان به خاطر سلول‌هایی که این بیماری برای اولین بار در آنجا شکل می‌گیرد، نامگذاری شده اند. قبلاً اعتقاد بر این بود که سرطان تخمدان فقط از تخمدان‌ها شروع می‌شود، اما شواهد اخیر نشان می‌دهد که بسیاری از سرطان‌های تخمدان ممکن است در سلول‌های انتهای دور (دیستال) لوله‌های فالوپ شروع شوند انواع سرطان تخمدان سرطان اپیتلیال تخمدان شایع‌ترین نوع سرطان تخمدان است. سرطان صفاق اولیه و سرطان لوله فالوپ مشابه سرطان تخمدان اپیتلیال هستند و به همان روش درمان می‌شوند. انواع نادر سرطان تخمدان شامل تومورهای سلول زایا، تومورهای استرومایی و سارکوم است. علائم سرطان تخمدان سرطان تخمدان معمولاً در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی‌کند. هنگامی که علائم ایجاد می‌کند، می‌توانند مشابه سایر شرایط باشد. اگر هر یک از علائم را دارید و جدید هستند یا بیش از چند هفته ادامه دارند، باید با پزشک خود صحبت کنید. شایع‌ترین علائم سرطان تخمدان عبارتند از: احساس نفخ درد پشت، شکم یا لگن احساس سیری بعد از خوردن مقادیر کم تغییرات ادراری، مانند مشکل در ادرار کردن یا نیاز به ادرار فوری علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد: تغییر در عادات روده کاهش یا افزایش وزن غیر قابل توضیح خستگی حالت تهوع یا سوء‌هاضمه درد هنگام رابطه جنسی خونریزی واژینال بین پریودها، بعد از یائسگی یا بعد از رابطه جنسی چه چیزی باعث سرطان تخمدان می‌شود؟ علت سرطان تخمدان ناشناخته است. با این حال، عواملی وجود دارد که نشان داده شده است بر شانس ابتلا به سرطان تخمدان تأثیر می‌گذارد. عوامل خطری که ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند عبارتند از: سن بالا: اگر بالای ۵۰ سال هستید سرطان تخمدان شایع‌تر است. سابقه خانوادگی سرطان‌های خاص در بستگان نزدیک، از جمله تخمدان، پستان، کولورکتال و آندومتر یا یک جهش ژنی، یا سندروم لینچ را به ارث برده باشند داشتن اضافه وزن کشیدن سیگار اندومتریوز اگر هرگز باردار نشده اید (ناباروری) اگر در مورد خطر ابتلا به سرطان تخمدان نگران هستید، برای اطلاعات بیشتر و مشاوره به پزشک خود مراجعه کنید. همچنین با افزایش سن، خطر ابتلا به سرطان تخمدان افزایش می‌یابد. سرطان تخمدان چگونه گسترش می‌یابد؟ اگر سرطان تخمدان گسترش یابد، معمولاً این کار را از لگن به غدد لنفاوی، شکم، روده، معده، سینه یا کبد انجام می‌دهد. کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان مطالعات نشان می‌دهد که می‌توانید کارهایی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان تخمدان انجام دهید. که شامل: داشتن یک رژیم غذایی سالم و حفظ وزن مناسب مصرف قرص‌های ضد بارداری را در نظر بگیرید. با پزشک خود در مورد اینکه آیا آن‌ها ممکن است گزینه خوبی برای شما باشند، صحبت کنید. سابقه خانوادگی خود را بدانید و آزمایش ژنتیک را در نظر بگیرید. باز هم با پزشک خود صحبت کنید. برداشتن لوله‌های فالوپ درصورتی که تمایلی به بچه دارشدن ندارید. مطالعات نشان می‌دهد که این روش‌ها می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهد.   سرطان تخمدان و بارداری انواع مختلفی از سرطان تخمدان وجود دارد و برخی از افراد با تشخیص آن می‌توانند باردار شوند. با استفاده از ترکیبی از جراحی و درمان‌های حفظ باروری، برخی از بیماران می‌توانند پس از درمان به بچه دار شدن ادامه دهند. اگر سرطان گسترش نیافته باشد، جراح ممکن است بتواند تخمدان و‌ یا رحم را دست نخورده باقی بگذارد. علاوه بر این، ممکن است گزینه‌های دیگری برای حفظ باروری، از جمله انجماد تخمک‌ها و‌‌ یا بافت تخمدان وجود داشته باشد. پزشک زنان و متخصص غدد تولید مثل شما می‌تواند در تعیین اینکه آیا این درمان‌ها و روش‌ها ممکن است گزینه‌ای باشند کمک کند. مهم است که اهداف باروری خود را با پزشک خود در میان بگذارید. چه زمانی باید به پزشکم مراجعه کنیم؟ علائم سرطان تخمدان در سایر بیماری‌ها مشترک است، بنابراین داشتن علائم همیشه به معنای ابتلا به سرطان نیست. اگر متوجه علائم جدید شدید یا بیش از چند هفته ادامه یافته‌اند، باید به پزشک مراجعه کنید. تشخیص سرطان تخمدان در صورت داشتن علائم معمولاً با مراجعه به پزشک خود شروع می‌کنید. آن‌ها شما را معاینه می‌کنند و ممکن است شما را برای آزمایش یا مراجعه به متخصص ارجاع دهند. در صورت ابتلا به سرطان، آزمایشات بیشتری انجام دهید. این آزمایش‌ها برای پی بردن به اندازه و گسترش آن است. آزمایشات تشخیص سرطان تخمدان: سنوگرافی لگن ام آر آی و‌ سی تی اسکن آزمایش خون نمونه برداری درمان روند درمان سرطان تخمدان معمولاً شامل ترکیبی از جراحی و شیمی‌درمانی است. درمان‌های دیگر آن ممکن است در شرایط خاص استفاده شوند. مانند درمان هورمونی و ایمونوتراپی  نویسنده: داکتر معصومه پارسا

کیست‌های تخمدان (Ovarian Cysts) توده‌های شایعی هستند که روی یا داخل تخمدان ایجاد می‌شوند. انواع مختلفی از کیست تخمدان وجود دارد. معمولا علائمی ایجاد نمی‌کنند و بعضی از آن‌ها بدون درمان از بین می‌روند. انجام معاینات منظم لگن می‌تواند به کاهش شانس شما برای تجربه مشکلات مربوط به کیست کمک کند. کیست تخمدان چیست؟ کیست تخمدان، کیسه‌ای پر از مایع یا مواد نیمه جامد است که روی یا درون یک یا هر دو تخمدان شما تشکیل می‌شود. تخمدان‌ها اندام‌های کوچکی در لگن هستند که سلول‌های تخمک را نگه می‌دارند و هورمون‌هایی مانند استروژن و پروژسترون را می‌سازند. کیست‌های تخمدان انواع مختلفی دارند که اکثر آن‌ها بدون درد و بی‌ضرر (خوش خیم) هستند. معمولاً کیست تخمدان علائمی ایجاد نمی‌کند. احتمالاً متوجه نخواهید شد که دارید، مگر اینکه پزشک شما در طول معاینه معمول لگن یا روش تصویربرداری، آن را پیدا کند. به ندرت، کیست تخمدان می‌تواند عوارضی ایجاد کند. برنامه ریزی منظم برای معاینات لگن و صحبت با پزشک در مورد علائمی که ممکن است تجربه کنید، می‌تواند به جلوگیری از هر گونه مشکل در کیست کمک کند. انواع کیست تخمدان اکثر کیست‌های تخمدان، کیست‌های عملکردی هستند. آن‌ها در پاسخ به تغییرات بدن شما در طول چرخه قاعدگی شکل می‌گیرند. به ندرت، کیست‌های تخمدان به دلایل غیر مرتبط با قاعدگی ایجاد می‌شوند. کیست‌های عملکردی: کیست‌های عملکردی شایع‌ترین نوع کیست تخمدان هستند و به بیماری مرتبط نیستند. آن‌ها در نتیجه تخمک گذاری (آزاد شدن تخمک از تخمدان) رخ می‌دهند. این کیست‌ها می‌تواند نشانه‌ای از عملکرد تخمدان‌های شما باشد. کیست‌های عملکردی معمولاً در طول زمان، معمولاً در عرض ۶۰ روز، بدون درمان خاصی کوچک می‌شوند. کیست‌های فولیکولی: یک کیسه کوچک در تخمدان، به نام فولیکول یاد می‌شود و هر ماه یک تخمک را به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی آزاد می‌کند. کیست فولیکولار زمانی تشکیل می‌شود که فولیکول تخمک را آزاد نکند. در عوض، فولیکول با مایع پر می‌شود و بزرگتر می‌شود. کیست جسم زرد: پس از اینکه فولیکول تخمک را آزاد می‌کند، گروهی از سلول‌های تولید کننده هورمون جسم زردی را تشکیل می‌دهد. کیست زمانی تشکیل می‌شود که مایع در جسم زرد جمع می‌شود و باعث رشد آن می‌شود. گاهی اوقات به