نویسنده: مهدی مظفری هلال رمضان، با غروبی غمبار، در افقِ آسمان محو میشود و ندای وداع با ماه ضیافت الهی در گوشمان نجوا؛ گویی نسیمی از غم و حسرت، بر دل و جانمان میوزد و خاطراتِ روزها و شبهای پرفضیلت رمضان، در ذهنمان تداعی میشود. ماه رمضان با عطر خوش معنویت و بندگی، جانمان را جلا داد و فرصتی دوباره برای توبه و بازگشت به سوی خدا را به ما هدیه کرد. در این ماه، در پرتو انوار الهی، غبار گناه از دلهایمان زدوده شد و طعم خوشِ بندگی و عبادت را چشیدیم. لحظات نابِ سحر و مناجاتهای عاشقانه، قرائت قرآن و انس با کلام الهی، سفرههای پرمهر و عطوفت افطار، خاطراتِ ماندگاری را در ذهنمان ثبت کرد. گویی در این ماه، در بهشتِ زمینی قدم میزدیم و از برکات و رحمتهای الهی بهرهمند میشدیم. آری، در وداع با ماه مبارک رمضان، حسرتِ روزها و شبهای پرفضیلت آن، در دلِ مومنان موج میزند. حسرتِ سحرهای نورانی، حسرتِ انس با کلام الهی، و حسرتِ لحظات فراموش نشدنی افطار. بلی، هلال رمضان غروب میکند و ندای وداع با ماه ضیافت الهی در گوشمان نجوا میشود. اما این وداع، نمیبایست به مثابه پایان یک سفر باشد، بلکه خوب است آغازی دوباره برای پیمودن مسیری پربار و نورانی تلقی شود. تو گویی رمضان، دریچهای به سوی معنویت و بندگی را به روی ما گشود و اکنون، با غروب هلال، این دریچه بسته نمیشود، بلکه ما خود باید آن را در زندگی روزمره خویش بگشاییم. رمضان، فرصتی برای توبه و بازگشت به سوی خدا بود و حال، این توبه و بازگشت، باید در تمام مراحل زندگی ما جاری و ساری باشد. صبر و تقوایی که در این ماه مبارک آموختیم، باید زرهی در برابر وسوسهها و گناهان باشد و معنویتی که در سایۀ انس با قرآن و عبادات به دست آوردیم، باید چراغ راهمان در تاریکیهای زندگی باشد. رمضان به پایان رسید، اما آموزههای آن، همچون چراغی فروزان، میبایست توسط خودمان در زندگی روشن نگهداشته شود و مسیر زندگی ما را روشن نگهدارد. پس، اگر رمضان را درک کرده باشیم، میدانیم که وداع با این ماه، به معنای وداع با معنویت و بندگی نیست، بلکه آغازی برای تداوم این مسیر نورانی در تمام مراحل زندگی است. به گفته حافظ: ساقیا! آمدن عید مبارک بادت وآن مواعید که کردی مرواد از یادت حافظ از دست مده دولت این کشتی نوح ورنه طوفان حوادث ببرد بنیادت بنابراین، با عهدی دوباره با خداوند، رمضان را در تمام روزهای سال جاری و ساری کنیم و با به کارگیری آموزههای آن، زندگی خود را به سوی سعادت و رستگاری رهنمون شویم. عید فطر، پاداش یک ماه بندگی در یک ماه پر برکت، مؤمنان با دوری از گناه و بیمیلی به دنیا، دلهای خود را برای پذیرش انوار الهی آماده نمودند. با تلاش و مجاهدت، لذات بیهوده دنیوی را در کام خود تلخ کردند و با توفیق الهی، به انجام کارهای نیک، صدقه، صله رحم، و همکاری در راه خیر و تقوا پرداختند. باری، در این ماه، مؤمنان با خواری کشاندن هواهای نفسانی و شیطانی، در اطاعت کامل از اوامر الهی و رعایت حدود الهی کوشیدند. و چه نیکوست پاداش این یک ماه اطاعت و بندگی! عید فطر، گویی لبخند رضایت خداوند بر لبان بندگان مؤمنش است، هدیهای آسمانی که پس از یک ماه مجاهدت و تلاش معنوی، به بندگان خالص خود ارزانی میدارد. بلی، به قول امام علی (ع) عید سعید فطر، عیدی خداوند به کسانیست که خدا روزهاش را پذیرفته و نماز او را ستوده است؛ «إِنَّمَا هُوَ عِیدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللَّهُ صِیامَهُ وَ شَکرَ قِیامَهُ.» و مؤمنان هم در این روزها خوش و خندان اند که توفیق حاصل نمودند یک ماه رمضان را در گرد سفره ضیافت الهی به مانند میهمانی مؤدب بنشینند تا میزبان یعنی پروردگار خالق، از او به نیکویی که در شأن خداییاش است، پذیرایی کند. در روزهای پر برکت و پر از سعادت عید فطر، فرشتگان ندا سر میدهند و مژده سعادتمندی و رستگاری را به گوش جان مؤمنان میرسانند. گویی خداوند متعال در این روز، با آغوش باز بندگان خود را به سوی خویش فرا میخواند و با لحنی مهربان میفرماید: «ای بندگان من! حفظ حدود الهی در این یک ماه، جز کسب سعادت و قرب به من و بازگشت پربرکت شما به سوی من نبود.» عید سعید فطر بر همه مسلمانان جهان مبارک باد.
