بیماری های مقاربتی (STD) چیست؟
بیماری‌های مقاربتی (Sexually transmitted diseases) یا عفونت‌های مقاربتی (STIs)عفونت‌هایی هستند که از طریق تماس جنسی از فردی به فرد دیگری منتقل می‌شوند. این عفونت‌ها معمولاً در طول رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی محافظت نشده پخش می‌شوند.
گاهی اوقات عفونت‌های مقاربتی از راه‌های غیر از تماس جنسی پخش می‌شوند. به عنوان مثال، بیماری‌های مقاربتی می‌تواند در دوران بارداری یا زایمان به نوزادان سرایت کند. بیماری‌های مقاربتی نیز می‌توانند از طریق انتقال خون یا سوزن‌های مشترک منتشر شوند.
بیماری‌های مقاربتی همیشه علائمی ایجاد نمی‌کنند. یک فرد می‌تواند عفونت‌های مقاربتی را از فرد دیگری که سالم به نظر می‌رسد و حتی نمی‌داند که عفونت دارد، دریافت کند.
انواع بیماری‌های مقاربتی:
- کلامیدیا
- تب خال ناحیه تناسلی
- سوزاک
- اچ‌آی‌وی
- HPV
- شپش ناحیه تناسلی
- سیفلیس
- تریکومونیازیس
- شانکروئید
- مولوسکوم
چه چیزی باعث ایجاد بیماری‌های مقاربتی (STD) می‌شود؟
بیماری‌های مقاربتی (STDs) توسط عفونت‌های مقاربتی ایجاد می‌شوند. آن‌ها عمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل می‌شوند. بیماری‌های مقاربتی توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها ایجاد می‌شوند. عفونت مقاربتی ممکن است از فردی به فرد دیگر در خون، مایع منی یا واژن و سایر مایعات بدن منتقل شود.
راه‌های انتقال بیماری‌های مقاربتی
شایع‌ترین راه انتقال بیماری‌های مقاربتی از طریق رابطه‌ی جنسی است. اما انتقال بیماری‌های مقاربتی را نمی‌توان به یک شیوه‌ی مشخص از رابطه‌ی جنسی محدود نمود، زیرا در انواع رابطه‌ی دهانی، رابطه‌ی واژینال و رابطه‌ی مقعدی امکان انتقال وجود دارد. همچنین در برخی بیماری‌های جنسی مانند تریکومونیازیس انتقال عامل بیماری از طریق تماس با وسایل شخصی، مانند حوله‌ی مشترک لباس‌زیر مرطوب یا صندلی نیز امکان پذیر است.
به طور کلی در موارد زیر خطر انتقال بیماری‌های جنسی بیشتر است:
- داشتنن رابطه جنسی محافظت نشده
- عدم استفاده از کاندوم
- عدم رعایت بهداشت فردی
- شریک جنسی متعدد
چه کسانی تحت تأثیر بیماری‌های مقاربتی (STD) قرار دارند؟
اکثر بیماری‌های مقاربتی هم مردان و هم زنان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما در بسیاری از موارد که مشکلات سلامتی ایجاد می‌کند، می‌تواند برای زنان شدیدتر باشد. اگر یک STD به نوزاد منتقل شود، می‌تواند باعث مشکلات سلامتی جدی شود.
علائم بیماری‌های مقاربتی (STD) چیست؟
نشانه‌های بیماری‌های مقاربتی در تمام افراد قابل مشاهده نیست. ممکن است فرد به بیماری مبتلا باشد اما هیچ علامت بالینی واضحی نداشته باشد، در این‌صورت با این‌که نشانه‌ها مشهود نیست اما امکان انتقال آن به شخص دیگر وجود دارد. به همین جهت استفاده از کاندوم در روابط جنسی یک ضرورت برای حفظ سلامت تلقی می‌شود. شایع‌ترین علائم بیماری‌های مقاربتی در مردان و‌زنان شامل موارد زیر می‌باشد:
- ترشح غیرمعمول از آلت تناسلی مرد یا واژن زن
- زخم یا زگیل در ناحیه آلت تناسلی، بیضه‌ها، واژن، معقد، دهان(درصورتی که شخص رابطه دهانی داشته)
- بیضه‌های دردناک و‌متورم
- تکرر ادرار یا ادرار دردناک
- درد در طول رابطه جنسی
- خارش و قرمزی در ناحیه تناسلی
- تاول یا زخم در داخل یا اطراف دهانه
- بوی غیر طبیعی واژن
- خارش مقعد، درد یا خونریزی
- خارش داخل یا اطراف واژن و یا آلت تناسلی
- درد شکم
- تب
عوارض بیماری‌های مقاربتی
بسیاری از افراد در مراحل اولیه STD هیچ علامتی ندارند. به همین دلیل آزمایش برای جلوگیری ازعوارض مهم است. عوارض احتمالی عفونت‌های مقاربتی عبارتند از:
- درد لگن
- عوارض بارداری
- آرتروز
- بیماری التهابی لگن
- ناباروری
- برخی از سرطان‌ها، مانند سرطان‌های دهانه رحم و رکتوم مرتبط با HPV
- انتقال به همسر و دریافت بیماری‌های مقاربتی بیشتر
بیماری‌های مقاربتی (STD) چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
اگر از نظر جنسی فعال هستید باید حتما نکات بهداشتی را رعایت کنید. مصون‌ترین راه این است که در رابطه‌ی جنسی‌تان از کاندوم استفاده کنید تا یک رابطه جنسی محافظت شده داشته باشید. در صورتی که احتمال می‌دهید و حتی این تردید را دارید که ممکن است هم خودتان و هم شریک جنسی شما به یکی از بیماری‌های مقاربتی مبتلا شده باشید، باید حتما آزمایش بدهید، زیرا بسیاری از بیماری‌های مقاربتی معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کنند.
