امینه محمد، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد در تازهترین مورد گفته است که عقبگرد شدید حقوق زنان و حذف آنان از عرصههای حکومت و جامعه در افغانستان «بهوضوح» قابل دید است. خانم محمد این اظهارات را در نشست ملل متحد در مورد وضعیت زنان در جهان مطرح کرده و گفته است که حمایت از زنان افغانستان باید تقویت شود و در هر فرصت از حقوق، اختیار و مشارکت آنان دفاع شود. وی تاکید کرد که جامعه بینالمللی و سازمانهای حقوق بشری بر حمایت از حقوق زنان و دختران تاکید دارند، اما هنوز هم نیاز به همبستگی و اقدامات جمعی بیشتر در این زمینه احساس میشود. در این نشست معاون دبیرکل ملل متحد همچنان یادآور شد که سازمان ملل متحد و نهادهای همکار آن در سراسر جهان به حمایت از زنان و دخترانی که از خشونت و بحرانها رنج میبرند ادامه میدهند. به گفتهی او، این حمایت شامل ارائه غذا، پناهگاه، دسترسی به خدمات بهداشتی، حمایتهای روانی و اجتماعی، و ایجاد فرصتهای شغلی برای زنان آسیبدیده است. امینه محمد افزود که صندوق زنان، صلح و بشردوستی از سال ۲۰۱۶ تا اکنون بیش از ۱۳۰۰ سازمان محلی زنان را در کشورهای بحرانی پشتیبانی کرده و به دستاوردهای قابل توجهی در حمایت از حقوق زنان و مشارکت آنها دست یافته است. خانم محمد اما تاکید کرد که جامعهی جهانی هنوز نیاز به تلاشهای بیشتری برای جمعآوری منابع مالی و حمایت از سازمانهای محلی زنان دارد تا به اهداف تعیین شده دست یابند و زنان بتوانند به حقوق خود دسترسی داشته باشند. در حالی خانم محمد بر رعایت حقوق زنان و دختران تاکید دارد که حکومت سرپرست از سه سال پیش درهای مکاتب و دانشگاهها را به روی دختران بستهاند. با وجود واکنشهای گسترده و خواستها مکرر جامعه بینالمللی برای لغو این محدودیتها، حکومت سرپرست تا هنوز از خود انعطاف نشان نداده است. باید گفت که محدودیتهای حکومت فعلی، باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
برچسب: زنان و دختران
زلمی خلیلزاد، نمایندهی پیشین ایالات متحده آمریکا در امور صلح افغانستان میگوید که محدودیتهای آموزشی حکومت سرپرست علیه زنان و دختران مورد تایید هیچ کشور اسلامی نیست. آقای خلیلزاد در حساب کاربری ایکس خود نوشته است که ممنوعیت آموزش دختران بالاتر از صنف ششم در افغانستان از سوی حکومت فعلی «مایه شرمساری» است. وی تاکید کرد که گروه بریکس نیز مخالفت خود را با این سیاستهای حکومت سرپرست اعلام کرده است. او افزود: «سران بریکس در بیانیهای به مخالفت جهانی علیه سیاست وحشتناک حکومت فعلی در قبال دختران پرداختهاند.» نمایندهی پیشین ایالات متحده امریکا در امور صلح افغانستان گفت که رهبری حکومت فعلی، افغانستان را نه تنها به کشوری در جهان تبدیل کرده که آموزش دختران بالاتر از مقطع ابتدایی ممنوع کرده است، بلکه اقدامهای این گروه علیه زنان نمیتواند اسلامی باشد و این سیاستها «مایه شرمساری» است. او با توجه به آموزش دختران افغانستانی میگوید: «این موضوع حتا توسط یک کشور اسلامی دیگر به اشتراک گذاشته نشده است.» باید گفت که شانزدهمین اجلاس سران بریکس با حضور ۳۶ کشور و شش سازمان بینالمللی از روز سهشنبه، اول عقرب، در شهر «کازان» جمهوری تاتارستان آغاز به کار کرده و تا پنجشنبه، سوم عقرب، ادامه داشت. کشورهای عضو بریکس، بر رعایت حقوق اساسی همهی شهروندان افغانستان بهویژه زنان و دختران تاکید کردند. آنان همچنان از حکومت فعلی خواستند که ممنوعیت آموزش دختران و زنان را لغو کنند. رهبران روسیه، چین، هند و دیگر کشورهای عضو بریکس بر حلوفصل مسالمتآمیز و فوری مسائل در مورد افغانستان تاکید کردند. این در حالی است که حکومت فعلی بیشتر از سه سال میشود که مکتبهای دخترانهی بالاتر از صنف ششم را بسته و زنان را از رفتن به دانشگاهها منع کرده است. مخالفان حکومت فعلی، اقدامهای این گروه را «زن ستیزانه» خوانده و آن را مصداق از «آپارتاید جنسیتی» میدانند.
