در ادامه‌ی وضع محدودیت بر کار و آموزش زنان و دختران در افغانستان، هشتاد کشور جهان در یک بیانیه‌ی مشترک خواستار لغو محدودیت‌های حکومت سرپرست علیه زنان و دختران افغان شده‌اند. نمایندگی امارات متحده عربی در سازمان ملل متحد امروز (چهارشنبه، ۱۲ میزان) در شبکه اجتماعی ایکس خود اعلام کرده است که این بیانیه از سوی این کشور در نشست کمیته‌ی سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه شده است. در بیانیه آمده است که دستورات حکومت فعلی علیه زنان و دختران «در تضاد با ارزش‌های اسلامی و حقوق بشر» اند. در ادامه آمده است: «ما از حکومت فعلی می‌خواهیم که فوراً دستوراتی را که حقوق بشر و آزادی زنان و دختران را نقض می‌کند، لغو کنند، سهم آنان در توسعه‌ی اقتصادی و اجتماعی افغانستان بسیار مهم است.» این کشورها می‌گویند که زنان افغانستان با «حادترین و سیستماتیک‌ترین» شکل تبعیض، سرکوب و نقض حقوق در جهان مواجه هستند. در بیانیه از تاثیرات دستورات حکومت فعلی بر زندگی زنان ابراز نگرانی شده و کشورها از حکومت فعلی خواسته‌اند که به‌صورت فوری تمام فرامین و دستوراتی را که حقوق و آزادی‌های زنان را نقض می‌کنند، لغو کند. آنان از حکومت فعلی خواسته‌اند که به حقوق بشری زنان و دختران افغانستان احترام بگذارند و آن را رعایت کنند و به زنان و دختران اجازه بدهند که در جامعه‌ی افغانستان مشارکت و حضور داشته باشند. قابل ذکر است که این بیانیه را امارات متحده عربی، آلمان، بریتانیا، کانادا، اتحادیه اروپا و ۷۵ کشور دیگر امضا کرده‌اند. این در حالی است که حکومت فعلی از زمان تسلط بر افغانستان، دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب منع کرده و دروازه‌ی دانشگاه‌ها را نیز به‌روی دانشجویان دختر بسته‌اند. همچنین زنان از کارکردن در ادارات دولتی و سازمان‌های غیردولتی داخلی و بین‌المللی نیز منع شده است.

نهادی موسوم به «شورای پناهندگان» بریتانیا اعلام کرده است که در هشت ماه سال جاری میلادی، بیشترین افرادی که با استفاده از قایق‌های کوچک از کانال مانش عبور کرده‌، شهروندان افغانستان بوده‌اند. این نهاد با نشر گزارشی گفته است که در سال جاری میلادی چهار هزار و ۶۹ پناه‌جوی اهل افغانستان از این کانال عبور کردند. در گزارش آمده است که این آمارها را بر اساس تجزیه و تحلیل داده‌های وزارت امور داخله‌ی بریتانیا منتشر کرده است. شورای پناهندگان بریتانیا تاکید کرد که پس از افغانستان، پناه‌جویان ایران در جایگاه دوم قرار دارند و در هشت ماه گذشته دو هزار و ۲۵۰ پناه‌جوی ایرانی از این کانال عبور کرده‌اند. براساس معلومات این نهاد، از این تعداد، تا اکنون به ۹۷ شهروند افغانستانی و ۷۴ ایرانی پناهندگی اعطا شده و انتظار می‌رود که هزار و ۶۶۵ افغانستانی و هزار و ۷۶۰ ایرانی دیگر نیز پناهندگی دریافت کنند. همچنین آمارها نشان می‌دهد که ۵۴ درصد از پناه‌جویانی که از این کانال عبور کرده‌اند، شهروندان پنج کشور افغانستان، ایران، اریتره، سوریه و سودان هستند. در ادامه آمده است که به استثنای آلبانیایی‌ها، شمار پناه‌جویانی که از سایر کشورها از طریق این کانال وارد بریتانیا شده‌اند، نسبت به سال ۲۰۲۲ افزایش یافته است. در گزارش آمده است که در صورتی که دولت بریتانیا درخواست‌های این پناه‌جویان را بررسی کند، از هر چهار نفر آنان، سه نفر شان پناهندگی این کشور را دریافت خواهند کرد. این نهاد گفت که در حال حاضر پناه‌جویانی که به بریتانیا می‌آیند بر اساس کنوانسیون پناهندگان سازمان ملل متحد و کنوانسیون اروپایی حقوق بشر، حق درخواست حفاظت و پناهندگی دارند و تا زمان دریافت پاسخ به درخواست خود می‌توانند در این کشور بمانند. این در حالی است که پس از تسلط حکومت فعلی بر افغانستان، بریتانیا شماری از همکاران محلی خود در کشور و شماری از افراد آسیب‌پذیر را به آن کشور انتقال داده است.

