مسوولان محلی در ولایت نیمروز می‌گویند که طی یک ماه گذشته، بیش از ۶۴ هزار مهاجر افغانستانی از ایران اخراج شده یا هم به‌گونه داوطلبانه به کشور برگشته‌اند. مولوی عبدالله ریاض، رییس امور مهاجرین و عودت کنندگان نیمروز به رسانه گوهرشاد گفت که از اول تا اخیر ماه ثور سال روان، ۶۴ هزار و ۱۱۵ تن از مهاجران افغانستانی به کشور برگشتند. آقای ریاض تاکید کرد که در بین مهاجران برگشته، یک هزار و ۲۳۸ خانواده که پنج هزار و ۱۱۸ تن می‌شد، شامل می‌باشند. او افزوده است که ۵۸ هزار و ۹۹۷ تن دیگر این افراد مجرد بودند. همچنین وی تصریح کرد که در ماه حمل سال روان نیز به تعداد ۵۳ هزار و ۹۹۹ تن از مهاجران افغانستانی از ایران اخراج شده و یا به‌گونه داوطلبانه از طریق پل‌ ابریشم در نیمروز وارد کشور شدند. این درحالی است که در پی تسلط حکومت سرپرست بر افغانستان، هزاران نفر از این کشور به‌دلیل فقر و بیکاری به‌گونه‌ی قانونی و غیرقانونی به ایران مهاجرت کرده‌اند. همچنین این مشکلات از گذشته تاکنون وجود دارد و اما پس از تحولات سیاسی در کشور افزایش یافته‌ است. براساس گزارش‌های نهاد ملی و بین‌المللی اخراج مهاجران افغان از ایران در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. با این وجود در تازه‌ترین مورد کمیسیون حقوق بشر دولت پیشین افغانستان درمورد وضعیت حقوق بشری مهاجران افغانستانی در ایران ابراز نگرانی کرده و از حکومت این کشور خواسته است که تا مولفه‌ها و هنجارهای حقوق بشری در زمینه‌ی مهاجران را رعایت کرده و در پالیسی‌شان تجدید نظر کنند. این کمیسیون گفته است که براساس معلومات و منابع معتبر رسانه‌ای، محدودیت‌های بیشتری بر مهاجران افغانستان در ایران، به‌ویژه در ولایت اصفهان وضع و اجرا می‌شود. در ادامه آمده است که بربنیاد این تصمیم تبعیض‌منشانه، مهاجران افغان در ایران می‌توانند تنها در کارهای شاقه اجازه‌ی کار یابند و از دسترسی به سایر امور اشتغال و کار، محدود می‌شوند.

مسوولان در نهاد پاک‌سازی مواد انفجاری کشور می‌گویند که از اول سال جاری میلادی تا اکنون ۱۷۰ نفر در انفجار ماین قربانی شدند که ۱۲۳ تن از آن‌ها کودکان می‌باشند. نورالدین رستم‌خیل، رییس هماهنگی و پاکسازی مواد انفجاری حکومت سرپرست که در یک برنامه در کابل صحبت می‌کرد، گفت که از آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی تاکنون ۱۷۰ نفر در انفجار ماین در سراسر افغانستان کشته و زخمی شدند. او گفت: «تاکنون شاهد ۸۵ حادثه مرگبار انفجار ماین بوده‌ایم که در اثر آن ۴۶ نفر کشته و ۷۹ تن دیگر زخمی شدند که از این میان ۱۲۳ کودک نیز شامل کشته‌ها و زخمی شدگان بوده‌اند.» وی آمار دقیق تعداد کودکان کشته شده در نتیجه‌ی انفجار موادمنفجر نشده را ارائه نکرده است. نهاد پاکسازی مواد انفجاری کشور گفته است: «هدف ما این است که مواد منفجرناشده و ماین‌ها را پاک کنیم تا همه‌ی هموطنان بتوانند در فضای آزاد زندگی کنند.» جنگ و خشونت چند دهه‌ در کشور هزاران تن را به کام مرگ برده و هزاران تن دیگر را معلول ساخته است. افغانستان یکی از آلوده‌ترین کشورها به ماین است که در سراسر کشور پراکنده شده و همه ساله قربانیان زیادی از غیرنظامیان به ویژه کودکان می‌گیرد. براساس آمارهای موجود بیش از ۶۰۰ کیلومتر مربع خاک افغانستان ملوث به ماین و مهمات انفجاری است. با این وجود کمیته صلیب سرخ نیز گفته بود که در جریان سال گذشته‌ی میلادی ۹۹۵ نفر در نتیجه‌ی انفجار ماین و مهمات منفجرناشده در افغانستان کشته یا زخمی شده‌اند. از این میان، ۹۷ درصد غیرنظامیان و ۵۶ درصد از مجموع کل آنان، کودکان هستند که در پی ۴۵۰ انفجار ماین و مهمات منفجرناشده در افغانستان کشته یا زخمی شده‌اند. همچنین گفته شده که ۱۳ درصد از نفوس افغانستان از معلولیت رنج می‌برند.