سیما باهوس، معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و مدیر اجرایی بخش زنان این سازمان میگوید که میلیونها دختر و زن در افغانستان که از تحصیل محروم شدهاند، در خانههای خود زندانیاند. خانم باهوس این اظهارات در نشست شورای امنیت سازمان ملل مطرح کرده و گفته است: «ما به یاد میآوریم ترس میلیونها زن و دختر افغانستانی را که از تحصیل، آینده و صدای خود محروم شدهاند و چگونه در سکوت خفه میشوند.» او تاکید کرد که دختران به دلیل محرومیت از آموزش، به مکاتب خانهگی روی آوردهاند. وی در این نشست خواستار محافظت از زنان آسیبپذیر در سراسر جهان شده است. معاون دبیرکل سازمان ملل متحد و مدیر اجرایی بخش زنان این سازمان گفت که زنان در غزه در انتظار مرگ هستند و هر روزه حملات هوایی اسراییل و گرسنگی آنان را تهدید میکند. این مقام سازمان ملل، تصمیم دادگاه اتحادیه اروپا مبنی بر پذیرش درخواستهای پناهندگی زنان افغانستانی در کشورهای اروپایی به دلیل ملیت و جنسیت را ستایش کرده است. باهوس پیشتر تاکید کرده بود که جامعه جهانی باید از تمام ابزارها برای اعمال فشار بر حکومت فعلی استفاده کند. در حالی سیما باهوس بر تامین حقوق زنان و دختران افغانستان تاکید میکند که حکومت سرپرست از سه سال پیش درهای مکاتب و دانشگاهها را به روی دختران بستهاند. با وجود واکنشهای گسترده و خواستها مکرر جامعه بینالمللی برای لغو این محدودیتها، حکومت سرپرست تا هنوز از خود انعطاف نشان نداده است. باید گفت که محدودیتهای حکومت فعلی، باعث شده است که میلیونها دانشآموز دختر از آموزش باز بماند. در کنار آن زنان از رفتن به باشگاههای ورزشی، رستورانتها، حمامهای عمومی، معاینه توسط پزشکان مرد، سفر بدون محرم و کار در موسسات غیردولتی داخلی و بینالمللی و حتی دفاتر سازمان ملل در افغانستان منع شدهاند.
نصیراحمد فایق، سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل متحد میگوید که سیاستهای سرکوبگرانهی فعلی حکومت سرپرست، افغانستان را به بحرانی عمیقتر سوق میدهد و باید جامعه جهانی اقدام قاطع و اصولی در قابل افغانستان انجام دهد. آقای فایق این اظهارات را در نشست کمیته سوم هفتادونهمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد دربارهی حقوق بشر مطرح کرده و گفته است که وضعیت حقوق بشر در افغانستان همچنان بهشدت نگرانکننده است و این کشور با بحرانی عمیق در همه بخشهای حقوق بشر، انسانی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مواجه است. او تاکید کرد که حکمرانی مبتنی بر ظلم در افغانستان نهادینهشده و منجر به فرسایش فاجعهبار حقوق اساسی، بهویژه برای زنان، دختران و جوامع به حاشیهرانده شده است. وی افزود که زنان و دختران افغانستان بهطور سیستماتیک از زندگی عمومی حذف و تحت محدودیتهای سختی در خانه محصور شدند. همچنین آقای فایق در بخش از صحبتهایش اهمیت دسترسی برابر به آموزش باکیفیت برای همهی کودکان -هم پسران و هم دختران- را غیرقابل انکار خواند. سرپرست نمایندگی افغانستان در سازمان ملل اما هشدار داد که ایجاد نظاممند مدارس