آسم یک بیماری ریوی است که راه‌های هوایی شما باریک و متورم می‌شوند و ممکن است توسط مخاط اضافی مسدود شوند. این وضعیت می‌تواند منجر به مشکلات جدی تنفسی شود و در موارد حاد، حملات آسم را به دنبال داشته باشد. آسم به‌عنوان یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تنفسی، بر کیفیت زندگی بسیاری از افراد در سراسر جهان تأثیر می‌گذارد. در مواردی که آسم شدید باشد، این بیماری می‌تواند فعالیت‌های روزمره فرد را محدود کند و نیاز به مراقبت‌های پزشکی منظم داشته باشد. آسم چیست؟ آسم، که به آن آسم برونش نیز گفته می‌شود، بیماری‌ای است که ریه‌های شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به‌عنوان یک بیماری مزمن شناخته می‌شود. این بدان معناست که آسم به‌طور دائمی در بدن باقی می‌ماند و هیچ درمان قطعی برای آن وجود ندارد. افراد مبتلا به آسم باید به‌طور مداوم و منظم به مدیریت این بیماری بپردازند تا از وقوع حملات جلوگیری کنند. در صورتی که آسم به‌درستی کنترل نشود، ممکن است علائم آن به‌مرور زمان تشدید شود. این بیماری می‌تواند باعث شود فرد نتواند به‌راحتی تنفس کند و در برخی موارد ممکن است فعالیت‌های روزمره فرد را محدود کند. حمله آسم چیست؟ هنگامی که به‌طور طبیعی نفس می‌کشید، ماهیچه‌های اطراف راه‌های هوایی شما شل هستند و به هوا اجازه می‌دهند به‌راحتی از طریق ریه‌ها عبور کند. اما در طول حمله آسم، سه تغییر عمده در بدن رخ می‌دهد که این فرآیند طبیعی را مختل می‌کند. این تغییرات شامل: برونکواسپاسم: ماهیچه‌های اطراف راه‌های هوایی منقبض می‌شوند که منجر به باریک شدن راه‌های هوایی می‌شود. این امر باعث می‌شود هوا نتواند به‌راحتی جریان یابد. التهاب: پوشش داخلی مجاری تنفسی شما متورم می‌شود که این تورم اجازه نمی‌دهد هوای زیادی به ریه‌ها وارد یا از آن خارج شود. در واقع، التهاب باعث می‌شود که راه‌های هوایی باریک‌تر و تنفس سخت‌تر شود. تولید مخاط: بدن در واکنش به حمله آسم، مخاط بیشتری تولید می‌کند که باعث مسدود شدن مجاری تنفسی می‌شود. حمله آسم می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شدید شود و اگر به‌درستی مدیریت نشود، ممکن است منجر به عوارض جدی‌تر گردد. علائم حمله آسم ممکن است شامل خس‌خس سینه، سرفه، و تنگی نفس باشد. خس‌خس صدایی است که در اثر باریک شدن راه‌های هوایی ایجاد می‌شود. حمله آسم را گاهی «تشدید» یا «شعله‌ور شدن» آسم می‌نامند، اصطلاحی که نشان‌دهنده وخیم شدن وضعیت آسم شما است. چه انواعی از آسم وجود دارد؟ آسم بر اساس علت بروز و شدت علائم به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. پزشکان برای شناسایی آسم از دسته‌بندی‌های زیر استفاده می‌کنند: آسم متناوب: این نوع آسم به‌صورت دوره‌ای بروز می‌کند و علائم آن به‌طور کامل بین دوره‌ها از بین می‌رود. افراد مبتلا به این نوع آسم ممکن است در زمان‌هایی که علائم ندارند، احساس طبیعی داشته باشند. آسم پایدار: آسم پایدار یا مداوم، به این معناست که فرد مبتلا در بیشتر زمان‌ها علائم آسم را تجربه می‌کند. شدت علائم می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد و پزشکان شدت آسم را بر اساس تعداد دفعات بروز علائم و تأثیر آن‌ها بر زندگی روزمره تعیین می‌کنند. آسم به دلایل متعددی رخ می‌دهد آسم ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود و پزشکان به‌طور کلی آسم را به دو دسته آلرژیک و غیر آلرژیک تقسیم می‌کنند: آسم آلرژیک: آلرژن‌ها (عوامل ایجاد آلرژی) مانند گرده گل‌ها، گرد و غبار، ذرات هوا، مواد شیمیایی و موی حیوانات خانگی می‌توانند باعث تحریک راه‌های هوایی و حمله آسم شوند. آسم غیر آلرژیک: عوامل خارجی مانند تغییرات دمای هوا، استرس، ورزش شدید و برخی بیماری‌ها نیز ممکن است منجر به تشدید علائم آسم شوند. آسم همچنین می‌تواند بر اساس زمان شروع آن به دو دسته تقسیم شود: آغاز آسم در بزرگسالی: