واژینیت چیست؟
واژینیت (vaginitis) یک اصطلاح پزشکی است که اختلالات مختلفی را توصیف می‌کند که باعث می‌شود واژن شما عفونی یا ملتهب شود. ولوواژینیت به التهاب هر دو واژن و فرج (نوع تناسلی خارجی زن) اشاره دارد. این شرایط می‌تواند ناشی از عفونت ناشی از ارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، مخمرها یا ویروس‌ها باشد. تحریکات ناشی از مواد شیمیایی موجود در کرم‌ها، اسپری‌ها یا حتی لباس‌هایی که با این ناحیه در تماس هستند نیز می‌توانند منجر به واژینیت شوند.
در برخی موارد، واژینیت ناشی از ارگانیسم‌هایی است که بین شرکای جنسی منتقل می‌شود. واژینیت همراه با درد و تورم در داخل و اطراف واژن است. بین زنان بسیار شایع است و معمولاً قابل درمان است.
علائم واژینیت
- خارش یا درد واژن
- ترشحات واژن که رنگ، بو یا ضخامت آن متفاوت از معمول است
- ترشحات با بوی بد
- خشکی واژن
- درد هنگام ادرار کردن یا رابطه جنسی
- خونریزی خفیف واژینال یا لکه بینی
- پوست زخم، متورم یا ترک خورده در اطراف واژن
البته به یاد داشته باید که ممکن است بیمار همه این علائم را نداشته باشد. اگر ترشحات واژن دارید، ویژگی‌های ترشحات ممکن است نشان دهنده‌ی نوع واژینیت باشد. واژینوز باکتریال ممکن است ترشحاتی به رنگ سفید متمایل به خاکستری و بد بو داشته باشید که ممکن است بعد از رابطه جنسی آشکارتر شود.
عفونت قارچی به طور معمول با خارش همراه است و دارای ترشحات سفید غلیظ پنیری شکل می‌باشد.
تریکومونیازیس نیز با خارش واژن و ترشحات بد بود همراه است و می‌تواند ترشحات زرد متمایل به سبز و گاهی کف آلود ایجاد کند.
علل واژینیت چیست؟
علت بستگی به نوع واژینیت شما دارد:
- واژینوز باکتریال: این شایع‌ترین نوع واژینیت ناشی از تغییر باکتری‌های موجود در واژن است که تعادل را برهم می‌زند. علت عدم تعادل ناشناخته است. ممکن است واژینوز باکتریایی بدون علامت باشد. به نظر می‌رسد این نوع واژینیت با رابطه جنسی مرتبط است، اما ناشی از رابطه جنسی نیست – به خصوص اگر چندین شریک جنسی یا یک شریک جنسی جدید داشته باشید. اما در زنانی که از نظر جنسی فعال نیستند نیز رخ می‌دهد.
- عفونت‌های مخمری (قارچی): این‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که یک ارگانیسم قارچی، معمولاً کاندیدا آلبیکنس، در واژن شما رشد کند. ( albicans) همچنین باعث عفونت در سایر نواحی مرطوب بدن شما می‌شود، مانند دهان (برفک)، چین‌های پوستی و بستر ناخن. این قارچ همچنین می‌تواند باعث بثورات شود.
- تریکومونیازیس: این عفونت شایع مقاربتی توسط یک انگل میکروسکوپی تک سلولی به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. این ارگانیسم در طول رابطه جنسی با فردی که عفونت دارد پخش می‌شود. در مردان، ارگانیسم معمولاً دستگاه ادراری را آلوده می‌کند، اما اغلب هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. در زنان، تریکومونیازیس معمولاً واژن را درگیر می‌کند و ممکن است علائمی ایجاد کند. همچنین خطر ابتلای زنان به سایر عفونت‌های مقاربتی را افزایش می‌دهد.
- واژینیت غیر عفونی اسپری‌های واژینال، صابون‌های معطر، شوینده‌های معطر و محصولات اسپرم‌کش می‌توانند باعث واکنش آلرژیک یا تحریک بافت‌های فرج و واژن شوند. اجسام خارجی مانند دستمال توالت یا تامپون‌های فراموش شده در واژن نیز می‌توانند بافت‌های واژن را تحریک کنند.
