شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که مکانیزم تحقیقی مستقل در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان، از سوی این شورا بدون هیچ رأی مخالف تایید شده است. نصیر احمد اندیشه، سفیر دایمی افغانستان در جینوا، امروز (دوشنبه، ۱۴میزان) با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که قطعنامه‌ای در راستای ایجاد یک مکانیزم تحقیقی مستقل در مورد نقض حقوق بشر در افغانستان، به شورای حقوق بشر سازمان ملل در جینوا پیشکش شده بود، بدون رأی‌گیری و مخالفت تصویب شده است. آقای اندیشه در ادامه تاکید کرده است که حکومت سرپرست در هیچ کشوری برای حمایت از خود در عرصه‌ی بین‌المللی، جای باقی نگذاشته‌اند. وی در ادامه افزوده است: «تعاملات کاملاً معامله‌ای و کوتاه‌مدت هستند. به همه همکاران، شرکا و نهادهایی که به ایجاد این سازوکار تحقیقاتی مستقل کمک کردند، تبریک می‌گویم. روز بزرگی است.» همچنین دیدبان حقوق بشر نیز در اعلامیه‌ای اعلام کرد که شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در تاریخ ۶ اکتبر ۲۰۲۵ قطعنامه‌ای تاریخی را به تصویب رساند که بر اساس آن، سازوکار مستقلی برای تحقیق درباره نقض‌های حقوق بشری گذشته و جاری در افغانستان ایجاد می‌شود. سازمان دیده‌بان حقوق بشر گفت که این قطعنامه پیامی روشن به حکومت فعلی افغانستان می‌فرستد، مبنی بر اینکه شواهد در حال جمع‌آوری و آماده‌سازی است تا روزی آنان در برابر عدالت پاسخگو شوند. در اعلامیه دیدبان حقوق بشر آمده است: «این قطعنامه که به ابتکار اتحادیه اروپا ارائه شد، [با اجماع و حمایت گسترده‌ای از سوی کشورهای مختلف از تمامی مناطق و گروه‌های سیاسی] به تصویب رسید.» این نهاد وظیفه دارد شواهد مربوط به جنایات جنگی، جنایت علیه بشریت و سایر نقض‌های شدید حقوق بشر را جمع‌آوری و حفظ کند، افراد مسوول را شناسایی کرده و پرونده‌هایی تهیه نماید که بتوان از آن‌ها برای تعقیب قضایی در دادگاه‌های ملی و بین‌المللی استفاده کرد. در اعلامیه دیدبان حقوق بشر آمده است که این قطعنامه دوره مأموریت گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور حقوق بشر افغانستان را تمدید کرد؛ مأموریتی که نظارت و گزارش‌دهی آن همچنان حیاتی بوده و مکمل سازوکار جدید به شمار می‌رود. دیدبان حقوق بشر تصریح کرد که دامنه‌ی تحقیقات این نهاد فقط به حکومت فعلی محدود نیست و شامل مقام‌های حکومت پیشین، فرماندهان جنگی، نیروهای بین‌المللی، گروه‌های مسلح غیردولتی و سایر افرادی که در نقض‌های جدی حقوق بشر نقش داشته‌اند نیز می‌شود.

یوناما یا دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان به‌مناسبت روز جهانی معلم اعلام کرده است که آموزش و پرورش شهروندان افغانستان برای یک کشور با صلح و ثبات، خودکفا، مقاوم و شکوفا مهم و ضروری است. یوناما امروز (یک‌شنبه، ۱۳ میزان) با نشر پیامی در حساب کاربری فیس‌بوک خود نوشته است که از تمامی آموزگاران در افغانستان و سراسر جهان به پاس تعهد استوار و تلاش‌های خستگی‌ناپذیرشان در راستای ایجاد جهان بهتر، قدردانی می‌کند. امروز برابر است با «روز جهانی معلم» و سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی سازمان ملل متحد (یونسکو) امسال بر «بازتعریف آموزش به‌عنوان حرفه‌ای مبتنی بر همکاری» تأکید کرده است. بااین‌حال، پس از تسلط دوباره‌ی حکومت سرپرست بر افغانستان تجلیل از روز جهانی معلم در افغانستان ممنوع شده است. در تازه‌ترین مورد، آمریت معارف شهر هرات به مکاتب دولتی و خصوصی این ولایت دستور داده‌ است که از روز معلم تجلیل نکنند. همچنین دفتر اتحادیه اروپا در کابل نیز با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود خود نوشته که آموزش برای همه، کلید یک افغانستان مقاوم و خودکفا است که توسعه اقتصادی را تقویت می‌کند. این نهاد از تلاش‌های خستگی‌ناپذیر همه معلمان افغانستان، به ویژه معلمان زن قدردانی کرده است. قابل ذکر است که پنجم اکتبر روز جهانی معلم نام‌گذاری شده است. از این روز در سراسر جهان تجلیل می‌شود.