این نوع آسم بعد از 18 سالگی بروز می‌کند و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. آسم کودکان: این نوع آسم اغلب در سنین پایین شروع می‌شود و می‌تواند در نوزادان و کودکان خردسال دیده شود. کودکان مبتلا به آسم نیازمند مراقبت‌های ویژه و منظم پزشکی هستند. آسم ناشی از فعالیت‌های خاص آسم ممکن است در شرایط خاصی بروز کند، از جمله: آسم ناشی از ورزش: این نوع آسم با ورزش و فعالیت‌های بدنی شدید ایجاد می‌شود. علائم معمولاً بلافاصله پس از فعالیت بدنی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل تنگی نفس و سرفه باشند. آسم شغلی: افرادی که در محیط‌های کاری خاصی قرار دارند، ممکن است به این نوع آسم مبتلا شوند. کار در اطراف مواد شیمیایی یا صنعتی، به‌ویژه در محیط‌هایی با آلودگی بالا، می‌تواند آسم را تحریک کند. چه کسانی ممکن است به آسم مبتلا شوند؟ آسم ممکن است در هر سنی بروز کند و هیچ محدودیت سنی خاصی برای ابتلا به آن وجود ندارد. با این حال، برخی افراد به‌ویژه افرادی که سابقه خانوادگی آلرژی دارند یا در معرض عوامل محیطی مانند دود سیگار قرار دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. کودکان خردسال و نوزادانی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، ممکن است بیش از دیگران تحت تأثیر آسم قرار بگیرند. چه چیزی باعث آسم می‌شود؟ هنوز علت دقیق بروز آسم به‌طور کامل مشخص نشده است، اما برخی عوامل ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند. این عوامل شامل: آلرژی‌ها: افرادی که به آلرژن‌های مختلف حساسیت دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسم هستند. عوامل محیطی: قرار گرفتن در معرض آلاینده‌های هوا، دود سیگار و بخارات سمی می‌تواند خطر بروز آسم را افزایش دهد. عوامل ژنتیکی: اگر سابقه خانوادگی آسم یا سایر بیماری‌های آلرژیک در خانواده شما وجود داشته باشد، احتمال ابتلای شما به آسم بیشتر است. محرک‌های رایج حمله آسم چیست؟ محرک‌های حمله آسم ممکن است برای هر فرد متفاوت باشد، اما برخی محرک‌های رایج عبارتند از: آلودگی هوا: دود خودروها، آلاینده‌های صنعتی و دود آتش‌سوزی می‌تواند باعث تحریک مجاری تنفسی و بروز حمله آسم شود. کنه‌های گرد و غبار: این حشرات کوچک که در خانه‌ها یافت می‌شوند، می‌توانند برای افراد حساس به آن‌ها، محرک باشند. حیوانات خانگی: شوره حیوانات خانگی ممکن است باعث تحریک راه‌های هوایی و حمله آسم شود. ورزش شدید: فعالیت‌های ورزشی شدید می‌تواند باعث تنگی نفس و حمله آسم در برخی افراد شود. بوهای قوی: بوهای شدید مانند بوی رنگ، مواد شیمیایی و محصولات تمیزکننده می‌تواند باعث تشدید علائم آسم شود. علائم و نشانه‌های آسم علائم آسم ممکن است شامل موارد زیر باشد: تنگی نفس سرفه‌های مکرر (به‌ویژه در شب) خس‌خس سینه سفتی قفسه سینه یا احساس فشار تشخیص و آزمایشات آسم پزشکان برای تشخیص آسم، سابقه پزشکی شما را بررسی می‌کنند و ممکن است آزمایشات مختلفی برای ارزیابی دقیق‌تر وضعیت شما تجویز کنند. این آزمایشات ممکن است شامل رادیوگرافی قفسه سینه، آزمایش خون، یا آزمایش پوست برای تشخیص حساسیت‌های احتمالی باشد. همچنین ممکن است پزشک از تست‌های عملکرد ریوی برای اندازه‌گیری میزان جریان هوا در ریه‌ها استفاده کند. مدیریت و درمان آسم مدیریت آسم شامل استفاده از داروها برای کنترل علائم است. برخی از این داروها عبارتند از: برونکودیلاتورها: برای باز کردن راه‌های هوایی. داروهای ضدالتهاب: برای کاهش التهاب. درمان بیولوژیکی آسم: بسته به شرایط بیمار توسط پزشک تجویز می‌شود. پیشگیری از حملات آسم برای پیشگیری از حملات آسم باید از محرک‌های شناخته‌شده خود اجتناب کنید. اگرچه نمی‌توان از ابتلا به آسم جلوگیری کرد، اما می‌توان علائم آن را با مراقبت‌های مناسب مدیریت کرد. چشم‌انداز فرد مبتلا به آسم با مدیریت صحیح و استفاده از مراقبت‌های پزشکی، افراد مبتلا به آسم می‌توانند زندگی فعال و سالمی داشته باشند. در صورت بروز حمله آسم چه باید کرد؟ در صورت وقوع حمله آسم، باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و مراقبت‌های پزشکی لازم را دریافت کنید. نویسنده: داکتر معصومه پارسا