برخی از بیماری‌های مقاربتی ممکن است در طول معاینه فیزیکی یا از طریق معاینه میکروسکوپی زخم یا مایع برداشته شده از واژن، آلت تناسلی یا مقعد تشخیص داده شوند. آزمایش خون می‌تواند انواع دیگر بیماری‌های مقاربتی را تشخیص دهد.
بیماری های مقاربتی و ناباروری
بیماری‌های مقاربتی در صورتی که به مدت طولانی و مزمن باقی بمانند و درمان نشوند، می‌توانند باعث ناباروری شوند. کلامیدیا و سوزاک می‌توانند باعث PID و ناباروری شوند، اما خبر خوب این است که هر دو قابل پیشگیری هستند.
بیماری های مقاربتی در دوران بارداری
در دوران بارداری یا زایمان، برخی از عفونت‌های مقاربتی می‌تواند از مادر به نوزاد منتقل شود. به عنوان مثال می‌توان به سوزاک، کلامیدیا، HIV و سیفلیس اشاره کرد. بیماری‌های مقاربتی درنوزادان می‌تواند باعث مشکلات جدی یا حتی مرگ شود.
انتقال بیماری به نوزاد متولد شده قطعاٌ با عوارض و نشانه‌هایی همراه است. به همین دلیل توصیه می‌شود زنان باردار که نشانه‌های بیماری مقاربتی را مشاهده می‌کنند سریعاٌ به پزشک متخصص عفونی مراجعه کنند و از تست‌های تشخیص بیماری مقاربتی استفاده کنند. درصورتی‌که تست‌های تشخیصی وجود بیماری مقاربتی را تایید کند، فرد باردار باید با دارو تحت درمان قرار بگیرد و توصیه می‌شود برای زایمان از روش سزارین به جای زایمان طبیعی استفاده شود.
اگر قبل از بارداری تحت نظر پزشک باشید، حتما پزشک به شما پیشنهاد می‌کند که آزمایش‌های STD را انجام دهید اما اقدام بهتر این است که قبل از بارداری درصورتی که علائم بیماری‌های مقاربتی را دارید، حتما آزمایش دهید و در صورت مثبت بودن نتیجه، تحت درمان قرار گیرید.
راه‌های درمان بیماری‌های مقاربتی (STD) چیست؟
آنتی بیوتیک‌ها می‌توانند بیماری‌های مقاربتی ناشی از باکتری‌ها یا انگل‌ها را درمان کنند. اما هیچ درمانی برای بیماری‌های مقاربتی ناشی از ویروس‌ها وجود ندارد و گاهی برخی از آن‌ها به صورت خودبه خودی ازبین می‌روند اما داروها اغلب می‌توانند به کاهش علائم و کاهش خطر گسترش عفونت کمک کنند. بیماری‌های مقاربتی که قابل درمان نیستند شامل:
- HPV
- HIV
- تبخال
این بیماری‌ها قابل درمان نیستند اما می‌توان درصورت تشخص درست و به موقع آن‌ها را کنترل کرد و از گسترش و انتقال آن‌ها تا حدی جلوگیری کرد.
پیشگیری
استفاده صحیح از کاندوم خطر ابتلا یا انتشار بیماری‌های مقاربتی را تا حد زیادی کاهش می‌دهد، اما به طور کامل از بین نمی‌برد. همینطور اگر شما و یا شریک جنسی‌تان در مورد ابتلا به یکی از بیماری‌های مقاربتی شک دارید و یا علائم و‌نشانه‌های آن را دارید، بهتر است قبل از رابطه جنسی آزمایش دهید، و در صورت داشتن بیماری، آن را درمان کنید تا به شریک جنسی‌تان انتقال ندهید. همینطور بهتر است از داشتن رابطه جنسی دهانی و‌معقدی خودداری کنید. قابل ذکر است که واکسن‌هایی برای پیشگیری از بیماری‌های HPV و هپاتیت B وجود دارد که بهتر است نگاهی به آن‌ها بیندازید و در صورت امکان از آن استفاده کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
کسانی که ترشحات رنگی یا غیر طبیعی از دستگاه تناسلی دارند، یا هنگام رابطه‌ی جنسی درد و ناراحتی احساس می‌کنند، یا حتی کسانی که در آلت تناسلی مردانه یا واژن خارش یا سوزش دارند با بروز اولین علائم برای جلوگیری از گسترش بیماری باید به پزشک مراجعه کنند.
توجه داشته باشید که دیر و یا اصلا مراجعه نکردن به پزشک با این فرض که خود بیماری به مرور زمان درمان می‌شود، می‌تواند پیامد‌های جبران ناپذیری را برای شما و شریک جنسی تان بر جای بگذارد. لطفا از هر گونه درمان‌های خودسرانه و استفاده‌ی خودسرانه از دارو برای درمان بیماری‌های مقاربتی خودداری کنید.
قابل ذکر است که هرگز بخاطرموضوعاتی چون خجالت کشیدن، حساس بودن ناحیه درگیر شده و موارد دیگر از مراجعه به پزشک خود داری نکنید. افراد و زوج‌های زیادی هستند که به یکی از بیماری‌های مقاربتی مبتلا می‌شوند بنابر این هرگز مراجعه به پزشک را به زمان دیگری واگذار نکنید. به یاد داشته باشید که هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید، درمان موفقانه‌تری خواهید داشت.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
