آبسه کبد تجمع چرک در کبد در نتیجه عفونت است. به طور کلی آبسه‌های کبدی نسبتاً نادر هستند و در کشورهای در حال توسعه بیشتر دیده می‌شوند. بیشتر آبسه‌های کبدی توسط باکتری‌ها و انگل‌های آمیبی ایجاد می‌شوند. با این حال، سایر تک یاخته‌ها(تک سلول‌ها)، قارچ‌ها و کرم‌ها (کرم‌های انگلی) نیز ممکن است مسئول آبسه‌های کبدی باشند. همچنین ممکن است به دلیل آسیب به کبد یا عفونت داخل شکمی و انتشار آن از طریق گردش خون پورتال این عارضه ایجاد شود. احتمال بروز چنین عارضه‌ای بسیار کم است. اما به دلیل بالا بودن خطر مرگ باید زود تشخیص داده شده و درمان شود. معمولا نشت از روده به شکم و انتقال عفونت از طریق سیاه‌رگ‌ها به کبد باعث بروز این بیماری می‌شود.
آبسه کبد ممکن است به صورت یک آبسه منفرد یا ضایعات متعدد با اندازه‌های متفاوت از چند میلی متر تا چندین سانتی متر در آبسه‌های بزرگتر ایجاد شود. اصطلاح آبسه کبدی برای اشاره به آبسه صفراوی که معمولاً متعدد هستند استفاده می‌شود. آبسه کبدی یکی از انواع آبسه‌های داخل شکمی‌است و ممکن است با سایر آبسه‌های شکم همراه باشد.
کبد عضوی است که درست زیر قفسه سینه در سمت راست شکم قرار دارد. می‌تواند تا (1.8 کیلوگرم) وزن داشته باشد. کبد برای کمک به هضم غذا، از بین بردن مواد زائد بدن و ساخت موادی به نام فاکتورهای انعقادی که جریان خون را خوب نگه می‌دارد، از جمله کارهای دیگر مورد نیاز است
بیماریهای کبدی می‌توانند ارثی و ژنتیکی باشند، به این معنا که فرد با آنها متولد شده است. البته عوامل مختلف دیگری هم مثل ویروس، مصرف الکل و چاقی می‌توانند در بروز انواع بیماریهای کبدی و آسیب کبدی نقش داشته باشند
با گذشت زمان، شرایطی که به کبد آسیب می‌زند می‌تواند منجر به زخم شود که به آن سیروز می‌گویند. سیروز می‌تواند منجر به نارسایی کبد شود که یک وضعیت تهدید کننده زندگی است. اما درمان زودهنگام ممکن است به کبد زمان برای بهبودی بدهد.
علائم:
بیماری کبد همیشه علائمی‌را ایجاد نمی‌کند که قابل مشاهده یا احساس باشد. اگر علائم بیماری کبدی وجود داشته باشد، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم که به آن یرقان می‌گویند. زرد شدن پوست ممکن است در پوست سیاه یا قهوه ای سخت تر باشد.
- درد در قسمت پایین راست قفسه سینه؛
- درد قسمت راست بالای شکم؛
- در موارد کمتر درد در کل شکم؛
- درد شکم و تورم؛
- تورم در پاها و مچ پا؛
- خارش پوست؛
- ادرار تیره؛
- مدفوع رنگ پریده؛
- خستگی مداوم؛
- حالت تهوع یا استفراغ؛
- از دست دادن اشتها.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
در صورت مشاهده علائم پایدار که شما را نگران میکند، با متخصص مراقبت‌های بهداشتی خود قرار ملاقات بگذارید. اگر شکم درد شدیدی دارید که نمی‌توانید بی حرکت بمانید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید.
علل
بیماری کبد دلایل زیادی دارد.
عفونت
انگل‌ها و ویروس‌ها می‌توانند کبد را آلوده کرده و باعث تورم و تحریک شوند که التهاب نامیده می‌شود. التهاب باعث می‌شود کبد آنطور که باید کار نکند. ویروس‌های که باعث آسیب کبدی می‌شوند می‌توانند از طریق خون یا مایع منی، غذا یا آب بد، یا تماس نزدیک با فرد آلوده منتقل شوند.
شایع ترین انواع عفونت کبد، ویروس‌های هپاتیت هستند، از جمله
- هپاتیت A؛
- هپاتیت B؛
- هپاتیت C.
