سرماخوردگی و آنفولانزا دو نوع از شایع‌ترین عفونت‌های ویروسی هستند که مستقیماً بر سیستم تنفسی انسان اثر می‌گذارند. این عفونت‌ها باعث التهاب و تحریک راه‌های تنفسی از جمله گلو، بینی، راه‌های هوایی و ریه‌ها می‌شوند. ویروس‌های مسئول این بیماری‌ها به راحتی از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند و می‌توانند به سرعت در جمعیت‌های مختلف شیوع پیدا کنند. هر دو بیماری از طریق قطرات تنفسی منتشر می‌شوند، به‌ویژه زمانی که فرد بیمار سرفه، عطسه یا صحبت می‌کند. تشخیص این دو بیماری از یکدیگر گاهی دشوار است، چرا که بسیاری از علائم آن‌ها مشابه است؛ با این حال، آنفولانزا معمولاً شدت بیشتری نسبت به سرماخوردگی دارد و با تب بالا، دردهای عضلانی و خستگی شدید همراه است. در حالی که سرماخوردگی به عنوان یک بیماری خفیف‌تر شناخته می‌شود که اغلب پس از یک هفته بهبود می‌یابد، آنفولانزا می‌تواند منجر به عوارض جدی‌تری مانند ذات‌الریه، عفونت گوش یا تشدید بیماری‌های مزمن شود. سرماخوردگی بیش از یک‌بار در سال برای بسیاری از افراد شایع است، به‌ویژه در فصل پاییز و زمستان. اکثر افراد بالغ معمولاً بین ۲ تا ۴ بار در سال به سرماخوردگی مبتلا می‌شوند، در حالی که کودکان ممکن است بیشتر تحت تأثیر قرار بگیرند. در مقابل، آنفولانزا با شیوع کمتری همراه است و بسیاری از افراد در طول ۱۰ سال تنها چند بار به آن مبتلا می‌شوند. واکسن آنفولانزا یکی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از این بیماری است و به‌ویژه برای افراد در معرض خطر، از جمله سالمندان، زنان باردار و کسانی که بیماری‌های مزمن دارند، توصیه می‌شود. علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا سرماخوردگی و آنفولانزا علائم مشابهی دارند، اما دو وضعیت متفاوت هستند. علائم سرماخوردگی عبارتند از: تب آبریزش یا گرفتگی بینی ترشحات سبز یا زرد از بینی گلودرد سرفه عطسه احساس خستگی دردهای عضلانی سردرد چشمان اشک‌آلود علائم به‌تدریج ایجاد می‌شوند علائم خفیف است علائم آنفولانزا عبارتند از: تب ناگهانی (۳۸ درجه سانتی‌گراد) گرفتگی بینی حالت تهوع لرز و تعریق احساس خستگی دردهای عضلانی به‌خصوص در پشت، پاها و بازوها سرفه سردرد کاهش اشتها علائم به‌طور ناگهانی ظاهر می‌شوند علائم شدیدتر هستند علل سرماخوردگی و آنفولانزا بسیاری از ویروس‌ها می‌توانند باعث سرماخوردگی شوند، اما راینوویروس‌ها شایع‌ترین علت هستند. ویروس سرماخوردگی از طریق دهان، چشم یا بینی وارد بدن می‌شود. ویروس می‌تواند از طریق: قطرات در هوا هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد بیمار تماس دست‌به‌دست با فردی که سرماخورده است استفاده مشترک از اشیاء آلوده مانند ظروف، حوله، اسباب‌بازی یا تلفن دست زدن به چشم، بینی یا دهان پس از تماس با ویروس آنفولانزا توسط ویروس‌های آنفلوانزای A، B یا C ایجاد می‌شود و از طریق هوا یا تماس با سطوح آلوده منتقل می‌شود. این ویروس می‌تواند از طریق قطرات تنفسی که هنگام سرفه، عطسه یا صحبت کردن فرد مبتلا منتشر می‌شود، به دیگران سرایت کند. چگونه سرماخوردگی و آنفولانزا را درمان کنیم؟ برای درمان سرماخوردگی می‌توانید در خانه اقدام کنید، اما اگر علائم شدیدتر شد یا به‌نظر می‌رسد که علائم آنفولانزا به‌مرور بدتر می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنید. روش‌های درمان: گرم نگه داشتن استراحت و خواب کافی استفاده از ایبوپروفن یا پاراستامول برای کاهش تب و درد نوشیدن مقدار زیادی آب و مایعات گرم خوردن سوپ و میوه‌های حاوی ویتامین C غرغره کردن آب‌نمک برای تسکین گلودرد دریافت واکسن آنفولانزا برای محافظت در برابر عوارض آن عوامل خطر برخی عوامل می‌توانند شانس ابتلا به سرماخوردگی و آنفولانزا را افزایش دهند: سن: نوزادان و کودکان خردسال بیشتر در معرض خطر هستند، به‌ویژه اگر در مراکز مراقبت از کودک باشند. سیستم ایمنی ضعیف: بیماری‌های طولانی‌مدت یا ضعف سیستم ایمنی خطر ابتلا را افزایش می‌دهند. زمان سال: پاییز و زمستان دوره‌هایی هستند که احتمال سرماخوردگی بیشتر است. سیگار کشیدن: سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار خطر ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می‌دهد. قرار گرفتن در محیط‌های جمعی: حضور در مکان‌هایی مانند مدارس یا هواپیما احتمال ابتلا به سرماخوردگی را افزایش می‌دهد. تشخیص تشخیص سرماخوردگی معمولاً با معاینه فیزیکی و گرفتن تاریخچه پزشکی از بیمار انجام می‌شود. اما برای تشخیص دقیق آنفولانزا، آزمایش PCR (سواب بینی و گلو) ممکن است مورد نیاز باشد. درمان پس از مراجعه به پزشک و تشخیص قطعی، درمان بر اساس وضعیت و علائم فرد انجام می‌شود. پیشگیری برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید: شستن دست‌ها با آب گرم و صابون استفاده از دستمال برای پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه یا عطسه دور ریختن دستمال‌های مصرف‌شده در اسرع وقت خودداری از اشتراک حوله، فنجان و سایر وسایل شخصی پرهیز از تماس با چشم و بینی هنگام حضور در مکان‌های عمومی حفظ وزن و رعایت رژیم غذایی مناسب دریافت واکسن آنفولانزا برای پیشگیری از عوارض آن نکات مهم در صورت ابتلا به سرماخوردگی یا آنفولانزا ویروس‌های سرماخوردگی و آنفولانزا به‌راحتی به دیگران منتقل می‌شوند. با رعایت نکات بهداشتی می‌توانید از گسترش این ویروس‌ها جلوگیری کنید: شستن مرتب دست‌ها دوری از افرادی که علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا دارند پوشاندن دهان و بینی هنگام عطسه یا سرفه استراحت کافی برای کمک به بهبودی سریع‌تر استفاده از داروهای مسکن و ضدالتهاب با مشورت پزشک تفاوت اصلی بین سرماخوردگی و آنفولانزا اگرچه سرماخوردگی و آنفولانزا علائم مشابهی دارند، اما شدت و مدت زمان علائم آنفولانزا معمولاً بیشتر است. همچنین، آنفولانزا به سرعت بروز می‌کند و می‌تواند باعث مشکلات جدی‌تری مانند ذات‌الریه و عفونت‌های دیگر شود، در حالی که سرماخوردگی معمولاً یک بیماری خفیف‌تر است و در عرض یک هفته یا کمتر بهبود می‌یابد. عوارض احتمالی آنفولانزا آنفولانزا ممکن است به عوارض جدی‌تری منجر شود، به‌ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، افراد مسن و کودکان. این عوارض شامل موارد زیر است: ذات‌الریه: به‌ویژه در افراد با بیماری‌های مزمن ریوی یا افراد مسن عفونت گوش: به‌ویژه در کودکان التهاب عضلانی (میوزیت) و درد شدید عضلات عوارض قلبی: مانند التهاب عضله قلب (میوکاردیت) بدتر شدن شرایط مزمن موجود: مانند آسم یا بیماری‌های قلبی توصیه‌های خاص برای کودکان و افراد مسن کودکان زیر ۶ ماه: این گروه نمی‌توانند واکسن آنفولانزا دریافت کنند، اما افرادی که با آن‌ها در تماس نزدیک هستند، باید واکسینه شوند تا از آن‌ها محافظت کنند. افراد مسن: سیستم ایمنی افراد مسن ضعیف‌تر است و آن‌ها در معرض خطر بیشتری برای عوارض آنفولانزا قرار دارند. واکسیناسیون و رعایت بهداشت شخصی در این گروه سنی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نویسنده: داکتر معصومه پارسا