مسوولان محلی در ولایت غور می‌گویند که یک دختر نوجوان  خود را حلق‌آویز کرده و به زندگی‌اش پایان داده است. محمد حماس، آمر اطلاعات ریاست اطلاعات و فرهنگ غور به رسانه گوهرشاد گفت که یک دختر ۱۵ ساله در ولسوالی دولتیار این ولایت خودش را حلق‌آویز کرده است. او تاکید کرد که این رویداد شام روز گذشته (چهارشنبه، ۳ جوزا) در روستای سنگ‌قشقه از مربوطات ولسوالی دولتیار رخ داده است. به گفته وی، نام این دختر نوریه بوده است. آمر اطلاعات ریاست اطلاعات و فرهنگ غور دلیل این خودکشی را بیماری روحی و روانی عنوان کرده است. با این وجود پیش از این رویداد‌های مشابه در ولایت غور به‌دلیل ازدواج‌های اجباری و خشونت خانوادگی رخ داده بود. نزدیک به دو سال از حاکمیت حکومت سرپرست می‌گذرد و در این مدت قتل‌ و خودکشی‌ در بین زنان و کودکان افزایش یافته است. همچنان در این مدت فعالیت اکثریت نهادهای حامی حقوق زنان متوقف شده است. زنان در افغانستان چون گذشته با مراجعه به نهادهای عدلی و قضایی، دیگر نمی‌توانند برای خشونت‌های وارده‌ی شان شکایت کنند و این‌گونه خشونت‌‌ها پایدار باقی مانده و افزایش پیدا می‌کند.

سیگار یا دفتر بازرس ویژه‌ی آمریکا در امور بازسازی افغانستان اعلام کرد که ماین‌های منفجرنشده در سراسر افغانستان تا اکنون جان کودکان را تهدید می‌کند. این سازمان در گزارشی نوشته است که نهادهای بشردوستانه‌ی همکار با سازمان ملل متحد در زمینه‌ی ماین‌پاکی تا اکنون بیش از ۱۳ میلیون مهمات منفجرنشده را در سراسر افغانستان پاکسازی کردند، اما تهدید، به‌ویژه برای کودکان خیلی بالا است. در ادامه آمده است که در ماه مارچ سال جاری میلادی، بر اثر انفجار گلوله‌ی راکت در پل‌ علم، مرکز ولایت لوگر دو کودک کشته و دو کودک دیگر زخمی شدند. در گزارش آمده است که این کودکان در حال بازی با این گلوله‌ی منفجرنشده بودند. سیگار تاکید کرده است که حدود چهار هفته قبل از این رویداد، چهار کودک به شیوه‌ی مشابه در ولایت قندهار زخمی شدند. دفتر بازرس ویژه‌ی آمریکا در امور بازسازی افغانستان گفته است که از سال ۱۹۸۹ میلادی تا اکنون ۴۶ هزار و ۶۰۰ غیرنظامی در افغانستان بر اثر انفجار ماین‌های جاسازی‌شده و مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ، کشته یا زخمی شدند. این نهاد تصریح کرد که به‌خاطر تداوم تهدیدهای ماین‌ و مواد انفجاری برای غیرنظامیان و کودکان، وزارت خارجه‌ی آمریکا به حمایت مالی از برنامه‌ی پاکسازی ماین ادامه می‌دهد. قابل ذکر است که در طول چندین دهه جنگ در افغانستان، غیرنظامیان، به‌شمول کودکان، از عمده‌ترین قربانیان جنگ و خشونت‌ها در کشور بوده اند. افغانستان یکی از کشورهایی است که به‌دلیل چندین دهه جنگ بالاترین اراضی آلوده به مواد منفجره را دارد. براساس آمارهای موجود بیش از ۶۰۰ کیلومتر مربع خاک افغانستان ملوث به ماین و مهمات انفجاری است. با این وجود کمیته صلیب سرخ نیز گفته بود که در جریان سال گذشته‌ی میلادی ۹۹۵ نفر در نتیجه‌ی انفجار ماین و مهمات منفجرناشده در افغانستان کشته یا زخمی شده‌اند. از این میان، ۹۷ درصد غیرنظامیان و ۵۶ درصد از مجموع کل آنان، کودکان هستند که در پی ۴۵۰ انفجار ماین و مهمات منفجرناشده در افغانستان کشته یا زخمی شده‌اند.

