سوزاک چیست؟
بیماری سوزاک (Gonorrhea) یک بیماری مقاربتی (STD) است که طی یک تماس جنسی محافظت نشده از فرد آلوده به شریک جنسی او منتقل می‌شود. عامل ایجاد این بیماری، یک باکتری به نام نایسریا گنوره‌آ است. این باکتری نواحی گرم و مرطوب بدن مانند مجرای ادرار، مقعد، واژن، گلو و چشم را آلوده می‌کند. پرهیز از روابط جنسی پر خطر و استفاده کردن از وسایل محافظتی مانند کاندوم امکان ابتلا را کاهش می‌دهد.
سوزاک بیشتر در طول فعالیت جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی منتشر می‌شود. اما نوزادان ممکن است در هنگام زایمان به این عفونت مبتلا شوند. در نوزادان، سوزاک بیشتر چشم‌ها را درگیر می‌کند.
پرهیز از فعالیت جنسی پرخطر و نداشتن رابطه جنسی محافظت شده از گسترش سوزاک جلوگیری می‌کند. استفاده از کاندوم در حین فعالیت جنسی می‌تواند به جلوگیری از گسترش سوزاک کمک کند. قرار گرفتن در یک رابطه متقابل تک همسری، که در آن هر دو طرف فقط با یکدیگر رابطه جنسی دارند و هیچ یک از طرفین آلوده نباشند، خطر ابتلا به عفونت را نیز محدود می‌کند.
علائم سوزاک
در بسیاری از افراد، عفونت سوزاک هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند. اگر علائم وجود داشته باشد، اغلب بر دستگاه تناسلی تأثیر می‌گذارد، اما ممکن است در مکان‌های دیگر نیز رخ دهد.
علائم مردانه عفونت سوزاک عبارتند از:
- ادرار دردناک
- ترشحات چرک مانند از نوک آلت تناسلی
- درد یا تورم در یک بیضه
- تنگ شدن مجرای ادرار
- همچنین سوزاک خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد
علائم زنانه عفونت سوزاک عبارتند از:
- افزایش ترشحات واژن
- ادرار دردناک
- درد در حین مقاربت جنسی
- خونریزی واژینال بین پریودها، و یا بعد از مقاربت واژینال
- درد شکم یا لگن
- خطر ابتلا به بیماری PID
راه‌های انتقال بیماری سوزاک
بیماری سوزاک از طریق رابطه‌ی جنسی واژینال، مقعدی و رابطه‌ی اورال یا دهانی قابلیت انتقال دارد. اما پرهیز از روابط جنسی پرخطر می‌تواند تا حد زیادی راه انتقال را محدود کند. به این صورت که روابط جنسی به یک نفر محدود باشد و در رابطه‌ی جنسی حتماٌ از کاندوم استفاده شود.
انتقال سوزاک از طریق مایع منی یا ترشحات واژینال است، بنابراین علاوه بر ارتباط جنسی، آلوده بودن دست به مایعات جنسی و تماس آن با چشم می‌تواند موجب درگیر شدن چشم به سوزاک نیز شود.
اما تماس‌های معمولی مانند عطسه، سرفه، بوسیدن، بغل کردن یا دست دادن نمی‌تواند موجب انتقال سوزاک شود. بنابراین نباید نگران استفاده از سرویس بهداشتی مشترک با فرد مبتلا یا تماس با لوازم فرد مبتلا باشید.
کسانی که مبتلا به بیماری سوزاک می‌شوند، در دوران ۹ هفتگی که هنوز علائم بیماری در آن‌ها آشکار نشده است، می‌توانند بیماری را به دیگران انتقال دهند. بنابراین لزوم بروز علائم سوزاک دلیل محافظت در روابط جنسی نیست و حتی در صورت ارتباط با فردی که علائم بیماری را ندارد باز هم باید مسائل بهداشتی رعایت شود.
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به سوزاک هستند؟
- کسانی که در روابط جنسی از کاندوم یا محافظ دندان استفاده نمی‌کنند.
- کسانی که شرکای جنسی متعدد دارند.
- در صورت ارتباط جنسی با کسی که شرکای جنسی متعدد دارد، فرد مبتلا به بیماری سوزاک می‌شود.
- کسانی که رفتارهای پر خطر مانند مصرف الکل، مواد مخدر و مواد روان‌گردان دارند.
- زنان قبل از سن ۲۵ سالگی در معرض ابتلا به سوزاک هستند.
- در مردان همجنسگرا خطر ابتلا به سوزاک بالا است.
- داشتن سابقه سوزاک
- عدم رعایت نکات بهداشتی در زمان رابطه جنسی
- عدم رعایت بهداشت فردی
- داشتن سایر عفونت‌های مقاربتی
سوزاک همچنین می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را تحت تاثیر قرار دهد:
- رکتوم: علائم عبارتند از خارش مقعد، ترشحات چرک مانند از رکتوم، لکه‌های خون در حین اجابت مزاج.