برچسب: ماه رمضان
برای تقویت سیستم ایمنی بدن در ماه رمضان ویتامینهای مورد نیاز بدنتان را تا حد امکان از راههای زیر تامین کنید. ویتامین (E): در پختن غذا از روغنهایی مانند آفتاب گردان و ذرت استفاده کنید. این ویتامین در سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیج، سویا، کچالو، بادام و چهارمغز موجود است. ویتامین (A): این ویتامین در میوه و سبزیجاتی مانند زردک، کدوهوایی، کیله و سایر مرکباتی مانند زده تخم مرغ، شیر و لبنیات وجود دارد. آهن: آهن در انواع سبزیجات، حبوبات، غلات، میوههای تازه و خشک و همینطور گوشت قرمز، مرغ و ماهی وجود دارد. قابل ذکر است که اگر منابع غذایی آهن همراه با غذاهای حاوی ویتامین c مصرف شوند، جذب آهن افزایش مییابد. ویتامین (C): در سبزیهای برگ سبز مانند سبزی خوردن، انواع کلم و گوجه فرنگی، جوانه گندم، ماش، انواع مرکبات مانند لیمو ترش، لیمو شیرین، پرتقال، نارنگی، نارنج و کیوی موجود است. بهتر است در هر سه وعده؛ افطار، شام و سحر در کنار غذاها میل شود. ویتامینهای گروه (B): شامل انواع سبزیهای برگ سبز، میوهها، شیر و لبنیات، انواع گوشتها، زرده تخم مرغ، غلات سبوسدار، حبوبات مانند نخود، لوبیا، عدس، باقلا، ماش و مغزیجات مانند پسته، گردو، بادام و فندق میشود. روی(Zn): در گوشت قرمز، مرغ، ماهی، غلات کامل و تخم مرغ موجود است و بهتر است در هر سه وعده غذایی مصرف شود.
نویسنده: مهدی مظفری در دلِ ماه رمضان، ماهی سرشار از معنویت و رحمت، شبی نهفته است که از هزار ماه برتر و گویی در آن دریچهای از آسمان به زمین گشوده میشود. شبی که در آن، قرآن کریم، کتاب هدایت و سعادت بشر، بر پیامبر اکرم (ص) نازل شد و تاریکی جهل و نادانی را با نور وحی روشن کرد. آری، این شب از منظر متون اسلامی، برترین و بینظیرترین شب سال است. شبی که قرآن کریم و پیشوایان دین درباره فضایل و اعمال خاصّه آن سخنها گفتهاند و مؤمنان را به هر طریقی متوجه آن نمودهاند. قرآن کریم که خود در این شب پرفضیلت، به صورت یکبارگی و جمعی بر پیامبر نازل شد، در بعضی آیاتش اشاراتی به این شب عزیز و به یادماندگی کرده است؛ حتی تمام آیات یک سوره را به توصیف و معرفی آن اختصاص داده است. سورۀ مبارکه قدر درباره این شب میفرماید: «إِنّٰا أَنْزَلْنٰاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ(۱) وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡر(۲) لَيۡلَةُ ٱلۡقَدۡرِ خَيۡرٞ مِّنۡ أَلۡفِ شَهۡرٖ(۳) تَنَزَّلُ ٱلۡمَلَـٰٓئِكَةُ وَٱلرُّوحُ فِيهَا بِإِذۡنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمۡرٖ(۴) سَلَٰمٌ هِيَ حَتَّىٰ مَطۡلَعِ ٱلۡفَجۡرِ(۵)» ترجمه فارسی این آیات چنین است: «ما فرستادیم آن (قرآن) را در شب قدر؛ تو چه میدانی شب قدر چیست؟ شب قدر از هزار ماه بهتر است. فرشتگان به همراهی روح الأمین در این شب به فرمان خدا فرو میآیند. و امشب شب سلامت فرد و جامعه و جسم و جان و زمین و زمان است تا سپیده دم.» البته همین چند آیه که خبر از نزول قرآن و فرشتگان در زمین میدهند به خوبی شب پرمنزلت قدر را توصیف کرده است. امّا قرآن در معرفی و بزرگنمایی این شب به سورۀ اختصاصی آن (القدر) اکتفا نکرده، بلکه در آیات دیگرش نیز یادی از آن نموده است. آنجا که فرموده: «حمٓ(۱) وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ(۲) إِنَّآ أَنزَلۡنَٰهُ فِي لَيۡلَةٖ مُّبَٰرَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِينَ(۳) فِيهَا يُفۡرَقُ كُلُّ أَمۡرٍ حَكِيمٍ(۴) أَمۡرٗا مِّنۡ عِندِنَآ إِنَّا كُنَّا مُرۡسِلِينَ(۵)؛ ما قرآن را در شب مبارک و پربرکتی [قدر] فرستادیم؛ شبی که در آن هر امر محکمی به صورت قاطع معین میشد؛ شبی که در آن به فرمان ما حکم قاطع هر مطلبی روشن میشد، و در این شب ما میفرستادیم فرستادگان(رسول و پیامبر) را.» ما و شما و کسانی که اهل مطالعه و تأمل و اندیشه است و حتی کسانی غیر از تحصیلکردگان، هر قشر و هر شعبی از انسانها که سخن قرآن به گوشش برسد، میتواند برداشتی از آیات قرآن داشته باشد. آیات مرتبط با شب قدر نیز این ویژگی را دارد که برای تلاوت کنندگان و مطالعه کنندگانش (نظر به دقت و سواد) برداشتهای مختلف و متنوعی عرضه کند. هر چقدر انسان دایره اطلاعاتش وسیعتر باشد و از سواد بیشتری برخوردار باشد، و از طرف دیگر به جملهها و بندهای قرآن بیشتر تأمل کند، به همان اندازه از آیات قرآن برداشت عمیقتر و دقیقتری خواهد داشت. خوب حالا از آیات مربوط به شب قدر چه برداشتی میتوانیم داشته باشیم؟ برداشتهای نتیجهمند از آیات مرتبط با شب قدر چهار تا است. عدهای از آیات مرتبط با شب قدر، از شب قدر چنین فهمیده اند: این شب، شب تقدیر است. شبی است که در آن مقدّرات و سرنوشت یک سال اشخاص و مردم معین میشود. این یک احتمال در معنی کلمه قدر است که از قرآن فهمیدهاند. احتمال دیگر در معنی قرآنی کلمه قدر این است که: در شبهای مبارک قدر حسابها و حکمها روشن میشود، اما نه تقدیر و سرنوشت افراد؛ بلکه حکم قاطع هر مطلبی روشن میشود. چون در شب قدر قرآن کریم نازل شد و پیغمبر اسلام به پیغمبری مبعوث شد و خدا احکام حلال و حرام و بد و خوب را در قرآن کریم به صورتی قاطع و ابدی فرستاد و فرشتگان به همراه روح الأمین حامل پیام الهی بعثت و حامل کتاب الهی قرآن برای پیغمبر بودند. بنابراین، نظر به این معنی، شب قدر، قدر است چونکه در این شب حکم و اندازه و قدر هر مطلبی به صورتی قاطع روشن شده است. برداشت سومی که از آیات مربوط به شب قدر است، میگوید: کلمه قدر به معنای ارزش و منزلت است نه به معنای ارزیابی. یعنی چون قرآن در این شب نازل شده و پیامبر هم در این شب (نظر به برخی روایات) به پیغمبری و رسالت برگزیده شده است، به این دلیل برتر از هر شب و بهتر از هزار ماه است. اینها مجموع برداشتهایی است که از آیات قرآن درباره شب قدر فهمیدهاند. و هیچ یک از این معانی و برداشتها نه بهصورت قطعی رد میشود و نه تأیید. امّا آنچه که مسلّم است و میشود گفت که قرآن درباره شب قدر فرموده است، این است: «شب قدر، شب بعثت پیغمبر و شب فرستادن قرآن کریم و شب مبارک و پربرکتی است. شبیست که تا سپیده دم و تا صبحگاه، شب سلام برای بشریت و انسانیت است. شبی است که فرشتگان به همراهی روحالأمین بر پیغمبر آمدهاند و هر مطلبی که باید و شاید بر پیغمبر خواندهاند.» غیر از سه برداشت فوق، برداشت و تعبیر چهارمی نیز از شب قدر وجود دارد. این برداشت، برداشت کامل و بهتری به نظر میرسد که مربوط به عدّۀ معدودی از عالمان و اندیشمندان دین است. آنها با کنار هم گذاردن آیات و روایات مرتبط با شب قدر، تفسیر و تعبیر جالبی از شب قدر ارائه میکنند. دکتر آیت الله محمد حسینی بهشتی در یک سخنرانی در هامبورگ (آلمان) این تعبیر و برداشت را خیلی خوب بیان میکند: آدمی در دوره زندگی یک سالهاش خوب است یک شب، دو شب، سه شب را به جنبههای معنوی خودش و به رسیدگی به خودش اختصاص بدهد. نه تنها یک مؤسسه اقتصادی در روزهای آخر سال یا اول سال نو باید کارهای جاریاش را کم بکند و به حساب سال بپردازد، بلکه یک انسان هم خوب است در دو- سه شب یا در دو- سه روز از یک سال، کارهای عادی را کم کند و به حساب خودش بپردازد. ببیند در گذشته چه کرده و در آینده چه میخواهد بکند. به راستی بسیار بَجاست که هر انسانی چنین بازنگری درباره خودش هر یک سال حداقل یک بار به مدت دو یا سه روز داشته باشد. شکی نیست که وقتی انسان قرار گذاشت در یک، دو، سه یا چهار روز و شب از سال بیشتر به خودش برسد، این رسیدگی در تعیین مقدرات او، لااقل تا یک سال دیگر، تأثیر فراوان دارد. مثلا فردی اگر تصمیم بگیرد در شبهای قدر رمضان امسال، به خودش برسد و ببیند در گذشته چه راهی را رفته، چه گناهی را کرده و چه کار خیری را انجام داده است؛ پس از محاسبه، از گناهی که کرده، از خدا طلب مغفرت و آمرزش کند، توبه کند، برگردد و خواه ناخواه تصمیم بگیرد نسبت به سال آینده و نسبت به آیندهاش بهتر بشود و دیگر اصلا آن گناهانی را که قبلا مرتکب شده و وجودش را سیاه و زنگار کرده، مرتکب نشود و تکرار نکند و به درگاه خدا دعا کند و از خدا مدد بخواهد که توفیق اصلاح و سازندگی و درست شدن را برایش عنایت کند.