ابراهیم رییسی، رییس جمهور ایران در سفرش به اندونزیا اعلام کرده است که زنان و دختران افغانستانی این توانمندی را دارند که برای کشور خود و امت اسلامی افتخارآفرینی کنند. آقای رییسی در یک نشست خبری با همتای اندونزیایی‌اش در جاکارتا گفته است که باید امکان فعالیت‌های اجتماعی، از جمله بهره‌مندی از فرصت‌های آموزشی برای زنان و دختران افغانستان فراهم شود. وی  تاکید کرد که ایران و اندونزیا نسبت به مسایل منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله مساله‌ی فلسطین و وضعیت افغانستان دیدگاه‌های مشترکی دارند. او افزود که دیدگاه دو کشور درباره‌ی ضرورت تشکیل دولت فراگیر در افغانستان که از همه اقوام و مذاهب نمایندگی کند و در جهت احقاق حقوق همه‌ی مردم این کشور گام بردارد، یکسان است. رییس جمهور ایران تصریح کرد: «معتقدیم زنان و دختران افغانستانی نیز این توانمندی را دارند که برای کشورشان و امت اسلامی افتخارآفرینی کنند و باید امکان فعالیت‌های اجتماعی، از جمله بهره‌مندی از فرصت‌های آموزشی برای آنان فراهم شود.» در حالی آقای رییسی بر آموزش و کار زنان و دختران افغانستان تاکید دارد که بیش از ۶۰۰ روز است که حکومت سرپرست دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرده‌ است. وزارت تحصیلات عالی حکومت فعلی، زنان و دختران افغان را از تحصیل در دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی نیز بازداشته است. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستوران‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار کردن در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌الملی منع شده‌اند. با این وجود در تازه‌ترین مورد، جان ایگلند، دبیرکل شورای پناهندگان ناروی می‌گوید که با مقام‌های حکومت سرپرست در قندهار دیدار کرده و به او گفته‌ است که رهنمود بازگشت زنان به کار و تحصیل تقریبا تکمیل شده است.

دومین نمایشگاه تولیدات داخلی زیر نام «افغان لاجورد» به هدف آشنایی مردم با تولیدات و حمایت از تولیدات داخلی و رشد صنعت و تجارت در ولایت هرات افتتاح شد. این نمایشگاه امروز (چهارشنبه، ۳ جوزا‌) با حضور صنعت‌کاران، تاجران، مقامات محلی هرات و غرفه‌داران افتتاح شد. زعفران، صنایع دستی، ظروف تزیینی، قالین، نقاشی و برخی مواد دیگر در ۳۰۰ غرفه‌ی این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است. ۱۰۰ غرفه‌ی این نمایشگاه به زنان اختصاص یافته است. حمیدالله خادم، رییس اتاق صنایع و معادن هرات گفت که در این نمایشگاه‌ تولیدات و صنایع دستی مردم از ولایت‌های هرات، فراه، غور، بادغیس و قندهار در معرض دید قرار داده شده است. وی از حکومت سرپرست خواست که برای رشد صنعت و تجارت زمینه‌های سرمایه‌گذاری و پشتیبانی از صنعت‌کاران را فراهم کند. همزمان ادیبا وزیری، رییس اتاق تجارت و صنایع زنان در زون غرب، برگزاری این نمایشگاه را ارزشمند خوانده و تاکید کرده است که در رشد کسب و کار زنان موثر است. از سویی هم، نوراحمد اسلام‌جار، والی هرات در بازدید از این نمایشگاه گفت که برای رشد صنعت بومی و کارخانه‌های تولیدی هرات، از سرمایه‌گذاران و صنعت‌کاران پشتیبانی می‌کند. وی به تاجران و صنعت‌کاران اطمینان داد که از ورود واردات محصولات مشابه و غیرمعیاری از طریق گمرک‌ها گرفته خواهد شد. در حالی نمایشگاه افغان لاجورد با حضور داشت زنان در هرات برگزار می‌شود که حکومت سرپرست پس از تسلط‌اش بر افغانستان محدودیت‌های زیادی علیه زنان و دختران وضع کرده است. شماری از نهادهای بین‌المللی گزارش داده اند که پس از تسلط حکومت فعلی بر کشور، هزاران زن شاغل، کسب و کار‌شان را از دست داده اند. قابل ذکر است که این نمایشگاه به مدت چهار روز به روی علاقمندان باز خواهد بود.

