اختلال شخصیتی مرزی یا BPD ( Borderline Personality Disorder)، یکی از اختلالاتی می‌باشد که به شدت بر نحوه‌ی عملکرد افراد در ارتباطات آن‌ها تاثیر می‌گذارد و باعث ایجاد مشکلاتی در این زمینه می‌شود. مشخصه‌ی اصلی اختلال شخصیت مرزی، ترس شدید از رها شدن یا بی‌ثباتی است. ممکن است فرد در تحمل تنها بودن مشکل داشته باشد. با این حال، با عصبانیت نامناسب، تکانشگری و نوسانات خلقی مکرر ممکن است دیگران را از خود دور کند. حتی اگر فرد بخواهد روابط پایداری داشته باشد می‌تواند از تصمیم خود منصرف شود.
علائم اختلال شخصیت مرزی
- ترس شدید از رها شدن، حتی انجام اقدامات شدید برای اجتناب از جدایی یا طرد واقعی و یا خیالی
- الگویی از روابط شدیدا ناپایدار که به عنوان مثال در لحظه‌ای شخصی را شدیدا بی‌نقص می‌داند و در لحظه‌ی دیگر به طور ناگهانی به این نتیجه می‌رسید که آن فرد توجه لازم به شما را ندارد و یا نسبت به شما بی‌رحم است.
- تغییرات سریع در هویت و خودانگاره، شامل تغییر در اهداف و ارزش‌ها و تصور اینکه انسان بدی هستید و یا اصلا وجود ندارید.
- تجربۀ دوره های پارانویای مرتبط با استرس و از دست دادن تماس با واقعیت که می‌تواند چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
- رفتارهای تکانشی و یا مخاطره آمیز، مانند قمار، رانندگی بی‌احتیاط، رابطۀ جنسی نا امن، افراط در خرید، پرخوری یا سوء مصرف مواد مخدر، خراب کردن موفقیت‌های خود با ترک ناگهانی شغل خوب و یا پایان دادن به یک رابطه مثبت.
- تهدید به خودکشی یا رفتار مرتبط به خودکشی یا آسیب رساندن به خود که اغلب در پاسخ به ترس از جدایی و یا طرد شدن می‌باشد.
- نوسانات خلقی شدید که شامل شادی مفرط، تحریک پذیری، شرم و یا اضطراب می‌تواند باشد.
- عصبانیت های نامتناسب و یا شدید، مانند از کوره در رفتن مکرر، کنایه زدن، بدخلقی و یا درگیری فیزیکی
در صورتی که تصور می‌کنید هر یک از علائم فوق را دارا می‌باشید و در یک یا چند جنبه‌ی زندگی‌تان تاثیرات منفی به بار آورده است، پس با یک فرد متخصص و حرفه ای مشورت کنید.
اختلال شخصیت مرزی و زنان
برقراری و حفظ آرامش از جمله مؤلفه‌های اساسی در یک رابطه‌ی سالم به شمار می‌رود و در صورتی که یکی از طرفین به دلیل دچار بودن به اختلال شخصیت مرزی از همکاری و ایفای نقش در این زمینه کوتاهی کند، ممکن است رابطه در مسیر خطرناکی و ناامنی برود و از آنجایی که این اختلال بیشتر زنان را درگیر می‌کند، پس می‌خواهیم در ادامه به توضیح راهکارهایی جهت چگونگی برقراری ارتباط با این زنان بپردازیم:
برقراری ارتباط با یک شخصیت مرزی می‌تواند چالش برانگیز باشد. زنان مبتلا به شخصیت مرزی در خواندن زبان بدن و یا محتوای غیرکلامی مشکلاتی دارند. آن‌ها ممکن است چیزهایی بگویند که ظالمانه، غیرمنصفانه و یا غیرمنطقی است. در ادامه به معرفی راهکارها می‌پردازیم:
- گوش دادن به حرف‌های فرد و تصدیق احساسات او یکی از بهترین راهکارها برای کمک به بازیابی آرامش فرد دچار اختلال شخصیت مرزی می‌باشد.
- تشخیص دهید چه زمانی مکالمه‌تان ایمن است. اگر فرد مبتلا خشمگین است، توهین کلامی و یا فیزیکی دارد بدانید که اکنون وقت صحبت کردن نیست. بهتر است با استفاده از جمله‌های آرام بخش صحبت‌تان را به تعویق بیندازید.
- فعالانه گوش کنید و دلسوز باشید. از حواس پرتی مانند استفاده از تلویزیون، گوشی یا هر وسیله‌ی دیگری در زمان صحبت اجتناب کنید. سعی کنید گفتگو را قطع نکنید یا مسیر گفتگو را به سمت نگرانی‌های خودتان هدایت نکنید. قضاوت‌تان را کنار بگذارید و از سرزنش و انتقاد در لحظه خودداری کنید.
- طوری رفتار کنید که فرد مبتلا حس کند که از سمت شما شنیده می‌شود. سعی نکنید در بحث جبهه بگیرید و یا پیروز شوید و یا تلاش نکنید که احساسات مخاطب‌تان را باطل کنید حتی اگر در آن لحظه غیر منطقی صحبت کند.
- درمورد چیزهایی بجز اختلال صحبت کنید، زندگی شما و فرد مبتلا توسط این اختلال توصیف نشده است، بنابراین زمانی را برای کشف و بحث درمورد علایق دیگر اختصاص دهید.
مشکلات خانوادگی و ارتباطی افراد دارای شخصیت مرزی یا بردرلاین:
زنان مبتلا به شخصیت مرزی معمولا در روابط خود به ویژه با افراد نزدیک به خود مشکلات عمده‌ای دارند.
نوسانات خلقی، طغیان خشم، ترس‌های مزمن از رها شدن، رفتارهای تکانشی و غیرمنطقی آن‌ها باعث می‌شود که اطرافیان احساس درماندگی و عدم تعادل کنند. حتی ممکن است احساس کنند تحت تاثیر این علائم قرار گرفته اند. به همین علت برای فرار از این تاثیرات، ممکن است به ترک رابطه یا شخص مبتلا اقدام کنند.
شما می‌توانید با مدیریت واکنش‌های خود، ایجاد محدودیت‌های محکم و بهبود ارتباط بین خود و عزیزتان، رابطه را تغییر دهید. هیچ درمان جادویی وجود ندارد اما با درمان و حمایت مناسب بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی می‌توانند بهتر شوند و بهبود یابند و همچنان می‌توانند روابطی پایدار را نیز تجربه کنند. در واقع بیمارانی که بیشترین حمایت و ثبات رفتاری را در خانواده و محیط خانه شان دارند روزدتر از کسانی که روابط‌شان ناامن است بهبود پیدا می‌کنند.
در بخش دوم مقاله با موضوع (اختلال شخصیت مرزی ۲) به بررسی علل، عوارض و راهکارهای درمانی این اختلال می‌پردازیم.
نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»