با توجه به ساعات طولانی روزهداری، بسیار مهم است که افراد در ماه رمضان نسبت به الگوهای مصرف آب خود اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهند. این امر به آنها کمک میکند تا در طول ماه رمضان سالم، هیدراته و متعادل بمانند. نکات و توصیههای زیر میتواند به جلوگیری از کم آبی بدن در ماه رمضان کمک کند: بین ۸ تا ۱۲ فنجان آب بین افطار و سحری بنوشید. بجای مصرف یکباره، بهتر است آب مصرفی خود را از سحر تا افطار تقسیم کنید و کم کم آب بنوشید تا جذب بدن شما شود. بهتر است به جای آب سرد، آب ولرم بنوشید زیرا سریعتر جذب بدن میشود. مصرف سوپ در ماه مبارک رمضان توصیه میشود. زیرا سوپ منبع خوبی از مایعات است. میوهها و سبزیجاتی مانند هندوانه، خربزه، گوجهفرنگی، خیار، انگور، پرتقال، کلم و کرفس که به دلیل محتوای بالای آب خود شناخته میشوند، به کاهش تشنگی کمک میکنند. از نوشیدنیهای کافئیندار و گازدار خودداری کنید چرا که ادرار آور هستند و باعث از دست دادن مایعات میشوند و تشنگی را افزایش میدهند. از کشیدن سیگار پرهیز کنید زیرا باعث خستگی دهان و تشنگی میشود. از مصرف زیاد ادویه و نمک خودداری کنید. ترجیحاً در افطار از مصرف غذاهای پرادویه پرهیز شود زیرا این امر نیاز بدن به آب را افزایش میدهد. همچنین توصیه میشود مصرف نمک در سالاد و هنگام پخت و پز کاهش یابد. تحقیقات نشان داده است که خوردن شیرینیها تشنگی را افزایش میدهد زیرا حاوی مقادیر زیادی قند هستند. به جای آن میوههایی بخورید که مایعات بدن شما را تامین و تشنگی شما را رفع میکند.
۱- حذف وعده سحری، موجب زخم معده، سوخت ناقص چربیها، بوی بد دهان و کم آبی بدن میشود. و عوارض ناشی از آن عبارت از: افت قند خون رفلاکس معده (ترش کردن) کاهش یادگیری بیحوصلگی و خستگی افت فشار خون ۲- ورزش کردن بلافاصله بعد از افطار: بعد از خوردن غذا جریان خون در دستگاه گوارش متمرکز میشود و ورزش باعث اختلال در فرآیند هضم و جذب غذا میشود. راهحل این است که حداقل دو ساعت بین صرف غذا و تمرین فاصله باشد. ۳- نخوردن میوه: میوه منبع مناسبی از ویتامینها و مواد معدنی است که بدن در ماه رمضان به آن نیاز دارد. میوه به مبارزه با چاقی و کاهش وزن کمک میکند. ازهمین رو، ضروری است در خلال این ماه به مصرف میوه اهتمام ورزید. ۴- نوشیدن آب زیاد موقع افطار: مصرف آب زیاد باعث پر شدن معده میشود و مانع مصرف غذا میشود. برای رفع تشنگی بهتر است موقع افطار چند جرعه آب و بعد از هر دو ساعت یک لیوان میل کنید. ۵- مصرف غذاهای حاوی سدیم بالا: سدیم باعث تحریک تشنگی در طول ساعاتی که روزه هستید، میشود. غذاهای حاوی سدیم شامل غذاهای منجمد و کنسروها و غذاهای حاوی نمکهای زیاد میشود. سبزیجات حاوی سدیم شامل اسفناج، چغندر، باقلا سبز، کرفس، زردک میشود. ۶- مصرف نوشیدنی و شیرینی جات از افطار تا سحر که حاوی مقادیر زیاد قند، مواد افزودنی، رنگهای افزودنی هستند، باعث چاقی و اختلال در هضم غذا میشوند.
نویسنده: مهدی مظفری ممکن خیلی از ما اعم از روزهدار و غیر روزهدار فکر کنیم که روزه، عبادتی ظاهری است که با امساک از خوردن و آشامیدن در ساعات مشخصی از روز انجام میشود. به این معنی که اگر ما به محرمات فقهی که در کتب احکام است، عمل کردیم، در واقع روزه گرفتیم. حال آنکه این حقیقت روزه نیست؛ گرچه با ترک محرمات فقهی روزه، روزهدار به حساب میآییم. اما حقیقت و رمز روشناییبخش روزه، در باطن آن و در «حضور قلب» روزهدار نهفته است. معمولا حضور قلب را برای نماز توصیه میکنند. مثلا میگویند وقتی ذکرهای نماز یا سورههای قرآن را در نماز میخوانید، سعی کنید حضور قلب داشته باشید. به این معنی که فکر شما به زبان، حرکات و سکناتی باشد که در نماز انجام میدهید. اینطور نباشد که سر به سجده باشید ولی فکر و توجهتان به رؤیاهای دنیاییتان باشد. حضور قلب در نماز یعنی اینکه بفهمید برای