نوجوانی دوره‌ای حساس و بحرانی در زندگی انسان است که با تغییرات جسمی، روحی و اجتماعی بسیاری همراه است. در این دوران، رفتارهای مخاطره‌آمیز می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت و آینده‌ی نوجوانان داشته باشد. خانواده به عنوان نخستین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی که فرد در آن رشد می‌یابد، نقش اساسی در پیشگیری از این رفتارها ایفا می‌کند. در این مقاله، نقش خانواده در پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز نوجوانان بررسی می‌شود. نقش ارتباطات خانوادگی ارتباطات موثر و مثبت میان اعضای خانواده، یکی از عوامل مهم در پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز در نوجوانان است. وقتی که والدین با نوجوانان خود رابطه‌ای باز و صمیمی برقرار کنند، نوجوانان بیشتر تمایل دارند مسائل و نگرانی‌های خود را با والدین در میان بگذارند. این ارتباطات مثبت می‌تواند به کاهش استرس و فشارهای روانی در نوجوانان کمک کند و آنها را از رفتارهای مخاطره‌آمیز مانند مصرف مواد مخدر، خشونت و رفتارهای جنسی پرخطر بازدارد. نقش الگوهای رفتاری والدین والدین به عنوان الگوی رفتاری نخستین برای فرزندان خود، نقش بسیار مهمی در شکل‌دهی به رفتارهای آنها دارند. وقتی که والدین رفتارهایی سالم و مثبت را به نمایش بگذارند، نوجوانان نیز تمایل دارند از این رفتارها الگو بگیرند. رفتارهای مخاطره‌آمیز والدین، مانند مصرف مواد مخدر یا رفتارهای خشونت‌آمیز، می‌تواند به نوجوانان پیامدهای منفی برساند و احتمال انجام رفتارهای مشابه توسط آنها را افزایش دهد. نقش نظارت و کنترل والدین نظارت و کنترل موثر والدین بر رفتارهای نوجوانان می‌تواند به پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز کمک کند. والدین باید آگاه باشند که نوجوانان در چه فعالیت‌هایی مشغول هستند و با چه افرادی ارتباط دارند. این نظارت می‌تواند از طریق گفت‌وگوهای منظم با نوجوانان، حضور فعال در زندگی روزمره آنها و مشارکت در فعالیت‌های مشترک خانوادگی انجام شود. وقتی که نوجوانان احساس کنند که والدینشان به زندگی و رفاه آنها اهمیت می‌دهند، تمایل کمتری به انجام رفتارهای مخاطره‌آمیز خواهند داشت. نقش حمایت عاطفی خانواده حمایت عاطفی خانواده نقش مهمی در سلامت روانی و عاطفی نوجوانان ایفا می‌کند. وقتی که نوجوانان احساس کنند که در خانواده‌شان محبت و حمایت عاطفی دریافت می‌کنند، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند و کمتر به دنبال تأیید اجتماعی از طریق رفتارهای مخاطره‌آمیز می‌روند. والدین می‌توانند با ابراز محبت و توجه به نیازهای عاطفی نوجوانان، آنها را از لحاظ روانی تقویت کنند و از افتادن آنها در دام رفتارهای پرخطر جلوگیری کنند. نقش آموزش و آگاهی‌بخشی والدین باید به نوجوانان خود آموزش‌های لازم در مورد رفتارهای مخاطره‌آمیز و پیامدهای آنها را بدهند. آگاهی‌بخشی در مورد خطرات مصرف مواد مخدر، بیماری‌های مقاربتی، خشونت و سایر رفتارهای پرخطر می‌تواند نوجوانان را از انجام این رفتارها بازدارد. همچنین، والدین می‌توانند با ارائه اطلاعات صحیح و مبتنی بر علم، به نوجوانان کمک کنند تا تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و از انتخاب رفتارهای پرخطر پرهیز کنند. خانواده به عنوان نخستین و مهم‌ترین نهاد اجتماعی که فرد در آن رشد می‌یابد، نقش اساسی در پیشگیری از رفتارهای مخاطره‌آمیز نوجوانان دارد. ارتباطات موثر و مثبت، الگوهای رفتاری سالم، نظارت و کنترل موثر، حمایت عاطفی و آموزش و آگاهی‌بخشی از جمله عواملی هستند که می‌توانند به کاهش رفتارهای مخاطره‌آمیز در نوجوانان کمک کنند. والدین باید با توجه به این عوامل، نقش خود را در تربیت و حفاظت از سلامت و آینده‌ی فرزندان خود به خوبی ایفا کنند.