وزارت تحصیلات عالی حکومت افغانستان در تازهترین مورد در نامهای رسمی تمام استادان و هیأت علمی دانشگاهها در کشور را ملزم به تسلط و توانایی تدریس به زبانهای (پشتو و دری/فارسی) کرده است. همچنین کاربرد برخی کلمههای فارسی را نیز منع کردهاست.
این وزارت در این نامه تاکید کرده است که استادان باید با هر دو زبان آشنایی کامل داشته باشند و آثار علمی خود را به هر دو زبان بنویسند.
این مکتوب در هفت ماده از سوی معاونت علمی وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست به دانشگاهها فرستاده شده است.
در این نامه از تمام استادان و کادر علمی دانشگاههای افغانستان خواسته شده است تا از استفاده از آنچه اصطلاحات و کلمات «زبانهای دیگر» خوانده شده از جمله «دادگاه، دادستانی، دانشجو، دانشگاه، دانشکده، زدهکریال، پوهنیال…)، در آثار علمی، پژوهشها، تألیفات و ترجمههای خودشان خودداری کنند.
قابل ذکر است که این اولین بار است که استادان دانشگاههای افغانستان مکلف میشوند به زبانهای فارسی و پشتو تدریس کنند و مجبورند با هر دو زبان آشنایی کامل داشته باشند.
همچنین پیش از این در قانون تحصیلات عالی افغانستان آمده بود که تدریس در نهادهای تحصیلات عالی افغانستان به زبانهای رسمی کشور صورت بگیرد که در عمل استادان در بیشتر دانشگاههای مناطقی که اکثر ساکنان آن فارسیزبان هستند، به زبان فارسی و در مناطق با اکثریت پشتوزبان به زبان پشتو تدریس میکنند.
در این مکتوب تاکید شده که در مقدمه تمام تألیفات، ترجمهها و پژوهشهای علمی، اهمیت آنها از نظر اسلامی نیز بررسی شوند و در مورد ارتباط اسلام و تخصص خود در پژوهش باید توضیح دهند.
در ادامه آمده اس که در تألیفات، پژوهشها و ترجمههای علمی نامهای «شخصیتهای دینی و ملی» افغانستان از جمله «سید جمالالدین افغان، سلطان محمود غزنوی، احمدشاه بابا و …» با احترام کامل برده شود و از هر نوع «سرقت علمی» نیز خودداری شود.
همچنین در ماده چهارم این نامه آمده است: «ما برای زبانهای کشور احترام کامل قایل هستیم. اما از آنجایی که اکثریت مردم افغانستان به دو زبان رسمی پشتو و دری صحبت میکنند، هر استاد و هیأت علمی موظف است که زبانهای رسمی کشور را بفهمد، به آنها آثار بنویسد، ارتباط برقرار کند و تدریس کند. مضمون پشتو در بخشهای فرعی به زبان پشتو و مضمون دری در بخشهای فرعی به زبان دری تدریس شود، جدا از این دیگر هر استادی باید توانایی خواندن، نوشتن، صحبت کردن و تدریس به زبانهای رسمی کشور را داشته باشد و این اصل با جدیت رعایت شود. همچنین هر استاد موظف است در زمان ترفیعات تحصیلی، آثار علمی، تألیف، ترجمه، مقاله، فرم و سایر متون خود را به زبان مادری خود پشتو یا دری تهیه کند.»
در حالی این مکتوب صادر میشود و استفاده از برخی واژهها نیز منع میشود که این موضوعات در یک دهه گذشته جنجالهای زیادی را در مجلس نمایندگان پارلمان پیشین افغانستان بدنبال داشت.
به همین دلیل قانون تحصیلات عالی ملکی افغانستان هیچگاه در مجلس نمایندگان به تصویب نرسید و تنها براساس فرمان تقنینی محمد اشرف غنی، رییس جمهور پیشین به قانون تبدیل شد.
قانون اساسی پیشین افغانستان که از سوی حکومت سرپرست لغو شد، زبانهای دری و پشتو را زبانهای رسمی این کشور خوانده و ۶ زبان دیگر، از جمله ازبکی، ترکمنی، پشهای، نورستانی، بلوچی و پامیری را در مناطقی که بیشتر مردم به آنها سخن میگویند به عنوان زبان سوم رسمی شناخته است.