در ادامه‌ی کاهش بودجه سازمان‌های امدادرسان در  افغانستان، این‌بار برنامه جهانی غذا اعلام کرده است که زمستان سخت در انتظار مردم است و بسیاری از افغان‌ها در عقب کوه‌ها، گرفتار سرما خواهند شد. بخش آسیا پاسفیک برنامه جهانی غذا در پلتفرم ایکس خود نوشته است که دفتر آن‌ها در افغانستان، با کمبود شدید بودجه، مواجه شده است. این سازمان تاکید کرد که برای دسترسی به تمام نیازمندان در افغانستان، باید بودجه مناسب و کافی برای آن‌ها فراهم شود. همچنین وحیدالله امانی، سخنگوی سازمان جهانی غذا برای افغانستان نیز در هفته گذشته گفته بود که به دلیل کمبود بودجه، از ۱۵ میلیون نیازمند، آن‌ها صرف می‌توانند ماهانه برای ۳ میلیون تن کمک کنند. این سازمان گفته است که برای رسیدگی به تمام نیازمندان در افغانستان، به یک میلیارد دالر نیاز دارد. همچنین پیش از این، نیز سازمان جهانی غذا اعلام کرده بود که ۴۰ میلیون تن در سال روان میلادی در ۵۱ کشور جهان به سطح اضطراری گرسنگی روبه‌رو هستند و از این میان، ۱۵ میلیون تن از آن‌ها در افغانستان زندگی می‌کنند. براساس تحلیل جدید، کمبود کمک‌های غذایی این سازمان باعث می‌شود کسانی‌که از این پیش با عدم مصوونیت شدید غذایی مواجه بودند، در سطح اضطراری عدم مصوونیت غذایی قرار گیرند. باید گفت که با سلطه‌ی حکومت فعلی بر افغانستان، این کشور در بحران عمیق بشری فرو رفته است. بساط فقر و گرسنگی گسترده‌تر شده است و بیشتر سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی کشور را ترک کرده‌اند. سازمان ملل برای ارائه کمک‌های بشردوستانه به افغانستان در سال ۲۰۲۳، درخواست ۴.۶ میلیارد دلار کمک کرده است که تاکنون فقط ۵ درصد یعنی ۲۱۳ میلیون دلار آن تامین شده است.

