علت اساسی این است که عزت نفس ارتباط تنگاتنگی با حس رفاه کلی در زندگی ما دارد، هرچقدر از عزت نفس بالاتری برخودار باشیم احساس بهتری نسبت به خود و زندگیمان خواهیم داشت. عزت نفس به این معناست که ما چگونه خود را ارزش‌گذاری می‌کنیم، چقدر به خودمان احترام می‌گذاریم و در مقایسه با دیگران چقدر احساس ارزشمند بودن می‌کنیم. عزت نفس به نوعی خود ارزیابی و نتیجه احساسی خودساخته است. عزت نفس بر بسیاری از بخش های زندگی ما اثر می‌گذارد از جمله اینکه چقدر قدرت تصمیم گیری داریم، چگونه خودمان را ابراز می‌کنیم، به چه میزان تجربیات جدید را تجربه می‌کنیم و اشتباهات‌مان را جبران می‌کنیم. در نتیجه چگونگی ساخت و پرداخت به افزایش عزت نفس سالم اقدامی اساسی برای محافظت از سلامت روان ماست. چه عواملی باعث کمبود عزت نفس میشود؟ اکثر انسان‌ها در زندگی حداقل یکبار دچار دوره‌ی از کمبود عزت نفس می‌شوند، برخی مقدار اندک و برخی مقدار شدید یا بصورت دائمی این موضوع را تجربه می‌کنند. هنگامی که کمبود عزت نفس به موضوعی دائمی و مزمن  تبدیل شود ممکن است باعث ایجاد احساس بی ارزشی، ناامیدی و ناتوانی در انجام وظایف شود. برخی پژوهشگران معتقدند که منشاء عزت نفس پائین ممکن است نادیده گرفته شدن، طرد شدن، قربانی سوءاستفاده شدن در دوران کودکی یا مقایسه شدن با استانداردهای غیرواقعی در جامعه باشد. عزت نفس پائین اغلب ناشی از تجربیات و تعاملات منفی در دوران کودکی و نوجوانی است که خود را در ذهن ما تثبیت می‌کنند. با این حال عزت نفس پائین ممکن است ناشی از تجربیات دوران بزرگسالی نیز باشد از جمله: تجربیات ناخوشآیند از دست دادن عزیزان و سوگ دچار شدن به بیماری‌های جدی مشکلات در روابط و جایگاه اجتماعی راه‌های افزایش عزت نفس: اگر با عزت نفس خود مشکل داشته باشید پس بهتر است به دنبال راهکارهای تثبیت شده برای تقویت و بهبود عزت نفس خود باشید که یکی از بهترین این گزینه ها مشاوره درمانی ها می‌باشند. مشاوره درمانی برای تغییر افکار، احساسات و رفتارهایی که باعث شکل گیری تصورات ناخوشایند فرد از خودش می‌شود مفید خواهد بود. با این‌حال مشاوره تنها راه برای افزایش عزت نفس نیست بلکه برخی راهکارهای دیگر نیز وجود دارد که در ادامه به معرفی آنها میپردازیم. با خودتان مهربان باشید: مهربانی با خود برای ارتقای تصویر ذهنی فرد از خودش مهم است. هرچند تمرین مهربانی با خود برای هر فرد ممکن است با دیگری متفاوت باشد، مهم ترین نکته ی که شما باید بدانید این است که فقط شما چنین مشکلی ندارید و بسیاری افراد هستند که احساسی مشابه به شما دارند. به عنوان اولین قدم با خودتان به همان طریقی رفتار کنید که با افراد مهم و عزیز زندگیتان رفتار میکنید و با خودتان ملایم تر باشید. افکار منفی را شناسایی کنید و آنها را بپذیرید: همه افراد در طول زندگی چندین بار با آن وجه خود انتقادگر و خود سرزنشگر شان مواجه شده اند که در این متن آن را "منتقد درونی" مینامیم. اگر با منتقد درونی تان مدام در جدال هستید بر اساس تحقیق و تجربیات بهتر است به جای نادیده گرفتن افکارتان آنها را بپذیرید زیرا نادیده گرفتن شان صرفاً باعث تداوم بیشتر آنها در ذهن و افکار شما می‌شوند. تشخیص دادن افکار به همان صورتی که هستند و سپس شناسایی آنها به عنوان پیام های از طرف منتقد درونی فرآیندی است که ممکن است به تمرین نیاز داشته باشد اما در نهایت باعث می‌شود به این توانایی برسید که بین افکار منفی و بیهوده و افکار صحیح و مبتنی بر واقعیت تمایز قایل شوید. قضاوت درباره خودتان را اصلاح کنید: اصلاح کردن قضاوت درمورد خودتان به حالتی گفته می‌شود که شما فکری منفی درمورد خودتان را پیدا می‌کنید و آن را به فکری مثبت یا خنثی تبدیل می‌کنید. مرزبندی را تمرین کنید: مرزها، دستورالعمل یا قوانینی هستند که فرد ایجاد می‌کند و با آن‌ها نشان می‌دهد که ترجیح می‌دهد افراد و اطرافیان با او چگونه رفتار کنند و اگر کسی دستورالعمل ها را نادیده بگیرد ممکن است با واکنشی  وی مواجه شود. مرزبندی در ابتدا ممکن است با احساس گناه یا ترس همراه باشد اما اگر تمرین کنید که آنچه را نیاز دارید به وضوح، مهربانانه و آرام بیان کنید باعث تقویت " اعتماد به نفس" و "احترام به خود" میشود. فعالیت بدنی را در برنامه های خود قرار دهید: مشخص شده که ورزش و فعالیت بدنی تاثیری مثبت بر عزت نفس و رضایت از زندگی دارد. گنجاندن برنامه ورزشی منظم در روز سبب می‌شود از نظر جسمی و ذهنی قوی باشید و احساس موفقیت و ارزشمند بودن کنید. طبق گفته ی سازمان بهداشت جهانی، برزگسالان 18 تا 65 ساله باید هر هفته به مدت 150 دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا 75 دقیقه فعالیت بدنی شدید داشته باشند. برای افرادی که به باشگاه‌ها و یا سالن‌های ورزشی دسترسی ندارند 30 دقیقه پیاده‌روی در پنج روز از هفته نیز می‌تواند مفید باشد. وضعیت جسمانی خودتان را بپذیرید: بجز تمرین برای بهبود وضعیت جسمانی، راه‌های عالی دیگر برای ایجاد اعتماد به نفس این است که یاد بگیرید بدن و ظاهر خودتان را همانطور که هست بپذیرید. هدف این است که از نگاه بیش از حد منفی یا مثبت به بدن خودتان اجتناب کنید و در عوض بدن خود را همانگونه که هست بپذیرید و به آن احترام بگذارید. سخن پایانی: عزت نفس پائین ممکن است با سایر مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، سوء مصرف مواد مخدر، اختلالات تغذیه و یا سایر اختلالات روانی مرتبط باشد به همین ترتیب اگر احتمال می‌دهید که دچار مشکل سلامت روان دیگری هستید بهتر است به متخصصین و مشاورین سلامت روان مراجعه نمایید. نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»