کی سجده میکنید و چه کسی را در این سجده منزه میخوانید. امّا حضور قلب در روزه و روزهداری با تدبر به آیات قرآنی و احادیث معصومین بهطور غیرمستقیم نیز توصیه شده است. حضور قلب در روزه، یعنی توجه و تمرکز کامل بر فلسفه و هدف روزه داشته باشید آن هم در تمام لحظات روزهداری. حضور قلب در ماه مبارک رمضان به این معنی است که انسان برعلاوه اینکه مقیّد به روزۀ واجب یا مستحب است، خدا را نیز در تمام اوقات روزهداری ناظر بر اعمالش ببیند و فکر و ذکر و اعمالش خدایی باشد. این انسان آنوقت است که مقام عنداللّهی پیدا خواهد کرد و به جایگاهی میرسد که از غیر خدا منقطع شده، به خدا وصل میشود: «انقطاع عن النّاس، انقطاع الی الله». در این مقام، دیگر هیچ چیزی، هیچ کسی، در نظرش نیست جز خدا، انصافاً خیلی حال خوبی است، هیچ چیزی در توجه او نیست جز خدا، دیگر در زندگی فقط خدا را دارد، که این یک شهود است، یک حضور قلب دائمی است که اولیای خدا دارند. این همان حضور قلب است که معمولاً برای هر کسی پیدا نمیشود، به جز برای اولیاء خدا، کسانی که همه جا را محضر خدا میدانند، خود را در محضر خدا مییابند و ادب حضور را مراعات میکنند. البته روزه خیلی به روزهدار کمک خواهد کرد برای کسب حضور قلب، چونکه حضور قلب از روزه پیدا میشود؛ «الصَّوْمُ لِی وَ أَنَا اُجْزَی بِه.» روزه گرفتنی که با حضور قلب همراه باشد و روزهدار در تمام لحظات روزهداریاش بفهمد به دستور کی و برای تقرب چه کسی روزه میگیرد، یقینا دریچهی خودسازی و معنویت بهروی این روزهدار گشوده خواهد شد و تحولی عمیق در روح و جاناش ایجاد خواهد کرد. حضور قلب، چگونه روزه را روشنایی میبخشد؟ روزه را از یک عادت به یک عبادت تبدیل میکند: حضور قلب، روزه را از یک عمل صرفاً ظاهری به یک عبادت باطنی و معنوی تبدیل میکند. روزهداری زمانی که با حضور قلب انجام میشود، در واقع یک تمرین برای تقرب به خداوند متعال است. معنای واقعی روزه را آشکار میکند: حضور قلب، به روزهدار کمک میکند تا فلسفه و هدف واقعی روزه را درک کند. روزه فقط تحمل تشنگی و گرسنگی نیست، بلکه برای تقویت تقوا، صبر، شکرگزاری و سایر فضایل اخلاقی است. حضور قلب، به روزه عمق و برکت میبخشد. روزهداری زمانی که با حضور قلب انجام میشود، نه تنها جسم، بلکه روح و جان انسان را نیز تعالی میبخشد. روزه را به یک تجربه لذتبخش تبدیل میکند: حضور قلب، روزه را از یک عمل طاقتفرسا به یک تجربه لذتبخش تبدیل میکند. روزهداری زمانی که با حضور قلب انجام میشود، به انسان احساس رضایت و آرامش میدهد. چگونه حضور قلب در روزه را تقویت کنیم؟ قبل از شروع روزه، نیت خود را خالص کنید. به یاد داشته باشید که روزه فقط تحمل تشنگی و گرسنگی نیست، بلکه برای تقرب به خداوند متعال است. این نیت به شما کمک خواهد کرد که در غیر از خوردن و آشامیدن نیز از خدا اطاعت کنید. در طول روز، به فلسفه و هدف روزه فکر کنید. به یاد داشته باشید که روزه برای تقویت تقوا، صبر، شکرگزاری و سایر فضایل اخلاقی است و باید در طول روز به تمام این فضایل توجه داشت. در هنگام اذان و هنگام افطار، دعا کنید و از خداوند متعال طلب یاری کنید. سعی کنید در طول روز، با قرآن کریم انس بگیرید. تلاوت قرآن، به شما کمک میکند تا توجه خود را به خداوند متعال معطوف کنید. از معاشرت با افراد غافل و بیتوجه به معنویات و چیزهایی که شما را از یاد خدا و تقوا دور میکند، خودداری کنید. حضور قلب، کلید درک حقیقت روزه است. با حضور قلب، روزه از یک عبادت ظاهری به یک تجربه معنوی عمیق تبدیل میشود که روح و جان انسان را تعالی میبخشد. با تقویت حضور قلب در روزه، میتوانیم از این ماه پر برکت، برای تعالی روح و جان خود بهرهمند شویم و به حقیقت و رمز روشناییبخش روزه دست یابیم. به امید آنکه در این ماه مبارک، با روزهای همراه با حضور قلب، به درجات بالای معنویت و تقرب الهی نائل شویم.
