وزارت صحت عامه حکومت سرپرست می‌گویند که کارزار واکسیناسیون بیماری فلج کودکان یا پولیو امروز (دوشنبه، ۲۵ ثور) در ۲۱۷ ولسوالی در ۲۳ ولایت کشور آغاز می‌شود. وازرت صحت اعلام کرده است که این کارزار به مدت سه روز ادامه خواهد داشت و ۶.۴ میلیون کودک زیر پنج سال واکسن پولیو دریافت خواهند کرد. در حالی وزارت صحت از برگزاری کمپاین واکسن پولیو در ۲۳ ولایت کشور خبر می‌دهد که در سال جاری میلادی یک مورد مثبت بیماری فلج کودکان در ولسوالی بتی‌کوت ولایت ننگرهار در شرق کشور ثبت شده است. این در حالی است که در سال گذشته هم دو مورد مثبت پولیو در ولایت‌های کنر و پکتیا ثبت شده بود.. این رقم کم‌ترین تعداد موارد ثبت‌شده‌ی پولیو در سال‌های اخیر در ‌افغانستان است. قابل ذکر است که افغانستان و پاکستان تنها کشورهایی اند که تا اکنون موفق به محو پولیو نشده‌اند. کارزار تطبیق واکسن در گذشته به‌‌دلیل جنگ در برخی از ولایت‌ها تطبیق نمی‌شد. با این وجود سازمان جهانی صحت دو هفته قبل گفته بود که ۴۲۰ هزار کودک در افغانستان، حداقل یک واکسن مهم را دریافت نکرده است. همچنان برای ۱۹۸ هزار کودک دیگر اصلاً واکسن تطبیق نشده است. سازمان جهانی صحت تاکید کرد که اکنون زمان آن است که همه‌ی کودکان در افغانستان واکسن‌های ضروری را دریافت کنند.

ندامحمد ندیم، سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی در سفرش به ولایت بامیان از استادان دانشگاه این ولایت خواسته است که «متوجه‌ی افکار دانشجویان باشند تا آنان تحت تاثیر افکار استعماری، کفری و اجانب» قرار نگیرند و پس از فراغت خدمت‌گذار جامعه شوند. آقای ندیم این اظهارات را در ولایت بامیان با حضور مسوولان محلی، استادان دانشگاه، دانشجویان و مردم مطرح کرده است.دفتر والی بامیان امروز (یک‌شنبه، ۲۴ ثور) با نشر خبرنامه‌ای گفته است که ندامحمد ندیم برای شنیدن مشکلات دانشگاه بامیان به این ولایت سفر کرده‌ است. سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت سرپرست تاکید کرده است که استادان ضمن تدریس علوم دانشگاهی، در چهارچوب نظام اسلامی متوجه‌ی افکار دانشجویان نیز باشند. او خطاب به استادان دانشگاه بامیان گفته است: «متوجه افکار دانشجویان نیز باشید تا آنها تحت تاثیر افکار استعماری، کفری و اجانب قرار نگیرند و بعد از فراغت به شخصیت‌های دلسوز، مثبت و خدمت‌گذار جامعه تبدیل شوند.» آقای ندیم افزوده است که وزارت تحصیلات عالی تلاش دارد که ضمن رسیدگی به مشکلات، روی کیفیت سیستم درسی نیز تغییرات مثبتی ایجاد کند.وی تصریح کرد که کار برای فراهم‌ساختن زمینه‌ی تحصیل برای دانشجویان در مقاطع ماستری و دکترا هم جریان دارد. ندیم گفته است: «الله (ج) به تمام مردم افغانستان یک احسان کرده که مردم در نعمت بزرگ امنیت به سر می‌برند و الحمدالله زمینه درس و تحصیل برای دانشجویان و تمام مردم کشور فراهم شده است.» از سویی هم، عبدالله سرحدی، والی بامیان در دیدار با سرپرست وزارت تحصیلات عالی گفته است که دین اسلام هیچ گاهی مردم را از آموختن علوم عصری منع نکرده است، بلکه امت را تشویق به آموختن کرده است. در حالی این اظهارات مطرح می‌شود که حکومت سرپرست پس از تسلط بر افغانستان، مکاتب و دانشگاه‌ها را برای دختران و زنان بسته کرده است. با این‌که مقامات بارها گفته اند که محرومیت زنان و دختران از آموزش و تحصیل موقتی است، اما روشن نیست که این محرومیت چه وقت پایان می‌یابد. همچنین به‌تازگی سرپرست وزارت معارف حکومت سرپرست در یک برنامه‌‌ای در ولایت پنجشیر گفته است که شرایط برای بازگشایی مکاتب دخترانه مساعد نیست.