هیدر بار، معاون بخش حقوق زنان دیدبان حقوق بشر می‌گوید که با توجه به وضعیت حقوق بشری زنان در افغانستان، زنان و دختران افغان باید در هر بحثی در مورد آینده‌ی کشورشان به ویژه تلاش‌های سازمان ملل متحد در میز مذاکرات و گفتگو حضور داشته باشند. خانم بار نامه‌ سرگشاده جامعه مدنی زنان، صلح و امنیت را در شبکه اجتماعی خود باز نشر کرده و گفته است که دیدبان حقوق بشر این نامه مهم را در مورد حق زنان برای مشارکت کامل در تمام روندهای مذاکرات صلح و بحث‌های کلیدی در مورد آینده‌ی کشورهای‌شان به سازمان ملل فرستاده شده، امضا کرده است. این نامه به آدرس سازمان ملل متحد و قبل از آغاز نشست سالانه زنان، صلح و امنیت نوشته شده است. در این نامه آمده است که سازمان ملل باید مطابق کنوانسیونش به حضور فعال، امن، معنادار و برابر زنان در عرصه صلح و امنیت توجه کند. در این نامه از وضعیت حقوق بشری زنان ابراز نگرانی شده و در کنار زنان ۱۶ کشور دیگر، از افغانستان نیز یاد شده است. همچنین در نامه آمده است که زنان باید حضور همه‌شمول، برابر و معنادار در نشست‌هایی داشته باشند که در باره‌ آن‌ها بحث صورت می‌گیرد. در نامه تاکید شده است که هدف از اشتراک برابر یعنی حضور ۵۰ درصدی زنان است. باید گفت که در کنار دیدبان حقوق بشر، سازمان عفو بین‌الملل و چندین نهاد دیگر نیز این نامه را امضا کردند. باید گفت که زنان و دختران در افغانستان زیر حاکمیت حکومت فعلی از بسیاری حقوق‌شان از جمله حق کار، تحصیل، آموزش و برخی دیگر فعالیت‌های اجتماعی محروم هستند.

نهاد (وان‌یانگ‌ ورلد) اعلام کرده است که امسال در بلفاست، جایزه کارآفرین سال را به صورت حضوری به پنج برنده به شمول یک دختر جوان افغان اهدا کرده است. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای گفته است که در‌ میان پنج‌ برنده سارا وحیدی از افغانستان نیز حضور دارد. در اعلامیه آمده است که سارا وحیدی مسوول شرکت کار آفرینی «احتساب» می‌باشد. جایزه کارآفرینی (وان‌یانگ‌ ورلد) به پنج نفر از کار آفرینان کشورهای آمریکا، بریتانیا، آرژانتین، نیجریه و افغانستان تعلق گرفته است. این جایزه با پشتیبانی مالی ( تی‌اف‌جی) و استفان پرینس، مدیر عامل شرکت وان‌یانگ‌ ورلد، به پنج جوانی اهدا شده است که نوآورترین کارآفرینان جوان هستند که تاثیر مثبتی در جهان ایجاد کردند. نهاد (وان‌یانگ ‌ورلد) در بخش کار آفرینان جوان در سطح جهان فعالیت دارد و برای جوانان که کارآفرین هستند جوایز و بورسیه می‌دهند. در حالی سارا وحیدی برنده جایزه کارآفرینی می‌شود که حکومت سرپرست دو حدود ۷۲۵ روز قبل از امروز دختران بالاتر از صنف ششم را از رفتن به مکتب محروم کرده‌اند. همچنان پس از آن دختران از دانشگاه و مراکز آموزشی منع شدند. حکومت سرپرست بارها گفته است که این ممنوعیت دایمی نیست و در صورت فراهم شدن زمینه آموزش، دختران بالاتر از صنف ششم، دوباره به مکتب برخواهند گشت؛ اما با گذشت دو سال تا اکنون حکومت فعلی کاری در بخش فراهم‌سازی زمینه آموزش به آنان نکرده‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. همچنین در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