کیست‌های عملکردی کیست ساده نیز می‌گویند. سایر کیست‌ها: همه‌ی کیست‌های تخمدان در پاسخ به چرخه قاعدگی ایجاد نمی‌شوند. آن‌ها همیشه نشانه بیماری نیستند، اما پزشک ممکن است از شما بخواهد آن‌ها را تحت نظر داشته باشد تا مطمئن شود که عوارضی ایجاد نمی‌کنند. این نوع کیست‌ها عبارتند از: سیستادنوما: این کیست‌ها روی سطح تخمدان تشکیل می‌شوند. آن‌ها را می‌توان با مایعی رقیق و آبکی یا غلیظ‌تر و مخاطی پر کرد. کیست‌های درموئید: کیست‌های درموئید از سلول‌هایی تشکیل شده اند که انواع بافت‌های بدن انسان از پوست، مو، دندان و حتی بافت مغز را تشکیل می‌دهند. اندومتریوما: این نوع کیست‌ها با بافت آندومتر پر می‌شوند. همان بافتی که هر ماه در طول قاعدگی خونریزی می کنید. سرطان تخمدان: بر خلاف شرایط فوق، کیست‌های سرطانی تخمدان (تومورها)، توده‌های جامد سلول‌های سرطانی هستند. چه کسانی به کیست تخمدان مبتلا می‌شوند؟ هر کسی که تخمدان دارد، ممکن است به کیست تخمدان مبتلا شود. موارد زیر فاکتورهای مهمی آمد که در ابتلا به کیست تخمدان نقش دارند: سن: اگر یائسگی را سپری نکرده باشید، کیست تخمدان شایع‌تر است. وضعیت بارداری: احتمال تشکیل و باقی ماندن کیست در دوران بارداری بیشتر است. سابقه کیست تخمدان: اگر قبلاً به کیست تخمدان مبتلا شده اید، احتمال ابتلا به کیست تخمدان بیشتر است. شرایط پزشکی فعلی در صورت داشتن موارد زیر احتمال ابتلا به کیست تخمدان در موارد زیر وجود دارد: اندومتریوز، مشکلات هورمونی یا اگر داروهایی برای کمک به تخمک گذاری مصرف می‌کنید. چه چیزی باعث ایجاد کیست تخمدان می‌شود؟ تخمک گذاری علت اصلی کیست تخمدان است. علل دیگر عبارتند از: تولید مثل غیر طبیعی سلولی: تولید مثل سلول‌های غیر معمول می‌تواند باعث ایجاد کیست‌هایی مانند درموئید و سیستادنوما شود. اندومتریوز: این کیست‌ها اغلب در مراحل پیشرفته اندومتریوز روی تخمدان ایجاد می شوند. بیماری التهابی لگن (PID): عفونت‌های شدید لگن می‌تواند به تخمدان‌های شما سرایت کند و باعث ایجاد کیست شود. علائم و نشانه‌های کیست تخمدان چیست؟ برخی از کیست‌های کوچک‌تر هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند. در این موارد ممکن است حتی ندانید که کیست دارید. کیست‌های بزرگ‌تر ممکن است باعث موارد زیر شوند: درد لگن یا درد مبهم در کمر و پشت احساس پری (نفخ) در قسمت پایین شکم شما که ممکن است در یک طرف بدن شما بیشتر احساس شود. درد هنگام مقاربت پریودهای دردناک اضافه وزن بدون دلیل تکرر ادرار خون‌ریزی بدون دلیل در مواردی حتی حالت تهوع و اسهال این علائمی که باقی می‌مانند می‌تواند نشان دهنده وضعیتی به نام سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) باشد. سندرم تخمدان پلی کیستیک وضعیتی است که باعث پریودهای نامنظم و سایر مشکلات مرتبط با هورمون از جمله چاقی و ناباروری می‌شود. سایر علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک عبارتند از  (افزایش رشد موهای بدن) و مشکل در کاهش وزن. تشخیص و درمان کیست روی تخمدان می‌تواند در طول معاینه لگن یا در آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی لگن پیدا شود. بسته به اندازه کیست و پر شدن آن از مایع یا جامد، پزشک شما احتمالاً آزمایشاتی را برای تعیین نوع آن و اینکه آیا به درمان نیاز دارید، توصیه می‌کند. معمولاً با سنوگرافی قابل تشخیص است و به جز در موارد حاد که نیاز به جراحی می‌باشد، سایر موارد با اقدامات تسکینی و دارو قابل حل و درمان است.  نویسنده: داکتر معصومه پارسا