سوزاک چیست؟ بیماری سوزاک (Gonorrhea) یک بیماری مقاربتی (STD) است که طی یک تماس جنسی محافظت نشده از فرد آلوده به شریک جنسی او منتقل می‌شود. عامل ایجاد این بیماری، یک باکتری به نام نایسریا گنوره‌آ است. این باکتری نواحی گرم و مرطوب بدن مانند مجرای ادرار، مقعد، واژن، گلو و چشم را آلوده می‌کند. پرهیز از روابط جنسی پر خطر و استفاده کردن از وسایل محافظتی مانند کاندوم امکان ابتلا را کاهش می‌دهد. سوزاک بیشتر در طول فعالیت جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتشر می‌شود. اما نوزادان ممکن است در هنگام زایمان به این عفونت مبتلا شوند. در نوزادان، سوزاک بیشتر چشم‌ها را درگیر می‌کند. پرهیز از فعالیت جنسی پرخطر و نداشتن رابطه جنسی محافظت شده از گسترش سوزاک جلوگیری می‌کند. استفاده از کاندوم در حین فعالیت جنسی می‌تواند به جلوگیری از گسترش سوزاک کمک کند. قرار گرفتن در یک رابطه متقابل تک همسری، که در آن هر دو طرف فقط با یکدیگر رابطه جنسی دارند و هیچ یک از طرفین آلوده نباشند، خطر ابتلا به عفونت را نیز محدود می‌کند. علائم سوزاک در بسیاری از افراد، عفونت سوزاک هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اگر علائم وجود داشته باشد، اغلب بر دستگاه تناسلی تأثیر می‌گذارد، اما ممکن است در مکان‌های دیگر نیز رخ دهد. علائم مردانه عفونت سوزاک عبارتند از: ادرار دردناک ترشحات چرک مانند از نوک آلت تناسلی درد یا تورم در یک بیضه تنگ شدن مجرای ادرار همچنین سوزاک خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد علائم زنانه عفونت سوزاک عبارتند از: افزایش ترشحات واژن ادرار دردناک درد در حین مقاربت جنسی خونریزی واژینال بین پریودها، و یا بعد از مقاربت واژینال درد شکم یا لگن خطر ابتلا به بیماری PID راه‌های انتقال بیماری سوزاک بیماری سوزاک از طریق رابطه‌ی جنسی واژینال، مقعدی و رابطه‌ی اورال یا دهانی قابلیت انتقال دارد. اما پرهیز از روابط جنسی پرخطر می‌تواند تا حد زیادی راه انتقال را محدود کند. به این صورت که روابط جنسی به یک نفر محدود باشد و در رابطه‌ی جنسی حتماٌ از کاندوم استفاده شود. انتقال سوزاک از طریق مایع منی یا ترشحات واژینال است، بنابراین علاوه بر ارتباط جنسی، آلوده بودن دست به مایعات جنسی و تماس آن با چشم می‌تواند موجب درگیر شدن چشم به سوزاک نیز شود. اما تماس‌های معمولی مانند عطسه، سرفه، بوسیدن، بغل کردن یا دست دادن نمی‌تواند موجب انتقال سوزاک شود. بنابراین نباید نگران استفاده از سرویس بهداشتی مشترک با فرد مبتلا یا تماس با لوازم فرد مبتلا باشید. کسانی که مبتلا به بیماری سوزاک می‌شوند، در دوران ۹ هفتگی که هنوز علائم بیماری در آن‌ها آشکار نشده است، می‌توانند بیماری را به دیگران انتقال دهند. بنابراین لزوم بروز علائم سوزاک دلیل محافظت در روابط جنسی نیست و حتی در صورت ارتباط با فردی که علائم بیماری را ندارد باز هم باید مسائل بهداشتی رعایت شود. چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سوزاک هستند؟ کسانی که در روابط جنسی از کاندوم یا محافظ دندان استفاده نمی‌کنند. کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند. در صورت ارتباط جنسی با کسی که شرکای جنسی متعدد دارد، فرد مبتلا به بیماری سوزاک می‌شود. کسانی که رفتارهای پر خطر مانند مصرف الکل، مواد مخدر و مواد روان‌گردان دارند. زنان قبل از سن ۲۵ سالگی در معرض ابتلا به سوزاک هستند. در مردان همجنسگرا خطر ابتلا به سوزاک بالا است. داشتن سابقه سوزاک عدم رعایت نکات بهداشتی در زمان رابطه جنسی عدم رعایت بهداشت فردی داشتن سایر عفونت‌های مقاربتی سوزاک همچنین