یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان به‌مناسبت روز جهانی معلم اعلام کرده است که آموزش و پرورش شهروندان افغانستان برای یک کشور با صلح و ثبات، خودکفا، مقاوم و شکوفا مهم و ضروری است. یوناما امروز (یک‌شنبه، ۱۳ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری فیس‌بوک خود نوشته است که از تمامی آموزگاران در افغانستان و سراسر جهان به پاس تعهد استوار و تلاش‌های خستگی‌ناپذیرشان در راستای ایجاد جهان بهتر، قدردانی می‌کند. امروز برابر است با «روز جهانی معلم» و سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد (یونسکو) امسال بر «بازتعریف آموزش به‌عنوان حرفه‌ای مبتنی بر همکاری» تأکید کرده است. بااین‌حال، پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان تجلیل از روز جهانی معلم در افغانستان ممنوع شده است. در تازه‌ترین مورد، آمریت معارف شهر هرات به مکاتب دولتی و خصوصی این ولایت دستور داده‌ است که از روز معلم تجلیل نکنند. همچنین دفتر اتحادیه اروپا در کابل نیز با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود خود نوشته که آموزش برای همه، کلید یک افغانستان مقاوم و خودکفا است که توسعه اقتصادی را تقویت می‌کند. این نهاد از تلاش‌های خستگی‌ناپذیر همه معلمان افغانستان، به ویژه معلمان زن قدردانی کرده است. قابل ذکر است که پنجم اکتبر روز جهانی معلم نام‌گذاری شده است. از این روز در سراسر جهان تجلیل می‌شود.

یوناما یا دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بدون کارمندان زن نمی‌تواند به نیازمندان خدمات ارائه کند. یوناما امروز (پنج‌شنبه، ۲ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری فیس‌بوک خود نوشته است که این نهاد ناچار شده مراکز کمک‌ها و پرداخت پول نقد را به صورت موقت ببندد. دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد به نقل از کمیساریای عالی سازمان ملل در امور پناهندگان (UNHCR) نوشته است که به صدها هزار تن که از کشورهای همسایه بازگشته‌اند، کمک کرده است. یوناما در ادامه افزوده است که ۵۱ درصد بازگشت‌کنندگان از کشورهای همسایه، زنان هستند و ۳۲ درصد خانواده‌ها توسط زنان سرپرستی می‌شوند. این در حالی است که حکومت فعلی چندی پیش به کارمندان زن سازمان ملل گفته بود که اجازه‌ی سفر به مناطق آسیب‌دیده از زمین‌لرزه برای کمک‌رسانی به آسیب‌دیدگان را ندارند. همچنین رزا اوتونبایوا، رییس یوناما در افغانستان، پس از وضع این محدودیت‌، اعلام کرده بود که محدودیت‌ بر کارمندان زن سازمان ملل، روند کمک‌رسانی را با چالش مواجه ساخته است. در کنار آن، نماینده‌ی ویژه دبیرکل سازمان ملل برای افغانستان تاکید کرده که حضور زنان در کمک‌رسانی به نیازمندان، به‌ویژه زنان و کودکانی که از زمین‌لرزه آسیب دیده‌اند، غیر قابل انکار است. این در حالی است که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان همزمان با روز جهانی کتاب، بر دسترسی مساوی دختران و زنان کشور به آموزش تاکید کرده است. یوناما امروز (دوشنبه، ۱۷ سنبله) در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که رزا اوتونبایوا، رییس این دفتر نیز در تجلیل از این روز شرکت کرده است. در ادامه آمده است: «یوناما در حالی که از میراث ادبی غنی این کشور تجلیل می‌کند، خواهان دسترسی فراگیر به آموزش برای همگان است، به‌ویژه برای زنان و دختران.» رزا اوتونبایوا در ادامه تاکید کرده است که کتاب‌ها نه تنها منبع دانش هستند، بلکه مسیری به سوی رفاه پایدار نیز می‌باشند. قابل ذکر است که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند. در حال حاضر افغانستان با بحران جدی بشری مواجه است و نیمی از ‏جمعیت کشور نیاز به کمک‌های بشردوستانه دارند. در همین حال اخراج ‏گروهی مهاجران افغانستان از کشورهای همسایه، به وخامت وضعیت ‏افزوده است.‏ همزمان با این، نهادهای سازمان ملل از کمبود داکتران زن در کشور هشدار داده‌اند. به دنبال کمبود داکتران زن در ولایت کنر، سازمان صحی جهان نیز خواهان لغو محدودیت‌های اعمال شده بر زنان شده است.