اوچا یا دفتر سازمان ملل برای هماهنگی کمک‌های بشردوستانه در افغانستان می‌گوید، شمار خانواده‌هایی که در افغانستان با کمبود آب مواجه‌اند، از ۴۸ درصد در سال ۲۰۲۱ به ۶۰ درصد در سال ۲۰۲۲ میلادی افزایش یافته است. اوچا امروز (یک‌شنبه، ۲۴ ثور) در توییتی نوشته است که تغییرات آب‌وهوایی دسترسی به آب را در سراسر افغانستان کاهش می‌دهد. دفتر سازمان ملل برای هماهنگی کمک‌های بشردوستانه در افغانستان تاکید کرد که در سال ۲۰۲۳، حدود ۴۷۹.۴ میلیون دالر برای رسیدگی به بحران آب و فاضلاب در افغانستان نیاز است. این در حالی است که چندی قبل کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل اعلام کرده بود که کمتر از ۳۰ درصد جمعیت افغانستان به آب آشامیدنی سالم و پاک دسترسی دارند. در بسیاری از مناطق افغانستان مردم تا اکنون از آب حوض‌ها، رودخانه‌ها و کاریزها استفاده می‌کنند که این آب معمولاً برای زراعت و مال‌داری مورد استعمال قرار می‌گیرد. بر اساس گزارش اداره‌ی مرکزی آمار افغانستان، در سال ۲۰۱۷ حدود ۶۰ درصد از آب‌های آشامیدنی کشور به مدفوع، آلوده‌ بوده است. همچنین سازمان ملل در گزارشی درباره‌ی «بحران جهانی آب»، «کمبود قریب‌الوقوع آب» ناشی از مصرف بی‌رویه و آلودگی و تغییرات آب و هوایی هشدار داده است. در این گزارش آمده بود: «جهان چشم‌ بسته در مسیری خطرناک گام بر می‌دارد و عملاً با مصرف بیش از حد آب و ادامه‌ی سیاست‌های توسعه‌ی ناپایدار، بحران جهانی را دامن می‌زند.» افغانستان طی چند سال اخیر با خشک‌سالی شدید مواجه بوده است. بارندگی‌های سیل‌آسا ناشی از تغییرات اقلیمی نیز باعث تخریب منابع آبی در کشور شده است.

