روزانه ۱۸۰ تا ۲۰۰ زن به شفاخانه نسایی ولادی هرات مراجعه می‌کنند. بخش اعظم این آمار یعنی ۸۰ درصد مراجعه‌کنندگان این مرکز را زنانِ بارداری تشکیل می‌دهند که از ولسوالی‌های هرات هستند. شفاخانه نسایی ولادی هرات تنها مرکز دولتی در زون غرب کشور است که برای زنان خدمات ارائه می‌کند.
بر اساس آمار ارائه شده از سوی مسوولان شفاخانه نسایی ولادی هرات در سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۱ هزار نوزاد در این مرکز تولد شده است. مسوولان تخمین می‌زنند که این آمار در سال جاری افزایش خواهد داشت.
سعیده سعید، مسوول شفاخانه نسایی ولادی هرات می‌گوید در هر ۲۴ ساعت ۷۰ تا ۷۵ نوزاد در شفاخانه نسایی ولادی هرات متولد می‌شود.
بر اساس آمارها در سال ۱۴۰۱، ۳۰ هزار و ۹۶۵ نفر به این مرکز مراجعه کرده‌اند و از خدمات مستفید شدند.
خانم سعید می‌افزاید: «در سال گذشته ما ۲۱ هزار و ۹۲۴ ولادت داشتیم، ۵۰۳۸ سزارین داشتیم و ۷۷۶۲ خانم که معروض به خطر بودند از خدمات مستفید شدند و نجات پیدا کردند.»
علاوه بر این ۲۵ مادر و ۲۱۶ نوزاد (شامل نوزادان دارای سوءشکل، قبل از میعاد و نوزادی که در زمان ولادت با مشکلات تنفسی تولد می‌شوند) در یک سال گذشته جان خود را از دست داده‌اند.
خانم سعید می‌گوید اکثر زنانی که در حین ولادت جان خود را از دست داده‌اند زنانی بودند که با تاخیر به این مرکز مراجعه کردند. او در پاسخ به این پرسش که چه عواملی حیات مادر و نوزاد را به خطر می‌اندازد گفت: «امراضی چون دیابت، فشار بلند، تروما، جدا شدن جفت، پاره شدن کیسه آب، عدم مراجعه به موقع زنان باردار به مراکز صحی از عواملی اند که حیات نوزاد و مادر را با خطر مرگ مواجه می‌سازد.»
این متخصص به زنان باردار توصیه می‌کند که یک خانم باردار باید به نزدیک ترین مرکز صحی نزدیک خانه خود مراجعه کند. او باید چهار ملاقات قبل و چهار ملاقات بعد از ولادت با متخصص زنان و زایمان داشته باشد، واکسن‌های خود ونوزادش را تکمیل کند، به آگاهی و راهنمایی‌هایی که در مراکز و کلینیک‌های صحی ولسوالی‌ها به آن‌ها داده می‌شود عمل کند، فاصله دو سال بین ولادت‌ها را رعایت کند، از ولادت‌های پی در پی و بدون فاصله جلوگیری کند، از حامگی زیر ۱۸ سال و بالای ۳۵ سال که عوارض بالایی دارد جلوگیری کند و مهم‌تر به تغذیه در زمان بارداری و شیردهی توجه کند و از غذاهای مفید و مقوی استفاده کند.»
این متخصص تاکید می‌کند که پس از ولادت پنجم، ولادت‌های بعد از آن برای مادر خطرآفرین بوده و حیات مادررا به خطر می‌اندازد. همچنین به زنان حامله توصیه می‌شود تا در زمان ولادت زیر نظر متخصص ورزش‌های لازم را داشته باشد تا ولادت نرمال و مطمئنی را سپری کند. خانم حامله همچنین باید زیر نظر متخصص درصورت نیاز از قرص‌های آهن استفاده کند.
