زنان دارای مجموعه‌ی منحصر به فردی از چالش‌های مراقبت‌های بهداشتی هستند و بیش از مردان در معرض خطر ابتلا به شماری از بیماری‌ها قرار دارند. قاعدگی در دوره‌ی نوجوانی، بارداری، ولادت و پسا قاعدگی (یائسگی) برای زنان اهمیت فوق العاده‌ای دارد و چرخه‌ی زندگی یک زن را می‌سازد.
جسم زنان به دلیل ساختار بیولوژیکی متفاوتی که از مردان دارد و تغییرات هورمونی‌ای که در مقیاس‌های متفاوت در طول زندگی تجربه می‌کند، آن‌ها را در مواجهه با بیماری‌ها آسیب‌پذیرتر می‌سازد. این آسیب‌پذیری مشخص می‌سازد که زنان برای حفظ سلامتی‌شان نیازمند توجه بیشتری هستند.
امروزه اهمیت سلامت زنان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است زیرا زنان به عنوان عضو کلیدی، سنگ بنای سلامت کلی یک خانواده را تشکیل میدهند. این بدان معنی است که سلامت خانواده‌ها و جوامع درگرو سلامت زنان است. شعار «زنان سالم، دنیای سالم» هم به اهمیت سلامت زنان اشاره دارد و تاکید می‌کند که زنان سالم نسل سالمی را پرورش میدهند.
در افغانستان با توجه به این موضوع که سطح دسترسی افراد به مراکز صحی و شفاخانه‌ها بسیار پایین است، کتله‌ی بزرگی از جمعیت همه ساله با خطر مرگ ناشی از عدم دسترسی به پزشک و دارو مواجه هستند و جان خود را از دست میدهند. در این میان زنان و کودکان بیش از مردان آسیب می‌بینند.
در مناطق روستایی و ولسوالی‌های افغانستان مردم بخصوص زنان و کودکان کیلومترها از مراکز صحی فاصله دارند. بخشی از بیماران در حین انتقال در مسیر راه مرکز درمانی جان خود را از دست میدهند.
در شماری از ولایات، مراکز درمانی و مهم‌تر متخصصین زن وجود ندارد. عدم وجود پزشکان متخصص در حوزه‌ی زنان سبب شده تا زنان در خانه نزد افراد غیر متخصص ولادت کنند. در چنین ولادت‌هایی یا مادر یا نوزاد و یا هر دو جان خود را از دست میدهند.
تنها زنانی که در ولایت‌ها و مناطق محروم زندگی می‌کنند نیست؛ زیرا زنانی که در مراکز شهرها هستند نیز با خطرات فوق العاده جدی‌ای مواجه هستند. عدم آگاهی و مهم‌تر پیری از گفته‌های سنتی و بی اساس، حیات زنان و دختران زیادی را با خطر مرگ مواجه کرده است.
بر اساس آمارسازمان جهانی صحت که در ماه می سال روان میلادی به نشر رسید، افغانستان با ۶۳۸ مرگ در هر صدهزار تولد زنده، بلندترین آمار مرگ و میر مادران را در آسیا دارد.
این سازمان تخمین زده است که هر ماه، ۲۴هزار زن در مناطق دور افتاده‌ی افغانستان زایمان می‌کنند و آن‌ها به دسترسی به پرستاران ماهر چون قابله‌ها به ویژه در زمان بحران بشری کنونی نیاز دارند.
سازمان جهانی صحت هشدار داد که اگر در بخش سلامت مادران در افغانستان اقدامات فوری و پایدار انجام نشود، تا سه سال دیگر ممکن هزاران مادر باردار با تهدید مرگ مواجه شوند.
علاوه بر این، سازمان جهانی صحت در ماه حمل امسال اعلام کرد که تأثیر ناامنی حاد غذایی در افغانستان ویرانگر است، به‌طوری که ۲۰ میلیون نفر در این کشور در معرض خطر سوءتغذیه و بیماری‌های عفونی قرار دارند.
اهمیت سلامت زنان در دوران بارداری
بر اساس آمار وزارت صحت عامه کشور هر زن افغان در طول عمر باروری خود به صورت میانگین ۵ الی ۶ کودک به دنیا می‌آورد. این آمار در برخی زنان به ۱۲ تا ۱۴ ولادت می‌رسد.
به دنیا آوردن این تعداد فرزند برای یک زن آن هم در بهترین حالت تغذیه، نگهداری و بهداشت آسیب‌های خود را بر جای خواهد گذشت. در حالی که با توجه به فقر موجود در جامعه‌ی افغانستان زنان باردار در طول دوره‌ی حاملگی از تغذیه مناسب برخوردار نیستند، به مراکز صحی دسترسی ندارند و مهم‌تر هنگام ولادت ناگزیر می‌شوند در نبود امکانات در خانه ولادت کنند. این عوامل سبب می‌شوند آسیب‌های احتمالی که حیات و سلامتی مادر و نوزاد را با خطر مواجه می‌سازد، چندین برابر افزایش دهد.
بر اساس تحقیقات، مادران سالم، فرزندان سالمی را به دنیا می‌آورند و زنانی که به بیماری‌های زیادی مبتلا باشند و یا در دوره‌ی بارداری تمام نیازهای استندرد صحی پرورش جنین را تکمیل نکنند، فرزندانی که از آن‌ها متولد می‌شوند از سلامت کامل برخوردار نبوده و حتی از بطن مادر بیمار متولد خواهند شد.
بر اساس آمار سازمان ملل، حدود شش میلیون نفر در افغانستان با سطوح اضطراری ناامنی غذایی روبه‌رو هستند و یک قدم با قحطی فاصله دارند. همچنین آمار نهادهای امدادرسان نشان می‌دهد که افغانستان بدترین بحران بشردوستانه را در جهان تجربه می‌کند و بیش از دو سوم جمعیت آن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. تغذیه‌ی نامناسب در زمان بارداری و پس از تولد در کودک سبب می‌شود تا شماری از کودکان به راحتی به سوءتغذیه مبتلا شوند و حتی جان خود را از دست دهند.
ضرورت آگاهی دهی به زنان از اهمیت سلامت
زنان در تک تک مراحل زندگی خود نیاز به مراقبت‌های بهداشتی و پیشگیرانه‌ی مهمی دارند که نباید از آن غافل شوند. مراجعه به پزشک و درمان به موقع سبب می‌شود تا از ابتلای زنان به بیماری‌های خطرناک جلوگیری شود. در فضایی که جو سنتی حاکم است و زنان از تمام منابع انسانی حضوری محروم هستند، نیاز هست که این مورد از طریق رسانه‌ها آگاهی دهی شود.
رسانه‌ی گوهرشاد با درک این نیاز و با اختصاص صفحه‌ای تحت عنوان «زن و بهداشت» بر این تلاش است تا اطلاعات صحی جامع و دقیق را در اختیاز زنان و دختران افغانستان قرار دهد. این اطلاعات از سوی متخصصان صحی تهیه شده و شما را از چگونگی حفظ بهداشت آگاه خواهد ساخت.
لازم به ذکر است که در آینده‌ی نزدیک اطلاعات پزشکی این صفحه به گونه‌ی صوت و تصویر از طریق رادیو آنلاین گوهرشاد در اختیار دنبال کنندگان قرار خواهد گرفت. علاوه براین تلاش می‌شود مسیر ارتباطی‌ای بین مخاطبان و متخصصان ایجاد شود تا آن‌ها بتوانند مستقیما پرسش‌های‌شان را مطرح کنند.
