سلامت دهان و دندان شما مهمتر از آن چیزی است که ممکن است تصور کنید. بیاموزید که چگونه سلامت دهان، دندان‌ها و لثه‌ها می‌تواند بر سلامت عمومی شما تأثیر بگذارد. آیا می‌دانستید که سلامت دهان و دندان شما سرنخ‌هایی در مورد سلامت کلی شما ارائه می‌دهد؟ آیا می‌دانستید که مشکلات در دهان می‌تواند بقیه بدن را تحت تاثیر قرار دهد؟ با یادگیری بیشتر در مورد ارتباط بین سلامت دهان و دندان و سلامت کلی از خود محافظت کنید.
چه ارتباطی بین سلامت دهان و دندان و سلامت کلی وجود دارد؟
مانند سایر نواحی بدن، دهان نیز پر از میکروب است. آن میکروب‌ها عمدتاً بی ضرر هستند. اما دهان، ورودی دستگاه گوارش است. این لوله طولانی شامل اندام‌هایی از دهان تا مقعد است که غذا از آن عبور می‌کند. دهان همچنین ورودی اندام‌هایی است که اجازه تنفس را می‌دهد (مجرای تنفسی). بنابراین گاهی اوقات میکروب‌های موجود در دهان می‌توانند منجر به بیماری در سراسر بدن شود.
سلامت دهان وضعیتی از دهان، دندان‌ها و ساختارهای دهانی است که افراد را قادر می‌سازد تا عملکردهای اساسی مانند خوردن، تنفس و صحبت کردن را انجام دهند و در ابعاد روانی/ اجتماعی مانند زیباتر شدن و داشتن اعتماد به نفس به شخص کمک می‌کند. بهداشت دهان و دندان در طول زندگی از اوایل زندگی تا پیری متفاوت است، از سلامت عمومی جدایی ناپذیر است و افراد را در مشارکت در جامعه و دستیابی به پتانسیل‌های خود حمایت می‌کند.
به صورت عموم دفاع بدن و مراقبت خوب از دهان، میکروب‌ها را تحت کنترل نگه می‌دارد. مراقبت خوب از دهان شامل مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن است. بدون رعایت بهداشت دهان و دندان، میکروب‌ها می‌توانند به سطوحی برسند که ممکن است منجر به عفونت‌هایی مانند پوسیدگی دندان و بیماری لثه شود.
همچنین، برخی داروها می‌توانند جریان تف به نام بزاق را کاهش دهند. این داروها شامل داروهای ضد احتقان، آنتی هیستامین‌ها، مسکن‌ها و داروهای ضد افسردگی است.
در مورد اهمیت بزاق، این را بدانید که بزاق غذا را می‌شوید و اسیدهایی را که میکروب‌ها در دهان می‌سازند متعادل نگه می‌دارد. که به جلوگیری از گسترش میکروب‌ها و ایجاد بیماری کمک می‌کند.
میکروب‌های دهان و تورم و تحریک دهان که التهاب نامیده می‌شود، با یک نوع شدید بیماری لثه به نام پریودنتیت (Periodontitis) مرتبط است. مطالعات نشان می‌دهد که این میکروب‌ها و التهاب ممکن است در برخی بیماری‌ها نقش داشته باشند. و برخی بیماری‌ها مانند دیابت و (HIV/AIDS) می‌توانند توانایی بدن را برای مبارزه با عفونت کاهش دهند. که می‌تواند مشکلات سلامت دهان را بدتر کند.
چه شرایطی را می‌توان با سلامت دهان مرتبط دانست؟
- اندوکاردیت: این عفونت در پوشش داخلی حفره‌ها یا دریچه‌های قلب که به نام اندوکارد است، اغلب زمانی اتفاق می‌افتد که میکروب‌های قسمت دیگری از بدن، مانند دهان، از طریق خون پخش می‌شوند و به نواحی خاصی در قلب می‌چسبند. عفونت اندوکارد نادر است. اما می تواند کشنده باشد.
- بیماری قلب و عروق: اگرچه این موضوع هنوز کاملا مشخص نیست اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که بیماری قلبی، گرفتگی عروق و سکته مغزی ممکن است با التهاب و عفونت‌هایی که میکروب‌های دهان ایجاد می‌کنند، مرتبط باشند.
- عوارض بارداری و زایمان: بیماری لثه به نام پریودنتیت با زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد مرتبط است.
- ذات الریه: میکروب‌های خاصی در دهان می‌توانند وارد ریه‌ها شوند. این ممکن است باعث ذات الریه و سایر بیماری‌های تنفسی شود.
برخی شرایط بهداشتی نیز ممکن است بر سلامت دهان تأثیر بگذارد، از جمله:
- دیابت: دیابت باعث می‌شود بدن کمتر بتواند با عفونت مبارزه کند. بنابراین دیابت می‌تواند لثه‌ها را در معرض خطر قرار دهد. به نظر می‌رسد بیماری لثه در افرادی که دیابت دارند بیشتر اتفاق می‌افتد و جدی تر است. تحقیقات نشان می‌دهد افرادی که بیماری لثه دارند، کنترل سطح قند خون‌شان دشوارتر است. مراقبت منظم از دندان می‌تواند کنترل دیابت را بهبود بخشد.
- HIV/AIDS: مشکلات دهانی، مانند زخم‌های دردناک دهان به نام ضایعات مخاطی، در افراد مبتلا به ایدز شایع است.
- سرطان: تعدادی از سرطان‌ها با بیماری لثه مرتبط هستند. این‌ها شامل سرطان‌های دهان، دستگاه گوارش، مری و… است.
سایر شرایطی که ممکن است با سلامت دهان مرتبط باشد شامل اختلالات خوردن، آرتریت روماتوئید و بیماری سیستم ایمنی است که باعث خشکی دهان به نام سندرم شوگرن می‌شود.
در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید به دندانپزشک خود بگویید. مطمئن شوید که دندانپزشک شما، از هرگونه تغییر در سلامت کلی شما مطلع است. این شامل بیماری‌های اخیر یا شرایط مداومی است که ممکن است داشته باشید، مانند دیابت.
چگونه می‌توانم از سلامت دهان خود محافظت کنم؟
برای محافظت از سلامت دهان خود، هر روز مراقب دهان خود باشید.
- دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز و هر بار به مدت دو دقیقه مسواک بزنید. از یک برس با موهای نرم و خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید. زبان را هم مسواک بزنید.
- روزانه بین دندان‌های خود را با نخ دندان یا سایر محصولات ساخته شده برای این منظور، تمیز کنید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید و غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را محدود کنید.
- مسواک خود را هر 3 تا 4 ماه یکبار تعویض کنید. در صورتی که مسواک شما فرسوده یا موهای آن گشاد شد، این کار را زودتر انجام دهید.
- حداقل سالی یک بار برای چکاپ و تمیز کردن به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک شما ممکن است بسته به وضعیت شما مراجعه یا تمیز کردن را بیشتر توصیه کند.
- از سیگار، تنباکو، قلیان و سایر موارد خوداری کنید.
- در صورت مشاهده هرگونه مشکل بهداشت دهان و دندان فوراً به دندانپزشک مراجعه کنید. مراقبت از سلامت دهان و دندان از سلامت کلی شما محافظت می‌کند.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