چرا زنان سزارین می‌شوند؟
بر اساس آمارهای شفاخانه نسایی ولادی هرات در هر یک ساعت یک عملیات سزارین در این مرکز انجام می‌شود. این آمار نشان می‌دهد که تقریبا در هر ۲۴ ساعت حدود ۲۰ تا ۲۴ نوزاد از طریق عمل سزارین متولد می‌شود.
سهیلا حیدری، متخصص زنان می‌گوید عوامل متعددی سبب می‌شود تا متخصصات تصمیم بگیرند خانم حامله را سزارین کنند. او می‌گوید: «عدم پیشرفت طبیعی پروسه زایمان، یعنی به مدت زمان معین مادر به شکل طبیعی نتواند ولادت کند، خانمی که بیشتر از یک بار سزارین شده باشد و رحم آن به دلیل نازکی تحمل درد طبیعی ولادت را نداشته باشد، در صورتی که مادر عمل‌های رَحم‌ی داشته باشد. در صورتی که جفت نوزاد در قسمت دهانه‌ی رحم قرار گیرد و سبب شود تا مادر دچار خونریزی شود، جفت‌های چسپنده که ولادت را به شکل نرمال غیر ممکن می‌سازد، خانم‌هایی که فشار بلند دارند، خانم‌هایی که به بیماری کلیه مبتلا هستند، در صورتی که ضربه‌ای به رحم وارد شود و نوزاد در ماه‌های هشت و نه قرار داشته باشد، پزشکان برای جلوگیری از خطرات احتمالی‌ای که متوجه نوزاد و مادر می‌شود، مادر را سزارین می‌کنند، در صورتی که مادر به عفونت تبخال و یا ایدز مبتلا باشد، در صورتی که خانم حامله مشکلات قلبی داشته باشد. در صورتی که مادر خودش تمایل به سزارین داشته باشد و نتواند از پس زایمان طبیعی برآید، در صورتی که مادر جان خود را از دست دهد پزشکان برای این‌که نوزاد را سالم از بطن مادر خارج سازند، نوزاد را به شکل سزارین از رحم مادر خارج می‌سازند، زن‌هایی که سابقه‌ی چند سقط را داشته باشند، در صورتی که جنین بزرگ‌تر باشد و مادر توانمندی تولد طبیعی آن را نداشته باشد، در صورتی که جنین در وضعیت اورژانسی قرار داشته باشد، در صورتی که جنین در رحم مادر رشد نداشته باشد و در صورتی که سر نوزاد از لگن مادر بزرگ‌تر باشد از جمله‌ی عواملی اند که سبب می‌شوند یک خانم حامله به شکل سزارین طفل خود را تولد کند.»
ضررهای سزارین
این متخصص زنان تاکید می‌کند که بهترین روش برای تولد، تولد طبیعی است. او می‌گوید در صورتی که پزشک تشخیص می‌دهد که زن می‌تواند به شکل طبیعی ولادت کند، حتما به شکل طبیعی ولادت کند مگر این‌که این روند طبیعی به خود مادر و جنین آسیب وارد کند.
در صورتی که خانم حامله به شکل سزارین تولد داشته باشد، یکی از بارزترین ضررهای آن خونریزی است. آن‌گونه که خانم حیدری می‌گوید در ولادت طبیعی زن حامله حدود ۵۰۰ سی سی ضیاع خون دارد اما در سزارین حدود یک تا یک و نیم هزار سی سی خون مادر ضایع می‌شود.
دردهای پس از سزارین بسیار زیاد است. زیرا محل بخیه و تحرک برای مادر همراه با درد است. در صورتی که این دردها در ولادت طبیعی کمتر است.
ممکن است به دلیل عملیات در داخل شکم عفونت‌هایی ایجاد شود و یا ناحیهی عملیات شده به دلیل عدم رعایت حفظ الصحه یا دیابت زخم بهبود نمی‌یابد و یا عفونت می‌کند. به دلیل این‌که رحم در عمل سزارین برش داده می‌شود احتمال عفونتی شدن آن بالاست.
