دستگاه داخل رحمی یا IUD
یکی دیگر ار روش‌های پیشگیری از بارداری گذاشتن دستگاه IUDدر رحم می‌باشد که یک روش طولانی مدت و پر طرفدار در بین خانم‌ها است. دونوع IUD وجود دارد.
IUD مسی
آ یو دی مسی با آزاد کردن یون‌های مس مانع لقاح تخمک و‌اسپرم در رحم می‌گردد. در واقع مس یک اسپرم‌کش است که باعث از بین رفتن اسپرم در رحم می‌شود.
IUD هومورمونی
آ یو دی هورمونی باعث ترشح پروژسترون می‌شود و یک لایه‌ی زخیم در دهانه رحم به وجود می‌آورد که غیر قابل نفوذ برای اسپرم می‌باشد.
این دستگاه هر دو دارای فریم‌های پلاستیکی هستند که یکبار داخل رحم شما به شکل T باز می‌شوند و تار‌هایی در قسمت پایینی خود دارند که به داخل عنق شما امتداد می‌یابد تا در صورت نیاز آن را از بدن شما خارج کنند. این دستگاه داخل رحمی در مراکز بهداشتی و کلینیک‌ها توسط پزشک متخصص زنان و پزشک ماما داخل رحم زن گذاشته می‌شود. این یک روش طولانی‌تر و برگشت پذیر برای جلوگیری از بارداری است که بسته به نوع آن می‌تواند بین۳ تا ۱۰ سال باقی بماند.
چه کسانی نباید از IUDاستفاده کنند:
۱- در صورت باردار بودن
۲- درصورت ابتلا به بیماری‌های مقاربتی
۳- سابقه داشتن بیماری‌های PID
۴- سقط جنین و یا زایمان در سه ماه گذشته
اگر سرطان رحم، دهانه رحم و یا سرطان پستان دارید یا در معرض این بیماری‌ها قرار دارید و یا حساسیت در مقابل مس دارید و یا هرنوع بیماری ژنتیکی که باعث تجمع مس در بدن شما می‌شود نمی‌توانید از این دستگاه استفاده کنید.
استفاده از دستگاه IUD مسی ممکن است عوارض زیر را قبل از عادت کردن بدن به آن داشته باشد:
۱- خون ریزی بین دوره‌های پریود
۲- گرفتگی عضلات شکم
۳- درد شدید قاعدگی و‌خونریزی شدید
استفاده از نوع هورمونی می‌تواند درد قاعدگی، دوره‌های خونریزی سنگین در قاعدگی و درد ناشی از آندومتریوز را کاهش دهد.
عوارض دستگاه IUDهورمونی
۱- سردرد
۲- آکنه (اگر شما مستعد به جوش‌های هورمونی هستید IUDهورمونی ممکن است باعث ایجاد آکنه در پوست شما شود)
۳- افزایش وزن
۴- حساسیت پستان‌ها
۵- خون ریزی نامنظم که می‌تواند پس از۶ماه بهبود یاید
۶- تغییر در خلق و‌خوی شما
۷- گرفتگی و درد لگن
به یاد داشته باشید که دستگاه IUDنمی‌تواند از بیماری‌های مقاربتی جلوگیری کند. هردو نوع آ یو دی در سنوگرافی قابل مشاهده می‌باشد. بعد از کار گذاشتن دستگاه IUD تا ۱۰ تا۲۰روز نباید رابطه جنسی برقرار کنید. تا ۴۸ساعت بعد از آن از حمام کردن، استفاده از تامپون، شنا، ورزش و بلند کردن وسایل سنگین خودداری کنید. این دستگاه تا زمانی که جابه جا نشود و یا از تاریخ آن نگذشته باشد ۹۸ تا ۹۹ درصد در جلوگیری از حاملگی موثر است.