علل (ADHD) چیست؟ آیا ارثی است؟ ما می‌دانیم که عوامل ژنتیکی یا ارثی در ایجاد (ADHD) مهم هستند. اما نمی‌دانیم که چه ژن‌هایی در بروز این اختلال نقش مهمتری دارند. تحقیقاتی در این زمینه نیز صورت گرفته است که حول محور عوامل ژنتیکی موثر می‌چرخد. با این حال، مشخص است که محیط نیز در این میان بی‌تاثیر نیست و نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. اگر کودک شما خویشاوند نزدیکی دارد که تشخیص (ADHD) گذاشته شده است، احتمال اینکه کودک شما نیز دچار (ADHD) باشد بالاتر می‌رود. البته این گفته به این معنا نیست که (ADHD) یک امر حتمی الوقوع بوده و کودک شما حتما دچار (ADHD) خواهد شد. تا کنون ژن واحدی که به عنوان علت (ADHD) تشخیص داده شده باشد از سوی محققین شناسایی نشده است. بنابراین، احتمال اینکه چندین ژن در این امر دخیل باشد بسیار زیاد است که هرکدام در تعامل با محیط به شیوه های پیچیده‌ای عمل می‌کنند.   آیا (ADHD) به واسطه بیماری یا آسیب مغزی بوجود می‌آید؟ بیشتر کودکان دارای (ADHD) سابقۀ آسیب یا جراحت مغزی ندارند. با این وجود اسکن‌های مغزی آن دسته کودکانی که دچار علائم (ADHD) بسیار حادی هستند، نشان می‌دهد که سطح فعالیت لب پیشانی مغز آن‌ها نسبت به حد میانگین پایینتر است. این بخش از مغز انسان درگیر برنامه ریزی کردن فعالیت‌ها و کنترل کردن محرک‌هاست. بخش دیگری از مغز که به نظر می‌رسد جهت درک (ADHD) مهم است، محدوده‌ای است که آن را اصطلاحا هسته‌ی دم‌دار می‌گویند و جهت کنترل حرکات و حفظ توجه به کار می‌رود. به نظر می‌رسد در کودکانی که دچار(ADHD) شدید هستند این بخش‌های مغزی کوچکتر است. علی‌رغم اینکه این یافته‌ها جهت تشخیص (ADHD) معتبر نیستند اما این امکان را به محققین داده است تا ماهیت این مشکل را دریابند. کودکانی که از ناحیه‌ی سر آسیب دیده اند و کسانی که مبتلا به صرع و یا عفونت‌ مغزی شده اند ممکن است همانند کودکان دچار(ADHD)، مشکلاتی را در زمینه نقص توجه از خودشان نشان دهند. کدام یک از عوامل محیطی در بروز (ADHD) نقش دارند؟ والدین ممکن است خود را مسئول بروز این اختلال در فرزندشان قلمداد کنند و نگران این باشند که رفتار و شیوه‌ی تربیتی آن‌ها باعث شده چنین مشکلاتی بوجود بیاید. اما باید گفت شواهدی مبنی بر اینکه شیوه‌ی تربیتی والدین باعث ایجاد (ADHD) در کودک می‌شود وجود ندارد. همانطور که قبلا بیان کردیم، معمولا مشکلات رفتاری کودکان حاصل ترکیب پیچیده‌ی عوامل ارثی و تجارت زندگی آن‌هاست. با این حال، والدین می‌توانند با بهره گیری از روش‌های موثر به کودک‌شان کمک کنند. ارائه‌ی راهنمایی‌های لازم به والدین در زمینه سلامت و تغذیه می‌تواند موثر باشد. زنان حامله‌ای که در برخی مواقع بحرانی خاص در طول زمان بارداری اقدام به نوشیدن الکل بصورت بیش از حد می‌کنند به احتمال بیشتری در معرض خطر داشتن فرزندی مبتلا به سندرم الکل جنینی هستند. این سندرم یک اختلال بسیار جدی محسوب شده که باعث بروز معلولیت‌های روانی و جسمانی از جمله علائم (ADHD) در کودک می‌گردد. صدمات مغزی وارده هنگام تولد موجب فقدان رسیدن اکسیجن به مغز نوزاد شده و یکی از عوامل خطرناک بروز (ADHD) محسوب می‌شود. آیا (ADHD) در کودکان با افزایش سن آن‌ها ازبین می‌رود؟ این مشکل در برخی از کودکان به مرور با افزایش سن آن‌ها رفع می‌شود، اگرچه مشکلات دیگری نیز در دوران نوجوانی و بالاتر از آن ادامه می‌یابد. تقریبا از هر ۵ کودک دچار (ADHD) ۲ تا از آن‌ها تا سن ۱۸ سالگی همچنان با مشکلات مربوطه سر می‌کنند. علائم اصلی (ADHD) نظیر مشکلات مربوط به نقص توجه نیز ممکن است با افزایش سن کودک بهبود یابد اما مشکلات رفتاری نظیر نافرمانی و پرخاشگری در صورتی که کودک کمک‌های لازم را به موقع دریافت نکند، به مرور زمان ممکن است شدت یابد. به ویژه مطالعات نشان داده است پسرانی که بیش از حد فعال و پرخاشگر هستند، نزد سایر همسالان محبوبیتی ندارند. بنابراین، بسیار مهم است که این کودکان از همان اوایل، کمک‌های لازم را تا حد امکان دریافت نمایند تا از بروز مشکلات رفتاری بیشتر در آن‌ها پیشگیری به عمل آید. خیلی مهم است که این نکته را به یاد داشته باشیم که ۳۰ الی ۴۰ درصد کودکان دارای (ADHD) در طول دوره‌ی بزرگسالی بهبود می‌یابند و حتی این درصد نیز می‌تواند با دریافت اقدامات لازم و به موقع افزایش یابد. اما کودکان دچار (ADHD) که در مکتب و محیط‌های آموزشی پرخاشگر و ضد اجتماعی هستند از آنجایی که قدرت سازگاری ندارند احتمال اینکه در بزرگسالی نیز دچار مشکلات بیشتری گردند، بالاست. خانواده‌ها و مکاتب  می‌توانند در چنین مواقعی به جای سرزنش کودک حمایت‌های لازم را برای آن‌ها فراهم آورند. آیا دارو درمانی به این دسته از کودکان کمک می‌کند؟ مطالعات صورت گرفته نشان می‌دهند که داروهای محرک می‌توانند اثرات کوتاه مدتی برای بسیاری از کودکان دچار (ADHD) فراهم آورند. والدین بسیاری راجع به اثرات این داروها در کودکان‌شان ابراز خرسندی کرده اند. به محض اینکه کودکان آرامتر شوند راحت‌تر می‌توانند با سایرین بیامیزند و بطور موثرتری ارتباط برقرار نمایند. میزان پرخاشگری و بیش فعالی آن‌ها نیز می‌تواند پس از مصرف دارو کاهش یابد و عملکرد مفیدشان افزایش چشمگیری داشته باشد. البته در کنار این‌ها، یکی از نگرانی‌هایی که از بابت مصرف داروها وجود دارد این است که این داروها ممکن است پیوسته جهت اصلاح مشکلات رفتاری کودکان مورد استفاده قرار گیرد که به هیچ عنوان ربطی به (ADHD) ندارند. بنابراین، خیلی مهم است که درک کنیم چه داروهایی می‌تواند موثر باشد و چه محدویت‌هایی دارند. مصرف دارو صرفا می‌بایست برای کودکانی تجویز شود که بصورت دقیق مورد سنجش قرار گرفته اند و کسانی که از سوی متخصص تشخیص دقیق دریافت کرده اند. از آنجایی که تاثیر داروها بلند مدت نبوده و صرفا ساعاتی را شامل می‌شود، مهم است که داروها بصورت منظم مصرف شوند و از طرفی باید اطمینان حاصل کنید که کودک شما تحت نظر یک متخصص قرار دارد تا میزان پیشرفت و تغییرات او را بررسی کند. در کنار مصرف دارو به منظور دریافت تاثیرات و نتایج بلند مدت این کودکان باید از حمایت‌های اجتماعی و خانوادگی نیز بهره‌مند شوند. به علاوه، آن‌ها نیاز دارند تا از جلسات مشاوره و رفتار درمانی نیز استفاده کنند تا بتوانند عملا تغییرات را در رفتار خود بگنجانند. نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»