برنامه جهانی غذا (WFP) درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که زلزله‌های اخیر در افغانستان بحران امنیت غذایی و تغذیه‌ای را در سراسر کشور تشدید کرده‌ است. این سازمان امروز (پنج‌شنبه، ۱۰ میزان) با نشر گزارشی گفته است که بیش از ۹ میلیون تن، با ناامنی غذایی حاد مواجه هستند و سوءتغذیه شدید میان کودکان و مادران به بالاترین حد ثبت شده رسیده است. در بخشی از گزارش برنامه جهانی غذا آمده است که شرق افغانستان، به‌ویژه ولایت‌های کنر و ننگرهار که بیش‌ترین آسیب را از رویدادهای طبیعی دیده‌اند، پیش از زلزله نیز با سطوح بحرانی سوءتغذیه مواجه بودند و اکنون وضعیت وخیم‌تر شده است. در ادامه آمده است که بازگشت خانواده‌های اخراج شده از پاکستان، فشار بر منابع محدود بشردوستانه را افزایش داده است. این سازمان اعلام کرده است که تا اکنون به بیش از ۵۸ هزار تن در ولایت‌های کنر، ننگرهار و لغمان کمک غذایی اضطراری ارایه شده است. همچنین برنامه جهانی غذا در بخشی از گزارشش هشدار داده است که مناطق آسیب‌دیده کوهستانی و دورافتاده با ناهمواری زمین، جاده‌های ضعیف و ضعف پوشش تلفن، همچنان به شدت از دسترسی به کمک‌ها محروم هستند. علاوه بر این، کمبود بودجه باعث شده حمایت‌ها به کمتر از یک میلیون تن در ماه محدود شود و کسر بودجه کل برنامه جهانی غذا برای شش ماه آینده حدود ۶۲۲ میلیون دالر اعلام شده است. بر اساس گزارش سازمان ملل، پس از حاکمیت حکومت فعلی، وضعیت اقتصادی در افغانستان وخیم‌تر شده است. به گفته‌ی صندوق کمک‌های انسان‌دوستانه‌ی سازمان ملل برای افغانستان، محدودیت‌های وضع‌شده بر زنان بر اقتصاد این کشور تاثیر گذاشته است. در گزارش آمده که نیمی از جمعیت افغانستان برای ادامه‌ی زندگی به کمک‌های انسان‌دوستانه نیاز دارند که بیش‌تر این نیازمندان زنان و کودکان اند.

استفان دوجاریک، سخنگوی سازمان ملل متحد از اتصال مجدد اینترنت و شبکه‌های مخابراتی پس از ۴۸ ساعت در افغانستان استقبال کرده و می‌گوید که قطع اینترنت فعالیت‌های سازمان ملل در افغانستان را مختل کرده بود. آقای دوجاریک از اتصال مجدد اینترنت و شبکه‌های مخابراتی در افغانستان استقبال کرد و گفته است که قطع اینترنت تاثیرات منفی بر ثبات اقتصادی، بر مردم و وضعیت وخیم زنان و دختران و حق مردم برای آزادی بیان و دسترسی به اطلاعات برجا گذاشته بود. او در بخشی از پیامش تاکید کرده است که قطع اینترنت فعالیت‌های سازمان ملل در افغانستان را مختل کرده بود. او به امدادرسانی سازمان ملل و دیگر انجوها در مناطق زلزله‌زده در شرق افغانستان اشاره کرد که با قطع اینترنت فعالیت‌شان مختلف شده بود. همچنین پیش از این آژانس پناهندگان سازمان ملل اعلام کرده بود که ارتباط خود را با امدادگرانش از دست داده است. قابل ذکر است که با قطع شدن اینترنت و شبکه‌های مخابراتی تمام صرافی‌ها، گمرکات، شرکت‌های هواپیمایی، صادرات و واردات و کسب‌وکارهای مرتبط با اینترنت به خصوص برخی از رسانه‌ها تعطیل شدند. این در حالی است که حکومت سرپرست به مدت دو روز، شبکه‌های مخابراتی و خدمات اینترنت را در سراسر افغانستان قطع کرده بود. ۴۸ ساعت قطع اینترنت و شبکه‌های مخابراتی در افغانستان، شهروندان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است. برخی فعالان مدنی از حکومت سرپرست خواسته‌اند تا دسترسی به اینترنت را به عنوان یک حق اساسی شهروندی تضمین کند و از ایجاد اختلال‌های ناگهانی خودداری شود. مسوولان حکومت فعلی تا اکنون درباره‌ی این قطعی و اتصال دوباره توضیحی ارائه نکرده‌اند.

