کودکان وقتی پای ابراز وجودشان در میان است، بسیار صریح هستند. ممکن است در ابراز عشق، نفرت، غم، حسادت یا سایر احساسات تردیدی نداشته باشند. حسادت به طرق مختلف بر کودکان تأثیر می‌گذارد. بنابراین، وقتی متوجه شدید که فرزندتان حسادت میکند، چه باید بکنید؟
شاید نگران شوید که آیا این موضوع بر طبیعت کودک شما تأثیر منفی خواهد گذاشت یا خیر. این مقاله کمک‌تان میکند راجع‌به حسادت در کودکان و نحوه‌ی برخورد مؤثر با آن بیشتر بدانید.
اگر این سوال برای‌تان پیش آمده که دلیل حسادت در وجود کودک‌تان چیست؟
لوس کردن بیش از حد
اغلب والدین دوست دارند کودکان‌شان را لوس و ناز پرورده به بار بیآورند اما اگر فرزندتان را بیش از حد ناز و نوازش کنید ممکن است نسبت به دیگران احساس برتری غیر واقعی داشته باشد. بنابراین هرگاه با فرد جدیدی برخورد کند که بهتر از خودش باشد ( در هر زمی‌نه‌ی) یا چیزی بهتر از آنچه خودش دارد را داشته باشد احساس حسادت و نا امنی به او دست میدهد.
مقایسه شدن
بسیار طبیعی به نظر می‌‌رسد که والدین یک کودک را با کودک دیگر یا فرزندان دیگران مقایسه کند. اما تا زمانی که این موضوع در محرمی‌ت خودتان بماند و فرزندتان از آن باخبر نشود اشکالی ندارد ولی فرض کنید که احساسات خودتان درباره ی این مقایسه را به صراحت اعلام میکنید و مدام فرزندتان را با خواهر، برادر یا دوستانش مقایسه میکنید. در این صورت نه تنها باعث ایجاد حس رقابت و پایین آمدن اعتماد به نفس او می‌‌شوید بلکه باعث تحریک احساس حسادت او نیز شده اید.
والدین نگران و حمایت‌گر افراطی
والدین حمایت‌گر نگران سلامتی فرزند خود هستند اما گاهی آنها در این کار زیاده روی میکنند و وقتی کودک خود را رها میکنند کودک احساس سردرگمی میکند و نسبت به کودکانی که اعتماد به نفس و استقلالیت بیشتری دارند احساس حسادت میکند.
رقابت ناسالم
رقابت های سالم برای رشد و یادگیری کودکان ضروری هست اما ایجاد رقابت زمانی که ضروری نیست ممکن است بر شخصیت کودک تأثیر منفی بگذارد و منجر به شکل گیری حس حسادت شود. این اتفاق زمانی رخ میدهد که شما کودک‌تان را مقایسه میکنید و از او انتظار داشته باشید کاری را انجام دهد که در توانش نیست. برای مثال کودکی را می‌‌بینید که خوب صحبت میکند و در عین زمان از کودک‌تان می‌‌خواهید که به خوبی او صحبت کند درحالی که این کار برای کودک‌تان قابل اجرأ نیست و یا دوست ندارد در آن لحظه صحبت کند.
وقتی والدین بیش از حد سخت گیر و کنترل‌گر باشند و از فرزندان‌شان انتظار داشته باشند بدون دلیل و توضیح از آنها اطاعت کنند به احتمال زیاد در روان فرزندشان کینه و حسادت را جایگزین میکنند. فرزندان آنها ممکن است نسبت به هم‌سالان شان احساس حقارت کنند زیرا دائماً در محیطی کنترل شده قرار دارند.
حسادت های بین خواهر، برادری
اغلب دیده میشود که فرزندانی که در یک خانه زندگی میکنند (خواهر و برادر) نسبت به یکدیگر حسادت میکنند. این اتفاق ممکن است زمانی رخ دهد که والدین تمرکز خود را از فرزندان بزرگتر به سمت نوزاد تازه متولد شده معطوف میکنند. شاید از نظر کودک بزرگتر برخورد با این موقعیت چالش برانگیز باشد و نسبت به خواهر یا برادر کوچکتر خود دچار حسادت شود.
نشانه‌های حسادت یک کودک چیست؟
ممکن است بسیار تملک گرا باشد
اگر کودک شما حسادت میکند ممکن است در رابطه به همه چیز بسیار تملک گرایانه عمل کند. این دیدگاه صرفا درمورد مسائل مادی نیست بلکه او ممکن است نسبت به خواهر، برادر و یا دوستان خود نیز احساس مالکیت کند. شاید او نخواهد هیچ چیز و یا هیچ یک از افرادی که در زندگی او اهمیت دارند را با دیگری به اشتراک بگذارد و این نگرش باعث بروز افسردگی نیز می‌تواند در نزد آنها شود.
ممکن است داشته هایش را مقایسه کند:
کودک حسود مهارت‌ها، وسایل و چیزهای دیگرش را مدام با سایر کودکان مقایسه میکند. اگر کمبود داشته باشد و یا چیزی را نداشته باشد ابراز نارضایتی شدید و عصبانیت در او دیده میشود. درصورتی که فرزند شما نسبت به خواهر و برادرش حسادت میکند ممکن است سعی داشته باشد تا توجه شما را جلب کند. از نظر آنها بهترین راه برای جلب توجه والدین بدرفتاری است و دست به انواع و اقسام کارهای بزند که شما را عصبانی میکند.
ممکن است پرخاشگری کند
کودک حسود اغلب رفتار پرخاشگرانه و خشن از خود بروز میدهد. او نه تنها با اطرافیان بدرفتاری میکند بلکه ممکن است آنها را مورد آزار و اذیت نیز قرار دهد. در برخی موارد شاید حتی متوجه شوید او به خواهر، برادر و یا دوستانش آسیب می‌زند.
ممکن است احساس ناامنی داشته باشد
شاید فرزند شما به دلیل حسادت‌هایش احساس نا امنی داشته باشد. اغلب این رفتار با ورود نوزاد یا فرزند جدید به خانواده آشکار میشود و کودک شما از نظر احساس نیاز و جلب توجه عاطفی بسیار وابسته خواهد شد و بصورت مدام خواهان توجه بیشتر شما خواهد بود.
عواقب حسادت که ممکن است کودک‌تان با آنها روبرو شود
از آنجاییکه حسادت احساسی منفی است بنابراین بر شخصیت کودک شما تاثیر منفی نیز می‌گذارد که در ادامه برخی از این تاثیرات را ذکر می‌کنیم.
- پرخاشگری
- زورگویی
- کناره گیری و انزوا طلبی
- احساس درماندگی
- عزت نفس پائین
این‌ها از جمله مشکلات و عوارض شخصیتی هستند که درصورت حسادت های مدام و طولانی مدت در نزد فرزندتان ممکن است به نحوه‌های متفاوت آشکار شوند.
ادامه دارد…
نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»