جهادی توسط حکومت فعلی بهجای مکاتب مدرن نگرانی عمیقی را ایجاد میکند. وی افزود که این مدارس بهطور عمده بر افراطگرایی از طریق تفسیر نادرست از مطالعات اسلامی واقعی با محدودکردن یا حذف آموزش علوم و فناوری تمرکز دارند. او همچنان میگوید که سیاستهای حکومت فعلی منعکسکنندهی سنتهای مردم افغانستان یا ارزشهای واقعی اسلامی نیستند و بهطور سیستماتیک تعهدات بینالمللی افغانستان را تحت میثاقهای حقوق بشری نقض میکنند. فایق گفته است: «چشمانداز کلی آزادیهای مدنی در افغانستان در حال فروپاشی است، آزادی بیان و مطبوعات بهشدت محدود شده است، روزنامهنگاران و رسانههای مستقل از طریق ارعاب، دستگیری، تهدید و خشونت خاموش شدهاند.» همچننین وی گفته است که اقلیتهای قومی و مذهبی، از جمله جوامع هزاره، شیعه و صوفی همچنان با تبعیض سیستماتیک و خشونت مواجه هستند. او افزوده است که ناتوانی برای محافظت از این جوامع در برابر حملات هدفمند، همراه با تفسیر محدودکنندهی آنان از قانون اسلامی جمعیتهای آسیبپذیر را بیشتر در معرض خطر خشونت، آوارگی اجباری و آزارواذیت قرار داده است. او با بیان اینکه جامعهی بینالمللی نمیتواند در برابر نقض حقوق بشر در افغانستان سکوت کند، بر احیای حقوق اساسی در افغانستان، بهویژه حقوق زنان و دختران و تضمین پاسخگویی در مورد نقض حقوق بشر تاکید کرده است.
ریچارد بنت، گزارشگر ویژهی حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان، در سفرش به کانادا با شماری از فعالان حقوق زن افغانستانی دیدار و در مورد وضعیت زنان و دختران گفتگو کرد. انجمن فمینیستی کادانا برای افغانستان با نشر پیامی در حساب کاربری ایکس خود از این دیدار خبر داده است. این انجمن افزوده است که این دیدار پیش از دیدار آقای بنت با مقامهای دولت کانادا صورت گرفته است. فعالان حقوق زن میگویند که در این جلسه در مورد وضعیت حقوق بشری و همچنان این زنان دیدگاهشان را در مورد تشکیل پرونده در دیوان دادگستری بینالملل در برابر حکومت سرپرست با ریچارد بنت شریک کردهاند. ریچارد بنت در جریان این سفر با اعضای شبکه پارلمانی و رهبری زنان افغانستان در کانادا نیز دیدار کرده و با آنان در مورد عدالت اجتماعی و حقوق زنان گفتگو کرده است. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد برای افغانستان روز یکشنبه هفته جاری به کانادا سفر کرد و تا روز شنبه در این کشور خواهد بود. او با مقامهای دولت کانادا در مورد راههایی حمایت و دفاع آن کشور از حقوق بشر در افغانستان گفتگو خواهد کرد. ریچارد بنت در این سفر به موضوعات مهمی چون محدودیتهای فزاینده حکومت فعلی برای زنان، آپارتاید جنسیتی، قانون امر به معروف و نهی از منکر و ممنوعیت آموزش زنان خواهد پرداخت. گفتنیست که حکومت فعلی سفر ریچارد بنت را به افغانستان ممنوع کرده است. از طرف دیگر، شورای حقوق بشر ماموریت ریچارد بنت را برای یک سال دیگر تمدید کرد. این شورا از بنت خواسته که به مستندسازی نقض حقوق بشر در افغانستان ادامه دهد و همچنان گزارشی در مورد قانون امر به معروف و نهی از منکر تهیه کند.