مسوولان در ریاست صحت عامه‌ی ولایت هرات از آغاز دور سوم کمپاین واکسن پولیو به منظور محو این بیماری در این ولایت خبر می‌دهند. محمد آصف کبیر، معاون صحت عامه‌ی هرات امروز (یک‌شنبه، ۲۴ ثور) در صحبت با رسانه گوهرشاد گفت که در این کمپاین چهار روزه قرار است ۲۷۸ هزار و ۴۰۰ کودک زیر پنج سال واکسن پولیو یا فلج اطفال را دریافت کنند. آقای کبیر تاکید کرد که کمپاین واکسن پولیو توسط تیم آموزش‌دیده‌ی صحی به صورت خانه به خانه صورت خواهد گرفت. وی افزوده است که این کارزار پشتیبانی‌کننده است و در آن، کودکان در شهر هرات، ولسوالی شیندند و بی‌جاشدگان داخلی در اردوگاه‌های مسلخ، واکسن دریافت خواهند کرد. او تطبیق این دوره‌ها را جهت ریشه‌کن کردن بیماری فلج اطفال مهم عنوان کرده است. معاون صحت عامه‌ی ولایت هرات ثبت یک واقعه‌ی مثبت پولیو در ولایت ننگرهار را زنگ خطر برای تمامی اطفال زیر پنج سال در کشور عنوان کرد. از سویی‌هم، عبدالوحید رحمانی، مسوول برنامه واکسیناسیون حوزه غرب کشور نیز گفت که دور سوم کمپاین واکسن پولیو در سطح شهر هرات و ولسوالی‌های شیندند و انجیل این ولایت تطبیق خواهد شد. آقای رحمانی، با اشاره به ثبت اولین واقعه مثبت مرض پولیو در ولایت ننگرهار گفت که کودکان هنوز در خطر ابتلا به این ویروس قرار دارند. همچنین آقای کبیر تاکید کرد که ارگان‌های مختلف دولتی ولایت هرات نیز برای تطبیق واکسیناسیون در این ولایت اعلان همکاری کردند. در حالی کمپاین چهار روزه واکسن پولیو در ولایت هرات آغاز گردیده است که وزارت صحت عامه کشور روز گذشته (شنبه، ۲۳ ثور)، از ثبت نخستین واقعه مثبت مرض پولیو یا فلج اطفال در ولسوالی «بتی کوت» ولایت ننگرهار در شرق کشور خبر داد. این وزارت اعلام کرده است که این اولین مورد ثبت شده در سال جاری میلادی می‌باشد. افغانستان و پاکستان تنها کشورهایی اند که تا اکنون موفق به محو کامل پولیو نشده‌اند. کارزار تطبیق واکسن طی سال‌های گذشته به‌‌دلیل جنگ و درگیری در برخی از ولایت‌ها تطبیق نمی‌شد.

مسوولان در فرماندهی پولیس جوزجان می‌گویند که جسد یک کودک ۹ ساله که در رودخانه‌ای در روستای «کوکلداش» ولسوالی فیض‌آباد این ولایت غرق شده بود، پس از سه روز جستجو پیدا شده است. عبدالستار حلیمی، سخنگوی پولیس جوزجان به رسانه گوهرشاد گفت که این کودک محمدنصیر نام داشت و سه روز قبل، حین‌ عبور از دریا، غرق شده بود. آقای حلیمی افزود که جسد این کودک صبح امروز (یک‌شنبه، ۲۴ ثور) از پل جدید ولسوالی‌ آقچه‌ جوزجان پیدا شده است. او گفت که این کودک روز پنج‌شنبه هفته‌ی گذشته، زمانی که می‌خواست از دریا عبور کند و به پدرش برسد، در دریا غرق شده است. وی تاکید کرد که مردم محل دو ساعت بعد از جریان غرق شدن این کودک اطلاع حاصل کرده، اما با تلاش زیاد موفق نشدند که جسدش را از دریا بکشند. به گفته‌ی سخنگوی پولیس جوزجان، مردم محل و مقامات محلی با تلاش‌های زیاد موفق شدند که امروز جسد این کودک را پیدا و به خانواده‌اش تسلیم دهند. در ماه‌های اخیر چندین تن در ولایت‌های مختلف کشور، به دلیل غرق شدن در دریا جان باختند. این در حالی است که در آخرین مورد، در ۲۵ حمل سال جاری یک زن و کودک‌اش هنگام شستن قالین در دریای کوکچه در مرکز ولایت بدخشان غرق شدند. در این رویداد چهار تن داخل دریا افتاده بودند که دو دختر نجات پیدا کرده، اما یک زن و کودکش غرق شدند.