نویسنده: مهدی مظفری در هنگامهای که طبیعت با شکوفههای رنگارنگ و نسیمِ دلانگیزِ بهاری جان میگیرد، گویی زمینی دیگر در اعماقِ وجودمان سر بر میآورد. گویی دلیلی برای شادمانیِ عمیقتر و اتصالی عمیقتر در قلبِ خانوادهها نهفته است. آری، رمضان است، بهارِ معنویت و صمیمیت، فصلِ شکوفاییِ ایمان و عشق در آغوشِ گرمِ خانواده. در این ایام مبارک، گویی هالهای از نورِ الهی بر زندگی ما سایه میگستراند و فرصتی ناب برای خودسازی و تربیت و تهذیب نفس فراهم میشود. اذانِ مغرب، نوایِ دلنشینی است که نویدِ ضیافتِ الهی را به ارمغان میآورد. سفرهی افطار، رنگ و بویِ دیگری به خود میگیرد و عطرِ نانِ داغ و بویِ سبزی و خرما، شور و شوقِ عبادت را در دلها زنده میکند. اما رمضان فقط به ضیافتِ افطار و سحر محدود نمیشود. این ماه پربرکت، فرصتی بینظیر برای تجدیدِ میثاق با ارزشهای والای انسانی؛ تقویت صبر و تقوا و ارتقای سطحِ معنویت در خانواده است. رمضان، فرصتی برای صمیمیت و همدلی بیشتر با خانواده در این ایام مبارک، دور هم جمع شدنِ اعضای خانواده در کنار سفرهی افطار، زمینه و زمینی پربار و حاصلخیز برای پرورشِ صمیمیت و عشق است. گفتگوهایِ گرم و صمیمانه، تبادل نظر در مورد مسائل دینی و اخلاقی، همدلی و همدردی با یکدیگر، تار و پود محبت را در خانواده مستحکمتر میکند. رمضان، فرصتی برای بخشش و آشتی است. کدورتها کنار گذاشته میشود و دلها به یکدیگر نزدیکتر میشوند. در سایهسار رحمت الهی در این ماه مبارک، بندگان خدا با گشودن آغوش بخشش، کینهها را از دل میزدایند و با صبر و گذشت، پلی از مهر و محبت میان خود و دیگران میسازند. گویی رمضان، نغمهای از صلح و آشتی را در قلبها مینوازد و انسانها را به سوی یکدیگر رهنمون میکند. شبهای قدر، نقطه عطفی در این مسیر نورانی است. در این شبهای پرفیض، انسانها در خلوت خود با معبود خویش نجوا میکنند و در پرتو رحمت الهی، گناهان خود را به بوته فراموشی میسپارند. همین طور گناهان کسانی را که ظاهرا به او بد کردهاند. گویی رمضان، فرصتی دوباره برای بازگشت به سوی خدا و آغوش گرم اوست. همچنین فرصتی قوی و مغتنم برای صلح و آشتی با دیگران. کسانی که از ماه پرآموزهی رمضان به صلح و آشتی و قربت و مودت رسیدهاند، حتما چراغ فروزان رمضان را که مسیر زندگی او را پرفروغ کرده است، خاموش نمیکند و از صلح و آشتی درونی و بیرونی بیرون نمیشوند. [caption id="attachment_11699" align="aligncenter" width="694"] عکس: شبکههای اجتماعی[/caption] رمضان، فصل دستگیری از مستمندان دور و نزدیک سفرههای افطار، نمادی از بخشش و مهربانی خداوند هستند. در این سفرهها، اعضای خانواده گرد هم میآیند و با تناول غذای ساده، طعم شکرگزاری و قناعت را میچشند. دعوت از اقوام و نیازمندان به این سفرهها، برکات و معنویت آن را دوچندان میکند. هر چه افراد گِرد سفره بیشتر باشد، مراسم افطار پرشورتر خواهد بود. آری، سفرههای افطار مملو از عشق و ایثار میشود آن هنگام که نیازمندان و مستمندانِ نزدیک و دور در آغوش گرم مهربانی مؤمنان قرار بگیرند. این زمانی است که رحمت و عطوفت الهی در وجود انسانها متجلی میشود و قلوب را به یکدیگر پیوند میدهد. آری، در این ماه پرفیض، دستِ یاری به نیازمندان دور و نزدیک دراز میکنیم و با نوایِ دلنشینِ «وَ أَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقَهُمُ اللَّهُ» شعلههایِ سخاوت و احسان را در قلبمان روشن نگه میداریم. بلی، با یاری رساندن به نیازمندان، در واقع به خودمان کمک میکنیم. زیرا با این کار، روحیه ایثار و فداکاری را در خود تقویت میکنیم و به آرامش و سعادت درونی دست مییابیم. در این ماه مبارک، از خداوند متعال توفیق یاری رساندن به نیازمندان و محرومان را مسئلت مینماییم. [caption id="attachment_11698" align="aligncenter" width="627"] عکس: شبکههای اجتماعی[/caption] رمضان و آموزش معنویت به کودکان در ماه رمضان که به بهار قرآن معروف است، اعضای خانوادههای دینی حتما با قرآن کریم اُنس بیشتری میگیرند و در تمام این ماه زمزمه آیات الهی، فضای خانه را عطرآگین میکند. تلاوت قرآن در کنار یکدیگر، نه تنها نورانیت و معنویت را به خانه هدیه میدهد، بلکه فرصتی برای تعلیم و تربیت کودکان و ترویج آموزههای دینی فراهم میکند. کودکان در این جمعِ گرم، درس ایمان و معنویت را از بزرگترها میآموزند و در پرتوِ انوارِ الهی، روحِ لطیفشان شکوفاتر میشود. باری، رمضان، بهارِ شکوفاییِ ایمان، صمیمیت و عشق در خانواده است. فرصتی بینظیر برای رهایی از قید و بندهای نفس اماره و معراجِ روح به سویِ کمالِ مطلق. بیایید در این بهار معنویت، با همدلی و صمیمیت، سفرهای به وسعتِ تمامِ خوبیها بگسترانیم و در پرتوِ انوارِ الهی، به ضیافتِ عشق و ایمان در آغوشِ گرمِ خانواده بنشینیم.