شماری زنان معترض و اعضای جنبش اعتراضی زنان پنجره امید می‌گویند که  طرح موزاییک یوناما یا دفتر نمایندگی سیاسی سازمان ملل متحد در افغانستان، در تضاد با اصول بنیادین حقوق بشر است. این جنبش اعتراضی با نشر اعلامیه‌ای گفته است که یوناما با طرح موزاییک، حکومت سرپرست را بدون هیچ‌گونه شرط حقوق بشری، به عنوان شریک گفتگو معرفی کرده که این طرح خود بازتاب‌دهنده‌ی انحصار قدرت است. در ادامه آمده است: «در این طرح، صدای هیچ زن معترض، هیچ قربانی خشونت و هیچ گروه مقاومت مدنی شنیده نشده است. این رویکرد، نفی کامل تنوع  سیاسی، اجتماعی و جنسیتی مردم افغانستان است.» زنان معترض با اشاره به محدویت‌های زنان در افغانستان تاکید کرده‌اند که یوناما خواهان «تعامل سازنده» با حکومت فعلی است. آنان نوشته‌اند: «این طرح عملا پیام می‌دهد که آپارتاید جنسیتی پذیرفتنی است و یوناما، با سکوت در برابر سرکوب ساختاری زنان، به جهان اعلام می‌کند که می‌توان تبعیض جنسیتی را نهادینه کرد و باز هم مشروعیت بین‌المللی به دست آورد.» زنان معترض طرح ارایه‌ شده یوناما را خیانت به مردم افغانستان دانسته‌اند. آن‌ها خواهان لغو فوری طرح موزاییک و آغاز یک روند جامع واقعی با مشارکت نمایندگان مستقل زنان، فعالان مدنی، قربانیان جنگ و نهادهای دموکراتیک شده است. همچنین زنان معترض در این اعلامیه، خواستار تضمین بازگشت بی‌قید و شرط دختران به آموزش، زنان به کار و حضور فعال زنان در زندگی عمومی به عنوان پیش شرط هر نوع  گفتگو شده‌اند. آنان از شورای امنیت سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی خواسته‌اند که آپارتاید جنسیتی در افغانستان را به رسمیت شناخته و آن را محکوم نماید. این در حالی است که یوناما چندی پیش طرحی را به منظور حل بحران جاری سیاسی، حقوق بشری و انسانی در افغانستان تهیه کرده و در نشست اخیر «فرمت دوحه» ارائه داده است. این سند زیر عنوان «رویکرد جامع برای افغانستان»، در ۱۰ صفحه به عنوان «نقشه‌ی راه موزاییک»، در تاریخ ۱۷ فبروری سال  ۲۰۲۵ میلادی به اشتراک گذاشته شده و مستند به توصیه‌های «ارزیابی مستقل وضعیت افغانستان» است که پیش‌تر توسط شورای امنیت سازمان ملل منتشر شد.

بخش حقوق‌‌بشر یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان درتازه‌ترین گزارش داده است که حکومت سرپرست افغانستان از ۱۷ جنوری تا سوم فبروری سال جاری میلادی، ۵۰ مرد از اسماعیلیه‌های ولایت بدخشان را مجبور به تغییر مذهب و گرویدن به مذهب سنی کرده است. در این گزارش که امروز (پنج‌شنبه، ۱۱ ثور) از سوی دفتر هیأت معاونت سازمان ملل منتشر شده، آمده است که این افراد شب‌هنگام به‌منظور «بازجویی دینی» از خانه‌های شان برده شدند و کسانی‌که از تغییر مذهب امتناع کردند، تهدید به مرگ شدند و مورد ضرب‌وشتم و اجبار قرار گرفتند. در گزارش آمده است که افراد حکومت فعلی چندین مدرسه دینی در مناطق اسماعیلیه نشین بدخشان تاسیس کرده‌اند و از کودکان اسماعیلیه خواسنه‌اند که در این مدارس ثبت نام کنند. در ادامه آمده است که کودکان این افراد آموزش‌های دینی مبتنی بر مذهب سنی را فراگیرند. همچنین پیش از این نیز شماری از نهادهای حقوق‌ بشری گزارش داده بودند که حکومت فعلی شیعیان اسماعیلیه در بدخشان را مجبور به تغییر مذهب کرده است. از جمله نهاد حقوق‌‌ بشری «رواداری» در ۲۹ ماه حوت سال پیش با نشر گزارشی گفت که شماری از شیعیان اسماعیلی را مجبور به تغییر مذهب شدند. همچنین این نهاد گفت که افراد حکومت فعلی در چندین ولسوالی بدخشان مدارس دینی ایجاد کرده‌اند و در هر مدرسه برای ۱۰۰ تا ۲۰۰ دانش‌آموز اسماعیلی‌مذهب، فقه حنفی تدریس می‌کنند. گزارش‌های متعددی نیز از آزارواذیت‌ شیعیان اسماعیلی منتشر شده است.