جلوگیری از بیماری واژینیت
رعایت بهداشت فردی از برخی از انواع واژینیت جلوگیری کرده و برخی از علائم را تسکین می‌دهد:
- از حمام، جکوزی‌های عمومی که از رعایت بهداشت در آن‌ها مطمئن نیستید، خودداری کنید.
- از عوامل تحریک کننده اجتناب کنید. مانند محصولات بهداشتی معطر مثل تامپون‌ها و پدهای معطر، صابون‌ها و مواد شوینده معطر.
- برای جلوگیری از تحریک، ناحیه را به خوبی خشک کنید. از صابون‌هایی که خاصیت دئودورانت یا ضد باکتری دارند استفاده نکنید.
- بعد از استفاده از توالت از جلو به عقب پاک کنید. انجام این کار از انتشار باکتری‌های مدفوع به واژن جلوگیری می‌کند.
موارد دیگری که ممکن است به پیشگیری از واژینیت کمک کند عبارتند از:
- استفاده از کاندوم و محدود کردن تعداد شرکای جنسی
- لباس زیر نخی و گشاد بپوشید. همچنین شلوارهایی با فاق نخی بپوشید. اگر در زمان خواب لباس زیر نپوشید بهتر است. قارچ‌ها در محیط‌های مرطوب رشد می‌کند.
- اطراف واژن خود را با آب بشویید و کاملا خشک کنید.
- در زمان پریود به جای تامپون از پد استفاده کنید.
- حداقل یک روز درمیان لباس زیر خود را عوض کنید.
- سیگار و قلیان و الکل تضعیف کننده‌های سیستم تولید مثل و قوای رحم و سیکل پریود است.
- هرگز ادرار را نگه ندارید و حتما بعد ا رابطه جنسی ادرار کنید.
به خاطر داشته باشید، جلوگیری از عفونت واژن، همیشه امکان‌پذیر نیست. با این حال، در نظرگرفتن موارد فوق به شما کمک خواهد کرد تا احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید.
عواملی که خطر ابتلا به واژینیت را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- تغییرات هورمونی، مانند تغییرات مرتبط با بارداری، قرص‌های ضد بارداری یا یائسگی
- فعالیت جنسی
- داشتن یک عفونت مقاربتی
- داروها، مانند آنتی بیوتیک‌ها و استروئیدها
- استفاده از اسپرم کش‌ها برای جلوگیری از بارداری
- دیابت کنترل نشده
- استفاده از محصولات بهداشتی مانند: اسپری واژینال یا محصولاتی که حاوی دئودرانت هستند.
- پوشیدن لباس زیر مرطوب یا تنگ
- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD) برای کنترل بارداری
عوارض واژینیت
التهاب واژن به تنهایی چندان عارضه‌ای ندارد ولی در صورت عدم درمان می‌تواند به سایر دستگاه‌ها مانند رحم و مثانه گسترش یابد.
زنان مبتلا به تریکومونیازیس یا واژینوز باکتریایی به دلیل التهاب ناشی از این اختلالات در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های مقاربتی هستند.
- احتمال ابتلا به (HIV)
- احتمال ابتلا التهاب لگن
- احتمال نازایی
- احتمال سقط جنین
تشخیص و درمان
تشخیص عفونت واژن، از طریق مراجعه به پزشک امکان‌پذیر است. تشخیص التهاب واژن معمولا با موارد زیر صورت می‌گیرد:
- گرفتن شرح حال یا تاریخچه پزشکی
- معاینه فیزیکی مانند معاینه لگن
- آزمایش ترشحات واژن
برای درمان واژینیت بعد از معاینه و تشخیص پزشک نظر به عامل ایجادکننده از داروهایی مانند انتی بیوتیک، کرم‌های موضعی، محلول‌های شستشوکننده موضعی استفاده می‌شود.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