ایمپلنت ضد بارداری
در این روش جلوگیری از بارداری یک میله‌ی کوچک و انعطاف پذیر زیر پوست بازوی زن قرار می‌گیرد و نوعی هورمون پروژسترون را آزاد می‌کند. این هورمون ترشح تخمک را از تخمدان متوقف می‌کند و مخاط دهانه رحم را غلیظ می‌کند و ورود اسپرم به رحم را دشوار می‌سازد. ایمپلنت نیاز به یک روش کوچک با استفاده از بی‌حس کننده موضعی برای قرار دادن و برداشتن میله دارد و پس از سه سال باید تعویض شود. این روش بسیار موثر است و رابطه جنسی را قطع نمی‌کند. یک گزینه ضدبارداری طولانی مدت و برگشت پذیر است. معمولا تا یک هفته بعد از کاشت امپلنت نیاز است تا یک روش ثانویه برای جلوگیری مثل کاندوم داشته باشید. این مورد نیز حتما توسط پزشک متخصص کار گذاشته شود و قبل از کاشت آن درمورد سابقه بیماری و دارویی خود به پزشک اطلاع دهید. اگر شما دچار مشکلات زیر هستید امپلنت برای شما مناسب نیست:
۱- حساسیت درمقابل هرکدام از اجزای امپلنت
۲- سابقه بیماری قلبی، سکته و لختگی شدید خون
۳- بیماری کبدی یا تومور کبدی
۴- سابقه سرطان به خصوص سرطان سینه و یا اگر در حال حاضر مبتلا به سرطان هستید
۵- دیابت
۶- فشار خون بالا
۷- تشنج یا صرع
۸- افسردگی
۹- بیماری کیسه صفرا
۱۰- اضافه وزن
عوارض جانبی
۱- درد شکم و کمر
۲- سرگیجه
۳- سردرد
۴- مقاومت خفیف دربرابر انسولین
۵- افسردگی و‌تغییرات در خلق و خوی
۶- مشکلات معده و حالت تهوع
۷- تداخل با داروهای صرع، سل و ایدز
۸- افزایش وزن
۹- آکنه
۱۰- درد ناک شدن سینه‌ها
امپلنت یکی از روش‌های موثر ضد بارداری است که تا ۹۹ درصد موثر می‌باشد و مانع بارداری می‌شود. همچین این روش پیشگیری در دوران شیردهی خطری ندارد و بعد از زایمان شما می‌توانید از این روش استفاده کنید و یا بعد از سقط جنین نیز می‌توان از این روش استفاده کرد. امپلنت ممکن است میل جنسی را کاهش دهد که بعد از مدتی از بین می‌رود.
چسب ضد بارداری
چسب ضد بارداری نوعی روش پیشگیری از بارداری بوده که حاوی هورمون‌های استروژن و پروژسترون است که مانند قرص‌های ضد بارداری عمل می‌کند و مانع ترشح تخمک از تخمدان‌ها می‌شود و تا ۹۹ درصد موثر می‌باشد. اگر با مصرف قرص مشکل دارید می‌توانید از چسب‌های ضد بارداری استفاده کنید. می‌توان چسب را هر زمان برداشت و امکان سریع باروری وجود دارد ونیاز به قطع رابطه جنسی برای پشگیری از بارداری نیست همه افراد نمی‌توانند از چسب‌های ضد بارداری استفاده کنند و قبل از مصرف آن باید متوجه نکات زیر باشید:
۱- افراد بالای ۳۵سال
۲- اشخاصی که سیگار می‌کشند
۳- اشخاصی که سابقه بیماری قبلی، سکته مغزی و یا فشار خون بالا دارند
۴- اشخاصی که میگرن دارند
۵- اشخاصی که سابقه‌ی لخته شدن خون دارند
۶- اشخاصی که دارای سابقه سرطان هستند
۷- اشخاصی که دارای اضافه وزن شدید هستند
۸- افرادی که دچار بیماری‌های دیابت، کسیه صفرا، قلب، کبد و کلیه هستند
۹- افرادی که دچار افسردگی هستند
۱۰- افرادی که دچار هرنوع حساسیت پوستی هستند
۱۱- افرادی که در شرف انجام یک عمل جراحی هستند
۱۲- اگرداروی صرع و یا هرگونه داروی دیگری مصرف می‌کنند
۱۳- افرادی که پریودهای نامنظم دارند
۱۴-افرادی که به تازگی زایمان کرده و یا سقط داشته اند
۱۵-افرادی که شیرده هستند
عوارض جانبی
۱- خون ریزی یا لکه بینی
۲- افزایش خطر لخته شدن خون، سکته قلبی، سکته مغزی و سرطان
۳- حساسیت پوست
۴- سردرد، سرگیج، حالت تهوع
۵- درد شکم، اسهال
۶- خستگی، بی حالی
۷- نوسانات خلقی و افزایش وزن
از جمله عوارض جانبی چسب‌های ضد بارداری هستند که در صورت مشاهده آن‌ها سریعا چسب را برداشته و به پزشک مراجعه کنید.