مسوولان فرماندهی پولیس ولایت هرات می‌گویند که یک زن و دو مرد را به اتهام ارتباط نامشروع از این ولایت بازداشت کرده‌اند. عبدالله انصاف، مسوول مطبوعاتی پولیس هرات امروز (یک‌شنبه، ۲۴ ثور) به رسانه گوهرشاد گفت که این افراد توسط پرسونل آمریت حوزه‌ی ششم امنیتی هرات بازداشت شده‌اند. آقای انصاف تاکید کرد که این افراد به اتهام ارتباط نامشروع (رابطه خارج از ازدواج) طی یک عملیات کشفی بازداشت شده‌اند. او علاوه کرد که پرونده‌ی افراد بازداشت شده تکمیل و به ارگان‌های عدلی و قضایی ارسال شده است. مسوول مطبوعاتی پولیس هرات در مورد سن و هویت این افراد جزییات ارائه نکرد. این در حالی است که افراد حکومت سرپرست طی ماه‌های اخیر دست‌کم ۱۰ زن و هفت مرد را به اتهام‌های مختلف از جمله، ایجاد ارتباط نامشروع و فرار از منزل بازداشت کرده‌اند. با تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان در ماه آگست ۲۰۲۱ میلادی، بازداشت‌های زنان و دختران به بهانه‌های ارتباط نامشروع و فرار از منزل افزایش چشم‌گیری داشته است. قابل ذکر است که زنان و دختران در سراسر کشور به این اتهام‌های ذکر شده از سوی افراد حکومت فعلی بازداشت و در حضور مردم شلاق زده شده‌اند.

هسیائو ویلی، مدیر سازمان جهانی غذا در افغانستان با ابراز نگرانی از وضعیت بشردوستانه در این کشور اعلام کرد که ۲۰ میلیون افغان روزانه غذای کافی برای خوردن ندارند و گرسنه می‌خوابند. خانم ویلی در صحبت با اسکای نیوز شرایط افغانستان را «به شدت وخیم» توصیف کرده است. وی تاکید کرد که حدود چهار میلیون کودک و مادر در افغانستان با سوءتغذیه شدید مواجه‌ هستند. او می‌افزاید که اقتصاد افغانستان از زمان تسلط حکومت سرپرست بر این کشور، سقوط کرده است. مدیر سازمان جهانی غذا در افغانستان گفت که وضعیت بد کمک‌های بشردوستانه برای این کشور، تا حد زیادی به درگیری‌های جاری و بی‌ثباتی سیاسی افغانستان بستگی دارد. به گفته‌ی او، بی‌ثباتی سیاسی به فقر گسترده، ناامنی غذایی و دسترسی محدود به خدمات اولیه و مراقبت‌های بهداشتی منجر شده است. این در حالی است که سازمان جهانی غذا اعلام کرده بود که در سال گذشته به ۲۳ میلیون نفر از جمله ۱۲ میلیون زن و دختر در افغانستان کمک غذایی کرده‌ است. این نهاد تاکید کرده که برای ادامه کمک به افغانستان، به ۸۰۰ میلیون دالر کمک فوری نیاز دارد. همچنین سازمان ملل متحد از بروز فاجعه انسانی در افغانستان هشدار داده و گفته است که کمک‌های انسان‌دوستانه در حال حاضر تنها راه جلوگیری از فاجعه انسانی در این کشور است. با این وجود اوچا یا دفتر سازمان ملل برای هماهنگی کمک‌های بشردوستانه نیز در توییتی هشدار داده بود که بودجه این سازمان برای عملیات بشردوستانه در افغانستان در حال اتمام است. این نهاد خواستار بودجه‌ی کافی و به‌موقع برای عملیات بشردوستانه در افغانستان شده است. اوچا تاکید کرد: «با بودجه‌ی کافی، شرکای بشردوستانه می‌توانند گرسنگی در مقیاس بزرگ را کاهش دهند، از شیوع بیماری جلوگیری کنند و احتمال مرگ زنان را در هنگام زایمان کاهش دهند.» پیش از این اوچا نیز گفته بود که در حال حاضر ۲۸.۳ میلیون تن در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند. همچنین اوچا گفته بود که از مقدار ۴.۶ میلیارد دلاری که برای رسیدگی به نیازهای انسانی در سال ۲۰۲۳ در افغانستان لازم است، تاکنون فقط پنج درصد آن تامین شده است. سازمان ملل برای عملیات بشردوستانه در افغانستان ۴.۶ میلیارد دالر درخواست کرده است.