نمایشگاه صنایع دستی زنان اهل افغانستان بهابتکار سازمان امید آزادی و با همکاری نهاد اوبتلا برای اولینبار در اسپانیا برگزار شد. سازمان امید آزادی با نشر اعلامیهای گفته است که هدف از برگزاری این نمایشگاه، نمایش آثار، بازتاب فرهنگ غنی کشور و حمایت از زنان و دختران افغانستان بوده است. در اعلامیه آمده است که این نمایشگاه برای اولین بار بهتاریخ ۲۸ میزان، در شهر کوسلادا برگزار شد و صنایع دستی بانوان افغانستان در آن بهنمایش گذاشته شد. خدیجه امین، بنیانگذار سازمان امید آزادی و از برگزارکنندهگان اصلی این نمایشگاه میگوید که برگزاری این نمایشگاه بهبانوان افغانستان فرصتی فراهم کرد تا خلاقیت و مهارتهای خود را بهجهانیان بهنمایش بگذارند و با بهفروش رساندن صنایع دستیشان یک منبع درآمد داشته باشند. خانم امین تاکید کرد که این نمایشگاه نهتنها بهبانوان کمک میکند؛ بل هر یک این آثار هنری بازتابدهندهی فرهنگ و کلتور افغانستان نیز محسوب میشوند. او افزود که برگزاری این نمایشگاه که در اسپانیا با استقبال و توجهی ویژهی بههمراه شده است؛ زمینه را برای زنان فراهم میکند تا از طریق هنرشان، زندگی خود و خانوادههایشان را بهسوی شرایط بهتری سوق دهند. وی میگوید که این اولین قدم آنان در مسیر حمایت و توانمندسازی زنان از طریق هنر بود و بهتلاشهایشان در راستای توانمندسازی و ایجاد تغییرات بزرگ برای بانوان افغانستان که از کار و آموزش محروم شدهاند، ادامه میدهند. قابل ذکر است که این نمایشگاه در حالی برگزار شده است که زنان و دختران افغانستان از حق کار و آموزش محروم شدند.
سازمان عفو بینالملل میگوید که با برگشت حکومت سرپرست به قدرت در افغانستان، فضای مدنی این کشور به شدت تحت فشار قرار گرفته است. این سازمان در پیوند به آزادی احمد فهیم عظیمی و صدیق الله افغان دو فعال آموزش از بند حکومت فعلی گفته است که این رویداد تنها نمونهای از «سرکوب گسترده» علیه فعالان مدنی، روزنامهنگاران و مدافعان حقوق بشر در افغانستان است. در ادامه آمده است که «بازداشتها و سرکوب» نشاندهنده یک روند نگرانکننده در برخورد حکومت سرپرست با فعالان مدنی است. سازمان عفو بینالملل تاکید کرد: «حکومت فعلی از زمان بازگشت به قدرت، هرگونه فعالیت در حوزههای آموزش، حقوق زنان و آزادی بیان را با سختگیریهای شدید و سرکوب مواجه کردهاند. فعالانی که موفق به فرار از کشور میشوند، در کشورهای همسایه با موانع قانونی و مالی بسیاری روبرو هستند و خطر بازگرداندن به افغانستان همچنان آنها را تهدید میکند.» این نهاد گفت که بازداشت این دو فعال آموزش، یکی از نمونههای متعدد از برخورد شدید حکومت فعلی با هرگونه فعالیت مدنی یا تلاش برای پیشبرد آموزش و حقوق زنان و کودکان در افغانستان است. این در حالی است که احمد فهیم عظیمی و صدیقالله افغان پس از ۷۲ روز از سوی حکومت فعلی به زندان پلچرخی منتقل شدند؛ جایی که بر اساس گفتههای خانوادههایشان، آنان با شکنجه و بدرفتاری مواجه بودهاند. عدم دسترسی به وکلای مدافع مستقل و خدمات پزشکی، شرایط دشوار دیگری در زندانها است. گفتنی است که حکومت سرپرست پس از تسلط دوبارهشان بر افغانستان، محدودیتهای شدیدی را علیه شهروندان کشور، بهویژه زنان و فعالان مدنی وضع کرده است. چند روز پیش نیز این نهاد بینالمللی گفته بود که قطعنامههای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به اندازه کافی از مردم افغانستان حمایت نمیکند.