دیافراگم
دیافراگم یک گنبد سیلیکونی کوچک و نرم است که در داخل واژن قرار می‌گیرد تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند. دیافراگم به مواد اسپرم‌کش آغشته است و قبل از رسیدن اسپرم‌ها به دهانه رحم آن‌ها را ازبین می‌برد و یک مانع فیزیکی بین اسپرم مرد و تخمک زن مانند کاندوم ایجاد می‌کند. دیافراگم باید حداقل شش ساعت بعد از رابطه جنسی در جای خود بماند. و بعد از ۶ ساعت بیرون آورده و تمیز شود. همچنین نباید بیشتر از۲۴ساعت داخل واژن بماند. در زمان خارج کردن آن باید دست‌های‌تان را تمیز بشویید. در موقعیتی باشید که پاهای شما کاملا باز باشد. دیافراگم را به سمت پایین کشیده و به آرامی آن را خارج کنید و مراقب باشید که هنگام خارج شدن سوراخ نشود. این روش حدودا ۹۲ الی ۹۶ درصد در جلوگیری از بارداری موثر است.
شما می‌توانید از یک دیافراگم بیش از یک بار استفاده کنید، همچین این وسیله مانع جلوگیری از بیماری‌های مقاربتی نمی‌شود. کسانی که به سلیکون حساسیت دارند نباید از این روش استفاده کنند. دیافراگم یک روش غیر هورمونی است و کسانی که نمی‌خواهند از سایر روش‌های هورمونی و ضدبارداری استفاده کنند می‌توانند از این روش استفاده کنند. استفاده از دیافراگم نیاز به تمرین و دقت بالا و مستلزم پیگیری ساعات درج شده است. دیافراگم در صورت استفاده صحیح نسبتاً خوب عمل می‌کند اما نه به خوبی قرص، ایمپلنت ضد بارداری یا IUD
چه کسانی نمی‌توانند از این روش استفاده کنند:
۱- افرادی که شکل یا موقعیت دهانه رحم‌شان غیرمعمول بوده یا نمی‌توانند انگشت خود را به آن برسانند.
۲- بعد از زایمان عضلات واژن نمی‌تواند دیافراگم را نگه دارند.
۳- افرادی که به لاتکس یا مواد اسپرم‌کش حساسیت دارند.
۴- افرادی که دچار عفونت واژن و یا عفونت اداری هستند.
عقیم سازی
عقیم سازی فرآیندی است که به طور کامل توانایی بدن را برای تولید مثل از طریق جراحی باز از بین می‌برد. این یک روش دایمی پیشگیری از بارداری است که برای افرادی مناسب است که مطمئن هستند هرگز بچه نمی‌خواهند. عقیم‌سازی برای زنان و مردان در دسترس است و در بیمارستان با بیهوشی عمومی انجام می‌شود. اگر به عقیم‌سازی فکر می‌کنید، مسائلی که باید با پزشک خود در مورد آن صحبت کنید شامل دلایل شما برای عقیم شدن، اینکه آیا روش‌های دیگر پیشگیری از بارداری ممکن است مناسب‌تر باشند و هرگونه عوارض جانبی، خطرات و عوارض این روش است.
عقیم سازی در زنان
عقیم سازی در زنان بنام توبکتومی یاد می‌شود که با هدف بستن لوله‌های رحمی و جلوگیری از ورد اسپرم‌ها به رحم انجام می‌شود و یک روش دایمی است. این عمل توسط متخصص زنان و زایمان صورت می‌گیرد. عقیم سازی در مردان بنام وازکتومی هم یاد می‌شود. با بستن لوله اسپرم مانع خروج اسپرم از مجرای اداری می‌شود که یک روش تقریبا همیشگی است و برگشت آن امکان پذیر نمی‌باشد و توسط پزشک متخصص اورولوژی انجام می‌شود. قبل از استفاده از روش عقیم‌سازی حتما تحت نظر پزشک متخصص باشید و با همسر و شریک زندگی خود مشورت کنید و به توافق برسید چرا که احتمال برگشت آن بسیار کم است و یک روش دایمی به حساب می‌آید.
پیشگیری از بارداری در زمان شیردهی
شیردهی راهکار مناسبی برای جلوگیری از بارداری نیست و شما در زمان شیردهی تحت نظر پزشک باید از یکی از روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده کنید. همچین قبل از استفاده از هرکدام از این روش‌ها حتما مطالعه کنید و تحت نظر پزشک متخصص نظر به شرایط و انتخاب تان از آن‌ها استفاده کنید.
داکتر معصومه پارسا