سازمان داکتران بدون مرز (MSF) در تازه‌ترین گزارشش از عدم دسترسی زنان باردار به خدمات صحی در افغانستان ابراز نگرانی کرده و می‌گوید که در هر دو ساعت یک مادر به دلیل عوارض بارداری و زایمان قابل پیشگیری جان خود را از دست‌ می‌دهد. این سازمان در گزارشش نوشته است که بسیاری از زنان در افغانستان به مراقبت‌های دوران بارداری یا پس از زایمان دسترسی ندارند. سازمان داکتران بدون مرز تاکید کرده است: «زایمان یک مبارزه مرگ یا زندگی برای زنان در افغانستان است، جایی که تصور می‌شود تقریباً هر دو ساعت یک مادر به دلیل عوارض بارداری و زایمان قابل پیشگیری می‌میرد. این سازمان گفته است که تحولات سیاسی، مشکلات اقتصادی، مهاجرت متخصصان پزشکی، سواد پایین و آگاهی عمومی در مورد مسایل صحی، زیرساخت‌های ضعیف و عدم دسترسی به مراقبت‌های پزشکی در مناطق دورافتاده، باعث افزایش چشم‌گیر آمار مرگ‌ومیر مادران می‌شود. در ادامه آمده است که تا قبل از سال ۲۰۰۰ میلادی، از صدهزار تولد، یک هزار و ۴۵۰ مادر جان خود را از دست می‌داد که آمار در بیست‌ سال گذشته به ۶۲۰ مورد کاهش یافته است. این سازمان از ادامه ممنوعیت تحصیل و اشتغال زنان و دختران در افغانستان ابراز نگرانی کرده و به نقل از الکساندر ساشا بودیروزا، نماینده صندوق جمعیت ملل متحد در افغانستان نوشته است: «توانایی زنان برای دسترسی آزادانه به مراکز صحی برای مراقبت از مادر و نوزاد محدود شده است.» داکتران بدون مرز گفته است که به دست گرفتن قدرت توسط حکومت سرپرست این نگرانی را ایجاد کرده که حکومت افراطی سیاست‌های ظالمانه اولین دوره قدرت خود در سال‌های۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، از جمله ممنوعیت تحصیل و اشتغال زنان را با اجرای محرم، دوباره اعمال کرده است. این در حالی است که افغانستان در میان ۱۰ کشور بیشترین مرگ‌ومیر مادران را در آسیا داشته و از صد‌هزار تولد، ۶۳۸ مورد مرگ مادران وجود دارد. سازمان جهانی صحت نیز پیش از این اعلام کرده بود که روزانه ۱۶۷ نوزاد در افغانستان جان می دهد.

مسوولان در وزارت امور خارجه‌ی حکومت سرپرست اعلام کرده است که اجساد ۱۸ تن از پناه‌جویان افغان که در یک کانتینر در بلغارستان جان باخته بودند، پس از سه ماه تاخیر به کشور منتقل شدند. ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی این وزارت در توییتی نوشته است که اجساد پناه‌جویان افغانستانی امروز (چهارشنبه، ۳ جوزا) پس سه ماه توسط شرکت هوایی آریانا به کشور انتقال داده شدند. براساس گفته‌های او، اجساد این‌ پناه‌جویان از سوی وزارت صحت عامه‌ی حکومت فعلی به مناطق شان منتقل شده‌اند. آقای تکل دلیل تاخیر روند انتقال این اجساد را جریان کُند قضایی دولت بلغاریا و محدودیت‌های بانکی برای اجرای پول شرکت‌های ترانزیتی عنوان کرد. معاون سخنگوی وزارت امور خارجه از شهروندان افغانستان خواسته است که توسط راه غیرقانونی به کشورهای اروپایی نروند. این درحالی است که دست‌کم اجساد ۱۸ پناه‌جوی افغانستانی به‌تاریخ ۲۸ دلو سال گذشته‌ی خورشیدی در نزدیکی صوفیه، پایتخت بلغارستان در کامیون حامل چوب پیدا شدند. در آن زمان مقامات بلغارستانی گفته بودند که شماری را نجات داده اند. یک کودک شش ساله شامل جان باخته‌های این رویداد است. در کامیون متروکه؛ که از سوی‌ پولیس این کشور کشف شد، ۵۲ پناه‌جوی عمدتا افغان در میان چوب‌ها پنهان شده بودند تا از طریق بلغارستان به اروپای غربی بروند. گفته شده است که این افراد به‌دلیل کمبود آکسیجن و تشنگی جان‌های‌شان را از دست داده‌اند.