نویسنده: مهدی مظفری عوامل مؤثر در كارآفرينی زنان را میتوان در چهار بعد فردی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی بررسی کرد. در شماره پیشین عوامل فردی مؤثر بر اشتغال زنان مورد بررسی قرار گرفت. بیان شد که توجه به انگیزهها، ویژگیهای شخصیتی و مشخصات جمعیتی زنان در حوزه اشتغال حائز اهمیت است و همۀ آن مؤلفهها شرایط و بستر لازم برای حضور زنان در عرصه کار را فراهم میکنند یا موانعی را بر سر راه آنان ایجاد مینمایند. در این شماره مقاله، به عوامل پیشرفت و پسرفت فرهنگی مؤثر در اشتغال زنان افغان را پی میگیریم. تأثیر مخرب فرهنگ اقتدارگرا و مردسالار بر جامعه زنان: واکاوی ابعاد مختلف فرهنگ اقتدارگرا و مردسالار، ریشه در باورهای سنتی و کلیشههای جنسیتی دارد که از دیرباز بر جامعه افغانستان سایه افکنده است. این فرهنگ، با تسلط نگاهی نابرابر بر دختران از دوران کودکی، مسیر تربیت و اجتماعی شدن آنها را منحرف میکند و پیامدهای مخربی را بر اعتماد به نفس، هویت و تواناییهای آنها به جای میگذارد. تربیت در سایه مردسالاری: زخمی بر پیکر هویت و توانایی دختران مردسالاری که به تار و پود فرهنگ افغانستان ریشه دوانده، نه تنها بر ساختارهای اجتماعی و سیاسی سایه افکنده، بلکه در ظریفترین لایههای تربیت و پرورش کودکان نیز نفوذ کرده و پیامدهای ناگواری بر دختران این کشور برجای گذاشته است. در ادامه به برخی از این پیامدها میپردازیم: ۱. تضعیف اعتماد به نفس: از نخستین سالهای زندگی، القائات تحقیرآمیز و محدودکننده به دختران در مورد جایگاه و تواناییهایشان آغاز میشود. این باورهای مخرب که از طریق خانواده، مدرسه و جامعه به آنها منتقل میشود، عزت نفس دختران را خدشهدار میکند و مانع از شکوفایی استعدادها و تواناییهای ذاتی آنها میشود. دخترانی که در معرض چنین القائاتی قرار میگیرند، خود را باور ندارند و جرأت ابراز وجود و دنبال کردن علایق و اهدافشان را از دست میدهند. ۲. تعمیق حس حقارت و خودکمبینی: تبعیضهای جنسیتی که در رفتارها و گفتار اطرافیان نسبت به دختران نمود پیدا میکند، به تدریج درونی شده و حس حقارت و خودکمبینی را در آنها پرورش میدهد. القاب تحقیرآمیز، مقایسههای نابرابر با پسران و محدودیتهای اعمالشده در زمینههای مختلف، عزت نفس دختران را جریحهدار میکند و مانع از رشد و بالندگی آنها در عرصههای مختلف تحصیلی، اجتماعی و شخصی میشود. این حس حقارت نه تنها مانع از پیشرفت دختران میشود، بلکه میتواند زمینهساز افسردگی، اضطراب و سایر مشکلات روحی و روانی در آنها نیز باشد. ۳. محدودیت در انتخابها: فرهنگ مردسالار با تحمیل نقشهای از پیش تعیینشده برای دختران، آزادی و حق انتخاب را از آنها سلب میکند و مسیر زندگی آنها را به قهقرا میکشاند. در این جوامع، از دختران انتظار میرود که صرفاً وظایف خانهداری و مراقبت از فرزندان را بر عهده بگیرند و از دنبال کردن علایق و استعدادهای خود در سایر زمینهها محروم میشوند. این محدودیتها نه تنها مانع از شکوفایی استعدادهای دختران میشود، بلکه به ضرر کل جامعه نیز خواهد بود، چرا که از نیمی از تواناییها و خلاقیتهای بشری برای پیشرفت و توسعه استفاده نمیشود. تربیت در سایه مردسالاری، زخمی عمیق بر پیکر هویت و توانایی دختران است. برای رهایی از این آسیبها و ساختن جامعهای عادلانه و برابر، ضروری است که با تبعیضها و باورهای مردسالارانه مبارزه کنیم و به دختران فرصت دهیم تا در فضایی آزاد و بدون