هما طرزی یک انسان چند بعدی بوده که برعلاوه‌ی شاعری در عرصه‌ی نگارگری نیز مهارت خوبی دارد. خانم طرزی از خانواده شهیر و با معرفت طرزی بوده، با میراث فرهنگی که از بزرگان فامیل چون زنده‌یاد غلام محمد خان طرزی، زنده‌یاد محمود خان طرزی و پدرش زنده‌یاد محمد صدیق خان طرزی به ارث برده است. هما نواده غلام محمد خان طرزی شاعر بزرگ قرن ۱۹ افغانستان است که دیوان اشعار آن شاعر در این اواخر توسط نواده‌اش دکتور ننگیالی طرزی دیپلمات افغانستان  در کشور ایران به تجدید چاپ شده و به کتاب‌خانه‌های افغانستان اهدا گردیده است . هما طرزی در هفتم جنوری ۱۹۵۱میلادی در شهر کابل چشم به جهان گشوده و بعد از پایان دوره‌ی دانشگاهی در دانشگاه کابل و اخذ دیپلم در رشته علوم تربیتی، برای ادامه تحصیل و اخذ دکترای ادبیات فارسی‌ در دانشگاه تهران به تحصیل پرداخت. ولی به علت وقوع انقلاب اسلامی در ایران تحصیلات خانم طرزی ناتمام مانده و مجبور به ترک ایران و مهاجرت به سوی آمریکا شده است. این در حالی بود که در افغانستان رژیم کمونیستی به قدرت رسیده بود و این دلیل محکمی بود برای این‌که خانم طرزی به افغانستان برنگشته و راهِ مهاجرت را در پیش گیرد.  او درباره‌ی سروده‌هایش می‌‌گوید که در عصر کوچ‌های پی‌درپی‌؛ متاسفانه از اشعار قدیمی‌ام تعداد زیادی در دست نیست و آن چه موجود به همت والای عده‌ی از دوستان من بوده که از نشریات مختلف جمع آوری شده و برخی‌ از آن‌ها در "میلاد نسترن‌ها"  گنجانیده شده است . در سال ۱ ۲۰۱ نخستین گزیده‌ی سروده‌های وی به‌نام «میلاد نسترن‌ها»، در سال ۲۰۱۲ دومین گزیده‌اش بنام «زمزمه‌های نیایش» در امریکا به چاپ رسید. در بهار ۲۰۱۳ سومین گزیده‌ی او بنام «کوچ پرنده‌گان» و همچنان در تابستان همین سال چهارمین گزیده‌ی شعری وی بنام «نوید سحری» در امریکا به دست نشر سپرده شد. «شکوه برف‌ها» پنجمین گزیده‌ی سروده‌های اوست که در امریکا به زینت چاپ آراسته ‌گردیده است . او از آوان جوانی شعر می‌سرود. اشعارش بین سال‌های ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۵ به طور مرتب در نشریات معتبر افغانستان چون:مجله پشتون ژغ (صدای افغان)، مجله میرمن (بانو)، مجله ژوندن (زندگی)، مجله اردو (ارتش) و روزنامه پرتیراژ کاروان به‌طور مرتب به چاپ رسیده است . هم چنان هم‌زمان آثار او درمجلات معتبر ایران، سخن، یغما و اطلاعات؛ هفته‌گی به چاپ می‌رسید . شعر مرگ مادر او در سال ۱۹۷۰ برنده جایزه اول ادبی در دانشگاه کابل گردید که تا کنون بارها به چاپ رسیده است .