سزارین روی ولادت‌های بعدی مادر چه تاثیری دارد؟
خانم حامله پس از سزارین باید از یک روش جلوگیری مطمئن استفاده کند. تا حداقل دو تا سه سال حامله نشود و تمام انرژی آن صرف ترمیم زخم‌ها شود. دوره‌ی شیردهی آن تکمیل شود و باید توانایی کاملی برای حاملگی بعدی‌اش داشته باشد. فاصله بین ولادت باعث می‌شود تا مادر نگرانی کمتری را تجربه کرده و با اعصابی آرام برای حاملگی بعدی اش آماده باشد.
در صورتی که مادر حامله فرزند اول خود را به شکل سزارین تولد کرده باشد و ولادت قبلی آن ارتباطی به مشکلاتی چون کوچکی لگن مادر، بزرگ بودن نوزاد و یا موقعیت نوزاد در رحم نداشته باشد، متخصص می‌تواند با بررسی شرایط مادر و جنین اجازه دهد تا ولادت بعدی مادر به شکل طبیعی انجام شود. اما اگر ولادت اول و دوم مادر به شکل سزارین باشد شانس تولد طبیعی نزد مادر بسیار پایین است.
سانیا محمودی، یکی از زنانی است که به شفاخانه نسایی ولادی هرات مراجعه کرده است. او حامله است و آن‌گونه که خودش می‌گوید قرار است در هفته‌ی آینده ولادت کند. فاصله بین ولادت‌های او بین یک و نیم تا هفت سال بوده است.
خانم محمودی پنجمین کودک خود را حامله است و تمام ولادت‌هایش به شکل سزارین انجام شده است. او می‌گوید: «وقتی ازدواج کردم فورا حامله شدم و به دلیل این‌که نوزاد بزرگ بود و لگن من کوچک مجبور شدم که به شکل سزارین ولادت کنم. بعد از هفت سال فرزند دوم خود را حامله شدم اما او سقط شد.» ضعف شدید اعصاب، استخوان دردی، پوکی استخوان، ضعف شدید بینایی از آسیب‌هایی است که به قول خودش بخاطر سزارین‌های مکرر به او وارد شده است.
تدابیر لازم قبل از ولادت:
بارداری دوران منحصر به فردی است که اتفاقات این مرحله از زندگی، ممکن است به طور دائمی بر سلامت مادر و نوزاد تأثیر بگذارد. مراجعه به پزشک و مشورت با متخصصان هم می‌تواند به شما کمک کند تا نکات کلیدی لازم را به طور کامل رعایت کنید هم به این‌که فرزندان سالمی را تولد کنید. با این حال متخصصان زنان در هرات به زنانی که برای ولادت به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، توصیه می‌کنند تا نکات زیر را رعایت کنند.
۱- ولادت باید در مرکز صحی انجام شود و در خانه انجام نشود.
۲- خانم حامله باید فردی را به عنوان پایواز (مراقبِ بیمار در شفاخانه) انتخاب کند تا او در تمام طول مدت زایمان و مراقبت‌های پس ازآن همراهی‌اش کند.
۳- فردی که گروه خونی آن با مادر یکی باشد باید مشخص شود. این فرد باید شرایط خون دهی را داشته باشد. در دسترس باشد تا در صورتی که مادر هنگام زایمان نیازمند خون شد بتواند فورا به او خون دهد.
۴- برای زایمان دارو و موارد قبل و بعد از آن باید خانواده هزینه‌ی مشخصی را تهیه کند و آن را آماده بگذارد تا در صورت نیاز از آن پول استفاده کرده و روند زایمان و تداوی بیمار با تاخیر مواجه نشود.
در حالی شفاخانه‌ی نسایی ولادی هرات روزانه میزبان ۲۰۰ زن است که این مرکز درمانی، ۱۰۰ بستر است. این مورد سبب شده است تا این مرکز با کمبود تختِ بیمار و سایر امکانات مواجه باشد. حال آن‌که آمار ولادت‌ها همه ساله در این مرکز رو به افزایش است.