می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد: رکتوم: علائم عبارتند از خارش مقعد، ترشحات چرک مانند از رکتوم، لکه‌های خون در حین اجابت مزاج. چشم‌ها: هنگامی که بیماری سوزاک چشم را درگیر کند، می‌تواند باعث درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرک مانند از یک یا هر دو چشم شود. گلو: علائم عفونت گلو ممکن است شامل گلودرد و غدد لنفاوی متورم در گردن باشد. مفاصل: هنگامی که مفاصل دچار عفونت شوند؛ ممکن است گرم، قرمز، متورم و بسیار دردناک باشند، به خصوص در حین حرکت. این وضعیت به عنوان آرتریت سپتیک شناخته می‌شود. عوارض اگر سوزاک به موقع درمان نشود، ممکن است که منجر به عوارض یا مشکلات طولانی مدت شود. با این حال، بدون درمان، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن شما نیز سرایت کند و مشکلات جدی ایجاد کند. هر چه تعداد دفعات سوزاک بیشتر باشد، احتمال بروز عوارض بیشتر است. در زنان، سوزاک می‌تواند به اندام‌های تناسلی گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود. در دوران بارداری، سوزاک می‌تواند باعث موارد زیر شود: سقط جنین زایمان زودرس و زایمان نوزادی که با ورم ملتحمه متولد می‌شود. اگر نوزاد به موقع با آنتی بیوتیک درمان نشود، خطر آسیب بینایی پیشرونده و دائمی وجود دارد. خطرابتلا به ایدز را نیز افزایش می‌دهد. در مردان، سوزاک می‌تواند باعث عفونت دردناکی در بیضه‌ها و غده پروستات شود که ممکن است در تعداد کمی از موارد منجر به کاهش باروری شود. همچنین سوزاک خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد. در موارد نادر، هنگامی که سوزاک درمان نشده باشد، می‌تواند از طریق جریان خون پخش شود و باعث عفونت‌های تهدید کننده زندگی در سایر قسمت‌های بدن (سپسیس) شود. پیشگیری بهترین راه برای پیشگیری رعایت نکات بهداشتی در رابطه جنسی می‌باشد. همچنین استفاده از کاندوم و ‌و‌سایل محافظتی در زمان رابطه جنسی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش دهد. همینطور اگر زمانی احساس کردید که ممکن است به سوزاک مبتلا باشید و یا علائم آن را در خود مشاهده کردید، حتما باید به شریک جنسی خود اطلاع دهید و‌ رابطه جنسی را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید. حتما ‌تا بهبودی کامل از داشتن رابطه جنسی خوداری کنید. تشخیص بیماری سوزاک علاوه بر گرفتن سابقه پزشکی، تست ادرار، گرفتن نمونه از ترشحات و کشت باکتری از جمله راه‌های تشخیص بیماری می‌باشد. همچنین پزشک ممکن است انجام آزمایشاتی را برای سایر عفونت‌های مقاربتی توصیه کند. سوزاک  خطر ابتلا به این عفونت‌ها، به ویژه کلامیدیا که اغلب با سوزاک همراه است، را افزایش می‌دهد. درمان بیماری سوزاک یک‌بیماری مقاربتی خطرناک است که قدرت انتقال بالایی دارد. با توجه به عامل بیماری که باکتریایی است، بهترین راه درمان آن ، درمان با آنتی بیوتیک می‌باشد که نظر به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک صورت می‌گیرد. لطفا از درمان‌های خودسرانه جدا خودداری کنید. درمان نوزادان مبتلا به سوزاک به نوزادانی که علائم عفونت سوزاک در بدو تولد دارند یا به دلیل ابتلای مادرشان به سوزاک در معرض خطر عفونت قرار دارند، معمولاً بلافاصله پس از تولد آنتی‌بیوتیک داده می‌شود. این  روش معمولا به نوزاد آسیبی نمی‌رساند و از کوری و سایر عوارض سوزاک جلوگیری می‌کند. چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟ اگر متوجه علائمی مانند احساس سوزش هنگام ادرار یا ترشحات چرک مانند از آلت تناسلی، واژن یا رکتوم خود شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید. همچنین اگر همسرتان به سوزاک مبتلا شده است، به پزشک‌مراجعه کنید. ممکن است شما علائمی نداشته باشید، اما اگر عفونت دارید، می‌توانید شریک خود را حتی پس از درمان سوزاک مجدداً به عفونت مبتلا سازید. نویسنده: داکتر معصومه پارسا