شماری از روزهداران نگرانند که علیرغم اینکه روزه میگیرند، کمتر از ماههای دیگر غذا میخورند اما نه تنها لاغر نمیشوند، بلکه دچار اضافه وزن میشوند. باید بدانید که دلایل زیادی وجود دارد که شماری از روزهداران دچار افزایش وزن میشوند: ۱- ما در ماه رمضان، به جای صبحانه، ناهار، شام و میان وعدهها، در دو وعده اصلی افطار و سحر مقدار زیادی کالری دریافت میکنیم. این تجمع کالری و تغییر سبک غذاخوردن میتواند حجم معده را افزایش داده و باعث ورم شکم و به مرور زمان، باعث افزایش وزن شود. ۲- معمولا در ماه رمضان، میوه، خرما و بهطور کلی کربوهیدرات بیشتری مصرف میکنیم؛ برای مثال حلیم، زولبیا، بامیه و نان بیشتری مصرف میکنیم که همگی میتوانند از عوامل چاقی در این ماه به حساب بیایند. ۳- در ماه رمضان، زمان و کیفیت خواب به هم میریزد و همین موضوع میتواند باعث افزایش درصد چربی بدن شود. ۴- معمولا در این ماه افراد قادر به انجام فعالیتها و ورزشهای همیشگی خود نیستند و با کاهش تحرک، متابولیسم و کالری سوزی بدن کم شده و به مرور افزایش وزن اتفاق میفتد. ۵- شماری از روزهداران تا نیمه شب (سحری) پرخوری را کنار نمیگذارند. این افراد با این گمان که اگر در فرصت کوتاه افطار تا سحر بیشتر بخورند، راحتتر میتوانند از پس گرسنگی در روز آینده برآیند، بیشتر میخورند. اما این کار سبب چاق شدن آنها میشود. ۶- روزهدارانی که زیاد به مهمانیهای افطاری میروند و نمیتوانند خوش اشتهاییشان را در برابر غذا کنترل کنند، دچار اضافه وزن میشوند. ۷- روزهدارانی که سحری نمیخورند و با این گمان که وعدهی شام میتواند جایگزین مناسبی برای سحری باشد، بیشتر دچار اضافه وزن میشوند. زیرا بدن آنها در طول روز بشدت دچار افت قند خون میشود و تمایلش به مصرف غذاهای شیرین و پرکالری زیاد میشود و اینگونه در افطار پرخوری میکند و همین زمینهساز افزایش وزن میشود.
نویسنده: مهدی مظفری در اولین فراز از دعای روز اول ماه مبارک رمضان میخوانیم: «اَللّهُمَّ اجْعَلْ صِیامِی فِیهِ صِیامَ الصَّائِمِینَ» یعنی اینکه «خدایا روزهام را در این ماه، روزه روزهداران حقیقی قرار ده.» این قطعه از دعای روز اول ماه مبارک میرساند که روزه و روزهداری انواع و اقسام گوناگون دارد. عالمان دین، سه صنف از روزه را ذکر کردهاند: روزه مؤمنین (معمولی)، روزه متقین (روزه خاص) و روزه عارفان. آن روزهای که روزه حقیقی گفته میشود و کسی که این روزه را به جا میآورد، روزهدار واقعی، همانا صنف دوم از روزه و روزهداری است. در روزه مؤمنین، مؤمنان فقط از محرمات و مکروهات فقهی پرهیز میکنند، اما افرادی، متقین یا روزهداران حقیقیست که به گفته پیشوایان دین، به معنای واقعی روزه میگیرند. پیامبر اکرم و پیشوایان دین، روزهدار حقیقی را چنین معرفی میکنند: روزهدار واقعی در این ماه خود را از آنچه خدا حرام كرده و از افطار دادن به چيزهاي حرام، حفظ میکند و به گونهاي رفتار میکند كه امام صادق(ع) درباره روزهداری وصیت فرموده است: «هرگاه روزه هستي بايد گوش، چشم، مو، پوست و همه اعضاي تو روزه باشند، يعني از انجام محرّمات بلكه مكروهات دوري كنند.» و نيز فرمودند: «گاه روزه تو نبايد همانند روز افطار تو باشد» یعنی در ماه مبارک رمضان باید اندیشه و گفتار و رفتارت بهتر از روزهایی باشد که روزه نیستی. البته ایشان (ع) در توضیح کلامشان افزودند: «روزه نه همين خودداري از خوردن و آشاميدن تنهاست، بلكه بايد در هنگام روزه، زبان خود را از دروغ نگه داريد، ديدههاي خود را از حرام بپوشانيد، با يكديگر گلاویز نشوید، بر هم حسد نورزيد، غيبت و گفتگوي بي منطق ننماييد، سوگند دروغ بلكه حتي سوگند راست به زبان نياوريد، دشنام و ناسزا ندهيد، بيخردي نورزيد، از ياد خدا و نماز غفلت نكنيد، از آنچه نبايد گفت به زبان نیاورید، شكيبا باشيد، سخن به راستي گوييد، از اهل شرّ دوري كنيد، و از گفتار بد و دروغ و افترا و خصومت با مردم و گمان بد بردن و غيبت و سخن چيني اجتناب كنيد.» امام صادق(ع) در فرازی دیگر، از وصیت طولانی و پرمفید خود به صورت کلی دو ویژگی بزرگ روزهداران حقیقی ماه مبارک رمضان را برمیشمرد. البته این دو ویژگی چکیدهای از تمام خصوصیات روزهداران شهر الصیام است. ایشان (ع) فرمودند: «در ايام روزه، روح و بدن خويش را به خداي (عزّ و جلّ) ببخش.» امام در این قطعه از وصیت خود میفرماید روزهدار حقیقی کسی است که روح و بدنش در سیطره فرمان خداوند