- چشم‌ها: هنگامی که بیماری سوزاک چشم را درگیر کند، می‌تواند باعث درد چشم، حساسیت به نور و ترشحات چرک مانند از یک یا هر دو چشم شود.
- گلو: علائم عفونت گلو ممکن است شامل گلودرد و غدد لنفاوی متورم در گردن باشد.
- مفاصل: هنگامی که مفاصل دچار عفونت شوند؛ ممکن است گرم، قرمز، متورم و بسیار دردناک باشند، به خصوص در حین حرکت. این وضعیت به عنوان آرتریت سپتیک شناخته می‌شود.
عوارض
اگر سوزاک به موقع درمان نشود، ممکن است که منجر به عوارض یا مشکلات طولانی مدت شود. با این حال، بدون درمان، می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن شما نیز سرایت کند و مشکلات جدی ایجاد کند.
هر چه تعداد دفعات سوزاک بیشتر باشد، احتمال بروز عوارض بیشتر است. در زنان، سوزاک می‌تواند به اندام‌های تناسلی گسترش یابد و باعث بیماری التهابی لگن (PID) شود.
در دوران بارداری، سوزاک می‌تواند باعث موارد زیر شود:
- سقط جنین
- زایمان زودرس و زایمان نوزادی که با ورم ملتحمه متولد می‌شود.
- اگر نوزاد به موقع با آنتی بیوتیک درمان نشود، خطر آسیب بینایی پیشرونده و دائمی وجود دارد.
- خطرابتلا به ایدز را نیز افزایش می‌دهد.
- در مردان، سوزاک می‌تواند باعث عفونت دردناکی در بیضه‌ها و غده پروستات شود که ممکن است در تعداد کمی از موارد منجر به کاهش باروری شود.
- همچنین سوزاک خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش می‌دهد.
- در موارد نادر، هنگامی که سوزاک درمان نشده باشد، می‌تواند از طریق جریان خون پخش شود و باعث عفونت‌های تهدید کننده زندگی در سایر قسمت‌های بدن (سپسیس) شود.
پیشگیری
بهترین راه برای پیشگیری رعایت نکات بهداشتی در رابطه جنسی می‌باشد. همچنین استفاده از کاندوم و وسایل محافظتی در زمان رابطه جنسی می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را بسیار کاهش دهد.
همینطور اگر زمانی احساس کردید که ممکن است به سوزاک مبتلا باشید و یا علائم آن را در خود مشاهده کردید، حتما باید به شریک جنسی خود اطلاع دهید و رابطه جنسی را متوقف کنید و به پزشک مراجعه کنید. حتما تا بهبودی کامل از داشتن رابطه جنسی خوداری کنید.
تشخیص بیماری سوزاک
علاوه بر گرفتن سابقه پزشکی، تست ادرار، گرفتن نمونه از ترشحات و کشت باکتری از جمله راه‌های تشخیص بیماری می‌باشد.
همچنین پزشک ممکن است انجام آزمایشاتی را برای سایر عفونت‌های مقاربتی توصیه کند. سوزاک خطر ابتلا به این عفونت‌ها، به ویژه کلامیدیا که اغلب با سوزاک همراه است، را افزایش می‌دهد.
درمان
بیماری سوزاک یک‌بیماری مقاربتی خطرناک است که قدرت انتقال بالایی دارد. با توجه به عامل بیماری که باکتریایی است، بهترین راه درمان آن ، درمان با آنتی بیوتیک می‌باشد که نظر به وضعیت بیمار و تشخیص پزشک صورت می‌گیرد. لطفا از درمان‌های خودسرانه جدا خودداری کنید.
درمان نوزادان مبتلا به سوزاک
به نوزادانی که علائم عفونت سوزاک در بدو تولد دارند یا به دلیل ابتلای مادرشان به سوزاک در معرض خطر عفونت قرار دارند، معمولاً بلافاصله پس از تولد آنتی‌بیوتیک داده می‌شود. این روش معمولا به نوزاد آسیبی نمی‌رساند و از کوری و سایر عوارض سوزاک جلوگیری می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر متوجه علائمی مانند احساس سوزش هنگام ادرار یا ترشحات چرک مانند از آلت تناسلی، واژن یا رکتوم خود شدید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر همسرتان به سوزاک مبتلا شده است، به پزشک‌مراجعه کنید. ممکن است شما علائمی نداشته باشید، اما اگر عفونت دارید، می‌توانید شریک خود را حتی پس از درمان سوزاک مجدداً به عفونت مبتلا سازید.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