وی در اشعارش از درد و هجر وطن و ویرانی‌هایش می‌گوید، از بی‌خانمانی‌هایش و ظلم‌های بی‌جایی که مردمش را گریبان‌گیر کرده سخن می‌‌زند. در غزلیات عرفانی دو مجموعه کامل «زمزمه‌های نیایش» و «نوید سحری» خود، از عشق ذات یکتا سخن می‌زند و هجرانش را بیان می‌کند . هما نخستین زنی‌ست که شعر سپید آزاد را در افغانستان سرود و همچنان اولین زنی‌ست که دو مجموعه‌ی کامل عرفانی را تقدیم دوستانِ شعر کلاسیک معنوی نموده است. دل‌نوشته‌ی از لطیف ناظمی درباره‌ی اشعار خانم هما طرزی سه گزینه‌ی پرداخته‌هایت را که فرستاده بودی؛ گرفتم؛ خواندم و آفرینت؛ آفرینت گفتم که در هجرت دیر پای ینگه دنیا، هنوز هم به فرهنگ پربار خویش دل‌بسته‌ای؛ هنوز هم پیوندت را با الهه‌ی، شعر نبریده‌ای و هنوز هم شیفته‌ی زبان خویشی. با خواندن سروده‌هایت بار دیگر ترا در آن سوی سال‌ها جست‌وجو کردم. به چهل سال پیش از امروز بازگشتم و دختر جوانی را دیدم که هر از گاهی شعرهایش را زیر بغل می‌زند و به رادیو می‌آورد تا در ماهنامه‌ی رادیو انتشار یابند و مخاطبانش را شگفتی‌زده سازد. آخر در آن روزها،آن‌گونه که تو می‌نوشتی سنت‌شکنی بود؛ خطرکردن بود و خلاف جریان آب شناکرد ن.  بیشترینه شاعر زنان ما در آن سال‌ها نقاب سیاهی روی حس و عاطفه‌ی‌شان کشیده بودند تا جامعه‌ی واپس مانده از نفرت ونفرین‌شان، دست بردارد. دروغ می‌گفتند؛ حرف دل‌شان را بر زبان نمی‌آوردند تا تازیانه‌ی شماتت و نفرت، شانه‌های خاطرشان را نیلگون نسازد. آن‌چه را که حس می‌کردند؛ نمی‌نوشتند و هرچه می‌نوشتند حس و خواست‌شان نبود، نه میراث‌دار رابعه‌ی بلخی بودند و نه مرده‌ریگی از مهستی و فروغ در شعر‌شان بود. سروده‌های بی‌خون پاره‌یی از این شاعر زنان، نشخواری از شاعر مردان پارینه بود و تکرار صداهای تکرار شده در رواق فرسوده‌ی تاریخ. تو از گلوی دیگران فریاد نمی‌زدی. صدای تو از خودت بود؛ صدایی که در آن خودسرایی شاعری را گواه بودیم. تو همواره خود را می‌سرودی؛ بی‌هرگونه پنهان‌کاری. یادم می‌آید در همان سال‌ها در یکی از سروده‌هایت نوشته بودی:(من منفجر می‌شوم؛ من منفجر می‌شوم) و متولیان ادبیات با تمسخر به این گفته‌ات خندیده بودند. من در همان زمان، آنان را به دو گفت‌وگوی (فروغ فرخزاد) رجعت داده بودم که گفته بود:«به من چه که شاعر فارسی زبانی کلمه‌ی(انفجار) را در شعرش نیاورده است. من از صبح تا شب به هرطرف که نگاه می‌کنم؛ می‌بینم چیزی منفجر می‌شود. من وقتی می‌خواهم شعر بگویم دیگر به خودم که نمی‌توانم خیانت کنم» تو در همان فضای هول‌و‌هراس بی‌باکانه فریاد می‌زدی : ای مرد! در سیاهی چشمان مست تو صدها هزار شام بهاری پنهان شده آن لحظه‌یی که جان من و تو در هم نهان شوند وین جسم‌های غم‌کش و افسرده و کهن با این همه هوس با این همه نیاز محو زمان شوند من عشق را برای تو تکرار می‌کنم تکرار می کنم هما طرزی ۱۹۷۱ تو آن سال‌ها با چه صداقتی می‌نوشتی که: و من و تو که در آمیزش با باران بدن‌های ترِ مان را که با حریری از شرم پوشیده است چون کودکان بی‌پناه به دامن خانه پناه داده‌ایم و لباس‌های نازک که ما را با تنگی عشق در آغوش‌گرفته در تنگ بودن ایام تنگی لباس را حس می‌کنیم اما از ترس گناه در شرم خانه خواست‌های‌مان را در التهاب نگاه‌ها پنهان می‌کنیم هما طرزی ۱۹۷۲ تو در شعر (پنجره راباز کن) در سال ۱۹۷۲ سروده بودی: من بهارم که با زمزمه‌ی تازه‌یی بر پشت پنجره‌ی رؤیاهایت ایستاده‌ام پنجره را باز کن و به آغوشم بگیر می‌خواهم در نخستین روز بهار نخستین بوسه‌ی سال را به تو هدیه بدهم تو از این گونه بسار سروده بودی. تو صدای رهایی زن در قفس بودی، تو از زبان زنان در بند‌ی سخن می‌زد‌ی که فریاد آزادی در گلوی‌شان خشکیده بود و بیرون‌زدن احساس زنانه‌ی‌شان از درون سینه گناه می‌نمود‌. دریغا که از آن همه نعره و فریاد، در نخستین گزینه ات ـ میلاد نسترن ـ جزچندتایی بیشتر نیست. آن سال‌ها سروده‌هایت را که می‌خواندم؛ می‌پنداشتم که (‌ترانه‌های بیلیتیس) را زمزمه می‌کنم و صدای (سافو) را می‌شنوم از آن‌سوی سده‌ها. خجسته‌گی تو درسال‌هایی که به نبرد با سنت‌های پوسیده برخاسته بودی؛ این بود که پدر در کنار تو چون کوهی ایستاده بود و از این گونه سخن‌زدن، بر حذرت نمی‌داشت؛ بل پشتوانه‌ی برای تو و صدای تو بود. تو می‌دانی هنگامی که فروغ فرخزاد شعر (گناه) را نوشت؛ پدرش اورا از خانه بیرون راند و فروغ زنده‌گی تلخ و دشواری را در تنهایی و تنگ‌دستی از سر گذشتاند. اما آن سال‌ها که تو می‌خواستی از خود بیگانه‌گی رهایی یابی؛ پدر در این راه دشوار گذار، یار و یاور تو شد؛ چرا که او آزاده مرد اندیشمندی بود که خود با سنت‌های پوسیده‌ی روزگارش، سر سازگاری نداشت. هنگامی که غربت ترا بلعید، حس دیگری هم به سراغت آمد. چون به پشت سرت دیدی پل‌های شکسته و فروریخته را نگریستی، در درون شعرهایت گریستی و حسرت به گذشته دامن جانت را گرفت، تو دست شعرت را به دست این حسرت‌ها سپردی. آری پرداخته‌هایت از سال(۱۹۹۹) بدین سو یک نوستالژی تلخ و ناگوار است ـ حسرت دیدار کابل ، حسرت به گذشته‌های سبز‌، حسرت سرزمین و زیبایی‌های از کف رفته‌، حسرت دوستان گم شده، اندوه خاموشی مادر‌، پدر و آدم‌هایی که برای همیشه رفته اند و یا دیگر در کنارت نیستند، تو این مضمون‌ها را به دامن شعر‌هایت ریختی. از این رو در این سال‌ها، همواره در خود و برای خود گریسته‌ای : برای خودم می‌گریم برای دستان خسته ام  که توانی در آن نیست (هما طرزی ۲۰۱۲) تو در غربت هم در سرزمین مادریت می‌زیی . در سال های پسین تو در نیویورک نیستی‌؛ کابل جغرافیای رؤیایی تو است. ـ مسکن باور‌هایت وبهارهایت ـ  با آن هم در این سال‌ها عاشقانه‌هایت همواره سربلند می‌کنند و رهایت نمی‌گذارند. عاشقانه‌هایی که تصویرهای خیالت شور انگیزشان ساخته اند: پستان‌های عشق‌ از شیره‌ی هوس‌ها بارور‌اند و نفس‌های گرم تو‌ بر مرمر خشکیده‌ی تنم‌ رطوبتی جان آفرین به ارمغان آورده است. (هما طرزی ۲۰۰۱) و یا: تنهای‌مان چون ماهیان بی‌فلس در بستر مرطوب خواستن‌ها می‌لغزند و آفتاب عشق در وجود‌مان شعله‌ور‌اند (هما طرزی ۲۰۰۱) نویسنده: محمدرضا رامز