ریچارد بنت، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که محروم‌کردن زنان و دختران از آموزش مصداق افراط‌گرایی است و با تمرکز بر آموزش دینی/جهادی، آینده نسل جوان افغانستان نابود می‌شود. آقای بنت این اظهارات را روز (جمعه، ۴ میزان) در حاشیه نشست سازمان ملل مطرح کرده و گفته است که گزارش‌های مستند از افغانستان برای سوق‌دادن بحث‌های جهانی به‌سوی اقدامات موثر بین‌المللی حیاتی است. وی در ادامه تاکید کرده است که ایجاد بسترهای بیش‌تر برای شنیدن دیدگاه‌های شهروندان افغانستان، به‌ویژه علما و کارشناسان اسلامی، اهمیت دارد و باید به آن توجه شود. گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در این نشست با اشاره به سرکوب جامعه مدنی و خاموش‌ساختن صدای مخالفان افزوده است که با وجود تهدیدها، ارعاب و انتقام‌جویی‌ها، اقدامات این گروه از دید جامعه جهانی پنهان نمانده و همچنان زیر نظارت قرار دارد. ریچارد بنت در حالی از وضعیت زنان و دختران انتقاد می‌کند که حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سیما باهوس، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور زنان می‌گوید که در بحران‌های انسانی گسترده، زنان و دختران نخستین و سنگین‌ترین قربانیان هستند، از افغانستان تا یمن، از سودان تا غزه، این زنان‌اند که بهای سنگین بی‌ثباتی، خشونت و گرسنگی را می‌پردازند. خانم باهوس این اظهارات را در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مناسبت سی‌امین سالگرد چهارمین نشست جهانی زنان، مطرح کرده و در این نشست وضعیت نگران‌کننده زنان و دختران در کشورهای جنگ‌زده، به‌ویژه افغانستان، در مرکز توجه مقام‌های بلندپایه بین‌المللی قرار گرفت. آنان تاکید کردند: «ما به زنان و دختران در تمام کشورها بدهکاریم که در مسیر تحقق صلح و عدالت از هیچ تلاشی دریغ نکنیم.» همچنین در این نشست، آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد با هشدار درباره رشد زن‌ستیزی در سطح جهان، گفت که دستاوردهای چند دهه مبارزه برای حقوق زنان، اکنون زیر فشارهای تازه‌ای قرار دارند. وی در ادامه تاکید کرد: «درگیری‌های گسترده و بحران‌های اقلیمی، حقوق و آزادی‌های زنان و دختران را به‌شدت محدود کرده‌اند. نفرت ساختاری و تکنولوژیک در حال گسترش است و باید در برابر آن ایستادگی کرد.» در عین حال، ریم السالم، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور خشونت علیه زنان، با اشاره به وضعیت دردناک زنان در افغانستان و فلسطین، این کشورها را نمونه‌ای از «نابودی نظام‌مند زنان» توصیف کرد. ریم السالم افزوده است: «در حالی که جهان خاموش نشسته، زنان و دختران به طور هدفمند هدف قرار گرفته و به حاشیه رانده می‌شوند. این بی‌عملی، چهره واقعی دولت‌هایی را که مدعی حمایت از حقوق زنان هستند، افشا می‌کند.» قابل ذکر است که افغانستان یکی از محورهای اصلی این نشست بود، جایی که بر اساس گزارش کمیشنر عالی حقوق بشر ملل متحد، نرخ مرگ و میر مادران در بالاترین سطح جهانی قرار دارد. همچنین حکومت فعلی پس از تسلط بر افغانستان، زنان و دختران را از آموزش و ‏تحصیل محروم کرده است. حکومت فعلی در آخرین محدودیت خود، ‏دروازه‌های انستیتوت‌های طبی را به‌روی دختران بست، در حالی که ‏بخش صحت افغانستان با کمبود پرسنل مواجه است.‏ این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

