آموزش و تربیت کودکان کاری سخت و پر از چالش بنظر می‌رسد که می‌تواند همینطور نیز باشد اما با دانش و آگاهی کافی در رابطه با تربیت کودکان و استفاده از راهکارهای درست، والدین می‌توانند این مسیر طولانی و چالش برانگیز را به شیوه‌ی ساده‌تر و درست‌تر انجام دهند.
در ادامه‌ی این مطلب ما به معرفی راهکارهای مفید و معرفی سبک‌های فرزند پروری می‌پردازیم.
- به ادب و تربیت کودک‌تان به عنوان نوعی آموزش نگاه کنید:
به تربیت کودک‌تان به عنوان آموزش نگاه کنید نه صورتی از تنبیه. فرزندتان نیاز دارد که یاد بگیرد چگونه با دیگران کنار بیاید و از خطرات دور بماند، اون نیاز دارد یاد بگیرد تا در شرایط و وضعیت‌های متعدد چگونه مدیریت کند و چه رفتاری از خود بروز دهد. او دانش آموز مشتاقی است اما مهم‌ترین درس‌ها که تقسیم کردن چیزها با دیگران، صبر، همکاری و احتیاط است، چندسال طول می‌کشد تا خوب فهمیده و در ذهن آن‌ها تثبیت شوند. والدین به عنوان آموزگاران اصلی او این کار شماست تا با ثبات، صبر و دلسوزی خود این درس‌ها را در ذهن او تثبیت کنید.
- از تنبیه بدنی خودداری کنید:
با وجود اینکه گاهی ممکن است کودکان رفتارهای زشت و نادرستی از خودشان بروز دهند اما این نوع از تنبیه و یا به عبارتی کتک زدن نباید یکی از گزینه‌های شما باشد. کتک زدن کودکان به آن‌ها می‌آموزد که باید از والدین خود هراس داشته باشند و مهمتر از آن این پیام را به آن‌ها می‌رساند که درصورتی که قوی‌تر باشی و در جایگاه تصمیم گیرنده قرار داشته باشی، زدن دیگران و آسیب رساندن به آن‌ها ایرادی ندارد.
اگرچه ممکن است شما هرگز قصد آسیب رساندن به کودک‌تان را نداشته باشید اما وقتی عصبانی هستید این احتمال وجود دارد که به آسانی کنترل خود را از دست بدهید و کاری از شما سر بزند که بعدا باعث پشیمانی خودتان و تاثیر بد و بلند مدت روی فرزندتان شود.
اگر احساس می‌کنید نیاز است تا این تنبیه را بر روی کودک‌تان اعمال کنید به خودتان یک وقفه بدهید تا این احساس از شما گذر کند و همچنین درمورد عواقب و آثار بدرفتاری با کودک‌تان آگاه باشید و فکر کنید.
- با نگرش مثبت پیش بروید:
انضباط دادن همیشه نباید از در منفی وارد شود، وقتی فرزندتان را در حال انجام یک رفتار خوب مثل شریک ساختن یک اسباب بازی با دوستانش یا جمع کردن لوازم بهم ریخته می‌بینید، غافلگیری او را تشویق کنید. در نتیجه او یاد می‌گیرد که مجبور نیست همیشه با بدرفتاری توجه شما را جلب کند بلکه از طریق رفتارهای مثبت نیز می‌تواند مورد توجه شما قرار بگیرد.
- در ثبات یک روش جدی عمل کنید:
برای کودکان خصوصا در سال‌های اولیۀ زندگی ثبات رفتار و روش تربیتی اهمیتی حیاتی دارد. اگر دست زدن به یک وسیله‌ی خاص تا دیروز برای کودک ممنوع بود، امروز نیز باید ممنوع باشد و نگران تکرار خواسته‌های‌تان نیز نباشید. برای کودکان ممکن است لازم باشد چیزی را از سوی شما بارها و بارها بشوند تا منظورتان را آنطوری که باید درک کند.
- از توضیحات طولانی و گیج کننده اجتناب کنید:
وقتی کودک کار اشتباهی انجام می‌دهد نیازی به سخنرانی و صحبت های طولانی و زیاد ندارد. فقط می‌توانید از کلماتی قاطع مثل یک “نه” یا توضیحات مختصر مثل “ممکن بود با اینکار به خودت یا دیگران آسیب بزنی” یا ” اینجا جای مناسبی برای بازی نیست” استفاده کنید و سپس او را به فعالیت مناسبی سرگرم و راهنمایی کنید.
کودکان خردسال بازه‌ی توجه کوتاهی دارند. بنابراین، خوشحال خواهند شد اگر منظورتان را به کوتاه‌ترین و ساده‌ترین شکل ممکن به او منتقل کنید تا به فعالیت جدیدی مشغول شود.
- انجام کارها را آسان کنید:
انجام کار درست را برای کودک‌تان تا جای ممکن آسان و ساده کنید، سعی کنید از قرار دادنش در شرایطی که نمی‌تواند خود را کنترل کند، خودداری کنید. برای مثال وقتی خسته و گرسنه است او را به یک خرید طولانی نبرید و او را با چیزهایی که مجاز به دست زدن به آن‌ها نیست، احاطه نکنید. اگر دنیای اطراف کودک مملو از چیزهای وسوسه کننده باشد، شما مجبورید تمام روز را صرف نه گفتن و مهار کردن او کنید. سعی کنید فرصت‌های او را برای شناخت و کشف جهان و چیزهای جدید به حداکثر برسانید ولی در عین حال از به دردسر افتادن او نیز جلوگیری کنید که این موضوع نیازمند ایجاد یک تعادل مدیریت شده و حوصله‌مندانه از سوی والدین می‌باشد.
- آگاهانه از وقفه‌های تربیتی استفاده کنید:
وقفه دادن می‌تواند مفید باشد اما بعضی از کودکان این مفهوم را تا زمانی که حداقل سه سال دارند درک نمی‌کنند. برای یک کودک کوچکتر وقفه‌ها گیج کننده و معمولا ناراحت کننده خواهند بود. اگر کودک‌تان به اندازه‌ای بزرگ شده است که معنای واقعی وقفه‌ها را درک کند؛ بازهم از آن‌ها با دقت بیشتری استفاده کنید و مدت کمتری را به آن اختصاص دهید همانقدر که کودک بتواند کنترل خودش را به دست بگیرد.
مثلا به جای اینکه کودک‌تان را در اتاقش حبس کنید از او بخواهید کنار شما برای مدتی معین بی‌حرکت و ساکت بنشیند زیرا نباید ارتباطی بین اتاقش و تنبیه و کار اشتباه در ذهنش ایجاد کند و اینکه کنار شما باشد به احتمال زیاد زودتر نیز آرام خواهد شد.
در ادامۀ این مقاله به معرفی سبک‌های فرزندپروری و تاثیر روش‌ها روی فرزندان خواهیم پرداخت.
نویسنده: مرضیه بهروزی «روانشناس بالینی»