وضعیت سیستم ایمنی
بیماری‌هایی که در آن سیستم ایمنی به قسمت‌های خاصی از بدن حمله میکند، بیماریهای خود ایمنی نامیده می‌شوند. بیماریهای خود ایمنی کبد عبارتند از:
- هپاتیت خود ایمنی؛
- کلانژیت صفراوی اولیه؛
- کلانژیت اسکلروزان اولیه.
ژنتیک
یک ژن تغییر یافته از یک یا هر دو والدین می‌تواند باعث تجمع مواد در کبد شود. این می‌تواند باعث آسیب کبد شود. بیماریهای ژنتیکی کبد عبارتند از:
- هموکروماتوز؛
- بیماری ویلسون؛
- کمبود آنتی تریپسین آلفا-1؛
- فیبروز‌سیستیک
- سرطان و سایر رشدها
- سرطان کبد؛
- سرطان مجرای صفراوی؛
- آدنوم کبد؛
- سایر علل شایع بیماری کبد عبارتند از:مصرف طولانی مدت الکل.
چربی‌های که در کبد تجمع می‌کنند، بیماری کبد چرب غیر الکلی یا بیماری کبد استئاتوز مرتبط با متابولیک نامیده می‌شود..
عوامل خطر
عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به بیماری کبدی را افزایش دهند عبارتند از:
- مصرف مداوم الکل متوسط یا سنگین؛
- چاقی؛
- دیابت نوع 2؛
- سیروز کبدی ؛
- ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن به دلیل شرایط پزشکی مانند بیماری ایدز، مصرف کورتیکواستروئید، پیوند عضو، درمان سرطان و بیماری سرطان؛
- خالکوبی یا سوراخ کردن بدن؛
- سوزن‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر؛
- تماس با خون و مایعات بدن دیگران؛
- تماس با مواد شیمیایی یا سموم؛
- سابقه خانوادگی بیماری کبد.
عوارض
عوارض بیماری کبد به علت مشکلات کبدی بستگی دارد. بدون درمان، بیماری کبد ممکن است به نارسایی کبد تبدیل شود. نارسایی کبد می‌تواند کشنده باشد.
پیشگیری
- برای پیشگیری از بیماری کبد:
- عدم استفاده الکل
- از پرخوری خودداری کنید؛
- جتناب از غذای الوده؛
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید؛
- اگر خالکوبی می‌کنید جایی را انتخاب کنید که تمیز و ایمن باشد؛
- عدم استفاده از مواد مخدر؛
- واکسن بزنید اگر در معرض خطر ابتلا به هپاتیت هستید، با پزشک خود در مورد دریافت واکسن هپاتیت A و هپاتیت B صحبت کنید. این در صورتی که به هر شکلی از ویروس هپاتیت آلوده شده باشید.
- هنگام مصرف داروها مراقب باشید. داروهای تجویزی و سایر داروها را فقط در صورت نیاز مصرف کنید. فقط به اندازه دستور مصرف کنید. داروها و الکل را با هم مخلوط نکنید. قبل از مخلوط کردن مکمل‌های گیاهی یا نسخه ای یا سایر داروها با پزشک خود صحبت کنید.
- در صورت استفاده از تزریقات مایعات و یا خون احتیاط کنید. ویروس‌های هپاتیت می‌توانند توسط سوزن‌های آلوده خون یا مایعات به بدن منتقل شوند.
- وزن سالم را حفظ کنید. چاقی می‌تواند باعث بیماری کبد چرب شود.
تشخیص:
در اولین مرحله برای تشخیص بیماری پزشک علائم شما را بررسی کرده و در مورد سوابق پزشکی خودتان و خانواده سوالاتی می‌پرسد. همچنین برای بررسی عوامل خطر آبسه سوالاتی در مورد سفرهای اخیر شما، بیماریهای زمینه‌ای و انجام جراحی یا ازمایش‌های تشخیصی مانند ازمایش خون ،تست عملکرد کبد را مطرح میکند.
سایر ازمایش‌ها شامل:
- کشت خون؛
- سنوگرافی کبد؛
- سی تی اسکن
درمان:
برای درمان این بیماری ابتدا باید آنتی‌بیوتیک تجویز شود. دوره درمان با این داروها باید تکمیل شوند تا تاثیر خود را ایجاد کنند. پزشک باتوجه به ارگانیسم عفونت و شدت آن داروی آنتی‌بیوتیک را تجویز میکند. درمان بیماریهای کبد بستگی به نوع و شدت آن دارد. از تغذیه مناسب تا داروها و درمان‌های مکمل، روش‌های مختلفی وجود دارد.
نویسنده: داکتر معصومه پارسا