محدودیت، استعدادها و تواناییهای خود را شکوفا کنند. تبعیضهای ریشهدار در اشتغال زنان در دنیایی که داعیهی برابری و عدالت سر میدهد، تبعیض جنسیتی در اشتغال در برخی کشورها (مثل افغانستان) همچنان ریشهای عمیق و گرهای کور به شمار میرود. نگاهی ظلمآلود به جنسیت، تمام فرصتهای شغلی را به دو دسته تقسیم میکند و زنان را از نیمی از حق و حقوق طبیعی خود محروم میکند. این تبعیض، گویی پرده ظلمت ضخیمی بر چشمان کارفرمایان میکشد و شایستگیها و تواناییهای زنان را نادیده میگیرد. استعدادها در سایهی تعصبات جنسی نهفته میمانند و نیمی از جامعه از فرصت شکوفایی و بالندگی محروم میشوند. عده کثیری از زنان افغان از اشتغال و کسب معیشت محروم اند. آن اقلیتی از زنان افغان هم که در چرخه اشتغال مشغول هستند، با تبعیض آشکار روبرو هستند. ستم مضاعف بر زنان شاغل، در تبعیض آشکار در زمینه حقوق و مزایا خود را نشان میدهد. دستمزدهای نابرابر، مزایای ناچیز و شرایط شغلی نامناسب، زخمی عمیق بر پیکرهی عدالت شغلی میزنند و حقوق اولیهی زنان را پایمال میکنند. این تبعیض، ظلمی آشکار است که نه تنها معیشت و رفاه زنان را به خطر میاندازد، بلکه ارزش و احترام آنان را نیز در جامعه خدشهدار میکند. مبارزه با موانع پیشرفت در اشتغال زنان مسیر پیشرفت و تعالی برای زنان شاغل، مملو از موانع نامرئی است. گویی سقف شیشهای در بالای سرشان وجود دارد که مانع از پرواز و اوجگیری آنان میشود. تعصبات جنسی، فرصتهای برابر برای رشد و ارتقا را از زنان سلب میکند و آنان را در وضعیتی ناعادلانه قرار میدهد. استعدادها و تواناییهایشان نادیده گرفته میشود و موانعی نامرئی بر سر راه پیشرفتشان تراشیده میشود. تبعیض جنسیتی در اشتغال، چالشی عمیق و ریشهدار است که عدالت، شایستهسالاری و حقوق اولیهی زنان را نشانه گرفته است. تا زمانی که این نگاه نابرابر حاکم باشد، نیمی از جامعه از فرصتهای برابر محروم خواهند ماند و بالندگی و شکوفایی جامعه نیز در سایهی این تبعیض، به مخاطره خواهد افتاد. راه درازی در پیش است و برای ریشهکن کردن این معضل نیازمند عزم و ارادهای راسخ و همتی بلند از سوی آحاد جامعه، کارفرمایان، قانونگذاران و دولتمردان هستیم. ترویج فرهنگ برابری، اجرای قوانین حمایتی و ایجاد فرصتهای برابر، گامهایی اساسی در جهت از بین بردن تبعیض جنسیتی در اشتغال و احقاق حقوق زنان خواهد بود. آموزش و آگاهیرسانی: ارتقای سطح آگاهی و دانش زنان در زمینه حقوق خود، هویت و تواناییهایشان، گامی اساسی در جهت توانمندسازی آنها و رهایی از قیدوبندهای فرهنگ مردسالاری است. حمایت از تشکلهای زنان: تقویت و حمایت از تشکلهای صنفی و مدنی زنان، بستری برای مشارکت فعال آنها در عرصههای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی فراهم میکند و صدای آنها را به گوش جهانیان میرساند. تغییر نگرشها: تغییر نگرشهای سنتی و مردسالارانه در خانواده، مدارس و جامعه، نیازمند تلاش جمعی و همهجانبه است تا دختران و زنان بتوانند در فضایی عاری از تبعیض و نابرابری، به شکوفایی استعدادها و تواناییهای خود بپردازند. رهایی از فرهنگ مردسالار، نه تنها ضرورتی انکارناپذیر برای زنان، بلکه گامی حیاتی در جهت ساخت جامعهای عادلانه، توسعهیافته و انسانی برای همه آحاد جامعه است. همه باید دست در دست هم دهیم تا زمینههای شکوفایی و بالندگی تمام اعضای جامعه، فارغ از جنسیت، فراهم شود و شاهد افغانستانی باشیم که در آن عدالت و برابری حرف اول را میزنند.