است؛ یعنی انسان روزهدار در امور معنوی(مسائل روحی-روانی) و امور فیزیکی، هیچوقت از خدایش سرپیچی نمیکند. امام در سفارش به روزهداران فرمودند: «دل خويش را براي محبت و ياد او(خداوند) فارغ گردان و بدن خود را در آنچه خدا تو را به آن امر كرده و فرا خوانده بكار گير.» این دستورات و سفارشات امام را اگر یک روزهدار در ماه معظم رمضان در نظر داشته باشد و مو به مو انجام دهد، بدون شک جزء روهداران حقیقی به حساب خواهد آمد؛ به قول امام، حق روزه را به جا آورده است. البته این شخص از نزد خدا پاداش عظیم امساک و روزهداری را خواهد برد. امام صادق(ع) برای اینکه عظمت بندهای وصیت خود را نشان دهد و آن ویژگیها را برای مخاطبان روزهدار پراهمیت نشان دهد، میفرماید: «امّآ از آنچه بيان شد آنچه را كم بگذاري، به اندازه آن از فضل و ثواب روزه تو كم ميشود.» ایشان(ع) در این فراز گفته است شما(روزهدار) اگر فقط مثلا شکم را از روزه بهرمند کنی و تشنگی و گرسنگی را تحمل کنی، اما در زبان و روح و روانت روزه نداشته باشی، شاید روزهات قبول شود، اما ثواب و پاداش عظیم روزهدار حقیقی را نخواهی برد. امام صادق(ع) در پایان وصیتاش یک مثال تاریخی نقل میکند: «به درستي كه پدرم گفت: از رسول خدا (ص) شنيدم زني هنگام روزه، خدمتکار خويش را دشنام داد، حضرت طعامي خواست و به آن زن گفت: ميل كن، عرضه داشت: روزه هستم، فرمود: چگونه روزهاي كه خدمتکار خود را دشنام دادي!» این مثال و این سخن پیامبر در خطابت با آن زن روزهدار به خوبی میرساند که «روزه تنها ترك خوردن و آشاميدن نيست، همانا حق تعالي، روزه را حجابي از انجام كارهاي ناشايست، و كردارهاي بد، و گفتارهاي ناپسند قرارداده است. چه بسيارند روزه داران، و چه بسيارند آنانی كه تحمّل گرسنگي ميكنند.» این وصیت بلندبالای امام صادق (ع) به خوبی و روشنی میرساند که روزهدار تا روزهدار داریم. کسانی هستند که روزهداری را فقط به بستن دهان از خوردنیها و آشامیدنیها میدانند. حال آنکه این حقیرترین و ضعیفترین نوع روزه و روزهداری است. امام علی (ع) فرمودند: «چه بسيار روزهداراني كه او را از روزه، جز تشنگي و گرسنگي بهرهاي نيست، و چه بسيار عبادت كنندگاني كه او را از عبادت سودي جز رنج و زحمت نيست، اي خوشا خوابِ زيركان كه بهتر از بيداري و عبادت احمقان ميباشد، و خوشا افطار زيركان كه بهتر از روزه داشتن بيخردان است.» پایان این نوشتار را مزیّن میکنیم به سخنی زیبا از رحمت اللعالمین حضرت محمد مصطفی(ص). ایشان به جابر بن عبدالله فرمودند: «اي جابر اين ماه، ماه رمضان است، هركه بایستی روزه بدارد روزش را، و به عبادت بايستد بخشي از شبش را، و شكم و شهوت خويش را از حرام باز دارد، و زبانش را حفظ كند، از گناهانش همچون بيرون رفتن از ماه رمضان بيرون رود . . . جابر گويد: گفتم: يا رسول الله ، چه نيكوست اين حديثي كه فرمودي؟ حضرت(ص) فرمود: اي جابر چه دشوار است اين شرطهايي كه گفتم.»
سحری باید مغذی و پر از مواد غذایی غنی از مایعات باشد تا انرژی و هیدراتاسیون کافی برای دوام در ساعات طولانی روزهداری فراهم کند. مقدار زیادی مایعات بنوشید، غذاهای غنی از مایعات را انتخاب کنید تا مطمئن شوید که برای روز آینده، به خوبی هیدراته شده اید. سوپ جو بخورید، زیرا بلغور جو دوسر فیبر زیادی دارد و در طول سحری بدن شما به یک وعده غذایی خوب نیاز دارد. غلات صبحانه با فیبر بالا اغلب با ویتامینها و مواد معدنی غنی شدهاند و مواد مغذی بیشتری را برای حفظ انرژی در طول روز فراهم میکنند. مواد غذایی نشاستهای مانند برنج، با حبوبات یا غلات و یا همراه با شیر میتواند منبع خوبی برای تغذیه باشد. محصولات لبنی، منبع عالی کلسیم و ویتامین هستند. یک ظرف ماست یا یک شیک خرما را انتخاب کنید تا در طول روز سیر و هیدراته بمانید. همچنین میتوانید آن را با میوه و غلات برای یک سحری سالم ترکیب کنید. تخم مرغ، سرشار از مواد مغذی، پروتئین و همچنین ویتامین D میباشد. مصرف مرغ و ماهی نیز به بدن شما پروتین کافی میدهد، البته توصیه میشود که به صورت کبابی و یا بخار پز خورده شود و از خوردن مرغ و ماهی سرخ شده پرهیز کنید. مصرف خرما، سبزیجات، میوه مانند موز، هندوانه، توت فرنگی و… توصیه میشود. تاکید میشود که از خوردن غذاهای سرخ کردنی، فست فود، غذا های پرچرب و انواع سسها، نوشیدنیهای گازدار، انواع ترشیها وشیرینیجات پرهیز کنید چرا که باعث تشنگی و اضافه وزن میشود.