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان به مناسبت «روز جهانی آگاهی از ماین‌ و کمک به ماین پاکی» اعلام کرده است که افغا‌نستان از جمله‌ی آسیب‌دیده‌‌ترین کشورها از مواد انفجاری باقی‌مانده از جنگ است. این نهاد امروز (جمعه، ۱۵ حمل) با نشر ویدیویی در حساب کاربری ایکس خود نوشته است: «در جریان چندین دهه جنگ، ده‌ها هزار شهروند عادی افغانستان، به‌دلیل‌ ماین‌ها و مواد منفجره‌ی باقی‌مانده از جنگ جان یا اعضای بدن‌شان را از دست داده‌اند.» هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان در ادامه تاکید کرده است که اکنون بیشتر قربانیان انفجار ماین‌ها، کودکان هستند. یوناما در پیام ویدیویی‌اش افزوده است که کار ماین پاکی یک روند دشوار، خطرناک و پرهزینه است. این نهاد گفته است که آموزش برای جلوگیری از حوادث و توان‌بخشی افرادی که دارای معلولیت شده‌اند، از اهمیت ویژه برخوردار است. در ادامه آمده است که افغانستان برای ماین پاکی به شدت نیازمند حمایت گسترده جامعه‌ی جهانی است و این حمایت نه تنها جان‌ها را نجات می‌دهد، بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده‌ی امن‌تر، باثبات‌تر و شکوفاتر برای افغانستان محسوب می‌شود. سازمان ملل متحد با نشر گزارشی گفته است که ۳.۳ میلیون نفر در افغانستان در شعاع یک‌ کیلومتری ماین‌ها و مواد انفجاری زندگی می‌کنند. همچنین اوچا یا دفتر هماهنگ کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد، برای ماین‌پاکی در افغانستان در سال ۲۰۲۵ میلادی ۲۱.۹ میلیون دالر بودجه درخواست کرده است.

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد برای افغانستان از ادامه‌ی محرومیت دختران از آموزش به «شدت ابراز نگرانی و ناامیدی» کرده و می‌گوید این محدودیت یکی از دلایل اصلی ادامه‌ی منزوی‌بودن افغانستان از جامعه‌ی جهانی است. این دفتر امروز (چهارشنبه، ۶ حمل) با نشر اعلامیه‌ای به نقل از رزا اوتنبایوا، نماینده‌ی دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان نوشته است که منع آموزش دختران تنها سبب پیچیده‌شدن حقوق بشری، کمک‌های بشری و بحران‌های اقتصادی می‌شود. خانم اوتنبایوا تاکید کرده است: «سال جدید آموزشی افغانستان آغاز گردیده است، اما بازهم با نبود آشکار و زیان‌بار دختران در صنف‌ها.» وی افزوده است که منع آموزش نه تنها به آینده‌ی دختران آسیب می‌رساند، بلکه صلح و رفاه تمام مردم افغانستان را نیز متضرر می‌کند. رزا اوتونبایوا گفته است: «از بابت این که مقام‌های حاکم درخواست مردم را در سراسر کشور نادیده می‌گیرند، عمیقاً ناامید هستم.» همچنین براساس آمار یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد، با ادامه‌ی محدودیت بر آموزش دختران در افغانستان، تنها در سال جاری ۴۰۰ هزار دختر از آموزش محروم می‌شوند و شمار کل دختران محروم از آموزش به ۲.۲ میلیون دختر می‌‌رسند. یونیسف تاکید کرده است که با ادامه‌ی محدودیت تا سال ۲۰۳۰ میلادی، بیش از چهار میلیون دختر در افغانستان از آموزش محروم می‌مانند. رییس یوناما تاکید کرده است که محدودیت بر آموزش چشم‌انداز احیای افغانستان را متأثر می‌کند و باید لغو شود. او افزوده است: «این محدودیت همچنان یکی از دلایل اصلی ادامه‌ی منزوی‌بودن افغانستان از جامعه‌ی جهانی است که احیای دوباره‌ی این کشور را نیز به عقب می‌راند.» این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

شورای امنیت سازمان ملل متحد اعلام کرده است که درباره وضعیت افغانستان نشست برگزار می‌کند. این شورا با نشر اعلامیه‌ای گفته است که این نشست امروز (دوشنبه، ) ساعت ۱۰:۳۰ شب به وقت کابل برگزار می‌شود. در اعلامیه آمده است که در این نشست درباره تمدید ماموریت یوناما در افغانستان گفتگو خواهد شد. همچنین در بخشی از اعلامیه آمده است که در این نشست درباره امنیت و صلح جهانی نیز صحبت خواهد شد. شورای امنیت سازمان ملل متحد گفته است که در این نشست گزارش دبیرکل این سازمان درباره‌ی وضعیت افغا‌نستان و پی‌آمدهای آن بر صلح و امنیت بین‌المللی بررسی می‌شود. پیشتر، شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه پیش‌نویس تمدید ماموریت یوناما را به رای‌گیری گذاشته بود. مأموریت یوناما در افغانستان امروز به پایان می‌رسد و شورای امنیت این سازمان در مورد تداوم یا عدم تداوم آن، تصمیم می‌گیرد. در دهم ماه مارچ نیز شورای امنیت سازمان ملل درباره افغانستان نشست برگزار کرده بود. در آن نشست، رزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل و رییس یوناما از وضعیت افغانستان ابراز نگرانی کرده بود. با این وجود، حکومت سرپرست ماموریت یوناما در افغانستان را موثر نمی‌دانند.