نازدانه سلطان‌فر یکی از دانشجویان دانشگاه کابل که با وضع محدودیت حکومت سرپرست از تحصیل محروم گردیده بود، اکنون موفق شده است از چهار دانشگاه معتبر جهان بورسیه تحصیلی دریافت کند. خانم سلطان‌فر پس از محرومیت از تحصیل در افغانستان موفق به دریافت بورسیه‌های تحصیلی از دانشگاه‌‌های Bremen University در آلمان، دانشگاه «LUMS»  در پاکستان، دانشگاه آسیایی زنان «AUW» در بنگله‌دیش و دانشگاه «مردم» در ایالات متحده آمریکا شده است. نازدانه سلطان‌فر ۲۱ سال سن دارد و باشنده‌ی اصلی ولسوالی مالستان ولایت غزنی می‌باشد. خانم سلطان‌فر، پیش از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان، دانشجوی دانشکده‌ی حقوق و علوم سیاسی دانشگاه کابل بود. او علاوه کرد که قرار است دوره لیسانس‌اش را در رشته حقوق و علوم سیاسی در آلمان ادامه دهد. وی بیان کرد که این دانشگاه‌ بهترین نظام تدریسی را در بین سه دانشگاه‌ دیگر دارد. نازدانه سلطان‌فر می‌گوید که محدودیت‌های شدید حکومت سرپرست علیه زنان و دختران باعث شده است که او به این دانشگاه‌ها درخواست ادامه تحصیل بدهد. وی گفت: «می‌خواستم از موانع و چالش‌های موجود عبور کنم و آن‌ها را به عنوان مشکلات زندگی‌ام قبول نکنم. خواستم در مقابل تمام چالش‌های و موانع مبارزه کنم و راه‌های مختلف را جهت ادامه تحصیلات جستجوی کردم تا این که به این چهار دانشگاه قبول شدم.» او تاکید کرد که چالش‌ها و محدودیت‌هایی که حکومت سرپرست علیه زنان و دختران ایجاد کرده، باعث شده شماری زیادی از زنان و دختران افغان از فرصت‌های مختلف تحصیلی در داخل و خارج کشور محروم بمانند. خانم سلطان‌فر از دختران افغان خواست که علیه مشکلات و موانع موجود مبارزه کرده و تسلیم شرایط فعلی افغانستان نشوند. پیش از این نیز فریده رزاقی، یک دانشجوی دیگر افغان که برای تحصیلات عالی به آمریکا سفر کرده بود، موفق به دریافت چهار بورسیه‌ معتبر تحصیلی از دانشگاه‌های آمریکایی شد. همچنین بنین ارجمند، دختر دانش‌آموز هزاره‌ی اهل افغانستان که در ساسکاتون کانادا زندگی می‌کند نیز برنده‌ی جایزه‌ی معتبر بنیاد دانش‌پژوهان لوران در کانادا شد. رسانه‌های کانادایی گزارش داده بودند که ارزش این جایزه بیش از ۱۰۰ هزار دالر می‌باشد و به خانم ارجمند این فرصت را می‌دهد که در یکی از دانشگاه‌های کانادا چهار سال تحصیل کند. بنین ارجمند در ماه آگوست ۲۰۲۱ میلادی، پس از سقوط حکومت قبلی افغانستان به‌دست حکومت فعلی، با خانواده‌اش به کانادا مهاجرت کرد. در کنار آن فاطمه رضایی، دختر دانش‌آموز هزاره‌ی اهل افغانستان نیز موفق به دریافت پنج بورسیه تحصیلی از دانشگاه‌های بین‌المللی شده بود. در حالی نازدانه سلطان‌فر موفق به دریافت چهار بورسیه شده است که بیش از ۶۰۰ روز است که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را در افغانستان از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. همچنین وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است.