سندروم تخمدان پلی کیستیک (Polycystic ovary syndrome) یک بیماری شایع است که بر هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد. باعث قاعدگی نامنظم، رشد موهای زائد، آکنه و ناباروری می‌شود. درمان بمیاری با مصرف دارو، رعایت رژیم غذایی و اصطلاح سبک زندگی، ممکن می‌شود. افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است در معرض خطر بیشتری برای برخی بیماری‌ها مانند دیابت و فشار خون بالا باشند.  سندروم تخمدان پلی کیستیک چیست؟ سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) یک عدم تعادل هورمونی است و زمانی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها (ارگانی که تخمک‌ها را تولید و آزاد می‌کند) هورمون‌های اضافی تولید می‌کنند. اگر به سندروم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستید، تخمدان‌های شما سطوح بالایی از هورمون‌هایی به نام آندروژن تولید می‌کنند. این باعث می‌شود که هورمون‌های تولید مثلی شما نامتعادل شوند. در نتیجه، افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک اغلب سیکل‌های قاعدگی نامنظم، پریودهای از دست رفته و تخمک گذاری غیرقابل پیش بینی دارند. کیست‌های فولیکولی کوچک (کیسه‌های پر از مایع با تخمک‌های نابالغ) ممکن است در سونوگرافی به دلیل عدم تخمک‌گذاری روی تخمدان‌های شما قابل مشاهده باشند. تخمدان پلی کیستیک یکی از شایع‌ترین علل ناباروری در زنان است. همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های دیگر را افزایش دهد. پزشک  شما می‌تواند PCOS را بر اساس علائم شما و در صورت تمایل به بارداری درمان کند. در واقع، تخمک‌گذاری زمانی اتفاق می‌افتد که یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد شود. زمانی که تخمک آزاد می‌شود، می‌توان آن را با یک اسپرم مرد بارور نمود. اگر تخمک بارور نشود، در طول سیکل قاعدگی شما به خارج از بدن فرستاده می‌شود. در برخی از موارد، بدن یک زن به‌اندازه کافی هورمون‌های موردنیاز برای تخمک‌گذاری را تولید نمی‌کند. وقتی تخمدان‌ها نتوانند تخمک‌گذاری را با موفقیت به انجام برسانند، کیست‌های کوچک و متعددی در تخمدان‌ها ایجاد می‌شود. این کیست‌ها هورمون‌هایی به نام آندروژن می‌سازند. افزایش سطح آندروژن می‌تواند مشکلات بیشتر و جدی‌تری در چرخه قاعدگی زنان ایجاد کند. همچنین با گذر زمان، کم‌کم این سندرم سبب بروز بسیاری از علائم شایع خفیف تا جدی مرتبط با PCOS می‌شود. علائم PCOS چیست؟ علائم سندرم تخمدان پلی کیستیک می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. علائم ممکن است در طول زمان تغییر کند و اغلب بدون یک محرک واضح رخ می‌دهد. با این حال، علائم معمول عبارتند از: دوره‌های قاعدگی سنگین، طولانی، متناوب، غیرقابل پیش بینی یا غایب ناباروری بروز آکنه روی پوست یا چرب شدن پوست طاسی با الگوی مردانه یا نازک شدن مو افزایش وزن، به خصوص در اطراف شکم موهای زائد روی صورت یا بدن مانند ریش، پشت لب، خط ریش، قفسه سینه، اطراف نوک سینه‌ها یا قسمت تحتانی شکم در طول خط وسط پوست تیره و ضخیم در ناحیه زیر بغل افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک احتمال ابتلای بیشتری به سایر بیماری‌ها از جمله: دیابت نوع ۲ فشار خون بالا کلسترول بالا بیماری قلبی دارند ‏PCOS  همچنین می‌تواند باعث اضطراب، افسردگی و تصویر منفی بدن شود. برخی از علائم مانند ناباروری، چاقی و رشد موهای ناخواسته می‌تواند منجر به انگ (برچسب) اجتماعی شود. این می‌تواند سایر زمینه‌های زندگی مانند خانواده، روابط، کار و مشارکت در اجتماع را تحت تاثیر قرار دهد. عوارض PCOS  چیست؟ زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دچار مشکلات سلامتی جدی شوند، به خصوص اگر اضافه وزن داشته باشند: دیابت: بیش از نیمی از زنان مبتلا به PCOS تا سن ۴۰ سالگی به دیابت نوع ۲ مبتلا می‌شوند. دیابت بارداری که بارداری و جنین را در معرض خطر قرار می‌دهد و می‌تواند منجر به دیابت نوع ۲ در مراحل بعدی زندگی برای مادر و کودک شود. بیماری قلبی: زنان مبتلا به PCOS در معرض خطر بیشتر ابتلا به بیماری‌های قلبی قرار دارند و با افزایش سن خطر افزایش می‌یابد. فشار خون بالا که می‌تواند به قلب، مغز و کلیه‌ها آسیب برساند. خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش می دهد. آپنه خواب: اختلالی که باعث توقف تنفس در طول خواب می‌شود و خطر ابتلا به بیماری قلبی و دیابت نوع ۲ را افزایش می‌دهد. سندرم تخمدان پلی کیستیک همچنین با افسردگی و اضطراب مرتبط است، و باعث افزایش هورمون‌های مردانه و ناباروی و یا سقط جنین نیز می‌شود. چه چیزی باعث PCOS می‌شود؟ علل دقیق این بیماری تاکنون شناخته نشده است، اما سطوح آندروژن که بالاتر از حد طبیعی باشد، نقش مهمی ایفا می‌کند. اضافه وزن و نداشتن یک رژیم غذایی سالم، ژنتیک و سابقه خانوادگی که به نوبه خود با مقاومت به انسولین مرتبط هستند، نیز می‌توانند در این امر نقش داشته باشند. نام «سندرم تخمدان پلی کیستیک» نشان می‌دهد که مشکل عمدتاً مربوط به تخمدان‌ها است و ممکن است چندین کیست روی تخمدان‌های خود داشته باشید. اما آن‌ها کیست نیستند، آن‌ها تخمک‌هایی هستند که به درستی رشد نکرده اند. وزن: آیا اضافه وزن باعث PCOS می شود؟ آیا PCOS باعث اضافه وزن شما می‌شود؟ این رابطه پیچیده است و به خوبی درک نشده است. اضافه وزن با سندرم تخمدان پلی کیستیک مرتبط است، اما بسیاری از زنان با وزن طبیعی به سندرم تخمدان پلی کیستیک مبتلا هستند و بسیاری از زنان دارای اضافه وزن اینگونه نیستند. سابقه خانوادگی: زنانی که مادر یا خواهرشان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک یا دیابت نوع ۲ اند، بیشتر در معرض ابتلا به PCOS هستند. مقاومت به انسولین: سبک زندگی می‌تواند تأثیر زیادی بر مقاومت به انسولین داشته باشد، به خصوص اگر یک زن به دلیل رژیم غذایی ناسالم و عدم فعالیت بدنی اضافه وزن داشته باشد. مقاومت به انسولین نیز در خانواده‌ها وجود دارد. کاهش وزن اغلب به بهبود علائم کمک می‌کند. بدون توجه به اینکه چه چیزی باعث مقاومت به انسولین شده است.  چگونه PCOS تشخیص می‌شود؟ سندرم تخمدان پلی کیستیک با وجود حداقل دو مورد از موارد زیر تشخیص داده می‌شود: علائم آندروژن بالا (موهای ناخواسته صورت یا بدن، ریزش مو از سر، آکنه یا افزایش سطح تستوسترون خون) دوره‌های قاعدگی نامنظم یا غایب سونوگرافی چند آزمایش برای بررسی قند خون، انسولین و سایر سطوح هورمونی هنگام تشخیص، پزشکان همچنین در نظر می‌گیرند که قاعدگی نامنظم و تخمک‌گذاری می‌تواند بخش طبیعی از بلوغ یا یائسگی باشد، داشتن تخمدان پلی کیستیک ممکن است در خانواده‌ها وجود داشته باشد و زنان با سابقه خانوادگی PCOS یا دیابت نوع ۲ در معرض خطر بیشتری هستند. ‏PCOS  چگونه درمان می‌شود؟ ورزش منظم، غذاهای سالم و کنترل وزن، درمان‌های کلیدی برای PCOS هستند. پزشک شما ممکن است داروهایی  را برای کاهش علائم و کمک به تنظیم قاعدگی یا داروهای باروری برای مشکلات باردار شدن تجویز کند. درمان می‌تواند علائم را کاهش دهد و به جلوگیری از مشکلات سلامتی طولانی مدت کمک کند.  نویسنده: داکتر معصومه پارسا