وبسایت خبری «عرب نیوز»، گزارش داده است که پس از محرومیتهای آموزشی دختران در افغانستان، کارآفرینان زن تلاش دارند تا جایگاهی برای توانمندسازی و استقلال زنان در این کشور فراهم کنند. در گزارش آمده است که همزمان با تشدید محدودیتهای حکومت سرپرست در برابر زنان و دختران افغانستان، حذف آنان از مکانهای عمومی و منع ورودشان به مکتب و دانشگاهها، شماری از کارآفرینان زن به ایجاد شغلهای خصوصی روی آوردهاند. در ادامه آمده است که تنها در حوزهی غرب افغانستان و هرات دستکم ۸۰۰ جواز کاری در سه سال اخیر برای زنانی که کسبوکارهای کوچکی را راهاندازی کردهاند، صادر شده است. سایت خبری «عرب نیوز» گفته است که شغلهای فراهم شده تحت رهبری زنان است و آنان در بخشهای مانند پوشاک، قالینبافی، نقاشی و مینیاتوری، تولید مواد غذایی، فرآوری و بستهبندی فعالیت دارند. در ادامه آمده است: «با توجه به اینکه زنان فقط تا زمانیکه برای زنان و در میان زنان کار میکنند؛ مجاز به کار هستند، عبور از محدودیتها آسان نیست. این موضوع به دلیل تحریمهای موجود و اقتصاد شکننده افغانستان پیچیدهتر شده است.» در این گزارش، چالشهای حقوقی و مالی از عمدهترین مشکلهای کاری کارآفرینان زن در افغانستان عنوان شده است. «عرب نیوز»، به نقل از کارآفرینان زن نگاشته که فراهمکردن فرصتهای شغلی برای زنان دیگر به معنای ایفای مسوولیت اجتماعی و تحقق انرژی نهفته در جامعه از سوی سایر زنان افغانستانی است. در گزارش آمده است که فراهمکردن کسبوکارهای کوچک از سوی زنان در افغانستان، منجر به کاهش نابرابری جنسیتی، افزایش مشارکت اجتماعی زنان و تحکیم بنیاد خانواده میشود. با تسلط حکومت سرپرست در افغانستان، نرخ اشتغال در سراسر این کشور بهطور قابل توجهی کاهش یافته است. این وضعیت با محدودیتهای که حکومت فعلی بهطور پیوسته بر مشارکت زنان در بخش عمومی، آموزشهای متوسطه و عالی و حرکت زنان اعمال کردهاند، تشدید میشود. زنان، باوجود محدودیتهای وضع شده در افغانستان، تلاش دارند تا کسبوکارهای خصوصی را راهاندازی کرده و از این طریق از سایر دختران و خانوادههای شان کمک کنند.
عبدالقیوم روحانی، والی حکومت سرپرست در ولایت خوست میگوید که افغانستان میلیونها جوان تحصیل کرده خود را در چهل سال گذشته از دست داده است. خبرگزاری باختر که تحت کنترول حکومت فعلی قرار دارد، گزارش داده است، آقای روحانی این اظهارات را در نشستی در دانشگاه خوست در مطرح کرده است که برخی از مقامات بلند پایه حکومت سرپرست از جمله ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات عالی نیز در آن حضور داشته است. والی خوست تاکید کرد که افغانستان در حال حاضر به دکتر، مهندس، اقتصاددان و افراد متخصص دیگر نیازمند است. او افزود: «جوانان باید خود را با علوم دینی و عصری مجهز کنند تا از نیاز به دیگران رهایی یابند و به خودکفایی برسند.» همچنین در این نشست ندا محمد ندیم، وزیر تحصیلات حکومت فعلی گفته است: «دلیل اصلی پیشرفت و آبادانی دنیا در علم و تحصیل است. جاییکه نور علم و دانش وجود داشته باشد، فساد و بیعدالتی وجود ندارد، انسانیت و بشریت محفوظ است و حقوق کسی پایمال نمیشود.» در حالی اظهارات والی خوست مطرح میشود که حکومت فعلی از سه سال به این سو مکاتب متوسطه و دانشگاهها را بر دختران و زنان افغانستان بستهاند که همواره باعث اختلاف نظر در میان سران آنها بوده است. با این وجود، شماری از رهبران حکومت سرپرست خواستار باز شدن نهادهای آموزشی و تحصیلی برای دختران و زنان افغانستان هستند. باید گفت که سازمان بینالمللی مهاجرت در ماه اسد امسال اعلام کرد که از سال ۲۰۲۰ میلادی تا اکنون نزدیک به هشت میلیون شهروند افغانستان سرزمین خود را ترک کردهاند. از این میان، یک میلیون افغانستانی به کشورهای اروپایی پناه برده و ۸۵ درصد به کشورهای همسایه رفتهاند. وزارت مهاجرین و عودتکنندگان حکومت فعلی روز (سهشنبه، ۱۶ اسد) این گزارش را رد کرد و گفت: «از زمان اشغال افغانستان توسط شوروی سابق تا اکنون چنین مهاجرت گستردهای از افغانستان صورت نگرفته است.»