سوزان فرگوسن، نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان می‌گوید که زنان و دختران بیش از نیمی از قربانیان زلزله شرق افغانستان و ۶۰ درصد از مفقودی‌ها را تشکیل می‌دهند. نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان این اظهارات را در یک نشست خبری با محوریت «کمک فوری به زنان افغان» مطرح کرده و هشدار داده است که زنان زلزله‌زده با افزایش خطر خشونت، استثمار و عدم دسترسی به خدمات صحی مواجه‌ هستند. وی در ادامه تاکید کرده است که زنان و دختران در مناطق زلزله‌زده با فاجعه طولانی‌مدت مواجه‌اند. او با اشاره به سفر اخیر خود به ولایت کنر افزود که زیرساخت‌ها از بین رفته و سرویس بهداشتی کافی برای زنان و دختران وجود ندارد؛ این وضعیت باعث می‌شود تا زنان و دختران مسافت‌های طولانی‌تری را طی کنند که آنان را در معرض خطر خشونت و ماین‌های زمینی قرار می‌دهد. وی نسبت به افزایش خطر خشونت در خانواده‌ها نیز هشدار داده و می‌گوید پس از فجایع، اغلب خشونت‌های جنسیتی به دلیل فشار شدید ناشی از آوارگی، از دست دادن معیشت و عوامل دیگر افزایش می‌یابد. همچنین در میان آسیب‌دیده‌ترین گروه‌ها، خانواده‌هایی هستند که سرپرستی آنان بر عهده زنان است؛ سازمان ملل دست‌کم ۴۶۳ خانواده با سرپرستی زن را در مناطق آسیب‌دیده شناسایی کرده‌است. سوزان فرگوسن می‌گوید که زنان باردار و شیرده نیز در زمره آسیب‌دیدگان هستند و همه زنان و دختران نیازمند دسترسی به خدمات صحی‌اند. به دلیل ممنوعیت کار زنان در سازمان‌های غیردولتی و تحصیل آنان در دانشگاه، محدودیت‌های رفت‌وآمد اعمال‌شده از سوی حکومت سرپرست و تبعیض ساختاری، کمبود شدید کارکنان زن صحی در سراسر افغانستان وجود دارد. نماینده ویژه سازمان ملل در امور زنان افغانستان خواستار ۲.۵ میلیون دالر برای اجرایی کردن یک برنامه اضطراری ۶ تا ۱۲ ماهه برای زنان زلزله‌زده شده است؛ در چارچوب این برنامه دسترسی زنان و دختران به خدمات افزایش خواهد یافت.

سازمان ملل متحد درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بیش از دو میلیون دختر در افغانستان به‌دلیل ممنوعیت تحصیل بالاتر از سطح ابتدایی از رفتن به مکتب محروم هستند. این سازمان امروز (چهارشنبه، ۲۶ سنبله) با نشر گزارشی گفته است که حدود هفت میلیون کودک در افغانستان به دلیل ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های دیگر، در صنف‌های درسی حضور ندارند. سازمان ملل متحد در بخشی از گزارشش وضعیت نظام آموزشی افغانستان را نگران کننده خوانده و می‌گوید بحران آموزش دختران همچنان ادامه دارد. در گزارش آمده است که سازمان‌های ملل و شرکای آن، ممنوعیت آموزش دختران در افغانستان را محکوم کرده و از جامعه‌ی جهانی خواسته‌اند تا برای تضمین حق تحصیل تمام دختران و زنان اقدام کند. محدودیت‌ها در برابر تحصیل دختران در حالی ادامه دارد که مکاتب و دانشگاه‌ها چهار سال است بسته‌اند. این اقدام حکومت فعلی باعث شده است که میلیون‌ها دانش‌آموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به‌ باشگاه‌های ورزشی، رستورانت‌ها، حمام‌های عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بین‌المللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شده‌اند.

یونیسف یا صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل در افغانستان درتازه‌ترین مورد اعلام کرده است که بیش از نیمی از قربانیان زمین‌لرزه‌ی مرگ‌بار شرق افغانستان کودکان هستند. این نهاد با نشر اعلامیه‌ای در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که در بین قربانیان کودکانی هستند که تنها در زیر آوار مانده‌اند. در اعلامیه آمده است که در نتیجه‌ی این رویداد طبیعی، بیش از نیم میلیون نفر تحت تأثیر قرار گرفته‌ و هزاران خانه‌ی مسکونی آسیب دیده یا ویران شده‌اند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در ادامه تاکید کرده است که در نتیجه‌ی این رویداد طبیعی، خانواده‌هایی در یک چشم به هم زدن از هم پاشیده‌اند. یونیسف افزوده است که در رویدادهای طبیعی، کودکان بیشترین رنج را متحمل می‌شوند. صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل گفته است که کودکان آسیب‌دیده از زمین‌لرزه‌ی مرگ‌بار شرق کشور نیاز فوری به کمک دارند. این نهاد می‌گوید که با شرکایش در محل حضور دارند و با حمایت از کودکان و خانواده‌ها به این نیاز پاسخ می‌دهند. قابل ذکر است که یونیسف برای شش ماه آینده ۲۲ میلیون دالر درخواست کرده تا ۴۰۰ هزار تن به‌شمول بیش از ۲۱۲ هزار کودک را تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه قرار دهد. سازمان حفاظت از کودکان چندی پیش در گزارشی گفته بود که در نتیجه‌ی زمین‌لرزه‌ی شرق کشور، ۲۶۰ هزار کودک تحت تاثیر قرار گرفته‌اند که به کمک فوری نیاز دارند. زمین‌لرزه‌ای با قدرت شش درجه‌ی ریشتر دو هفته پیش ولایت‌های شرق کشور را لرزاند و بیشترین خسارات و تلفات را در کنر برجای گذاشت.