منابع محلی از ولایت فاریاب می‌گویند که یک دختر جوان در این ولایت با خوردن مرگ‌ موش به زندگی خود پایان داده است. منبع به رسانه گوهرشاد گفت که این رویداد روز گذشته (جمعه، ۲۲ ثور) در مربوطات ناحیه چهارم شهر میمنه، مرکز ولایت فاریاب رخ داده است.تا اکنون علت و انگیزه‌ی این خودکشی معلوم نیست. مسوولان محلی و امنیتی ولایت فاریاب هنوز در مورد خودکشی این دختر جوان اظهار نظری نکرده اند.خودکشی دختران جوان و زنان اخیراً در ولایت‌های مختلف کشور افزایش یافته است. در آخرین مورد حدود دو هفته پیش نیز دو زن در یک روز در ولایت‌های فاریاب و کاپیسا خود را حلق‌آ‌ویز کردند. نزدیک به دو سال از حاکمیت حکومت سرپرست می‌گذرد و در این مدت قتل‌های این چنینی در بین زنان و کودکان افزایش یافته است. همچنان در این مدت فعالیت اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

مرکز نظارت بر آوارگان داخلی در ژنو با نشر گزارشی اعلام کرده است که شمار آوارگان داخلی در افغانستان تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۲ میلادی به چهار میلیون و ۳۹۴ هزار نفر افزایش یافته بوده که به دلیل منازعات، بلایای طبیعی و تغییرات اقلیمی آواره شده و برای یافتن مکان‌های امن و پناهگاه تلاش می‌کنند. این مرکز در گزارش اش نوشته است که شمار آوارگان داخلی در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۷۱.۱ میلیون نفر رسیده است که حاکی از افزایش ۲۰ درصدی آن در مقایسه با سال گذشته است. در ادامه آمده است که نزدیک به سه چهارم آوارگان داخلی جهان تنها در ۱۰ کشور سوریه، افغانستان، جمهوری دموکراتیک کنگو، اوکراین، کلمبیا، اتیوپی، یمن، نیجریه، سومالی و سودان زندگی می‌کنند. طبق معلومات مرکز نظارت بر آوارگان دخلی، در سال ۲۰۲۱ میلادی ۷۲۳ هزار نفر بر شمار آوارگان داخلی افغانستان افزوده شده است که بیشترین آمار ثبت شده توسط این مرکز از زمان تاسیس آن در سال ۲۰۰۸ است. در ادامه آمده است که در سال ۲۰۲۲ میلادی ۳۲ هزار نفر به دلیل خشونت و منازعه و ۲۲۰ هزار نفر دیگر نیز به دلیل بلایای طبیعی بر شمار آوارگان داخلی افغانستان افزوده شده است. همچنین شورای پناهندگان ناروی گزارش داده است که افغانستان از سال ۲۰۱۳ تا پایان سال ۲۰۲۲ میلادی با بیش از چهار میلیون بیجاشده‌ی داخلی در جنوب آسیا جایگاه نخست را دارد. این در حالی است که در کنار بیجا شدگان داخلی، موج گسترده‌ی اخیر مهاجرت افغان‌ها به ایران، پاکستان و کشورهای دیگر پس از بازگشت حکومت سرپرست به قدرت در ماه آگوست سال ۲۰۲۱ میلادی آغاز شد.